Gezwollen keel: oorzaken en behandeling van een keelzwelling

Een pijnlijke en gezwollen keel of keelzwelling gaat vaak gepaard met schorheid, pijnlijk slikken en gezwollen amandelen. De meeste keelpijn wijst niet op een ernstige aandoening en lost meestal vanzelf op. Een zere keel kan op zichzelf aanwezig zijn of kan wijzen op een andere ziekte, zoals griep, keelontsteking of allergie. Als je flink veel stress ervaart, dan kun je soms ook het gevoel hebben dat je keel gezwollen is. Dit wordt vaak weergegeven als een brok in de keel-gevoel.

• Bijkomende symptomen: oorpijn en keelpijn
• Oorzaken van een gezwollen keel
• Virale infectie
• Bacteriële infectie
• Allergie
• Overige oorzaken
• Behandeling van een keelzwelling
• Antibiotica
• Rust en voldoende drinken
• Antihistaminica
• Gorgelen met zout water
• Preventie
• Prognose

Bijkomende symptomen: oorpijn en keelpijn

Naast zwelling en pijn kan een zere keel gepaard gaan met

• oorpijn
• moeite met slikken
• pijn bij het slikken
• keelpijn
• keelpijn aan één kant
• hoofdpijn
• uitdroging
• schorheid of heesheid
• pijn bij ademhalen
• een rauwe keel
• dikke keel
• slijmprop in keel
• geïrriteerde keelslijmvliezen
• pijn op de longen
• pijn bij praten en eten
• misselijkheid
• braken
• huiduitslag
• loopneus
• verstopte neus
• hoesten
• koorts
• koude rillingen
• gezwollen lymfeklieren

Oorzaken van een gezwollen keel

Virale infectie

Een pijnlijke en gezwollen keel wordt vaak veroorzaakt door een virale infectie. De meest voorkomende virussen die resulteren in een zere keel zijn het verkoudheidsvirus (verkoudheid), influenzavirus (griep) en het Epstein-barr-virus (kan onder meer de ziekte van Pfeiffer veroorzaken). Andere minder vaak voorkomende virussen zijn mazelen en waterpokken.

Bacteriële infectie

Bacteriële infecties kunnen ook keelpijn en een gezwollen keel veroorzaken. De meest voorkomende bacteriële infectie is keelontsteking. Andere bacteriële infecties zijn tonsillitis (oftewel keelamandelontsteking) en difterie, wat vooral voorkomt in ontwikkelingslanden. Zowel virussen als bacteriën komen via de neus en mond naar binnen als gevolg van luchtpathogenen of via contact met een geïnfecteerde persoon.

Allergie

Allergieën kunnen een waaier aan klachten veroorzaken. Sommige mensen krijgen een milde reactie op een bepaald allergeen, terwijl anderen meer ernstige symptomen krijgen. De stoffen die allergieën veroorzaken, worden allergenen genoemd en dit zijn eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken. Stuifmeel, huisstofmijt en schimmelsporen zijn courante allergenen, maar je kunt ook een allergische reactie krijgen op insectensteken, zoals bijensteken, of bepaalde geneesmiddelen zoals penicilline en voedingsmiddelen.

Deze voedingsmiddelen kunnen een allergische reactie veroorzaken:

• pinda’s
• noten
• vis
• schaal- en schelpdieren
• eieren
• melk
• tarweproducten
• sojasaus

Milde allergiesymptomen kunnen bestaan uit:

• huiduitslag
• netelroos
• loopneus
• jeukende ogen
• tranende ogen
• misselijkheid
• maagkrampen
• darmkrampen

Ernstige allergiesymptomen zijn heftiger en kunnen meer kwaad. De zwelling die wordt veroorzaakt door de allergische reactie kan zich verspreiden naar je keel en longen, wat leidt tot allergisch astma (dit zijn klachten van de luchtwegen veroorzaakt door een allergeen), of een ernstige aandoening die bekend staat als anafylaxie, een snelle systemische allergische reactie.

Zwelling van de keel komt met name vaak voor bij voedselallergieën, waarbij de keel mogelijk in contact is geweest met het allergeen. De lippen en tong kunnen ook opgezwollen raken. Je hebt daardoor mogelijk moeite met slikken of je hebt een piepende ademhaling. Hoewel het pijnlijk of angstaanjagend kan zijn, zijn veel van dergelijke reacties onschadelijk en verdwijnen ze in een korte tijd. Niet alle allergische reacties zijn echter oppervlakkig. Sommige kunnen gevaarlijk zijn. Daarom moet je altijd een arts inschakelen zodra je zwelling ervaart in mond of keel en je moeite ondervindt met slikken of ademen.

Overige oorzaken

Andere oorzaken van pijnlijke en gezwollen keel bestaan uit luchtvervuiling (smog), droge lucht, tumoren en hiv-infectie.

Behandeling van een keelzwelling

De behandeling van een keelzwelling of gezwollen keel hangt af van de oorzaak.

Antibiotica

In het geval van een pijnlijke en gezwollen keel veroorzaakt door bacteriën, bestaat de behandeling uit een antibioticumkuur. Antibiotica zijn namelijk medicijnen die werken tegen bacteriën. Je moet de hele kuur afmaken, zelfs als de symptomen zijn verdwenen en de kuur is nog niet voorbij.

Rust en voldoende drinken

Een zere keel die wordt veroorzaakt door virussen, kan niet worden behandeld met medicijnen. De dokter zal rust en voldoende drinken aanbevelen. Meestal lost een virale keelpijn zich op in ongeveer 5 tot 10 dagen.

Antihistaminica

Zowel milde als ernstige allergische reacties kunnen worden behandeld. In het geval van een milde reactie kunnen antihistaminica het niveau van histamine in het bloed verlagen, waardoor de zwelling vermindert. Anafylaxie is een medisch noodgeval dat onmiddellijke behandeling vereist. Sommige personen waarvan bekend is dat ze vatbaar zijn voor anafylaxie, dragen een epinefrine (of adrenaline) auto-injector bij zich. Dat is een voorgevulde injectiespuit, een 'noodpen' waarmee je jezelf kunt behandelen in het geval van ene ernstige allergische reactie. Personen met voedselallergieën, of ze nu mild of ernstig zijn, kunnen ook het risico van een allergische reactie beheren door contact met het allergeen te vermijden.

Gorgelen met zout water

Aanbevelingen om de pijn en het ongemak in verband met een zere keel te verlichten bestaan uit gorgelen met warm zout water of warm water met zuiveringszout), zuigen op keeltabletten, snoep of ijsjes en het nemen van een pijnstiller, zoals paracetamol.

Preventie

De beste methode om te voorkomen dat je ziek wordt is frequente handen wassen. Andere preventiemethoden zijn het niet delen van gebruiksvoorwerpen of bekers met anderen, het regelmatig desinfecteren van zaken zoals telefoons en deurgrepen, het vermijden van contact met mensen die ziek zijn, binnenshuis verblijven op dagen met veel smog en het installeren van een luchtbevochtiger en luchtreiniger bij je thuis.

Prognose

Een pijnlijke en gezwollen keel is een veel voorkomend verschijnsel. Je moet echter onmiddellijk contact opnemen met je huisarts als een pijnlijke en gezwollen keel gepaard gaat met hoge koorts, pus in de keel, rode uitslag of verhoogde roodheid van de huid, extreme slikproblemen, ademhalingsproblemen of gevoelige, opgezette lymfeklieren.

Lees verder

• Pijn in keel en oor: symptomen, oorzaak en behandeling
• Keelklachten: oorzaken van pijnlijke of kriebelende keel
• Keelpijn verhelpen zonder medicijnen op natuurlijke wijze
• Knobbel of bult in nek, hals, rug, schouder of borst
• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!