Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!
Keelpijn en pijn bij het slikken is een courante klacht en keelpijn kan erg hinderlijk zijn. Keelpijn of pijnlijke keel kan veel pijn veroorzaken bij slikken, waardoor eten en drinken een vervelende aangelegenheid wordt. Vaak gaat keelpijn gepaard met verkoudheid. Bij een ontsteking ziet het achter in je keel meestal flink rood en Een enkele keer zijn er witachtige plekken of dik wit slijm waar te nemen. De halsklieren kunnen opgezet en enigszins gevoelig zijn. Ook kun je bij keelpijn koorts krijgen. Keelpijn gaat meestal weer snel over. Langer dan enkele dagen duurt het vaak niet. Langdurige keelpijn (of chronische keelpijn) is eerder uitzondering dan regel. In de meeste gevallen wordt keelpijn veroorzaakt door een virale infectie. Een bacterie als boosdoener komt minder vaak voor. Keelpijn is een self-limiting ziekte. Behandeling van keelpijn is daarom vaak niet nodig. Je kunt wel klachten bestrijden met zelfzorgmiddelen. Wat helpt tegen keelpijn? Hoe kun je snel keelpijn verhelpen?- Wat is keelpijn?
- Keelpijn bij kinderen
- Wat zijn de oorzaken van een zere keel?
- Keelpijn door virale infecties
- Keelpijn door bacteriële infecties
- Keelpijn door andere oorzaken
- Symptomen bij keelpijn
- Algemeen
- Mond en keel
- Neus
- Lymfeklieren
- Verstopte oren en oorpijn
- Zere keel door airco
- Keelpijn en pijn bij slikken tijdens zwangerschap
- Wat te doen bij keelpijn?
- Gorgelen met zout water
- Zuiveringszout
- Zuigen op een dropje
- Niet (mee)roken
- Pijnstillers
- Lucht bevochtigen
- Thee met honing
- Gember
- Kamille
- Thee met tijm
- Keel warm houden
- Vlierbessenextract
- Wanneer de huisarts raadplegen bij keelpijn?
- Preventie van een pijnlijke keel
Middeltjes tegen keelpijn / Bron: Stevepb, PixabayWat is keelpijn?
Keelpijn is een pijnlijk gevoel in de keel. Keelpijn die ontstaat bij irritatie, oppervlakkige beschadiging of plaatselijke ontsteking en zwelling van het keelslijmvlies. Symptomen van een zere keel kunnen variëren en zijn afhankelijk van de oorzaak. De belangrijkste klachten bij keelpijn pijn bij het slikken, een droog gevoel (een droge mond en keel) en heesheid. Keelpijn, vooral als er een keelontsteking in het spel is, veroorzaakt vaak niet alleen keelpijn maar ook oorpijn, doordat dezelfde zenuwen erbij betrokken zijn.Keelpijn bij kinderen
Keelpijn komt niet alleen veel voor bij volwassenen, maar luchtwegklachten als hoesten, keelpijn en oorpijn komen vaak voor bij kinderen, wat veelal veroorzaakt wordt door een infectie van de bovenste luchtwegen. De klachten hebben vaak een self-limiting-karakter, dat wil zeggen dat ze meestal vanzelf overgaan. Verreweg het grootste aantal keelontstekingen wordt veroorzaakt door een verkoudheidsvirus. Een keelontsteking die door bacteriën veroorzaakt wordt is veel zeldzamer. Keelpijn bij kinderen kan ook optreden bij de ziekte van Pfeiffer, hetgeen wordt veroorzaakt door een virus.Wat zijn de oorzaken van een zere keel?
Keelpijn kan verschillende oorzaken hebben. Keelpijn wordt in bijna alle gevallen veroorzaakt door een ontsteking in het keelslijmvlies of in de keelamandelen. De meeste keelpijn wordt veroorzaakt door virussen die verkoudheid en griep (influenza) veroorzaken. Het rhinovirus en het adenovirus zijn in veel gevallen de boosdoeners. Keelpijn is minder vaak het gevolg van bacteriële infecties. Naast deze twee ziekteverwekkers, viraal en bacterieel, zijn er ook andere oorzaken mogelijk.
Vermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczykKeelpijn door virale infecties
Virale ziekteverwekkers die kunnen leiden tot een zere keel zijn onder meer:- Verkoudheidsvirussen.
- Griepvirussen.
- Epstein-Barr-virus, welke de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt. De belangrijkste symptomen van Pfeiffer naast keelpijn, zijn koorts, gezwollen lymfeklieren (met name in hals of de oksel), vermoeidheid, algeheel gevoel van zwakte, opgezette amandelen, hoofdpijn, verlies van eetlust en gevoelige buik door opzetting van de milt (vergrote milt).
- Mazelen.
- Waterpokken.
- Kroep (laryngitis difterica), een virusontsteking van het strottenhoofd en het luchtpijpslijmvlies. Meestal bij kinderen van 0,5 tot 3 jaar. Gaat gepaard met verkoudheidsverschijnselen, heesheid, zwelling van de slijmvliezen, hardnekkige blafhoest (voornamelijk 's nachts), moeilijke ademhaling.
Keelpijn door waterpokken / Bron: 9Gawin/Shutterstock.com
Keelpijn door bacteriële infecties
Bacteriële infecties die kunnen leiden tot een zere keel zijn onder meer:- Keelontsteking, die wordt veroorzaakt door een bacterie die bekend staat als Streptococcus pyogenes of groep A streptokok. De pijn kan hierbij heel scherp zijn en in het midden zitten, maar ook meer links of rechts. Een pijnlijke of zere keel is het belangrijkste symptoom van keelontsteking. Een keelontsteking veroorzaakt niet alleen keelpijn en pijn bij het slikken, maar vaak ook oorpijn doordat de keel en oren dezelfde zenuwen delen.
- Kinkhoest (pertussis), een zeer besmettelijke luchtweginfectie, die hevige hoestaanvallen veroorzaakt.
- Difterie, een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie (Corynebacterium diphteriae). De eerste ziekteverschijnselen bestaan vaak uit moeilijk slikken en een zere keel. Vaak gaat het gepaard met misselijkheid, braken, lichte koorts, snelle hartslag en hoofdpijn.
Keelpijn door andere oorzaken
Andere oorzaken van keelpijn zijn onder meer:- Allergieën. Allergieën voor huidschilfers van huisdieren, schimmels, stof en pollen kan leiden tot een zere keel.
- Droogheid. Als gevolg van droge lucht binnenshuis, vooral in de winter wanneer gebouwen worden verwarmd, kan leiden tot keelpijn, met name in de ochtend wanneer je voor het eerst wakker wordt. Ademen door de mond - vaak als gevolg van chronische neusverstopping - kan ook leiden tot een droge, zere keel.
- Irriterende stoffen. Verontreiniging van het binnenmilieu door bijvoorbeeld tabaksrook, kan ook leiden tot chronische keelpijn. Inademing van prikkelende stoffen kan ook resulteren in keelpijn.
- Te veel of verkeerd stemgebruik. Lange tijd praten met iemand in een lawaaierige omgeving of gedurende langere tijd praten zonder rust, kan resulteren in een zere keel en heesheid.
- Te veel hete spijzen of dranken.
- Een keelpijn die langer dan twee weken duurt, kan een teken zijn van een ernstige ziekte, zoals kanker van de keel, tong of strottenhoofd (larynx) of aids.
- Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen (zie hiervoor de bijsluiter van het geneesmiddel).
Symptomen bij keelpijn
Algemeen
Symptomen van een zere keel kunnen bestaan uit algemene symptomen die in het hele lichaam voorkomen, zoals koorts, koude rillingen of je rillerig voelen, hoofdpijn, misselijkheid en algehele malaise. Deze symptomen kunnen aanwezig zijn bij zowel een virale als een bacteriële infectie.Mond en keel
Symptomen die specifiek zijn voor de keel zijn bij pijn bij het slikken bij keelontsteking en een schorre stem bij een ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden. Verkoudheidsvirussen veroorzaken over het algemeen eerder hoesten en een loopneus. Andere mogelijke klachten met betrekking tot de mond-keelholte zijn:- Pus op het oppervlak van de amandelen (kan gebeuren bij bacteriën of virussen);
- Roodheid van de neus-keelholte;
- Kwijlen of spugen (als slikken te pijnlijk wordt);
- Moeilijk ademhalen (inademen kan bijzonder moeilijk zijn wanneer de passage door de neus-keelholte of het strottenhoofd te smal wordt voor een normale luchtstroom;
- Vesikels of blaasjes in de mondholte of keelholte kunnen wijzen op de aanwezigheid van het coxsackie-virus of herpes simplex-virus.
Tweederde van de mensen met keelontsteking heeft alleen roodheid zonder pus op de amandelen.
Neus
Keelpijn kan vergezeld gaan met een loopneus, een verstopte neus of niezen.Lymfeklieren
Gevoelige en gezwollen lymfeklieren in de nek kunnen optreden bij keelpijn, vooral in geval van een keelontsteking.Verstopte oren en oorpijn
Keelpijn kan gepaard gaan met gehoorverlies, verstopte oren en oorpijn. Het zijn vooral kinderen die klagen over oorpijn als bijkomende klacht van keelpijn.Zere keel door airco
Een vervuild filter: bij slecht onderhoud worden schimmels en bacteriën de ruimte ingeblazen / Bron: ElasticComputeFarm, PixabayEen ander veelvoorkomend probleem is een airco die te koud is afgesteld. Uit onderzoek blijkt dat de binnentemperatuur maximaal 6 graden lager mag zijn dan de buitentemperatuur, aangezien de meeste mensen een groter temperatuurverschil niet kunnen verdragen vanwege de plotselinge overgang van warm naar koud. Wie bij een buitentemperatuur van 30 graden licht bezweet een kantoorgebouw binnenloopt waar de airco op 20 graden staat, kan gemakkelijk verkouden worden en last van keelpijn krijgen. Ofschoon het temperatuurverschil en de koude zelf je niet verkouden kan maken, kan ze er wel voor zorgen dat je weerstand verlaagt, waardoor je vatbaarder en kwetsbaarder bent voor virussen die circuleren, ook de virussen die je verkouden maken.
Keelpijn en pijn bij slikken tijdens zwangerschap
Vrouwen die zwanger zijn hebben doorgaans iets vaker last van keelpijn dan vrouwen die niet zwanger zijn. Dit komt omdat de afweer tijdens de zwangerschap iets verlaagd kan zijn. Tijdens de zwangerschap zijn vrouwen immunodepressief, dat wil zeggen dat hun immuunsysteem verzwakt is. Dit komt doordat het embryo de helft van de genen bezit van de moeder en de helft van de vader. Het immuunsysteem van de moeder herkent daarom een deel van de cellen van het embryo niet. Om te voorkomen dat het afweersysteem van de vrouw die vreemde cellen zou aanvallen, wat een miskraam zou veroorzaken, zijn er verschillende mechanismen waardoor de baby veilig kan groeien. Eén van die mechanismen is een verminderde afweer. Door die immunodepressie loopt een zwangere vrouw gemakkelijker keelpijn op en kan ze er langer last van blijven houden. Zwangere vrouwen raken sneller vermoeid en verzwakt, en zijn dus kwetsbaarder. Bovendien kan de infectie ontaarden in bijvoorbeeld een keelontsteking.Wat te doen bij keelpijn?
Keelpijn is een self-limiting ziekte, wat wil zeggen dat het vanzelf weer overgaat. Hieronder staan een aantal tips om (beginnende) keelpijn te verzachten.Gorgelen met zout water
Neem één afgestreken theelepel keukenzout of zuiveringszout op een glas lauw water. Volgens de kringapotheek zijn de in de handel verkrijgbare gorgeldranken niet beter dan de gewone keukenzoutoplossing.
Zuiveringszout tegen keelpijnZuiveringszout
Zuiveringszout of natriumbicarbonaat werkt ook goed tegen keelpijn. Het is een zuur-neutraliserend middel en creëert een omgeving in de keel die ongastvrij is voor schimmels en andere organismen. Meng 1 tot 2 theelepels zuiveringszout of baking soda in 1 kopje water, gorgel gedurende ten minste 30 seconden, en spuug het mengsel daarna uit in de gootsteen. Herhaal dit één keer per uur.Zuigen op een dropje
Speciale zuigtabletten met chloorhexidine-dihydrochloride tegen beginnende keelpijn zoals Hibitane Zuigtabletten, bieden tijdelijke verlichting van de pijn. Doch de werkzame bestanddelen in deze tabletten hebben weinig of geen effect tegen virussen. Zuigen op een dropje kan ook verlichting van de klachten geven, omdat hiermee de speekselproductie bevordert wordt. Het is onbekend hoe speekselvloed de keelpijn vermindert, maar sommige deskundigen beweren dat zuigen de keeldoorbloeding stimuleert en aldus de keelpijn verzacht. Let op: zuigtabletten en harde snoepjes leveren verstikkingsgevaar op voor kleine kinderen.Niet (mee)roken
Stop met roken en/of vermijd rokerige ruimtes. Roken irriteert de keel en kan keelpijn veroorzaken.
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend / Bron: Martin SulmanPijnstillers
Paracetamol kan de pijn verlichten. Paracetamol werkt zowel pijnstillend als koortsverlagend. Paracetamol mag gebruikt worden tijdens de zwangerschap, mits je niet te vaak en niet te lang paracetamol gebruikt. Met mate dus.Lucht bevochtigen
Een luchtbevochtiger of waterbakjes aan de verwarming kunnen behulpzaam zijn bij het verlichten van symptomen, vooral als de pijnlijke keel veroorzaakt wordt door droge lucht. Een droge mond of droge keel en keelpijn kan veroorzaakt worden door droge lucht in het binnenklimaat en vooral in de winter is de luchtvochtigheid vaak erg laag. Bij vrieskou is er van nature weinig vocht in de lucht aanwezig en daarbij droogt de warmte van een verwarming of kachel de lucht nog sterker. Dus vooral in de wintermaanden kan dit voor klachten zorgen.
Thee met verse gember bij keelpijn / Bron: Istock.com/ChamilleWhiteThee met honing
Drink de hele dag door thee met honing. Thee met honing werkt verzachtend voor de keel. Bovendien beschikt honing over bacterieremmende eigenschappen wat kan helpen bij een pijnlijke keel als gevolg van een bacteriële infectie.Gember
Gember helpt ook goed tegen keelpijn. Schil een stukje gember en snijd deze in plakjes en breng het aan de kook met een beker water. Nadat het gekookt heeft zal het geel kleuren. Giet het mengsel in een beker of glas en voeg een eetlepel honing toe. Drink de thee langzaam op en laat elk slokje even in de mond rusten alvorens door te slikken.Kamille
Kamille (thee) heeft een licht ontsmettende werking en werkt verzachtend voor de keel.
Thee met tijm tegen keelpijn / Bron: Natasha Breen/Shutterstock.comThee met tijm
Maak thee met gedroogde of verse blaadjes tijm. Tijmkruid is werkzaam tegen allerlei bacteriën en virussen. Bovendien stimuleert het het ophoesten van slijm en vermindert het bronchiale kramp.Keel warm houden
Houd de keel buitenshuis goed warm met bijvoorbeeld een sjaal. Doe dit vooral bij koud weer, maar ook als je bijvoorbeeld op je werk pal onder een airco zit.Vlierbessenextract
Gebruik Sambucol vlierbessenextract (Sambucus nigra), een voedingssupplement dat het immuunsysteem en de weerstand ondersteund en een antivirale werking heeft.Wanneer de huisarts raadplegen bij keelpijn?
Ga naar de huisarts als:- de keelklachten aanhouden (bij meer dan vijf tot zeven dagen kan gesproken worden van 'aanhoudende keelpijn');
- de keelpijn gepaard gaat met een algeheel aanhoudend gevoel van ziekte en hoge koorts;
- er gele of witte punten aanwezig zijn in de keel.
De huisarts kan antibiotica voorschrijven bij een keelontsteking die is veroorzaakt door een bacterie.
Preventie van een pijnlijke keel
Veel onderliggende oorzaken van keelpijn of een pijnlijke keel zijn besmettelijk, en er zijn bepaalde maatregelen die je kunt nemen om een infectie te voorkomen. Het regelmatig wassen van je handen gedurende de dag doodt virussen en bacteriën die virale en bacteriële infecties kunnen veroorzaken. Andere maatregelen die je kunt treffen om te voorkomen dat je last krijgt van een zere keel zijn onder meer de volgende:
Regelmatig handen wassen / Bron: Pezibear, Pixabay- Deel geen drinkglazen of gebruiksvoorwerpen met anderen;
- Gebruik desinfecterende handgel wanneer er geen zeep en water beschikbaar;
- Beperk het contact met vaak aangeraakt oppervlakken, zoals deurknoppen (en maak ze regelmatig schoon);
- Verminder blootstelling aan allergenen, zoals pollen, stof en schimmel;
- Vermijd sigarettenrook;
- Plaats een luchtbevochtiger in huis.
