Oorpijn: oorzaken en oorpijn verzachten kind en volwassene

Oorpijn is een veelvoorkomende klacht. Bij kinderen en jonge mensen wijst oorpijn vaak op een ontsteking van het middenoor, terwijl bij volwassenen en ouderen een ontsteking van de gehoorgang de belangrijkste oorzaak is van oorpijn. Zowel middenoorontsteking als gehoorgangontsteking houden duidelijk verband met een afwijking van het gehoororgaan zelf, 'primaire oorpijn' genoemd. Minder vaak heeft iemand last van oorpijn waarbij de oorzaak buiten het oor gezocht moet worden, hetgeen 'gerefereerde oorpijn' wordt genoemd. Oorpijn kan in een of beide oren voorkomen en zowel scherp en stekend als zeurend of kloppend van aard zijn. Vooral (jonge) kinderen kunnen last hebben van een hevige pijn in of bij het oor, wat gepaard kan gaan met andere klachten.

• Oorpijn bij kind en volwassene
• Symptomen
• Volwassene
• Kind
• Mogelijk oorzaken van oorpijn
• Oorpijn bij een kind door lijmoren
• Middenoorontsteking
• Oorpijn door gehoorgangontsteking
• Ontstoken haarfollikel
• Gescheurd trommelvlies
• Oorzaken
• Spontaan herstel
• Keelinfecties en verkoudheid
• kaakgewrichtsklachten
• Peritonsillair abces
• Overige oorzaken oorpijn
• Primaire oorpijn
• Gerefereerde oorpijn
• Oorpijn verzachten: Wat kun je doen?
• Pijnstilling met paracetamol
• Warme olie en watjes voor kinderen
• Neusdruppels en drukvermindering
• Warmte toepassen
• Wees voorzichtig met zelfbehandeling
• Antibiotica: Meestal niet nodig
• Herstel bevorderen: Vermijd drukverhogende activiteiten
• Wees alert op signalen van infectie
• Oorpijn: Wat is de prognose?
• Herstel na oorpijn: Wat kun je verwachten?
• Terugkerende oorpijn: Wat dan?
• Langdurige klachten: Wat als het langer duurt?
• Gelukkig snel weer de oude
• Preventie en voorkomen van oorpijn

Oorpijn bij kind en volwassene

Oorpijn kan pijnlijk en zeer hinderlijk zijn. Oorpijn komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Oorpijn kan constant aanwezig zijn, maar het kan ook af en toe de kop opsteken. Oorpijn kan worden ervaren als een branderig gevoel of een scherpe of doffe pijn. Bij volwassenen wordt oorpijn vooral veroorzaakt door een ontsteking van de gehoorgang en bij kinderen gaat het meestal om een ontsteking van het middenoor.

Symptomen

Volwassene

Oorpijn kan ontstaan door een oorontsteking of letsel. De symptomen van oorpijn bij volwassenen zijn onder meer:

• Oorpijn in één oor of in beide oren;
• Slecht horen;
• Een loopoor, waarbij er ontstekingsvocht uit de oren vloeit.

Kind

Kinderen kunnen typisch aanvullende symptomen tonen, zoals:

• Oorpijn in één oor of in beide oren;
• Gedempt gehoor of moeilijkheid om op geluiden te reageren;
• Koorts;
• Een gevoel van volheid in het oor;
• Moeite om te slapen;
• Aan het oor trekken of pulken;
• Meer huilen dan normaal of prikkelbaarheid;
• Hoofdpijn;
• Verlies van eetlust;
• Evenwichtsstoornissen.

Mogelijk oorzaken van oorpijn

Er zijn diverse oorzaken van oorpijn. Meestal houdt oorpijn duidelijk verband met een afwijking van het gehoororgaan zelf en veel minder vaak gaat het om oorpijn waarbij de oorzaak buiten het oor gezocht moet worden. Er wordt in een dergelijk geval van gerefereerde oorpijn gesproken. Voorbeelden hiervan zijn tonsillitis (ontsteking van de keelamandelen), een keelontsteking en een keeltumor. Sporadisch ontstaat gerefereerde oorpijn als gevolg van structurele tand- of kaakveranderingen zoals bij tandproblemen of bij temporomandibulaire disfunctie (TMD), waarbij de scharnierende verbinding tussen het bovenste en het onderste kaakgewricht niet goed functioneert. Mogelijke oorzaken voor 'gewone' oorpijn zijn onder meer:

• Een snel ontstaan drukverschil in het middenoor en de omringende luchtdruk waardoor er spanning op het trommelvlies komt te staan, zoals bij vliegen;.
• Een trommelvliesperforatie (of gat c.q. scheur in het trommelvlies), met een loopoor als gevolg;
• Een oorontsteking;
• Een opbouw van oorsmeer (cerumen, waarbij overtollig oorsmeer samengeperst wordt;
• Een vreemd voorwerp in het oor;
• Het gebruik van wattenstaafjes of andere voorwerpen in het oor;
• Shampoo of water dat vastzit in het oor.

Oorpijn bij een kind door lijmoren

Dit komt vooral voor bij kinderen en het wordt ook wel slijmoren, glue ears of otitis media met effusie (OME) genoemd. Bij lijmoren is de buis van Eustachius verstoort als gevolg van bovenste luchtweginfectie, bijvoorbeeld neusverkoudheid. Er ontstaat een onderdruk in de trommelholte bij een langer durende afsluiting van de buis van Eustachius, waardoor veel vocht wordt gezogen uit het slijmvlies dat de trommelholte bekleedt. De trommelholte raakt op den duur gevuld met taai slijm, wat veel weg heeft van lijm. Vandaar de benaming 'lijmoren'. Het kind hoort hierdoor (tijdelijk) minder goed en er kunnen klachten optreden indien het gepaard gaat met een acute middenoorontsteking.

Middenoorontsteking

Een middenoorontsteking is de meest voorkomende oorzaak van oorpijn bij kinderen jonger dan 5 jaar jaar. Het gaat hierbij om een ontsteking van het middenoor, de ruimte direct achter het trommelvlies. Vaak begint een middenoorontsteking met een gewone verkoudheid en dringt het verkoudheidsvirus van de neuskeelholte via de buis van Eustachius het middenoor binnen. Vaak komen er ook bacteriën bij en wanneer de buis van Eustachius dicht gaat zitten, komen virussen, bacteriën en ontstekingsvocht 'gevangen’ te zitten in het middenoor.

Oorpijn door gehoorgangontsteking

Volwassenen met oorpijn hebben meestal een gehoorgangontsteking. Een gehoorgangontsteking, ook wel een 'zwemmersoor' of 'otitis externa' genoemd, is een ontsteking van de huid van de gehoorgang. De boosdoener is vaak een bacterie, maar een schimmelinfectie is ook mogelijk. Bij niet-genezende otitis externa kan er contactallergieën het spel zijn. Een dergelijke allergie ontstaat vooral bij langdurig lokaal gebruik van oordruppels. Daarnaast kunnen psoriasis en (seborroïsch) eczeem bij het ontstaan van een gehoorgangontsteking een rol spelen.

Ontstoken haarfollikel

Een ontstoken haarfollikel of haarzakje in de gehoorgang kan ook oorpijn veroorzaken.

Gescheurd trommelvlies

Oorzaken

Het trommelvlies kan scheuren door onder meer de volgende oorzaken:

• door snelle drukveranderingen (diepzeeduiken);
• door een middenoorontsteking (waarbij een loopoor ontstaat);
• bij een klap op het oor;
• door een harde knal of (vuurwerk)ontploffing dicht bij het oor;
• door een voorwerp dat te diep in het oor is gestoken, zoals: een haarspeld, een breinaald of een wattenstaafje.

Spontaan herstel

Wanneer het trommelvlies scheurt doet dat pijn. Nadat het trommelvlies is gescheurd, hoef je niets te merken. Soms hoor je tijdelijk wat minder. Ook kun je last krijgen van oorsuizen of duizeligheid. In de meeste gevallen geneest een trommelvlies spontaan binnen 3 tot 6 maanden.

Keelinfecties en verkoudheid

Keelinfecties waaronder tonsillitis of amandelontsteking, keelontsteking en verkoudheid, kunnen ook gepaard gaan met oorpijn, evenals andere klachten.

kaakgewrichtsklachten

Kaakgewrichtsklachten kunnen onder meer aanhoudende pijn in en om het kaakgewricht geven, die kan lijken op oorpijn.

Peritonsillair abces

Een peritonsillair abces vormt zich in de weefsels van de keel naast één van de keelamandelen en is meestal een complicatie van een amandelontsteking. Een peritonsillair abces geeft onder meer hevige keelpijn, meestal aan één kant, zwelling van het aangedane gebied, pijn bij het slikken, moeite met slikken, hoge koorts en koude rillingen en oorpijn aan dezelfde kant als het abces.

Overige oorzaken oorpijn

Primaire oorpijn

Andere mogelijke oorzaken van primaire oorpijn zijn onder meer:

• afsluiting van de gehoorgang door oorsmeer (cerumen);
• vreemd voorwerp in de gehoorgang;
• eczeem in het oor;
• ontsteking van de oorschelp (perichondritis);
• de aanwezigheid van een steenpuist;
• verwonding oorschelp, gehoorgang of trommelvlies
• reumatische ontsteking van de oorschelp (polychondritis)
• tumoren van gehoorgang, middenoor of schedelbasis.

Gerefereerde oorpijn

In ongeveer 10% van de gevallen gaat het om gerefereerde oorpijn. Hierbij is de oorpijn het gevolg van een probleem elders in het lichaam, wat dan uitstraalt naar het oor. Overige oorzaken van gerefereerde oorpijn zijn onder meer:

• gebitsproblemen;
• aften;
• lichen planus;
• mondbranden;
• zuurbranden;
• ontsteking oorspeekselklier;
• schildklierontsteking;
• atypische aangezichtspijn;
• spierspanningshoofdpijn;
• clusterhoofdpijn;
• arteriitis temporalis.

Oorpijn verzachten: Wat kun je doen?

Oorpijn kan ontzettend vervelend zijn, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om de pijn te verlichten, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Of het nu gaat om een middenoorontsteking, een verstopt oor of een andere oorzaak van oorpijn, hier vind je de beste tips en adviezen om de pijn te verzachten.

Pijnstilling met paracetamol

Paracetamol (of kinderparacetamol) werkt vaak goed bij oorpijn. Het is belangrijk om een spiegel op te bouwen, wat betekent dat je paracetamol op vaste tijdstippen neemt en niet wacht tot de pijn weer terugkeert. Dit zorgt voor een constante verlichting van de pijn. Paracetamol is ook koortsverlagend, wat handig is bij kinderen met oorpijn en koorts door een oorontsteking.

Warme olie en watjes voor kinderen

Bij kinderen kan het verzachtend werken om, vooral voor het slapengaan, een druppeltje warme sla- of amandelolie in het oor te laten lopen. Bedek het oor daarna met een watje. Dit kan de pijn verlichten en het oor kalmeren. Gebruik een pipetje om de olie voorzichtig in de gehoorgang te laten lopen. Deze truc werkt ook goed bij een verstopt oor: door regelmatig met olie te druppelen, kun je de oorsmeerpropjes verzachten, waardoor de huisarts ze later makkelijker kan verwijderen.

Let op: Gebruik deze methode alleen als je zeker weet dat het trommelvlies intact is. Olie en andere middelen kunnen schadelijk zijn als er een scheurtje of gaatje in het trommelvlies zit.

Neusdruppels en drukvermindering

Bij een verstopte buis van Eustachius kan er toenemende druk in het middenoor ontstaan, wat oorpijn veroorzaakt. Neusdruppels of een neusspray met een decongestivum kunnen helpen om het slijmvlies te laten slinken, waardoor de druk in het oor vermindert. Dit kan verlichting geven, vooral bij verkoudheid of allergieën. Neusdruppels met fysiologisch zout kunnen echter minder effectief zijn bij middenoorontsteking.

Warmte toepassen

Een warm kompres tegen het oor kan ook een goede manier zijn om de pijn te verzachten. Dit kan bijvoorbeeld met een warm washandje of een warme kruik gewikkeld in een doek. De warmte helpt de doorbloeding te stimuleren en kan de pijn verminderen, zeker als de oorpijn door een ontsteking wordt veroorzaakt.

Wees voorzichtig met zelfbehandeling

Gebruik geen oordruppels of olie als je denkt dat er een perforatie van het trommelvlies is, want dit kan het probleem verergeren. Heb je twijfels, raadpleeg dan altijd eerst de huisarts voordat je oordruppels of andere middelen gebruikt. Zo voorkom je dat je de situatie onbedoeld erger maakt.

Antibiotica: Meestal niet nodig

Bij een middenoorontsteking zijn antibiotica vaak niet nodig, omdat de infectie in de meeste gevallen vanzelf overgaat. Zorg in plaats daarvan voor goede pijnstilling met paracetamol en ondersteunende maatregelen zoals neusdruppels. Mocht de oorpijn aanhouden of vaker terugkomen, dan kan de KNO-arts overwegen om buisjes in de oren te plaatsen om verdere problemen te voorkomen.

Herstel bevorderen: Vermijd drukverhogende activiteiten

Vermijd activiteiten die de druk in je oren kunnen verhogen, zoals krachtig je neus snuiten, duiken of vliegen. Deze activiteiten kunnen de pijn verergeren als de buis van Eustachius verstopt is. Daarnaast kan het bij kinderen helpen om hun hoofd iets hoger te laten liggen tijdens het slapen, bijvoorbeeld met een extra kussen, om de druk op het oor te verminderen.

Wees alert op signalen van infectie

Houd de oren goed in de gaten. Als je merkt dat de pijn erger wordt, er vocht uit het oor komt, of als er koorts bij komt kijken, is het belangrijk om contact op te nemen met de huisarts. Dit kunnen signalen zijn van een ernstigere infectie die behandeling vereist.

Met deze eenvoudige stappen kun je de oorpijn verzachten en helpen bij een sneller herstel. Bij twijfel is het altijd verstandig om eerst je huisarts te raadplegen voor persoonlijk advies en behandeling.

Oorpijn: Wat is de prognose?

Oorpijn kan heel vervelend zijn, maar gelukkig is de prognose vaak goed! In de meeste gevallen verdwijnt de pijn binnen een paar dagen tot weken, afhankelijk van de oorzaak. Of het nu gaat om een simpele verstopping, een oorontsteking of irritatie, er zijn veel manieren om de klachten te behandelen en snel weer verlichting te vinden.

Herstel na oorpijn: Wat kun je verwachten?

Bij een milde oorzaak, zoals een verstopt oor door oorsmeer, kun je vaak al snel verbetering merken. Na het druppelen met olie en het verwijderen van de propjes door de huisarts, voel je meestal binnen enkele dagen al verlichting. Je gehoor herstelt zich, en de pijn verdwijnt vaak volledig.

Heb je te maken met een middenoorontsteking, dan kan het herstel wat langer duren. Bij kinderen gaat de pijn vaak gepaard met koorts, maar met de juiste pijnstilling (zoals paracetamol) en eventueel hulp van neusdruppels, kunnen de klachten na een paar dagen sterk verminderen. Binnen een week zijn de meeste kinderen weer helemaal de oude!

Terugkerende oorpijn: Wat dan?

Soms komt oorpijn terug, vooral bij kinderen. Dit kan te maken hebben met een slecht werkende buis van Eustachius, die zorgt voor drukverschillen in het oor. Als je vaak last hebt van terugkerende oorontstekingen, kan een KNO-arts besluiten buisjes te plaatsen. Dit helpt de druk te reguleren en voorkomt nieuwe ontstekingen. Veel kinderen zijn na deze ingreep langdurig vrij van oorproblemen!

Langdurige klachten: Wat als het langer duurt?

In zeldzame gevallen kan oorpijn langer aanhouden, vooral als er sprake is van een chronische ontsteking of beschadiging van het trommelvlies. In deze gevallen is het belangrijk om de klachten goed te monitoren en regelmatig terug te gaan naar de huisarts of KNO-arts. Maar zelfs dan zijn er vaak effectieve behandelingen die de pijn kunnen verminderen en verdere schade kunnen voorkomen.

Gelukkig snel weer de oude

De meeste mensen herstellen volledig van oorpijn, zonder blijvende gevolgen. Het is belangrijk om eventuele infecties goed te behandelen en altijd te zorgen voor goede hygiëne en bescherming van de oren, vooral bij zwemmen of vliegen. Met de juiste zorg is oorpijn vaak tijdelijk, en kun je snel weer genieten van je dagelijkse activiteiten zonder ongemak.

Kortom: Oorpijn is in de meeste gevallen goed behandelbaar, en de vooruitzichten zijn positief. Met een beetje geduld, de juiste pijnstilling en enkele eenvoudige maatregelen kun je er snel weer helemaal bovenop komen!

Preventie en voorkomen van oorpijn

Sommige vormen van oorpijn kunnen voorkomen worden. Probeer deze preventieve maatregelen:

• Niet roken en vermijd blootstelling aan rook;
• Houd vreemde voorwerpen uit je oor;
• Droog de oren na het zwemmen of baden;
• Vermijd allergietriggers, zoals stof en pollen.

Lees verder

• Gehoorgangontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• Mastoïditis symptomen: pijn achter oor, oorpijn en hoofdpijn
• Middenoorontsteking kind: symptomen en behandeling
• Steken in het oor: oorzaken en behandeling stekende oorpijn
• Pijn achter het oor: oorzaken van stekende of kloppende pijn