Ooginfecties door schimmels: Schimmelinfecties aan ogen

De unieke structuur van het menselijk oog en de directe blootstelling van het oog aan de omgeving maakt het kwetsbaar voor een aantal ongewone infectieziekten. Een ooginfectie is het gevolg van bacteriën, virussen, parasieten en zelden ook schimmels. Veel verschillende soorten schimmels veroorzaken mogelijk ooginfecties. De symptomen doen denken aan infecties die het gevolg zijn van andere micro-organismen, maar ze zijn doorgaans ernstiger bij een schimmelinfectie die de ogen treft. Bekende symptomen zijn bijvoorbeeld oogpijn, rode ogen en een wazig gezichtsvermogen. Schimmelinfecties aan de ogen leiden soms wel tot zeer ernstige oogproblemen. Het is bijgevolg belangrijk om bij tekenen van een ooginfectie meteen medische hulp in te roepen want enkel een medische behandeling voorkomt verdere schade.

• Soorten schimmels die ooginfecties veroorzaken
• Oorzaken van schimmelinfecties aan de ogen
• Risicofactoren
• Symptomen
• Locatie
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling door oogarts
• Prognose van problemen aan het oog
• Preventie van schimmelinfectie aan het oog

Soorten schimmels die ooginfecties veroorzaken

Veel verschillende soorten schimmels veroorzaken ooginfecties zoals:

• Aspergillus: Aspergillus is een veel voorkomende schimmel die leeft in binnen- en buitenomgevingen.
• Candida: Candida is een soort schimmel die normaal op de menselijke huid en op de slijmvliezen leeft.
• Fusarium: Fusarium is een schimmel die leeft in de omgeving en dan vooral op de bodem en op planten.

Oorzaken van schimmelinfecties aan de ogen

Een oogletsel is de meest voorkomende oorzaak van een schimmelinfectie die de ogen treft. Een ooginfectie veroorzaakt door een schimmel, is niet overdraagbaar van persoon tot persoon.

• behandeling aan het oog: Oogchirurgie of een oogbehandeling waarbij de oogarts corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) injecteert in de ogen, vormen risicofactoren.
• besmette producten: Sommige schimmelinfecties aan de ogen zijn te wijten aan besmette producten zoals contactlensvloeistof, irrigatieoplossing en kleurstoffen die de oogarts gebruikt tijdens een oogoperatie.
• oogletsel: Een oogletsel (door een tak of een doorn of ander plantaardig materiaal) is de vaakst voorkomende oorzaak van een schimmelinfectie aan de ogen. Door deze wonde zijn schimmels in staat om het oog binnen te dringen en daar een infectie te veroorzaken.
• schimmelinfectie via de bloedbaan: Zelden verschijnen schimmelinfecties aan de ogen na een schimmelinfectie via de bloedbaan, zoals bijvoorbeeld candidemie die zich verspreidt naar het oog.

Risicofactoren

Schimmelinfecties aan de ogen komen vaker voor in volgende omstandigheden:

• contactlenzen dragen
• de blootstelling aan besmette medische producten die in contact komen met het oog
• een chronische oogziekte waarbij het oogoppervlak aangetast is
• een schimmelinfectie die verspreid is via het bloed (zoals candidemie of oculaire histoplasmose)
• een verzwakt immuunsysteem door diabetes mellitus (suikerziekte) en het langdurig gebruik van corticosteroïden
• oogbeschadiging, vooral met plantaardig materiaal (bijvoorbeeld doornen of takken)
• oogchirurgie (meestal een staaroperatie)

Symptomen

Locatie

Diverse delen van het oog zijn mogelijk getroffen bij schimmelinfecties aan de ogen.

• conjunctivitis: Heel af en toe veroorzaken schimmels een ontsteking van het oogbindvlies.
• endoftalmitis: Hierbij is de binnenkant van het oog geïnfecteerd. Exogene endoftalmitis veroorzaakt door schimmels treedt op nadat de schimmelsporen in het oog komen door een externe bron. Endogene endoftalmitis komt tot uiting wanneer een bloedbaaninfectie (bijvoorbeeld candidemie) zich verspreidt naar één of beide ogen.
• keratitis (Fusarium-keratitis of fungale keratitis) is een infectie van de heldere voorste laag van het oog (het hoornvlies); meestal is deze het gevolg van de Fusarium-schimmels.

Tekenen

De symptomen van een ooginfectie veroorzaakt door schimmels komen meestal enkele dagen tot weken tot uiting nadat de schimmels in het oog zijn terechtkomen. De symptomen van een schimmelinfectie aan de ogen zijn vergelijkbaar met de symptomen van andere soorten ooginfecties (zoals bacteriële ooginfecties) en omvatten:

• een oogafscheiding
• een oogontsteking
• een overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• een verlies van het gezichtsvermogen
• een vertroebeling van het oogoppervlak
• een wazig gezichtsvermogen
• gezwollen ogen
• oogirritatie
• oogpijn
• overmatig tranende ogen
• rode ogen

Diagnose en onderzoeken

Naar de oogarts
Bij het bemerken van mogelijke tekenen van een infectie, is het belangrijk om de eventuele contactlenzen uit te doen en een oogarts te raadplegen. Schimmelinfecties aan de ogen zijn zeldzaam maar veroorzaken snel ernstige schade aan de ogen, waardoor permanente blindheid zelfs mogelijk is. Het is verder verstandig om de contactlenzen en al het gebruikte materiaal rond het reinigen en bewaren van de lenzen mee te nemen naar de oogarts.

Diagnostisch onderzoek
De oogarts voert een grondig oogonderzoek uit van de ogen en neemt mogelijk een klein stukje weefsel of vocht uit het oog. Dit monster stuurt hij naar een laboratorium voor verder cultuur- of microscopisch onderzoek. Een cultuur is de gouden standaard voor het diagnosticeren van een ooginfectie veroorzaakt door schimmels.

Behandeling door oogarts

De behandeling voor een schimmelinfectie van de ogen hangt af van de ernst van de ooginfectie, de aangetaste delen van het oog en het type schimmelinfectie. De oogarts zet normaal gezien antischimmelmedicijnen in, in medische termen bekend als ‘antimycotica’. De toediening van de antischimmelmedicatie gebeurt via oogdruppels, tabletten die de patiënt via de mond moet innemen, intraveneuze medicatie (toegediend via een ader) of een ooginjectie. Lukt het niet om op deze manier de schimmelinfectie te bestrijden, dan is mogelijk een operatie nodig zoals een hoornvliestransplantatie, een verwijdering van het glasvocht uit het binnenste van het oog (vitrectomie) of, in extreme gevallen, zelfs een verwijdering van het oog (enucleatie).

Prognose van problemen aan het oog

De prognose is variabel en hangt af van het tijdstip waarop de patiënt de oogarts bezoekt. Over het algemeen geldt dat het zoeken van vroege medische hulp de kans op blijvende schade door een schimmelinfectie verkleint.

Preventie van schimmelinfectie aan het oog

Het is belangrijk om de ogen goed te beschermen (oogbescherming) wanneer mensen gaan werken met plantaardig materiaal. Verder is een correcte contactlenshygiëne nodig bij contactlensdragers. Het regelmatig wassen van de handen (goede handhygiëne) is een ander advies dat ook vele andere ziekten en infecties voorkomt. Sommige mensen hebben verder veel vochtige plekken in huis, een perfecte voedingsbodem voor schimmels. Het is belangrijk om deze te laten behandelen zodat het inademen van de schimmelsporen niet gebeurt.

Lees verder

• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen