Pijn bij het slikken of slikpijn: oorzaken en behandeling

Pijn bij het slikken of slikpijn is een hinderlijke klacht. Slikpijn of pijn bij het slikken komt vaak voor. Meestal is pijn bij het slikken en slikproblemen te wijten aan infecties zoals verkoudheid en griep, of problemen met de slokdarm. Er kunnen ook andere oorzaken in het spel zijn. Slikpijn of pijn bij het slikken duidt op pijn of ongemak tijdens het slikken. Je voelt het hoog in de nek of lager achter het borstbeen. Meestal voelt de pijn als een sterk knijpend of branderig gevoel. Pijn bij het slikken kan in de gehele keel worden gevoeld en soms alleen aan de linkerkant of rechterkant. Slikpijn is soms een symptoom van een ernstige aandoening, maar meestal is er sprake van een relatief onschuldige aandoening. Bij het slikken zijn er veel zenuwen en spieren in de mond, in de keel en in de slokdarm betrokken. Het slikken wordt bij de mens bepaald door de slikreflex.

• Pijn bij het slikken
• Hoe werkt het slikproces?
• Epidemiologie van pijn bij het slikken
• Veel voorkomende oorzaken van slikpijn
• Verkoudheid
• Griep
• Chronisch hoesten
• Allergie
• Keelontsteking
• Maagzuur of zuurbranden
• Amandelontsteking
• Minder vaak voorkomende oorzaken
• Gezwollen lymfeklieren in de nek/hals
• Schade aan de keel
• Oorontsteking
• Het doorslikken van grote pillen
• Voedsel, zoals chips of crackers, verkeerd inslikken
• Candida-infectie
• Hiv
• Zweren
• Vreemd lichaam
• Medische behandeling
• Kanker
• Risicogroepen en -factoren
• Symptomen: keelpijn, oorpijn en hoesten
• Complicaties van pijnlijk slikken
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Bloedonderzoek
• MRI-scan of CT-scan
• Uitstrijkje
• Sputumcultuur
• Contrastvloeistof bij röntgenfoto’s
• Behandeling van pijnlijk slikken
• Medicatie: verlichting op maat
• Alternatieve behandelingen: verder dan de medicatie
• Langetermijnoplossingen: werken aan herstel
• Huismiddeltjes tegen pijn bij slikken
• Maagzuurremmers
• Zelfzorgmaatregelen
• Adem vochtige lucht in
• Thee en kruiden
• Prognose: wat kun je verwachten?
• Complicaties: waar moet je op letten?
• Preventie: hoe kun je pijnlijk slikken voorkomen?

Pijn bij het slikken

Het was een stralende dinsdagochtend toen Emma wakker werd met een vervelend gevoel in haar keel. Ze hoopte dat een slok thee verlichting zou bieden, maar zodra ze slikte, schoot de pijn door haar keel als een felle steek. "Oei, dit voelt niet goed," dacht ze. Misschien was het gewoon een slechte nacht, of was er toch iets anders aan de hand?

We kennen het allemaal: die plotselinge, scherpe pijn bij het slikken. Je neemt een slok water of een hap eten, en ineens voelt het alsof je keel protesteert. Pijn bij het slikken kan echt naar zijn – niet alleen omdat het eten en drinken lastig maakt, maar ook omdat de oorzaak soms zo'n raadsel lijkt. Geen paniek, we helpen je de oorzaak te vinden en geven je tips om de pijn te verzachten!

Pijn bij het slikken of slikpijn komt relatief vaak voor. Mensen van alle leeftijden kunnen er last van krijgen. Dit symptoom heeft veel mogelijke oorzaken. Pijn bij het slikken of slikpijn is over het algemeen een symptoom van een infectie of een allergische reactie. Raadpleeg je arts als de pijn hevig is of als deze pijn interfereert met eten, drinken of ademhalen.

Hoe werkt het slikproces?

Slikken lijkt misschien eenvoudig, maar het is eigenlijk een complex proces dat in verschillende fasen verloopt. Het slikken omvat de coördinatie van vele spieren en zenuwen om voedsel of vloeistof veilig van de mond naar de maag te brengen. Dit proces kan opgedeeld worden in drie belangrijke fasen: de orale fase, de faryngeale fase en de oesofageale fase. Elke fase heeft zijn eigen belangrijke rol en kan een oorzaak van pijn bij het slikken bevatten als er iets misgaat.

De orale fase
De orale fase is de eerste fase van het slikken en begint in de mond. Tijdens deze fase wordt voedsel gekauwd en vermengd met speeksel om een zachte massa te vormen, de zogenaamde 'bolus'. De tong speelt een belangrijke rol in deze fase, doordat hij het voedsel naar de achterkant van de mond verplaatst. Pijn bij het slikken kan in deze fase ontstaan als gevolg van beschadigingen in de mond, zoals wondjes of blaren, of door ontstekingen in het mondslijmvlies. Ook kan een droge mond, bijvoorbeeld door onvoldoende speekselproductie, slikken pijnlijk maken.

De faryngeale fase
In de faryngeale fase verplaatst de bolus zich van de mond naar de keelholte (farynx). Dit is een zeer kritieke fase, omdat de luchtwegen tijdelijk afgesloten moeten worden om te voorkomen dat voedsel of vloeistof in de luchtpijp terechtkomt. De huig (uvula) en het strottenklepje (epiglottis) zorgen ervoor dat de luchtwegen worden beschermd. Problemen in deze fase kunnen leiden tot pijn bij het slikken, vooral als er sprake is van ontsteking of zwelling van de keelholte, bijvoorbeeld door een keelontsteking. Daarnaast kunnen gezwollen lymfeklieren in de hals druk uitoefenen op de keel, waardoor deze fase pijnlijk kan worden.

De oesofageale fase
In de laatste fase, de oesofageale fase, wordt de bolus via de slokdarm (oesofagus) naar de maag verplaatst. Dit gebeurt door middel van peristaltische bewegingen – golven van samentrekkingen van de spieren in de slokdarmwand. Pijn bij het slikken in deze fase kan worden veroorzaakt door problemen zoals ontsteking van de slokdarm (oesofagitis), vaak door terugvloeiend maagzuur. Mensen met gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) ervaren regelmatig pijn tijdens deze fase van het slikken.

Wat kan misgaan tijdens het slikken?
Het slikproces is afhankelijk van de soepele samenwerking van spieren en zenuwen. Wanneer één van de stappen niet goed verloopt, kan dit leiden tot problemen en pijn bij het slikken. Hieronder bespreken we enkele veelvoorkomende oorzaken van slikproblemen en hoe ze pijn kunnen veroorzaken.

• Ontstekingen: Ontstekingen kunnen overal in de mond, keel of slokdarm voorkomen en leiden vaak tot pijn bij het slikken. Een keelontsteking, amandelontsteking of oesofagitis kan ervoor zorgen dat slikken een onaangename of zelfs pijnlijke ervaring wordt.
• Mechanische obstructies: Soms kunnen mechanische obstructies, zoals gezwollen amandelen of tumoren, het slikken bemoeilijken en pijn veroorzaken. Dit soort obstructies kan ervoor zorgen dat de doorgang van voedsel wordt belemmerd.
• Spierproblemen: Spierzwakte of spasmen in de spieren die betrokken zijn bij het slikken kunnen ook pijn veroorzaken. Dit komt vaak voor bij oudere mensen of mensen met bepaalde neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson.

Epidemiologie van pijn bij het slikken

De epidemiologie van pijnlijk slikken laat zien dat er verschillen zijn in het vóórkomen tussen mannen en vrouwen. In zowel Nederland als België komt pijn bij het slikken vaker voor bij vrouwen, met een geschat vóórkomen van 15% bij vrouwen en 10% bij mannen. Dit verschil kan deels worden verklaard door hormonale factoren, aangezien vrouwen gevoeliger kunnen zijn voor ontstekingen in de keel door hormonale schommelingen tijdens bijvoorbeeld de menstruatiecyclus.

Regionale verschillen
Er zijn ook regionale verschillen zichtbaar in het vóórkomen van pijnlijk slikken. In stedelijke gebieden zien we hogere cijfers dan in landelijke gebieden, mogelijk door factoren zoals luchtkwaliteit, stressniveaus, en levensstijl. In grote steden, zoals Amsterdam en Brussel, komt pijn bij het slikken tot wel 20% vaker voor in vergelijking met landelijke regio's. Slechte luchtkwaliteit, veroorzaakt door bijvoorbeeld fijnstof en verkeer, kan bijdragen aan geïrriteerde luchtwegen en keelpijn. Daarnaast kunnen hogere stressniveaus in stedelijke omgevingen ook een negatieve invloed hebben op de weerstand, wat weer kan leiden tot keelpijn.

Leeftijdsverschillen
Leeftijd speelt ook een belangrijke rol in de prevalentie van pijnlijk slikken. Ouderen hebben vaker last van problemen met slikken, vaak door achteruitgang van de spieren en weefsels in de keel en door aandoeningen zoals gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Bij mensen boven de 65 jaar komt pijn bij het slikken bij ongeveer 20% van de bevolking voor. Bij kinderen zien we ook verhoogde aantallen, voornamelijk door oorontstekingen, amandelontstekingen en infecties van de bovenste luchtwegen. Bij kinderen onder de 10 jaar komt pijn bij het slikken naar schatting bij 25% van de gevallen voor.

Roken als risicofactor
Roken is een belangrijke risicofactor voor pijn bij het slikken. Rokers hebben twee keer zoveel kans om keelpijn te ontwikkelen als niet-rokers, doordat de rook de slijmvliezen irriteert en het afweersysteem verzwakt. Uit cijfers blijkt dat ongeveer 25% van de rokers regelmatig last heeft van pijn bij het slikken. Daarnaast lopen ex-rokers ook nog verhoogd risico op keelpijn, doordat de schade aan de keel door jarenlang roken enige tijd nodig heeft om te herstellen.

Blootstelling aan allergenen
Blootstelling aan allergenen, zoals pollen en huisstofmijt, kan ook een significante rol spelen in het ontwikkelen van pijn bij het slikken. Ongeveer 30% van de mensen met allergieën rapporteert regelmatig last te hebben van keelpijn, vooral tijdens seizoenen met veel pollen in de lucht. Allergieën kunnen leiden tot chronische irritatie van de keel, waardoor slikken pijnlijk wordt. Vooral in het voorjaar en de zomer, wanneer de pollenconcentraties hoog zijn, kan het aantal gevallen van pijn bij het slikken toenemen.

Psychologische factoren
Tot slot kunnen psychologische factoren, zoals stress en angst, ook invloed hebben op slikproblemen. Stress kan leiden tot spierspanning in de keel, wat slikken moeilijker en pijnlijker maakt. Studies tonen aan dat mensen met een hogere mate van stress en angstgevoelens tot 15% vaker problemen hebben met slikken dan mensen met een lager stressniveau. Chronische stress kan zelfs leiden tot aanhoudende slikproblemen, waardoor professionele hulp nodig kan zijn om zowel de psychologische als de fysieke symptomen te behandelen.

Veel voorkomende oorzaken van slikpijn

Er zijn verschillende redenen waarom slikken plots een uitdaging kan worden. De meest voorkomende oorzaken zijn:

Verkoudheid

Een simpele verkoudheid kan al genoeg zijn om je keel in vuur en vlam te zetten. Wist je dat maar liefst 80% van de mensen met een verkoudheid ook keelpijn ervaart? Dit soort keelpijn gaat meestal vanzelf over binnen een week, maar het kan flink vervelend zijn zolang het duurt.

Griep

Net als bij verkoudheid, kan griep ervoor zorgen dat je keel geïrriteerd raakt. Griep is een veelvoorkomende oorzaak van keelpijn, vooral in de wintermaanden. Vaak gaat dit gepaard met andere symptomen zoals koorts, vermoeidheid en spierpijn. Ongeveer 60% van de mensen met griep heeft ook last van pijn bij het slikken.

Chronisch hoesten

Chronisch hoesten, bijvoorbeeld door COPD, kan de keel flink irriteren en het slikken pijnlijk maken. COPD komt voor bij ongeveer 5% van de bevolking en mensen met deze aandoening ervaren vaak langdurige irritatie in de keel door het constante hoesten.

Allergie

Allergieën, zoals voor huisstofmijt of pollen, kunnen de keel irriteren en slikken onaangenaam maken. Vooral tijdens het hooikoortsseizoen krijgen veel mensen last van hun keel. Ongeveer 25% van de Nederlanders heeft last van allergieën, en dit kan resulteren in een geïrriteerde keel.

Keelontsteking

Een keelontsteking kan door zowel een virus als een bacterie worden veroorzaakt en maakt slikken vaak een ware uitdaging. Bijna 40% van de keelontstekingen wordt veroorzaakt door een bacterie zoals Streptokokken. Vaak krijg je ook last van opgezwollen klieren en een vervelende pijn in de keel, die enkele dagen tot zelfs een week kan aanhouden.

Maagzuur of zuurbranden

Als je vaak last hebt van oprispingen, kan het maagzuur of zuurbranden je slokdarm irriteren en slikken pijnlijk maken. Zo'n 20% van de mensen heeft wekelijks last van brandend maagzuur, wat kan leiden tot een pijnlijke keel en problemen bij het slikken. Doordat er maagzuur on de slokdarm terechtkomt, kun je ook last krijgen van pijn op de borst.

Amandelontsteking

Opgezette amandelontsteking kunnen niet alleen slikken bemoeilijken, maar ook zorgen voor een scherpe pijn bij elke poging. Vooral kinderen en jongeren hebben vaak last van amandelontstekingen. Ongeveer 10% van de kinderen krijgt jaarlijks een amandelontsteking.

Minder vaak voorkomende oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van pijnlijk slikken zijn onder meer:

Gezwollen lymfeklieren in de nek/hals

Gezwollen lymfeklieren in de nek/hals kunnen op de keel drukken en slikken ongemakkelijk of pijnlijk maken. Dit gebeurt vaak als reactie op een infectie in de buurt, zoals een verkoudheid of een keelontsteking.

Schade aan de keel

Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door een keeloperatie of een verwonding, zoals het slikken van iets scherps. Zelfs een klein wondje in de keel kan zorgen voor pijn bij het slikken.

Oorontsteking

Een oorontsteking kan verrassend genoeg ook pijn in de keel veroorzaken, omdat keel, neus en oren met elkaar verbonden zijn. Bijna 70% van de kinderen ervaart ten minste één keer in hun jeugd een oorontsteking, wat soms leidt tot bijkomende keelpijn.

Het doorslikken van grote pillen

Soms kan een grote pil schuren langs de wand van de keel, wat pijn veroorzaakt. Dit kan vooral vervelend zijn als je medicijnen moet blijven slikken.

Voedsel, zoals chips of crackers, verkeerd inslikken

Hard of scherp voedsel kan de keel beschadigen, wat resulteert in pijn bij het slikken. Het is belangrijk om goed te kauwen om dit soort problemen te voorkomen.

Candida-infectie

Dit is een schimmelinfectie (gist) die in je mond kan voorkomen. Het kan zich verspreiden en slokdarmklachten veroorzaken, zoals pijnlijk slikken.

Hiv

Slokdarmproblemen komen vaak voor bij mensen met hiv. Een Candida-infectie de meest voorkomende oorzaak. Soms kunnen antiretrovirale middelen die worden gebruikt om hiv te behandelen zure reflux veroorzaken. Dit kan dan leiden tot andere symptomen zoals slikpijn.

Zweren

Zweren kunnen opduiken in je mond, keel of slokdarm (slokdarmzweer), evenals de maag (maagzweer). Zweren kunnen ook worden veroorzaakt door onbehandelde refluxklachten. Het langdurig gebruik van ontstekingsremmende geneesmiddelen, zoals ibuprofen kan het risico op maagzweren vergroten.

Vreemd lichaam

Vreemde lichamen die vastzitten in de bekleding van de keel of slokdarm, evenals objecten die deze gebieden gedeeltelijk of volledig afsluiten, kunnen leiden tot pijn bij het slikken. Een obstructie van de keel zal ook van invloed zijn op de ademhaling. Kleine en scherpe vreemde voorwerpen die de bekleding van de keel of slokdarm beschadigen, zoals visgraten, zijn veel voorkomende oorzaken.

Medische behandeling

Slikpijn kan ook worden veroorzaakt door medische behandelingen, zoals bestralingstherapie voor kanker. Sommige voorgeschreven medicijnen kunnen ook leiden tot pijnlijk slikken.

Kanker

Soms is chronisch pijnlijk slikken een vroeg teken van keelkanker of slokdarmkanker. Dit wordt veroorzaakt door tumoren die zich in de slokdarm ontwikkelen. Slokdarmkanker kan ontstaan ​​door langdurig roken, alcoholmisbruik of aanhoudende brandend maagzuur. Het kan ook erfelijk zijn.

Risicogroepen en -factoren

Pijn bij het slikken kan iedereen treffen, maar er zijn bepaalde risicogroepen en risicofactoren die de kans op pijnlijk slikken vergroten. Hier bespreken we enkele van deze groepen en factoren, samen met voorbeelden en interessante weetjes.

Leeftijd

• Kinderen: Kinderen zijn vatbaarder voor keelproblemen, zoals amandelontsteking en oorontstekingen. Ongeveer 25% van de kinderen onder de 10 jaar ervaart ten minste één keer per jaar pijn bij het slikken door keelinfecties. Wist je dat amandelontstekingen een van de meest voorkomende redenen zijn voor medische bezoeken bij jonge kinderen?
• Ouderen: Oudere mensen hebben vaker slikproblemen door de natuurlijke achteruitgang van de spieren in de keel. Ongeveer 20% van de mensen boven de 65 jaar heeft regelmatig last van pijn bij het slikken. Dit komt vaak door aandoeningen zoals gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) of spierzwakte.

Roken
Rokers: Roken irriteert de slijmvliezen in de keel en vermindert de afweer, waardoor de kans op ontstekingen groter wordt. Rokers hebben twee keer zoveel kans op pijn bij het slikken als niet-rokers. Wist je dat ongeveer 25% van de rokers regelmatig last heeft van keelpijn? Zelfs stoppen met roken kan enige tijd later nog slikproblemen veroorzaken door de eerdere schade aan de keel.

Allergieën
Mensen met allergieën: Ongeveer 30% van de mensen met allergieën, zoals hooikoorts of allergieën voor huisstofmijt, heeft regelmatig last van pijn bij het slikken. Allergieën kunnen de keel irriteren en ontstekingen veroorzaken, vooral in het voorjaar wanneer de pollenconcentratie hoog is. Tijdens het hooikoortsseizoen kan het aantal mensen met keelpijn toenemen, vaak veroorzaakt door een combinatie van allergenen en droge lucht.

Stress en Angst
Mensen met een hoge mate van stress: Stress en angst kunnen leiden tot spanning in de spieren van de keel, wat slikken moeilijker en pijnlijker maakt. Studies hebben aangetoond dat mensen met een hoge mate van stress tot 15% vaker problemen hebben met slikken. Wist je dat stress zelfs spierspasmen in de keel kan veroorzaken, waardoor het voelt alsof er een brok in je keel zit?

Medische Aandoeningen

• Mensen met GERD: Mensen met gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) hebben vaak last van maagzuur dat terugvloeit naar de slokdarm, wat kan leiden tot pijn bij het slikken. Ongeveer 20% van de volwassenen heeft regelmatig last van brandend maagzuur, en veel van hen ervaren ook keelpijn als gevolg van irritatie van de slokdarmwand.
• Neurologische aandoeningen: Mensen met neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson of multiple sclerose kunnen slikproblemen ervaren als gevolg van zwakke of ongecontroleerde spieren. Deze aandoeningen treffen ongeveer 1% van de bevolking, en slikproblemen kunnen een aanzienlijk effect hebben op de kwaliteit van leven.

Symptomen: keelpijn, oorpijn en hoesten

Afhankelijk van de oorzaak, kan pijn bij het slikken gepaard gaan met de volgende klachten:

• Keelpijn;
• Oorpijn;
• Hoesten;
• Pijn op de borst;
• Het gevoel dat voedsel vastzit of blijft hangen in de keel;
• Een brokgevoel of propgevoel;
• Koorts;
• Rillingen
• Hoofdpijn;
• Zweten of transpireren;
• Rode, ontstoken amandelen;
• Wheezing.

Complicaties van pijnlijk slikken

Aandoeningen die pijn bij het slikken veroorzaken, kunnen leiden tot complicaties zoals een verslechtering van bacteriële of virale infecties, verlies van smaak, dat tijdelijk of permanent kan zijn en gezwollen lymfeklieren in de nek, waardoor het moeilijk kan zijn om je hoofd te draaien of om met je hoofd achterover te leunen.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Wanneer je bij je huisarts langsgaat, is het van belang dat je elk symptoom waar je last van hebt vermeldt. Je moet de huisarts ook vertellen of eventuele symptomen nieuw zijn of erger worden. Als je al je klachten beschrijft, kan de arts de oorzaak van de slikpijn achterhalen. De huisarts kan aan je vragen of je pijn hebt bij het doorslikken van vaste stoffen, vloeistoffen of beide. Of de pijn constant aanwezig of juist komt en gaat. Of er sprake is van keelpijn of dat je het gevoel hebt dat er een brok in je keel zit. Of je irriterende stoffen geïnhaleerd of ingeslikt hebt. Daarnaast zal de huisarts je medische voorgeschiedenis in acht nemen en bekijken of je last hebt van andere gezondheidsproblemen en welke medicijnen je op dit ogenblik neemt. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek, waarbij de huisarts met een speciaal instrument in je keel kijkt. Hij zal ook naar je ademhaling luisteren met een stethoscoop.

Vervolgonderzoek

Als een lichamelijk onderzoek niet voldoende is om een ​​diagnose te stellen, kan de arts bepaalde onderzoeken (laten) uitvoeren, zoals:

Bloedonderzoek

Bloedonderzoek bestaat in het onderhavige geval vaak uit een compleet bloedbeeld. Deze bepaalt de hoeveelheid verschillende soorten bloedcellen in je lichaam. De resultaten kunnen je arts helpen met het bepalen of je lichaam een ​​infectie afweert die wordt veroorzaakt door een virus of bacterie.

MRI-scan of CT-scan

Deze beeldvormende onderzoeken kunnen gedetailleerde beelden opleveren van je keel en slokdarm, zodat de arts kan controleren op eventuele afwijkingen. Deze beeldvormingsonderzoeken kunnen ook worden gebruikt om de aanwezigheid van tumoren in de keel te detecteren.

Uitstrijkje

Een uitstrijkje uit de keel omvat het nemen van een monster slijm uit de achterkant van je keel. Deze test kan controleren op de aanwezigheid van bepaalde soorten organismen in de keel die een infectie kunnen veroorzaken.

Sputumcultuur

Een sputumcultuur bestaat uit het verkrijgen van een monster van sputum of slijm en het testen op de aanwezigheid van bepaalde organismen. Deze eenvoudige, pijnloze test kan je arts helpen bepalen of een infectie de pijn bij het slikken veroorzaakt.

Contrastvloeistof bij röntgenfoto’s

Onderzoek van de slokdarm kan gedaan worden met röntgenfoto's met behulp van contrastvloeistof (barium). Middels dit onderzoek kan de arts een tumor, een vernauwing of een ontsteking van de binnenwand opsporen. De arts kan tevens het slikproces rechtstreeks op de monitor volgen.

Behandeling van pijnlijk slikken

Behandeling van pijn bij het slikken varieert en is afhankelijk van de oorzaak van de pijn.

Medicatie: verlichting op maat

Antibiotica en pijnstillers
Bij een bacteriële infectie kan je huisarts antibiotica voorschrijven, samen met eventueel een verdovend mondwater zoals lidocaïne. Dit middel helpt om tijdelijk verlichting te bieden, zodat je beter kunt eten en drinken. Voor wie meer behoefte heeft aan algemene pijnstilling, kunnen vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen een uitkomst zijn.

Anti-inflammatoire medicijnen
Bij ontstekingen in de keel, amandelen of slokdarm kan de arts ook anti-inflammatoire geneesmiddelen voorschrijven om de zwelling en pijn te verminderen.

Antivirale middelen
Wanneer een virus, zoals het herpes simplex-virus, de boosdoener is, kan antivirale medicatie noodzakelijk zijn. Dit helpt de infectie onder controle te krijgen en daarmee de pijn te verlichten.

Alternatieve behandelingen: verder dan de medicatie

Protonpompremmers
In gevallen waarbij maagzuur omhoogkomt en zorgt voor een pijnlijk branderig gevoel bij het slikken, zijn protonpompremmers zoals omeprazol een veelgebruikte optie. Deze medicijnen verminderen de aanmaak van maagzuur, wat helpt om de slokdarm rust te geven en zo de pijn te verlichten.

Allergie aanpakken
Soms wordt de pijn veroorzaakt door een allergische reactie die leidt tot irritatie en zwelling van de keel. In dit geval kunnen antihistaminica helpen om de allergische symptomen onder controle te krijgen en de pijn te verminderen.

Langetermijnoplossingen: werken aan herstel

Tonsillectomie: een oplossing voor terugkerende problemen
Heb je vaak last van terugkerende keelontstekingen of tonsillitis die niet goed reageert op medicatie? Dan kan je arts een tonsillectomie overwegen. Bij deze ingreep worden de amandelen verwijderd, wat kan zorgen voor blijvende verlichting. Het klinkt spannend, maar het is een poliklinische operatie, wat betekent dat je dezelfde dag nog naar huis kunt.

Logopedie en sliktechniek
Soms ligt de oorzaak van het pijnlijke slikken in de spieren van de slokdarm of een verkeerde sliktechniek. In dat geval kan logopedie helpen. Een gespecialiseerde logopedist kan je leren om anders te slikken en zo de druk en pijn te verminderen.

Huismiddeltjes tegen pijn bij slikken

Maagzuurremmers

Vrij verkrijgbare maagzuurremmers kunnen gebruikt worden voor een kortdurende behandeling van reflux symptomen, zoals brandend maagzuur en zure oprispingen, bij volwassenen. De arts zal echter medicijnen voorschrijven die specifiek zijn ontworpen om symptomen te verlichten als je last hebt van chronische zure reflux of gastro-oesofageale refluxziekte (GERD).

Zelfzorgmaatregelen

Zelfzorgmaatregelen om pijn bij slikken tegen te gaan zijn onder meer:

• Drink veel vocht. Je blijft daardoor niet alleen gehydrateerd, maar het drinken van ten minste acht glazen water per dag kalmeert en bevochtigt ook je keel.
  Thee met verse gember / Bron: Istock.com/ChamilleWhite
• Meng 1 theelepel zout in een laagje water en gorgel ermee in de achterkant van je keel. Dit helpt om zwelling en pijn te verlichten.
• Nip warme vloeistoffen, zoals warm water of thee gemengd met honing en gember, om zwelling en pijn in de keel te verlichten.
• Vermijd stoffen waarvan bekend is dat ze je keel irriteren. Deze omvatten allergenen, chemicaliën en sigarettenrook.

Adem vochtige lucht in

Een luchtbevochtiger is een machine die water omzet in vocht dat langzaam de lucht vult. Een luchtbevochtiger verhoogt de luchtvochtigheid in een ruimte. Het inademen van deze vochtige lucht kan keelontsteking verlichten en verlichting bieden aan een zere keel. Het nemen van een warme douche heeft een soortgelijk effect.

Thee en kruiden

Bepaalde kruiden kunnen keelpijn verminderen. Voorbeelden zijn salie, zoethout en kamperfoelie. Je kan deze producten kopen bij een drogisterij of natuurvoedingswinkel.

Prognose: wat kun je verwachten?

De prognose van pijnlijk slikken varieert sterk, afhankelijk van de onderliggende oorzaak, de ernst van de klachten en de tijdige start van de behandeling. Over het algemeen geldt dat hoe eerder de oorzaak wordt aangepakt, hoe sneller het herstel zal verlopen. Hieronder bespreken we enkele specifieke situaties en hun prognose:

Acute keelontsteking of tonsillitis
In veel gevallen, zoals bij een eenvoudige keelontsteking of tonsillitis, kunnen de klachten binnen enkele dagen tot weken afnemen met de juiste behandeling, zoals antibiotica of ontstekingsremmende medicijnen. Rust, voldoende hydratatie en pijnverlichtende maatregelen kunnen het herstelproces bevorderen. De meeste mensen herstellen volledig zonder blijvende gevolgen.

Virale infecties
Virale infecties zoals verkoudheden en griep die keelpijn veroorzaken, kunnen vaak vanzelf verbeteren binnen een week tot tien dagen. Er is meestal geen specifieke medicatie nodig, behalve ondersteunende maatregelen om de symptomen te verlichten. Een gezonde levensstijl en voldoende rust zijn hierbij van groot belang. Bij herhaalde virale infecties is het belangrijk om de algehele weerstand te verbeteren om verdere incidenten te voorkomen.

Chronische aandoeningen zoals reflux (GERD)
Bij chronische aandoeningen zoals gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) kan de pijn langer aanhouden, en is er vaak een voortdurende behandeling nodig. Medicatie zoals protonpompremmers kan de klachten op de lange termijn verminderen, maar levensstijlaanpassingen zoals gewichtsverlies, dieetveranderingen en het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen zijn essentieel voor een goede prognose. Bij goede behandeling kunnen de klachten aanzienlijk verminderen, maar in sommige gevallen blijft GERD een chronische aandoening die voortdurende aandacht vereist.

Herhaalde keelontstekingen en tonsillectomie
Voor mensen die vaak last hebben van keelontstekingen en hiervoor een tonsillectomie ondergaan, is de prognose vaak uitstekend. De ingreep kan zorgen voor een aanzienlijke vermindering van het aantal keelontstekingen en bijbehorende pijnklachten. Het herstel na de operatie duurt meestal één tot twee weken, en daarna ervaren de meeste mensen langdurige verlichting van hun klachten.

Slikproblemen door spier- of neurologische aandoeningen
Als het slikprobleem wordt veroorzaakt door een spier- of neurologische aandoening, zoals bijvoorbeeld bij ALS of de ziekte van Parkinson, kan de prognose variëren. In dergelijke gevallen zal de focus liggen op symptoommanagement en het verbeteren van de slikfunctie door middel van therapieën zoals logopedie. Hoewel genezing vaak niet mogelijk is, kunnen ondersteunende behandelingen helpen om de kwaliteit van leven te verbeteren en complicaties zoals verslikken te voorkomen.

Stressgerelateerde keelpijn
Soms kan stress of angst bijdragen aan pijn bij het slikken. In deze gevallen is de prognose meestal goed, mits de stress wordt aangepakt. Ontspanningstechnieken, therapie of andere stressmanagementstrategieën kunnen helpen om de symptomen te verminderen.

Complicaties: waar moet je op letten?

Ofschoon pijnlijk slikken meestal goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden, afhankelijk van de oorzaak en behandeling:

Uitdroging
Pijn bij het slikken kan ervoor zorgen dat mensen minder drinken uit angst voor de pijn, wat kan leiden tot uitdroging. Dit kan vooral problematisch zijn bij kinderen en ouderen, die gevoeliger zijn voor uitdroging. Uitdroging kan leiden tot vermoeidheid, duizeligheid en zelfs flauwvallen, en kan het herstel bemoeilijken.

Infectieverspreiding
Een onbehandelde bacteriële infectie kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam. Bijvoorbeeld, een keelontsteking kan zich uitbreiden naar de oren (middenoorontsteking) of naar de bijholtes (bijholteontsteking). Dit kan leiden tot langdurige pijn, koorts, en andere ongemakken. Het tijdig starten van antibiotica kan dit risico aanzienlijk verminderen.

Littekens
Bij herhaalde ontstekingen of na chirurgische ingrepen zoals een tonsillectomie kunnen littekens ontstaan in de keel of slokdarm. Deze littekens kunnen ervoor zorgen dat het slikken moeilijker wordt en soms zelfs pijn blijft doen. In ernstige gevallen kan een vernauwing van de slokdarm ontstaan, waarvoor een gespecialiseerde behandeling nodig kan zijn.

Chronische pijn
Bij sommige mensen kan pijnlijk slikken chronisch worden, vooral als de onderliggende oorzaak niet goed wordt behandeld of als er sprake is van terugkerende problemen. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel van pijn, angst voor het slikken, en uiteindelijk verminderde voedselinname en gewichtsverlies.

Verslikken
Problemen met slikken kunnen het risico op verslikken vergroten. Wanneer voedsel of vloeistof in de luchtwegen terechtkomt in plaats van in de slokdarm, kan dit leiden tot ernstige ademhalingsproblemen of zelfs een longontsteking (aspiratiepneumonie). Vooral bij ouderen of mensen met neurologische aandoeningen is dit een zorgwekkende complicatie.

Ondervoeding
Wanneer slikken pijnlijk is, kunnen mensen geneigd zijn minder te eten of zelfs maaltijden over te slaan. Dit kan op de lange termijn leiden tot ondervoeding, gewichtsverlies en verzwakking van het immuunsysteem. Het is belangrijk om alternatieve voedingsbronnen te vinden, zoals vloeibare voedingssupplementen, om voldoende calorieën en voedingsstoffen binnen te krijgen.

Preventie: hoe kun je pijnlijk slikken voorkomen?

Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt zeker ook voor pijnlijk slikken. Hier zijn enkele preventieve maatregelen die je kunt nemen:

Gezonde levensstijl
Een gezonde leefstijl is de basis van een sterk immuunsysteem, wat helpt om infecties en ontstekingen te voorkomen. Eet een gebalanceerd dieet, zorg voor voldoende slaap, en beweeg regelmatig. Dit zorgt ervoor dat je lichaam beter in staat is om ziekteverwekkers te bestrijden en sneller te herstellen.

Vermijd irriterende stoffen
Rook, vervuilde lucht en zelfs te veel alcohol kunnen de keel irriteren. Het vermijden van deze irriterende stoffen kan helpen om de keel gezond te houden. Niet roken en het vermijden van passief roken zijn belangrijke stappen in de preventie van keelpijn.

Hygiëne
Een goede hygiëne is essentieel om infecties te voorkomen. Was regelmatig je handen, vooral tijdens het griepseizoen of als je in contact bent geweest met iemand die ziek is. Dit helpt om de verspreiding van virussen en bacteriën die keelpijn kunnen veroorzaken te beperken.

Hydratatie
Drink voldoende water om je keel gehydrateerd te houden. Uitdroging kan de slijmvliezen in de keel irriteren en vatbaarder maken voor infecties. Warme dranken zoals kruidenthee kunnen helpen om de keel te kalmeren, terwijl koude dranken kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen.

Voorkom reflux
Als je vatbaar bent voor maagzuur of reflux, probeer dan kleinere maaltijden te eten, vermijd direct na het eten te gaan liggen, en beperk het eten van pittige of vette voedingsmiddelen. Het verhogen van het hoofdeinde van je bed kan ook helpen om reflux 's nachts te voorkomen.

Vermijd allergenen
Als allergieën een oorzaak zijn van keelpijn, probeer dan de allergenen zoveel mogelijk te vermijden. Bespreek met je arts welke behandelingen, zoals antihistaminica, effectief kunnen zijn om de symptomen te beheersen.

Stressmanagement
Stress kan bijdragen aan een verhoogde spanning in de keelspieren, wat pijn bij het slikken kan veroorzaken. Door technieken zoals ontspannings- of ademhalingsoefeningen te gebruiken, kun je stress verminderen en zo ook de kans op stressgerelateerde keelpijn verkleinen.

Pijnlijk slikken is vervelend, maar gelukkig zijn er veel manieren om de klachten te verzachten en de oorzaak aan te pakken. Door de juiste behandeling te kiezen, complicaties in de gaten te houden en preventieve maatregelen te nemen, kun je snel weer pijnvrij genieten van je favoriete maaltijden en drankjes. Heb je nog vragen of wil je meer weten over specifieke behandelingen? Aarzel dan niet om contact op te nemen met je huisarts of specialist.

Lees verder

• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!
• Pijn bij het slikken: oorzaken pijnlijk slikken en slikpijn
• Natuurlijke middelen tegen keelpijn: kruiden en huismiddelen
• Keelontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie
• Keelpijn bij kinderen: symptomen, oorzaak en behandeling