Pijn in keel en oor: symptomen, oorzaak en behandeling

Pijn in de keel of een zere keel komt meestal door een ontsteking als gevolg van virussen of bacteriën. Een zere keel kan ook veroorzaakt worden door overbelasting, zoals een rokerige omgeving of veel praten of hard (mee)zingen. In de meest gevallen gaat keelpijn binnen een week vanzelf over. Keelpijn wordt vaak veroorzaakt door een verkoudheidsvirus. Hierbij kun je ook last hebben van hoesten en een verstopte neus. Verkoudheid kan ook leiden tot oorpijn. Vooral bij kinderen komt dit voor. Dit komt doordat de keel en oren dezelfde zenuwen delen. Je kunt dan tegelijk pijn in de keel en oor hebben.

• Oorzaken van pijn in keel en oor
• Virus of bacterie
• Groep A-streptokokkeninfecties
• Overbelasting of irritatie van de keel
• Oorontsteking (otitis media)
• Tonsillitis (ontsteking van de amandelen)
• Sinusitis of bijholteontsteking
• Reflux (gastro-oesofageale refluxziekte, GORZ)
• Allergieën
• Luchtwegirritatie (rook, droge lucht, chemicaliën)
• Kaakproblemen (temporomandibulaire disfunctie, TMD)
• Abces in de keel (peritonsillair abces)
• Wat zijn de klachten van pijn in de keel?
• Welke complicaties kunnen ontstaan?
• Wat kun je doen tegen pijn in de keel?
• Wanneer moet je de huisarts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Het verhaal van je klachten: de eerste aanwijzingen
• Keel en oren in de spotlight: fysiek onderzoek
• Lymfeklieren onder de loep
• Keelkweek of snelle streptokokkentest
• Bloedonderzoek of allergietesten
• Beeldvormend onderzoek voor dieper speurwerk
• Behandeling van pijn in keel en oor: van ongemak naar verlichting
• Antibiotica: de bacteriedoder
• Ontstekingsremmers en pijnstillers: snelle verlichting
• Keelsprays en zuigtabletten: verzachting bij elke ademhaling
• Veel drinken: je keel en oor hydrateren
• Rust: laat je lichaam herstellen
• Oordruppels: directe aanpak bij oorproblemen
• Operatie bij ernstige gevallen

Oorzaken van pijn in keel en oor

Virus of bacterie

Keelpijn (al dan niet in combinatie met oorpijn) ontstaat vaak door besmetting met een virus of bacterie. Bij een infectie door een virus kun je onder meer denken aan een verkoudheidsvirus, een griepvirus en het Epstein-Barr virus, de oorzaak van de ziekte van Pfeiffer. Een verkoudheid komt vaak voor. Je kunt kunt besmet raken met een verkoudheidsvirus wanneer je speekseldruppeltjes met een verkoudheidsvirus inademt. Deze besmette speekseldruppeltjes komen in de lucht terecht wanneer een verkouden persoon hoest of niest, maar je kunt ook worden besmet als je iemand een hand geeft die net zijn neus heeft gesnoten of in zijn hand heeft gehoest.

Groep A-streptokokkeninfecties

De groep A-streptokokkeninfecties zijn een van de meest voorkomende infecties bij mensen, zeker bij kinderen. Een streptokokkeninfectie heeft meestal een onschuldig verloop, zoals krentenbaard, keelontsteking of roodvonk. Een milde keelontsteking is hinderlijk, doch onschuldig en gaat in de regel binnen zeven dagen over.

Overbelasting of irritatie van de keel

Pijn in de keel kan ook ontstaan door overbelasting van de keel als gevolg van roken, langdurig in een rokerige omgeving zijn, veel praten, zingen of schreeuwen.

Oorontsteking (otitis media)

Een ontsteking van het middenoor (oorontsteking) kan uitstralende pijn veroorzaken in zowel het oor als de keel, vooral als de buis van Eustachius verstopt is.

Tonsillitis (ontsteking van de amandelen)

Ontstoken amandelen c.q. amandelontsteking kan de oorzaak zijn van keelpijn en deze pijn kan uitstralen naar het oor, vooral bij slikken.

Sinusitis of bijholteontsteking

Een bijholteontsteking kan ervoor zorgen dat er druk opgebouwd wordt in het hoofd en de oren, waardoor pijn ontstaat die zowel in de keel als het oor voelbaar is.

Reflux (gastro-oesofageale refluxziekte, GORZ)

Zure reflux ofwel gastro-oesofageale reflux kan de keel irriteren, wat pijn kan veroorzaken. In sommige gevallen kan dit leiden tot uitstralende pijn naar het oor.

Allergieën

Seizoensgebonden of chronische allergieën kunnen keelirritatie en een gevoel van verstopping in de oren veroorzaken, wat tot pijn in beide gebieden kan leiden.

Luchtwegirritatie (rook, droge lucht, chemicaliën)

Inademing van irriterende stoffen zoals rook, droge lucht of chemische dampen kan leiden tot keelpijn en secundaire oor- of sinusklachten.

Kaakproblemen (temporomandibulaire disfunctie, TMD)

Problemen met het kaakgewricht kunnen uitstralende pijn in de keel en het oor veroorzaken, omdat de kaakspieren dichtbij beide gebieden liggen.

Abces in de keel (peritonsillair abces)

Een keelabces kan gepaard gaan met hevige pijn die zich naar het oor kan verspreiden.

Wat zijn de klachten van pijn in de keel?

Iedereen is bekend met keelpijn. Pijn in de keel kan variëren tot alleen maar een vervelend gevoel, tot moeite met slikken, eten of praten. Je kunt last hebben van de volgende klachten:

• Keelpijn en slikproblemen.
• De pijn kan zich uitbreiden naar de oren (vooral omdat de keel en oren dezelfde zenuwen delen).
• De keel is roodachtig, de amandelen zijn gezwollen en gevoelig.
• Mogelijk verhoging of koorts.
• Gezwollen lymfeklieren.
• Als de keelpijn veroorzaakt door een virale infectie, zijn de symptomen gewoonlijk milder van aard. Meestal komen ze door een verkoudheid.
• Als de keelpijn is veroorzaakt door een coxsackievirus (hand-, voet- en mondziekte) kunnen kleine blaasjes op de amandelen ontstaan en in het zachte verhemelte of velum. De blaren barsten vaak na een paar dagen open.
• Als de keelpijn wordt veroorzaakt door een streptokokkeninfectie, dan zijn de amandelen vaak opgezwollen. Een keelontsteking door streptokokken wordt 'angina' genoemd. Je ziet dan ook vaak witte plekken in je keel en op je amandelen. Je hebt koorts, je stinkt uit je mond en je kunt je behoorlijk ziek voelen.

Welke complicaties kunnen ontstaan?

Meestal is een zere keel ongevaarlijk en geeft het geen problemen. Binnen een week zijn de klachten vaak verdwenen. Soms kunnen er complicaties ontstaan, zoals een secundaire infectie in het middenoor (oorontsteking) of de sinussen (bijholteontsteking).

Wat kun je doen tegen pijn in de keel?

De pijn kun je verzachten door koud drinken of een waterijsje. Je kunt zuigen op een dropje of een verzachtende keeltablet. Het zuigen op een dropje stimuleert de keelspieren en klieren. Gorgelen met een fysiologische zoutoplossing kan ook soelaas bieden. Een keelspray of hoestdrank blijft minder lang in de keel en is bij keelpijn daarom minder zinvol. Er worden verschillende soorten hoest onderscheiden, maar hoestklachten kun je zelf verlichten door een lepel honing in de mond te laten smelten. Bij pijn in de keel is het verder belangrijk dat je rust neemt als je voelt dat je dat nodig hebt. Luister naar je lichaam en ga niet over je grenzen heen. Zeker als je koorts hebt en je je niet lekker voelt is voldoende rust belangrijk. Bij hinderlijke pijn, kan een pijnstiller helpen: paracetamol, ibuprofen, diclofenac of naproxen. Bij overbelasting van de keel, is het belangrijk om je stem rust te geven door zo weinig mogelijk te praten (maar niet gaan fluisteren).

Wanneer moet je de huisarts raadplegen?

Bij acute keelpijn zal de huisarts geen antibiotica voorschrijven, maar bij een ernstige keelontsteking of een verhoogd risico op complicaties vaak wel. Onder een ernstige wordt verstaan:

• een keelontsteking met ernstig algemeen ziek zijn;
• ernstige keel- en slikklachten; en
• aanzienlijke beperkingen in het dagelijks functioneren.

Neem contact op met je huisarts als je na drie dagen nog steeds koorts hebt, de keelpijn langer dan zeven dagen aanhoudt, of als drinken of slikken niet meer gaat. Als je steeds zieker wordt, moet je ook de huisarts raadplegen. Bij kinderen moet je direct contact opnemen met je huisarts als je kind een erg zieke indruk maakt, bij benauwdheidsklachten, of als je kind het speeksel niet meer kan wegslikken. Ook als er andere verschijnselen zijn waarover je je zorgen maakt, is het zaak om met je huisarts te overleggen.

Onderzoek en diagnose

Je keel voelt rauw, je oor doet pijn, en je vraagt je af wat er precies aan de hand is. Gelukkig staat je arts klaar om als een echte speurneus te achterhalen wat de oorzaak is van je klachten. Hier is hoe dat onderzoek meestal verloopt:

Het verhaal van je klachten: de eerste aanwijzingen

Het begint allemaal met jouw verhaal. De arts zal vragen stellen zoals: hoe lang heb je al last van de pijn, is het erger bij slikken of als je je hoofd beweegt? Heb je koorts, of misschien last van verkoudheidssymptomen? Door jouw antwoorden krijgt de arts de eerste belangrijke hints over wat er in je keel en oor speelt.

Keel en oren in de spotlight: fysiek onderzoek

Vervolgens komt het echte speurwerk: de arts pakt een otoscoop en kijkt eerst in je oren. Zijn ze rood of gezwollen? Is er vocht zichtbaar achter het trommelvlies? Dit kan duiden op een oorontsteking. Daarna is het de beurt aan je keel. Met een lamp en een tongspatel kijkt de arts diep in je keel om te zien of er zwelling, roodheid, of witte plekken op de amandelen aanwezig zijn – allemaal tekenen van een keelontsteking of tonsillitis.

Lymfeklieren onder de loep

De arts zal ook je hals betasten om te voelen of je lymfeklieren opgezwollen zijn. Opgezette lymfeklieren kunnen wijzen op een infectie, en helpen de arts bij het bepalen of er sprake is van een bacteriële of virale oorzaak.

Keelkweek of snelle streptokokkentest

Als de arts vermoedt dat je keelontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie, zoals streptokokken, kan er een keelkweek of een snelle streptokokkentest worden afgenomen. Met een wattenstaafje wordt een monster van je keel genomen om te testen of er streptokokken aanwezig zijn. Binnen enkele minuten weet je of antibiotica nodig zijn.

Bloedonderzoek of allergietesten

In sommige gevallen kan de arts een bloedtest aanbevelen om te controleren op virale infecties zoals het Epstein-Barr-virus (de oorzaak van mononucleosis) of allergieën die je klachten kunnen veroorzaken. Dit geeft extra inzicht als de oorzaak niet direct duidelijk is.

Beeldvormend onderzoek voor dieper speurwerk

Bij aanhoudende of ernstige klachten kan er soms een röntgenfoto of CT-scan nodig zijn, vooral als er een vermoeden is van een abces in de keel of een andere complicatie die niet met het blote oog zichtbaar is.

Behandeling van pijn in keel en oor: van ongemak naar verlichting

Nu de bron van je pijn is ontdekt, is het tijd om die vervelende keel- en oorproblemen aan te pakken. Of het nu gaat om een bacteriële infectie, een overbelaste keel, of een ontsteking in je oor, er is altijd een weg naar verlichting. Hier is hoe die eruitziet:

Antibiotica: de bacteriedoder

Is er een streptokokkeninfectie ontdekt of een andere bacteriële boosdoener? Dan zijn antibiotica je beste vriend. Een kuur van 7 tot 10 dagen helpt de infectie de kop in te drukken en zorgt ervoor dat de pijn snel verdwijnt. Vergeet niet: de hele kuur afmaken, zelfs als je je al beter voelt!

Ontstekingsremmers en pijnstillers: snelle verlichting

Voor pijn en zwelling kan de arts ontstekingsremmers zoals ibuprofen of paracetamol aanraden. Deze helpen niet alleen om de pijn te verzachten, maar verminderen ook de ontsteking in je keel en oor. Binnen een paar uur voel je het effect, en de scherpe randjes van je ongemak verdwijnen.

Keelsprays en zuigtabletten: verzachting bij elke ademhaling

Soms heb je gewoon behoefte aan iets dat direct de pijn in je keel verzacht. Een keelspray met een verdovende werking of verzachtende zuigtabletten helpen om je keel te kalmeren. Ze zijn perfect om door die vervelende kriebel heen te komen, vooral als je veel moet praten.

Veel drinken: je keel en oor hydrateren

Je lichaam kan wel wat extra hulp gebruiken in de vorm van vocht. Veel water drinken, warme thee met honing of bouillon helpen om je keel vochtig te houden en het genezingsproces te versnellen. Het vermindert de irritatie en verzacht de pijn.

Rust: laat je lichaam herstellen

Overbelasting van je stem of te weinig rust kunnen je klachten verergeren. Neem de tijd om te herstellen: vermijd te veel praten, schreeuwen, en slik gewoon wat extra rust in. Je lichaam heeft tijd nodig om de infectie of irritatie de baas te worden.

Oordruppels: directe aanpak bij oorproblemen

Als je last hebt van een oorontsteking, kunnen oordruppels met ontstekingsremmers of antibiotica helpen om de infectie direct aan te pakken. Een paar druppels in je oor, en binnen enkele dagen merk je al dat de pijn minder wordt en de druk afneemt.

Operatie bij ernstige gevallen

In het geval van een abces in de keel of ernstige oorontsteking kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Het abces kan worden gedraineerd of de amandelen verwijderd, waardoor je snel van de pijn verlost bent en verdere complicaties worden voorkomen.

Lees verder

• Zere keel en moeite met slikken, wat te doen?
• Keelpijn bij kinderen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Beginnende keelpijn: wat te doen bij opkomende pijn in keel?
• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!
• Amandelontsteking: symptomen en oorzaak ontstoken amandelen