Oogafscheiding door ooginfecties, contactlenzen of oogletsel

Oogafscheiding is een mengsel van slijm, olie, huidcellen en ander vuil dat zich tijdens de slaap in de hoek van het oog ophoopt. Dit kan nat en plakkerig of droog en korstig zijn, afhankelijk van hoeveel van de afscheiding verdampt. In de meeste gevallen is oogafscheiding geen reden tot bezorgdheid. Wanneer er echter sprake is van verandering in consistentie, kleur of hoeveelheid, kan dit wijzen op een onderliggende ooginfectie, een oogziekte of verkeerd gebruik van contactlenzen. Meestal zijn de oorzaken van oogafscheiding niet ernstig en kunnen ze eenvoudig thuis worden behandeld. Een kleine hoeveelheid oogafscheiding is doorgaans onschadelijk, maar soms is het raadzaam een oogarts te raadplegen. De behandeling hangt af van de oorzaak en kan medicatie en/of zelfzorgmaatregelen omvatten. Met enkele eenvoudige tips kan overtollige oogafscheiding worden voorkomen.

• Synoniemen voor oogafscheiding
• Epidemiologie
• Functie van oogafscheiding
• Oorzaken van oogslijm
• Symptomen van oogafscheiding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van oogafscheiding
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen voor oogafscheiding

Oogafscheiding staat ook bekend onder de volgende namen:

• oogmucus
• oogpus
• oogslijm
• oogsmurrie
• rheum

Epidemiologie

Oogafscheiding komt voor bij zowel mannen als vrouwen en kan op elke leeftijd optreden, van kinderen tot volwassenen. Het is een veelvoorkomend verschijnsel dat zich bij vrijwel iedereen voordoet, vooral bij het ontwaken.

Functie van oogafscheiding

De traanfilm van het oog produceert oogafscheiding, wat een belangrijke beschermende functie heeft. Oogafscheiding helpt afvalstoffen en potentieel schadelijke deeltjes uit de traanfilm en de voorzijde van het oog te verwijderen. Overdag produceren de ogen constant een dunne film van tranen die de ogen vochtig houdt bij het knipperen, waardoor het slijm direct wordt afgevoerd. Tijdens de slaap, wanneer de patiënt niet knippert, hopen de afscheiding en korstjes zich op in de hoeken van de ogen en langs de wimperlijn. Oogafscheiding bestaat voornamelijk uit mucine, een dun, waterig slijm dat door het oogbindvlies wordt geproduceerd, samen met meibom, een olieachtige substantie die door de klieren van Meibom wordt uitgescheiden om de ogen tijdens het knipperen te smeren.

Oorzaken van oogslijm

Verschillende oogaandoeningen en factoren kunnen leiden tot een verhoogde of abnormale oogafscheiding:

Blefaritis

Blefaritis is een chronische ontsteking van de oogleden, vaak veroorzaakt door een ontsteking van de haarfollikels van de wimpers of door een abnormale olieproductie van de klieren van Meibom in de binnenrand van de oogleden. Dit leidt tot geel oogslijm.

Conjunctivitis

Conjunctivitis, of oogbindvliesontsteking, veroorzaakt een roze oog door ontsteking van de binnenkant van het oog en het oogbindvlies. Symptomen zijn onder andere jeukende ogen, een zanderig gevoel, rode ogen en vaak witte, gele of groene afscheiding. Bij het slapen kan korstvorming optreden langs de wimperlijn, soms zo ernstig dat de ogen tijdelijk gesloten zijn.

Contactlenzen

Het dragen van contactlenzen kan leiden tot een verhoogde oogafscheiding, vooral bij een contactlensgerelateerde ooginfectie door slechte contactlenshygiëne of slecht passende lenzen, wat resulteert in droge en geïrriteerde ogen. Het is belangrijk om de lenzen uit te doen en een oogarts te raadplegen om ernstige oogaandoeningen uit te sluiten.

Dacryocystitis

Een ontsteking van het traanzakje (dacryocystitis) wordt veroorzaakt door een verstopte traanbuis. Symptomen zijn een pijnlijke en gezwollen bult onder het binnenste ooglid, tranende ogen, en een witte, kleverige afscheiding.

Ooginfecties

Naast conjunctivitis zijn er andere ooginfecties die abnormale oogafscheiding veroorzaken, zoals oogherpes, fungale keratitis en Acanthamoeba keratitis. De aard van het oogslijm varieert van helder en waterig tot dik, groen en kleverig. Deze situaties vereisen medische aandacht.

Droge ogen

Droge ogen ontstaan door onvoldoende traanproductie of disfunctie van de klieren van Meibom, wat kan leiden tot roodheid, branderigheid, wazig zien en zanderigheid. Soms is er sprake van een waterige oogafscheiding.

Endoftalmitis

Endoftalmitis is een ernstige ontsteking binnenin de oogbol die medische spoedzorg vereist. Symptomen zijn onder andere pusvorming en ernstige oogpijn.

Hoornvlieszweer

Een hoornvlieszweer is een ernstige infectie van het hoornvlies die snel behandeld moet worden om verlies van gezichtsvermogen te voorkomen. Symptomen zijn oogpijn, roodheid, gezwollen oogleden en een dikke oogafscheiding.

Meibomklierdisfunctie (meibomitis)

Bij meibomitis ontstaat een schuimende oogafscheiding, korstvorming op het ooglid en geel of groen oogpus, vaak gepaard met oogirritatie en pijn.

Oogletsel

Een vreemd lichaam in het oog of een verwonding aan het oog (oogletsel) kan leiden tot verhoogde waterige afscheiding. Na een trauma kan een subconjunctivale bloeding ontstaan, waarbij oogpus of bloed in het oog verschijnt. Direct medisch advies is noodzakelijk.

Orbitale cellulitis

Orbitale cellulitis is een diepe infectie van het ooglid en omliggende weefsels. Dit gaat gepaard met een gezwollen, rood ooglid en dik, groen of grijs slijm. Het is meestal een complicatie van bacteriële conjunctivitis en vereist onmiddellijke medische hulp.

Strontje (hordeolum)

Een strontje is een verstopte Meibomklier, vaak veroorzaakt door een geïnfecteerde wimperfollikel. Dit uit zich in een pijnlijk, rood gezwel aan de ooglidrand, met gele pus en korstjes. Dit verdwijnt meestal spontaan, maar knijp een strontje niet uit om verdere infectie te voorkomen.

Symptomen van oogafscheiding

Af en toe gaan symptomen zoals koorts, hoesten, lichaamspijn, een verstopte neus en niezen gepaard met oogafscheiding, meestal bij bacteriële of virale infecties. Een beetje oogafscheiding bij het ontwaken is normaal, maar overmatig groene of gele afscheiding, vooral als dit gepaard gaat met wazig zien, gevoeligheid voor licht (fotofobie) of oogpijn, wijst op een ernstige ooginfectie en vereist onmiddellijke medische aandacht. Andere symptomen zijn onder meer:

• brandende ogen
• droge ogen
• wazig gezichtsvermogen
• fotofobie (overgevoeligheid voor licht)
• jeukende ogen
• pijnlijke ogen
• rode, bloeddoorlopen ogen
• waterige ogen

Diagnose en onderzoeken

Contact met de oogarts

Een juiste diagnose is cruciaal voor een snelle en effectieve behandeling, waarmee complicaties kunnen worden voorkomen. Als oogpijn, zwelling of veranderingen in het gezichtsvermogen optreden samen met oogafscheiding, moet de patiënt onmiddellijk een oogarts raadplegen.

Vraaggesprek

De oogarts zal vragen naar de kleur, hoeveelheid, consistentie en frequentie van de oogafscheiding. Daarnaast informeert hij naar bijkomende symptomen, eerdere medische (oog)problemen en eventuele allergieën. Ook worden medicijngebruik en het dragen van contactlenzen besproken. Vervolgens voert de oogarts een uitgebreid oogonderzoek uit.

Oogonderzoek

De oogarts voert diverse onderzoeken uit, zoals:

• visustest: voor het meten van de gezichtsscherpte
• inspectie van het oog
• spleetlamponderzoek: de arts onderzoekt met een microscoop de voorkant en achterkant van het oog
• tonometrie: onderzoek naar oogdruk
• fluorescentieangiografie: het oog wordt verdoofd met oogdruppels, en de arts druppelt een fluorescerende vloeistof in het oog die oplicht bij blootstelling aan blauw licht. De arts spoelt daarna het oog uit met fysiologisch zout om de extra vloeistof te verwijderen
• fundoscopie: onderzoek van de retina (netvlies) en de oogzenuw
• bloedonderzoek: op basis van verdenking van onderliggende aandoeningen of ooginfecties

Behandeling van oogafscheiding

De behandeling van oogafscheiding hangt af van de oorzaak en kan bestaan uit medicatie, het verwijderen van oogslijm, het reinigen van de oogleden of een combinatie van deze behandelingen.

Medicatie

De oogarts kan medicatie voorschrijven in de vorm van oogdruppels, zalven of antibiotica. Soms is het nodig om andere medische aandoeningen te behandelen, zoals allergieën, virale of bacteriële infecties, ontstekingen of droge ogen. Bij blefaritis kan de arts ook antibiotische oogdruppels of zalven voorschrijven. Bij ernstige of recidiverende blefaritis kan orale antibiotica zoals tetracycline of doxycycline noodzakelijk zijn. Bij een ernstig geïnfecteerde of niet goed sluitende traanklier kan chirurgisch ingrijpen nodig zijn.

Zelfzorg

Een kleine hoeveelheid oogafscheiding in de ochtend vereist geen behandeling. Toch is het belangrijk om het oog te reinigen met een vochtig doekje. De oogleden kunnen worden gereinigd met een warme, vochtige doek. Daarnaast helpt het om de ogen meerdere keren per dag te wassen met een oplossing van verdund babyshampoo en warm water om overtollige bacteriën te verwijderen. Als de patiënt een ooginfectie heeft, zoals conjunctivitis, moet hij contact met anderen vermijden. Het is aan te raden om de handen regelmatig te wassen en om geen cosmetica of oogproducten te delen om verdere besmetting te voorkomen.

Traanvocht en oogmaskers

Gebruik van kunsttranen kan de ogen helpen vochtig te houden. Warme oogmaskers kunnen helpen bij het openen van verstopte klieren in het ooglid. Het is raadzaam om bij symptomen zoals oogafscheiding, pijn, roodheid en/of zwelling van de oogleden contact op te nemen met de oogarts.

Prognose

De prognose van oogafscheiding is over het algemeen goed, vooral wanneer de oorzaak tijdig wordt vastgesteld en behandeld. In de meeste gevallen is oogafscheiding een tijdelijk probleem dat vanzelf verdwijnt met eenvoudige zelfzorgmaatregelen of medicatie. Bij ernstige onderliggende aandoeningen, zoals infecties of chronische oogziekten, kan een langdurige behandeling nodig zijn, maar met de juiste aanpak herstellen de meeste patiënten volledig zonder blijvende gevolgen.

Complicaties

Hoewel oogafscheiding meestal onschuldig is, kunnen er complicaties optreden als de onderliggende oorzaak niet tijdig wordt behandeld:

• Chronische oogontsteking: Onbehandelde of herhaalde ontstekingen kunnen leiden tot blijvende schade aan het ooglid of de oogstructuren.
• Hoornvliesbeschadiging: Infecties zoals een hoornvlieszweer kunnen permanente littekens veroorzaken, wat kan leiden tot verlies van gezichtsvermogen.
• Secundaire infecties: Oogafscheiding kan de groei van bacteriën bevorderen, wat leidt tot secundaire ooginfecties, zoals cellulitis of een ernstige binnenoogontsteking.
• Visusverlies: Ernstige of onbehandelde ooginfecties kunnen leiden tot gedeeltelijk of volledig verlies van gezichtsvermogen.

Preventie

Preventieve maatregelen kunnen helpen om oogafscheiding en de onderliggende oorzaken te voorkomen:

• Goede hygiëne: Regelmatig handen wassen en het vermijden van het aanraken van de ogen kan infecties voorkomen. Gebruik persoonlijke handdoeken en vermijd het delen van oogcosmetica.
• Correct contactlensgebruik: Zorg voor een goede hygiëne bij het hanteren van contactlenzen, vervang lenzen regelmatig, en vermijd het dragen van lenzen tijdens het slapen.
• Oogmake-up verwijderen: Verwijder oogmake-up volledig voor het slapengaan om verstopping van de Meibomklieren te voorkomen.
• Regelmatige oogcontroles: Periodieke controles bij de oogarts kunnen helpen om oogaandoeningen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.
• Vermijd irriterende stoffen: Vermijd blootstelling aan rook, stof en andere irriterende stoffen die oogirritatie kunnen veroorzaken.

Lees verder

• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen
• Ooginfecties door contactlenzen en tips contactlenshygiëne
• Ooginfecties door schimmels: Schimmelinfecties aan ogen
• Ooginfecties door virussen: Virale infecties aan oog of ogen
• Dacryocystitis: Ontsteking van de traanzak van het oog