Pijn bij het slikken: oorzaken pijnlijk slikken en slikpijn

Pijn bij het slikken kan voortkomen uit de mond, keel of slokdarm. Soms kan pijn bij het slikken ook verband houden met pathologie in het strottenhoofd. Slikken is een complex mechanisme waarbij veel spieren zijn betrokken, onder meer van de lippen, de tong, de kaak, de wangen en de keel. Hoewel pijn bij het slikken kan worden gevoeld in de mond of keel, kunnen oorzaken die verband houden met de slokdarm zich presenteren als borstpijn. Meestal komt keelpijn en pijn bij slikken door een verkoudheidsvirus. Door de juiste zelfzorgmaatregelen kan je dit ongemak verhelpen. Schakel bij aanhoudende of verergerende klachten je huisarts in. Deze kan onderzoeken wat de oorzaak is van pijn bij het slikken en een behandeling instellen.

• Pijn bij het slikken door infecties
• Amandelontsteking
• Epiglottitis
• Keelontsteking
• Candidose van het mondslijmvlies
• Ziekte van Pfeiffer
• Herpes simplex virus (HSV)
• Infectieuze oorzaken van acute of chronische keelpijn
• Lichaamsvreemde voorwerpen
• Overige oorzaken van pijn bij slikken
• Strottenhoofdontsteking of strottenhoofdkanker
• Slokdarmzweren (zweren in de slokdarm)
• Orale gonorroe
• Keelkanker en slokdarmkanker
• Allergieën
• Bijkomende symptomen
• Wanneer een arts inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijnlijk slikken
• Pijn bij het slikken door een verkoudheidsvirus
• Allergieën
• Schimmelinfectie
• Prognose van slikpijn

Pijn bij het slikken door infecties

Pijn bij het slikken kan veroorzaakt worden door stomatitis (beschadiging van het mondslijmvlies), tonsillitis (amandelontsteking), epiglottitis (een ontsteking van het strotklepje) en oesofagitis (slokdarmontsteking). Het is meer uitgesproken bij ernstige infecties en in sommige gevallen kan dysfagie (moeilijk slikken) aanwezig zijn. Enkele infectieuze oorzaken van pijn bij het slikken zijn de volgende.

Amandelontsteking

Tonsillitis of amandelontsteking is een ontsteking van de amandelen. De amandelen zitten in de mond, de neus en de keel. Tonsillitis is een veelvoorkomende oorzaak van pijnlijk slikken. Tonsillitis is een besmettelijke aandoening. Virussen of bacteriële infecties, inclusief keelontsteking, kunnen tonsillitis veroorzaken. Als de pijn bij het slikken te wijten is aan een amandelontsteking, kun je ook last krijgen van de volgende symptomen:

• opgezwollen amandelen
• witte of gele vlekken op de amandelen
• slechte adem
• gevoelige kaak of nek
• koorts

Epiglottitis

Epiglottitis is een ontsteking van het strotklepje of epiglottis, een dun, dekselachtig kraakbeenklepje, bedekt met een slijmvlies, dat zich aan de basis van de tong bevindt. Naast pijn bij het slikken zijn typische symptomen van epiglottitis onder meer:

• moeite met slikken
• keelpijn
• hoge koorts
• kwijlen

Keelontsteking

Keelinfecties zijn een van de meest voorkomende oorzaken van pijn bij het slikken. Hierbij kan het gaan om keelontsteking met bijvoorbeeld Streptokokkenbacteriën. Symptomen zijn onder meer:

• gezwollen, gevoelige lymfeklieren aan een of beide zijden van de nek
• pijn aan het zachte gehemelte
• rode vlekken op het zachte gehemelte
• koorts
• witte vlekken op de amandelen

Candidose van het mondslijmvlies

De gist Candida albicans komt van nature voor in en op het menselijk lichaam en voelt zich het meest senang in een warme en vochtige omgeving. Candida kan voorkomen op de huid, in huidplooien en op de slijmvliezen (van mond, slokdarm, vagina en darmen). Bij gezonde mensen veroorzaakt dit geen klachten, maar de gist kan zich gaan uitbreiden als de omstandigheden daar gunstig voor zijn en dan wel voor klachten zorgen. Als de schimmel groeit en slijmvliesafwijkingen veroorzaakt, spreekt men over 'candidose' (van het mondslijmvlies). Dit is niet besmettelijk, maar wel heel vervelend. Er zijn plaatselijke en algemene factoren die de (over)groei van de schimmel bevorderen. Lokale factoren bestaan uit:

• langdurige irritatie als gevolg van bijvoorbeeld een slecht passende gebitsprothese;
• slechte mondhygiëne;
• roken;
• lokaal gebruik van corticosteroïden (gebruik van inhalatiecorticoïden bij astma;
• droge mond;
• bestraling van het mondholtegebied.

Algemene factoren zijn:

• afweerstoornissen;
• hormonale stoornissen zoals diabetes;
• gebruik van geneesmiddelen, zoals antibiotica en corticosteroïden;
• een ernstig tekort aan vitamine B of ijzertekort.

Candidose is te herkennen aan witte of rode en soms alleen als gladde slijmvliesveranderingen in de mond, die soms met een pijnlijk, branderig gevoel gepaard gaan. Sommige mensen ervaren ook pijn bij het slikken, wat vaak een teken is dat de infectie zich heeft uitgebreid naar je slokdarm.

Ziekte van Pfeiffer

De ziekte van Pfeiffer is een besmttelijke ziekte die vooral bij adolescenten aangetroffen wordt. De ziekte wordt veroorzaakt door het Epstein Barr-virus en begint vaak met een keelontsteking en forse zwelling van de lymfeklieren in hals en nek (gezwollen lymfeklieren). Vaak duurt het herstel van Pfeiffer langer dan bij een gewone keelontsteking. Er bestaat geen geneesmiddel tegen Pfeiffer. Wel kun je de klachten verzachten met een gorgeldrankje, wat zuigtabletten en eventueel een paracetamol tegen de pijn.

Herpes simplex virus (HSV)

Infectie van het mondslijmvlies kan door het herpes simplex virus type 1 worden veroorzaakt. Bij mensen met een verminderde afweer kunnen terugkerende uitbraken van orale herpes leiden tot progressieve, geleidelijk groter wordende zweren. De infectie kan zich naar de slokdarm verplaatsen en zweren in de slokdarm kunnen pijn bij het slikken geven.

Lichaamsvreemde voorwerpen

Lichaamsvreemde voorwerpen kunnen soms worden ingeslikt door kinderen en zelfs door volwassenen. Kleine onverteerbare voorwerpen (bijvoorbeeld een muntje) gaan vaak door het spijsverteringsstelsel, totdat ze met de ontlasting worden uitgescheiden. In dat geval is er niets aan de hand. Grotere of juist scherpe voorwerpen, zoals visgraten, kunnen wel voor klachten zorgen als ze bijvoorbeeld blijven steken in de slokdarm, maag of elders in het spijsverteringskanaal. Een klein scherp voorwerp dat in slokdarm vast komt te zitten, kan pijn veroorzaken (bij het slikken). Een arts kan sommige voorwerpen die in de slokdarm vastzitten deskundig verwijderen.

Soms kunnen geneesmiddelen (bijvoorbeeld NSAID's) die met onvoldoende water zijn doorgeslikt, blijven steken in de slokdarm en 's nachts inwerken op de slokdarmwand. Dit kan veel schade, zoals perforatie of verzwering, tot gevolg hebben. Dit probleem komt vaker voor dan menigeen denkt. Het advies geneesmiddelen met veel water door te spoelen, is dan ook niet overbodig.

Overige oorzaken van pijn bij slikken

Er zijn een aantal niet-infectieuze oorzaken van ontsteking, verzwering en andere klachten in het spijsverteringskanaal, die kunnen resulteren in pijn bij het slikken.

Strottenhoofdontsteking of strottenhoofdkanker

Strottenhoofdontsteking (laryngitis) of strottenhoofdkanker kan pijn bij het slikken veroorzaken. Vooral supraglottische tumoren (dat zijn tumoren in het bovenste gedeelte van het strottenhoofd, boven de stembanden) kunnen aanleiding geven tot pijn bij het slikken of een droge of rauwe keel. Je kunt het gevoel hebben alsof er een brok in de keel zit en ook kun je je veelvuldig verslikken.

Slokdarmzweren (zweren in de slokdarm)

Gastro-oesofageale reflux (GERD) is een aandoening die optreedt wanneer maagzuur terugstroomt in de slokdarm. GERD is de meest voorkomende oorzaak van slokdarmzweren, wat zich onder meer uit in pijn bij het slikken of problemen met slikken.

Orale gonorroe

Gonorroe is een venerische ziekte, veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae. Gonorroe is heel besmettelijk. Als de keel geïnfecteerd is met de bacterie, dan hoeft dit geen klachten te veroorzaken. Maar het kan ook leiden tot keelpijn. Orale gonorroe kan naast een zere keel, klachten geven als pijn bij het slikken en koorts.

Keelkanker en slokdarmkanker

Slokdarmkanker komt in Nederland jaarlijks bij ongeveer 1.900 mensen voor. Slokdarmkanker komt vooral bij ouderen voor en factoren als roken, alcohol en veel vlees eten verhogen de kans op slokdarmkanker. Je kunt last krijgen van allerlei klachten, zoals onder dat het eten blijft steken in de slokdarm, maar ook pijn in de bovenbuik die lang blijft en uiteindelijk niet verdwijnt met medicijnen. Daarnaast kun je last krijgen van blijvende pijn achter het borstbeen, soms vooral bij slikken.

Keelkanker kan een scala aan klachten veroorzaken, zoals hoesten, onophoudelijke keelpijn, pijn of moeite met slikken, oorpijn, veranderingen in de stem, zoals heesheid en gewichtsverlies.

Allergieën

Allergieën voor huidschilfers van huisdieren, schimmels, stof en pollen kunnen leiden tot pijn bij het slikken, een zere keel en een waaier aan andere klachten.

Bijkomende symptomen

Afhankelijk van de oorzaak, kan pijn bij het slikken gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• een metaalsmaak in de mond
• een bittere smaak in de mond
• een slechte smaak in de mond
• gezwollen lymfeklieren in de nek of hals
• heesheid
• brokgevoel in de keel
• hoesten
  Hoofdpijn / Bron: Andresr/Shutterstock.com
• hoofdpijn
• keelpijn
• koorts
• koude rillingen
• kortademigheid
• benauwdheid
• moeite met slikken
• stijve nek
• oorpijn
• pijn in de mondholte die verergert bij slikken
• pijn op de borst
• rode, ontstoken amandelen
• spierpijn (in de bovenrug of ledematen)
• pijn in de tong
• wheezing (piepend geluid bij uitademen)

Wanneer een arts inschakelen?

Pijn bij het slikken verdwijnt vaak na een paar dagen, vooral als het door een verkoudheid komt. In sommige gevallen is medische hulp vereist om de oorzaak te achterhalen en een adequate behandeling te krijgen. Het is het beste om een arts te raadplegen als de volgende omstandigheden van toepassing zijn:

• de oorzaak van pijn bij het slikken is onbekend
• de pijn duurt langer dan een week of wordt erger
• er zitten witte vlekken aan de achterkant van de keel

Het is ook belangrijk om te herkennen wanneer pijnlijk slikken een teken kan zijn van een medisch noodgeval. Schakel onmiddellijk medische hulp in als naast slijkpijn één of meer van de volgende klachten zich voordoen

• zwelling van de keel
• moeite met ademhalen
• problemen bij het openen van de mond
• ongewoon kwijlen

Onderzoek en diagnose

Een nauwkeurige diagnose is essentieel voor de behandeling van pijn bij het slikken. Je huisarts kan verschillende onderzoeken aanbevelen om een ​​diagnose te stellen. Na het doornemen van je medische geschiedenis, zal de huisarts allerlei vragen stellen over je klachten en daarna lichamelijk onderzoek verrichten. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit:

• Keeluitstrijkje. Tijdens een keelkweek verwijdert de arts een monster slijm uit de keel met een wattenstaafje. Bij een keelkweek wordt onderzoek gedaan naar de groei van bacteriën in de keel.
• Bloedonderzoek. Om te bepalen of er een infectie aanwezig is.
• Bariumsliktest. Een bariumsliktest is een speciaal type röntgenfoto van de slokdarm. Voordat de röntgenfoto wordt gemaakt, drink je een ​​bariumbevattende vloeistof. De barium onthult de weg die het voedsel van de mond naar de maag neemt.
• CT-scan. Artsen gebruiken CT-scans om beelden van de keel te maken. Deze helpen de arts om eventuele abnormaliteiten en afwijkingen, zoals tumoren die pijn bij het slikken kunnen veroorzaken, te identificeren.

Behandeling van pijnlijk slikken

De behandeling van pijnlijk slikken hangt af van het type slikprobleem dat je hebt. Soms lost een slikprobleem spontaan op zonder behandeling. In veel andere gevallen kunnen slikproblemen gemakkelijk worden behandeld. Een aantal oorzaken oorzaken vereisen medische behandeling door je huisarts of een specialist.

Pijn bij het slikken door een verkoudheidsvirus

Keelpijn met moeilijk kunnen slikken of praten als gevolg van een verkoudheidsvirus, kun je te lijf met zelfzorgmaatregelen:

• Regelmatig iets drinken, zoals koud water, kan de keelpijn verzachten.
• Op een dropje of keelpastille zuigen kan de pijn verzachten.
• Neem bij hevige pijn genoeg paracetamol op vaste tijden.
• Gorgelen met een mengsel van warm water en ½ tot 1 theelepel zout.
• Drink warme vloeistoffen die kalm aanvoelen in de keel, zoals hete thee met honing en gember, bouillon of warm water met citroen. Kruidenthee is vooral rustgevend voor een zere keel.
• Koel je keel door een koude lekkernij te eten zoals een waterijsje.
• Zet een koele luchtbevochtiger aan om vocht aan de lucht toe te voegen.
• Laat je stem rusten totdat je keel beter aanvoelt.

Allergieën

Je kunt allergiesymptomen behandelen met vrij verkrijgbare medicijnen en medicijnen op recept. Veranderingen in levensstijl zoals het gebruik van luchtreinigers en het vermijden van triggers zijn ook belangrijk.

Schimmelinfectie

Een schimmelinfectie in de mond is gemakkelijk te behandelen bij gezonde kinderen en volwassenen. Maar de symptomen kunnen slechter en moeilijker te behandelen zijn bij mensen met een zwak immuunsysteem. De arts zal waarschijnlijk antischimmelmiddelen voorschrijven die je zo'n 10 tot 14 dagen moet innemen. Deze zijn verkrijgbaar in tabletten, zuigtabletten of vloeistoffen en zijn over het algemeen gemakkelijk in te nemen. Omdat de infectie een symptoom kan zijn van andere medische problemen, wil je arts mogelijk ook andere onderzoeken uitvoeren om deze uit te sluiten.

Prognose van slikpijn

Wanneer de oorzaak van pijn bij het slikken snel wordt opgespoord en behandeld, verbeteren de klachten vaak aanzienlijk.

Lees verder

• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!
• Natuurlijke middelen tegen keelpijn: kruiden en huismiddelen
• Keelontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie
• Pijn bij het slikken of slikpijn: oorzaken en behandeling
• Beginnende keelpijn: wat te doen bij opkomende pijn in keel?