Oogafscheiding door ooginfecties, contactlenzen of oogletsel

Oogafscheiding is een combinatie van slijm, olie, huidcellen en ander vuil dat zich ophoopt in de hoek van het oog, terwijl de patiënt slaapt. Dit is nat en plakkerig of droog en korstig, afhankelijk van de hoeveelheid oogafscheiding die verdampt. Oogafscheiding is meestal geen reden tot alarm, maar als een verschil bestaat in de consistentie, kleur en de hoeveelheid oogslijm, wijst dit mogelijk op onder andere een ooginfectie, een oogziekte of het fout gebruik van contactlenzen. De meeste oorzaken van oogafscheiding zijn niet ernstig en zijn eenvoudig thuis te behandelen. Een kleine hoeveelheid oogpus is meestal onschadelijk en van korte duur, maar in sommige omstandigheden raadpleegt de patiënt best de oogarts. Een behandeling is sterk afhankelijk van de oorzaak en omvat medicatie en/of zelfzorgmaatregelen. Dankzij enkele tips valt een overtollige oogafscheiding tot slot te voorkomen.

• Synoniemen oogafscheiding
• Epidemiologie
• Functie oogafscheiding
• Oorzaken oogslijm
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Complicaties
• Preventie oogpus

Synoniemen oogafscheiding

Oogafscheiding is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• oogmucus
• oogpus
• oogslijm
• oogsmurrie
• rheum

Epidemiologie

Oogpus komt even vaak bij mannen als bij vrouwen voor. Voorts zijn zowel kinderen als volwassenen aangetast.

Functie oogafscheiding

De traanfilm zorgt voor oogafscheiding. Oogafscheiding, wat een beschermende functie biedt, is een noodzakelijk onderdeel van een goede ooggezondheid. Dit verwijdert afvalstoffen en potentieel schadelijk afval van de traanfilm en de voorzijde van de ogen. De ogen produceren in feite gedurende dag slijm, maar een continue dunne film van tranen maakt de ogen nat als de patiënt knippert. Hierdoor verwijderen de ogen het oogslijm nog voor het in de ogen nat kan worden. Wanneer de patiënt slaapt, en niet knippert, dan hopen de oogafscheiding en korstjes in de hoeken van de ogen zich op. Het opgehoopte afval kan bijgevolg niet weg, en verzamelt zich dan in de binnenste hoek van het oog, evenals langs de wimperlijn. Oogafscheiding bestaat voornamelijk uit dun, waterig slijm (mucine) dat geproduceerd is door het oogbindvlies alsook door meibom, een olieachtige substantie uitgescheiden door de klieren van Meibom die ervoor zorgt dat de ogen gesmeerd zijn wanneer de patiënt knippert.

Oorzaken oogslijm

Volgende oogaandoeningen of ooggerelateerde factoren gaan gepaard met een verhoogde of abnormale oogafscheiding:

Blefaritis

Blefaritis is een chronische ontsteking van de oogleden. Dit is te wijten aan een ontsteking van de haarfollikels van de wimpers of aan een abnormale olieproductie van de klieren van Meibom in de binnenrand van de oogleden. Het oogslijm heeft een gele kleur.

Conjunctivitis
Conjunctivitis staat voor een oogbindvliesontsteking. Hierbij is het oog roze omdat een ontsteking aanwezig is van de binnenkant van de ogen en het oogbindvlies (het dunne membraan dat het oogwit (medische term: sclera) bedekt). Naast jeukende ogen, een zanderig gevoel in de ogen, geïrriteerde ogen en rode ogen, gaat conjunctivitis meestal gepaard met wit, geel of groen oogslijm. Tijdens het slapen vormt zich tevens een korst langs de wimperlijn. In sommige gevallen is de korstvorming op het ooglid zo ernstig dat de ogen tijdelijk gesloten zijn en bijgevolg tijdelijke blindheid optreedt.

Contactlenzen

Bij het dragen van contactlenzen, ontstaat vaak een hogere oogafscheiding. Dit is te wijten aan bijvoorbeeld een contactlensgerelateerde ooginfectie (foute contactlenshygiëne) of het niet goed zitten van de contactlenzen wat resulteert in droge en geïrriteerde ogen. Ook het extra wrijven in de ogen tijdens het dragen van contactlenzen is een uitlokkende factor voor een hogere oogafscheiding. De patiënt doet best de contactlenzen uit bij deze symptomen en bezoekt een oogarts om een potentieel ernstige oogaandoening uit te sluiten.

Dacryocystitis

Een ontsteking van het traanzakje (dacryocystitis) is het gevolg van een verstopte traanbuis. De patiënt heeft een pijnlijke en gezwollen bult onder het binnenste ooglid. Naast de pijn en roodheid, zijn veel voorkomende symptomen van dacryocystitis tranende ogen, een witte, kleverige en vezelige afscheiding uit de ogen en een wazig gezichtsvermogen.

Diverse ooginfecties

Naast conjunctivitis, zijn er vele ooginfecties die een abnormale oogafscheiding veroorzaken. Deze omvatten: oogherpes (een terugkerende virale ooginfectie), fungale keratitis (een zeldzame maar ernstige hoornvliesontsteking veroorzaakt door een schimmel) en Acanthamoeba keratitis (een potentieel verblindende parasitaire infectie meestal veroorzaakt door een slechte contactlenshygiëne of het dragen van contactlenzen bij het zwemmen). Het oogslijm kent een verschillend uiterlijk bij ooginfecties. Dit varieert tussen helder en waterig tot dik, groen en kleverig. Ook deze situatie vereist een grondige oogheelkundige opvolging.

Droge ogen

Door een ontoereikende traanproductie of disfunctie van de klieren van Meibom ontstaan droge ogen. Dit is een veelal chronische aandoening waarbij het oogoppervlak niet goed gesmeerd is, waardoor irritatie en een ontsteking ontstaat. Symptomen van droge ogen zijn onder andere rood, bloeddoorlopen ogen, een branderig gevoel, een wazig gezichtsvermogen (verminderde gezichtsscherpte) en een zanderig gevoel in het oog. Soms resulteren droge ogen ook in een zeer waterige oogafscheiding.

Endoftalmitis

Endoftalmitis is een ontsteking in het inwendige van de oogbol, wat leidt tot een glasvochtabces of etterige iritis en soms zelfs tot een ontsteking van het ganse oog (panoftalmie). Deze ernstige ooginfectie waarbij oogafscheiding optreedt, vereist onmiddellijk medische hulp.

Hoornvlieszweer

Een corneazweer is een soort met abces gepaard gaande infectie van het hoornvlies, meestal veroorzaakt door een trauma aan het oog of een onbehandelde ooginfectie. Als een hoornvliesaandoening geen snelle behandeling krijgt, leiden hoornvlieszweren tot het verlies van het gezichtsvermogen. Oogpijn, roodheid, gezwollen oogleden en een dikke oogafscheiding zijn kenmerkend voor een hoornvlieszweer. Het oogpus is mogelijk zo ernstig dat een hoornvliesvertroebeling ontstaat en het gezichtsvermogen is aangetast.

Meibomklierdisfunctie (meibomitis)

Bij de oogziekte meibomitis ontstaat een schuimende oogafscheiding, korstvorming op het ooglid, en geel of groen oogpus. Oogirritatie en pijn gaan hiermee gepaard.

Oogletsel

Een vreemd lichaam in het oog (zoals vuil, zand, zaagsel of een chemische substantie) of een verwonding aan het oog (oogletsel) veroorzaakt een hogere waterige afscheiding als een natuurlijke beschermende reactie. Na een oogtrauma ontstaat een subconjunctivale bloeding, waardoor oogpus of bloed in het oog verschijnt. De patiënt bezoekt onmiddellijk een oogarts of spoedeisende dienst bij een oogtrauma.

Orbitale cellulitis

Dit is een diepe infectie van het ooglid en de weefsels daaromheen. Het belangrijkste symptoom is een rode, gezwollen, zeer zacht aanvoelend ooglid. Het oog zelf is gezwollen of zelfs gesloten. Het slijm is dik en heeft een groene of grijze kleur. Meestal is het oog slechts aan één oog aangetast. Orbitale cellulitis is mogelijk een complicatie van bacteriële conjunctivitis. De ooginfectie verspreidt zich ook naar binnen, wat veroorzaakt is door een ethmoid sinusinfectie. Bij dit type infectie gaat geen pusvorming gepaard.

Strontje

Een strontje (hordeolum) is een verstopte Meibomklier aan de basis van het ooglid, meestal veroorzaakt door een geïnfecteerde wimperfollikel. Dit lijkt op een puistje (knobbeltje) op de ooglidrand en gaat gepaard met roodheid, gezwollen oogleden en gevoeligheid of pijnlijkheid in het getroffen gebied. Gele pus, korstjes op de oogleden en pijn bij het knipperen zijn andere mogelijke symptomen. Dit verdwijnt meestal spontaan. Het uitknijpen van een hordeolum is echter niet aanbevolen omdat dit mogelijk de infectie doet verspreiden naar andere delen van het oog. Stafylokokkenbacteriën veroorzaken een strontje.

Symptomen

Af en toe treden symptomen zoals koorts, hoesten, pijn in het lichaam, een verstopte neus en niezen ook op in combinatie met de oogafscheiding. Dit is meestal het gevolg bij patiënten die kampen met een bacteriële of virale infectie. Een beetje oogafscheiding bij het ontwaken is voorts normaal, maar een overmatig groene of gele afscheiding die gepaard gaat met een wazig gezichtsvermogen, gevoeligheid voor licht (fotofobie) of oogpijn, duidt op een ernstige ooginfectie of een oogziekte. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht. De andere bijkomende symptomen zijn sterk afhankelijk van de oorzaak van de oogafscheiding. Bijkomende symptomen zijn onder meer:

• brandende ogen
• droge ogen
• een wazig gezichtsvermogen
• fotofobie (overgevoeligheid voor licht)
• jeukende ogen
• pijnlijke ogen
• rode, bloeddoorlopen ogen
• waterige ogen

Diagnose en onderzoeken

Contact met de oogarts

Een juiste diagnose is de sleutel tot een snelle behandeling met veelal snelle en effectieve resultaten waardoor de kans op complicaties verkleint. Wanneer pijn, zwelling van het oog, of wijzigingen in het gezichtsvermogen optreden in combinatie met een eventuele afscheiding, is het nodig om direct de oogarts te raadplegen.

Vraaggesprek

De oogarts stelt de patiënt eerst vragen over de kleur, de hoeveelheid, de consistentie en de frequentie van het oogslijm. Vervolgens weet hij ook graag of de patiënt nog bijkomende symptomen heeft, welke medische (oog)problemen de patiënt heeft (gehad) alsook of hij eventuele allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof) heeft.

Oogonderzoek

Hij voert daarna een standaard oogonderzoek uit en bestudeert de ogen met een oogspiegel (oftalmoscopie). Afhankelijk van de verkregen resultaten voert hij nog bijkomende onderzoeken uit. Bij een hoornvlieszweer is bijvoorbeeld een biopsie nodig. Dit weefselmonster laat de oogarts microscopisch onderzoeken zodat hij weet wat de oorzaak is van de zweer en hij in staat is om een effectieve behandeling voor te schrijven.

Behandeling

Zelfzorg

Warme kompressen over de ogen plaatsen helpen dan weer bij jeuk en algemene oogongemak, maar verwijderen tevens oogslijm. Zitten de oogleden aan elkaar geplakt, dan gebruikt de patiënt een washandje dat gedrengd is in heet water dat hij gedurende enkele minuten over de ogen plaatst. Daarna veegt hij voorzichtig het oogpus weg. De oogleden wassen met babyshampoo of een mild reinigingsmiddel helpt ook. Oogmassage is daarnaast aanbevolen om de overtollige olie te verwijderen. Tot slot wrijft de patiënt niet of zo weinig mogelijk in de ogen want hierdoor verspreidt een ooginfectie zich makkelijker en verergeren de symptomen.

Professionele medische zorg

Zorgt een ooginfectie voor het oogslijm, dan schrijft de oogarts antibiotische of antivirale oogdruppels en oogzalven voor. De oogdruppels gebruikt de patiënt via correcte oogdruppelrichtlijnen. Is de oorzaak te wijten aan oogallergieën, dan zet de arts antihistaminica en decongestiva in om de symptomen te verlichten. Ook oogdruppels zonder conserveringsmiddelen zijn nuttig.

Complicaties

Overtollige oogafscheiding veroorzaakt mogelijk deze complicaties:

• droge, jeukende ogen
• een verlies van het gezichtsvermogen
• een wazig gezichtsvermogen
• het onvermogen om de oogleden ’s morgens te openen
• problemen met het hoornvlies
• rode, bloeddoorlopen ogen
• verspreiding van de infectie

Daarnaast geeft oogpus geen mooi uiterlijk aan de patiënt.

Preventie oogpus

De patiënt stelt zich niet bloot aan irriterende stoffen als een oogallergie de oorzaak is van het oogpus. Potentieel besmette make-up en oogcosmetica zoals mascara en oogliners gooit de patiënt weg bij een ooginfectie. Ook is het niet aanbevolen om handdoeken en washandjes te delen omdat bacteriën zich hierdoor makkelijker verspreiden. De patiënt raadpleegt daarnaast best regelmatig de oogarts voor een grondig oogonderzoek en hierbij bespreekt hij het gebruik van de contactlenzen. Soms is het beter om naar een ander type contactlenzen over te gaan, bijvoorbeeld daglenzen in plaats van nachtlenzen. Verder is het belangrijk om regelmatig de handen te wassen, vooral wanneer de patiënt mogelijk aan een oogbindvliesontsteking lijdt.

Lees verder

• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen
• Ooginfecties door contactlenzen en tips contactlenshygiëne
• Ooginfecties door schimmels: Schimmelinfecties aan ogen
• Ooginfecties door virussen: Virale infecties aan oog of ogen
• Dacryocystitis: Ontsteking van de traanzak van het oog