Brandend maagzuur (zuurbranden): symptomen en behandeling

Wat is zuurbranden of brandend maagzuur? Bij zuurbranden of reflux stroomt de inhoud van de maag terug in de slokdarm. Dit kan het slijmvlies in de slokdarm beschadigen en een ontsteking veroorzaken. Dit gaat gepaard met brandende pijn achter het borstbeen. Dit fenomeen staat bekend als 'brandend maagzuur'. Als deze situatie frequent voorkomt, kan de irritatie in de slokdarm overgaan in littekenvorming waardoor er blijvende slikproblemen ontstaan. Brandend maagzuur kan door aanpassingen in je leefstijl en eventueel door medicijnen aangepakt worden.

Wat is brandend maagzuur of zuurbranden?
Omhoogkomen van maagzuur
Terugkerende klachten
Vóórkomen
Symptomen van brandend maagzuur
Oorzaken van brandend maagzuur
Veel voorkomende oorzaken
Brandend maagzuur en zwangerschap
Zelfzorg
Eet- en leefgewoonten
Slaaphouding
Medicatie
Huisarts raadplegen
Behandeling van zuurbranden
Prognose
Preventie

Wat is brandend maagzuur of zuurbranden?

Omhoogkomen van maagzuur

Brandend maagzuur is het omhoogkomen van maagzuur in de slokdarm, waar het irritatie en een brandende pijn veroorzaakt. Normaliter sluiten de middenrifspieren de ingang van de maag af, zodat de zure maaginhoud niet omhoog komt in de slokdarm. Doordat de bekleding van de slokdarm niet zo sterk is als die van de maag, kan het agressieve zuur van de maag in de slokdarm voor irritatie zorgen en ontstekingen veroorzaken. Brandend maagzuur is een onaangename sensatie, maar het verschijnsel duurt in de regel niet lang.

Zwangerschap en brandend maagzuur / Bron: Zerocool, Pixabay

Terugkerende klachten

Steeds terugkerende aanvallen van brandend maagzuur kan een symptoom zijn van een meer ernstige aandoening, de zogenaamde gastro-oesofageale reflux ziekte. Dit is een chronische aandoening die optreedt wanneer de onderste kringspier die werkt als een soort klep tussen slokdarm en maag niet goed sluit en de maaginhoud terug kan stromen in de slokdarm.

Vóórkomen

Ongeveer 1 van de 5 Nederlanders heeft wekelijks last van brandend maagzuur. 10% ervaart iedere dag zuurbranden. De mate waarin varieert van persoon tot persoon. Met de juiste kennis van brandend maagzuur en de behandeling ervan, kan de frequentie en de hevigheid van de aanvallen verminderd worden.

Symptomen van brandend maagzuur

Bij brandend maagzuur kunnen de volgende klachten ontstaan:

brandende pijn of ongemak achter het borstbeen of in de bovenbuik;
een brandend gevoel of zurige smaak achter in de keel of mond;
vaak opboeren.

De klachten treden vooral op bij liggen, bukken of persen. Hierdoor stroomt de maaginhoud gemakkelijker de slokdarm in.

Oorzaken van brandend maagzuur

Veel voorkomende oorzaken

Er zijn verschillende factoren die brandend maagzuur kunnen veroorzaken of verergeren. Enkele veel voorkomende oorzaken zijn:

het niet goed functioneren van de sluitspier tussen de slokdarm en de maag;
het eten van bepaald voedsel, zoals gefrituurd of vet eten of kruidig eten;
Koffie en brandend maagzuur / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan
het drinken van prikkelende stoffen, zoals koolzuurhoudende frisdranken, alcohol of koffie;
stress of spanningen;
vooroverbuigen;
uitgebreid eten voor het slapen gaan (waardoor nachtelijke symptomen ontstaan);
overgewicht;
zwangerschap;
roken;
bepaalde medicijnen (vooral pijnstillers).

Brandend maagzuur en zwangerschap

Ongeveer 25% van de zwangere vrouwen heeft last van zuurbranden of gerelateerde symptomen. Aanzienlijk veel vrouwen krijgen voor de eerste keer last van brandend maagzuur als ze zwanger zijn. Het is een courante klacht tijdens de zwangerschap. Dit heeft twee belangrijke oorzaken:

Door hormonale veranderingen in het lichaam als gevolg van de zwangerschap verslappen de spieren onderaan de slokdarm, waardoor er gemakkelijker maaginhoud in de slokdarm terechtkomt.
Doordat het kindje in de baarmoeder steeds groter wordt, kan deze op een gegeven ogenblik op de maag gaan drukken. Dit vergroot de kans dat er maagzuur in de slokdarm terechtkomt.

Zelfzorg

Zuurbranden kan vaak worden voorkomen door het aanpassen van een aantal eetgewoonten en het navolgen van een aantal eenvoudige leefregels. Hieronder volgen enkele tips die helpen om de klachten te verlichten:

Gebruik geen alcohol bij zuurbranden / Bron: Istock.com/karelnoppe

Eet- en leefgewoonten

Eet vaker over de dag kleinere porties in plaats van drie maal daags een uitgebreide maaltijd. Eet 's avonds laat niets meer. In een liggende houding vloeit het eten sneller terug naar de slokdarm. Stop met roken, gebruik geen alcohol en val af. Vermijd ook andere boosdoeners zoals koffie, gekruid of vet eten en chocolade.

Slaaphouding

Wanneer brandend maagzuur voornamelijk 's nachts voorkomt, kan het helpen om het hoofdeinde van het bed wat omhoog te zetten (ongeveer 10 cm) met behulp van klossen. Hierdoor zal de maaginhoud minder gemakkelijk naar boven stromen. Het gebruik van extra kussen is niet effectief. Het kan zelfs de klachten doen verergeren doordat de druk op de maag dan verhoogt wordt.

Medicatie

Zuurbranden verdwijnt meestal na het drinken van melk, gebruik van zuiveringszout of (zelfzorg)geneesmiddelen (maagzuurbinders of maagzuurremmers). Bij aanhoudende klachten kan de huisarts andere middelen voorschrijven.

Wanneer de klachten zich regelmatig of zelfs voortdurend voordoen, raadpleeg dan de huisarts.

Huisarts raadplegen

Maak een afspraak met je huisarts als je ernstige druk of pijn op de borst ervaart, vooral in combinatie met andere tekenen en symptomen zoals pijn in de arm of kaak of ademhalingsproblemen. Pijn op de borst kan een symptoom zijn van een hartaanval.

Maak een afspraak met je arts als:

je vaker dan twee keer per week last hebt van zuurbranden
de symptomen blijven bestaan ondanks het gebruik van vrij verkrijgbare medicijnen
je moeite hebt met slikken
je last hebt van aanhoudende misselijkheid of braken
je gewicht verliest vanwege een slechte eetlust of moeite met eten

Behandeling van zuurbranden

Als leefstijlaanpassingen, zelfzorgmaatregelen en vrij verkrijgbare middelen de symptomen van brandend maagzuur niet effectief onder controle houden, bestaan de volgende stappen uit het gebruik van voorgeschreven medicijnen en andere behandelingsopties. Een huisarts kan een geneesmiddel voorschrijven dat een protonpompremmer (PPI) wordt genoemd en dat de hoeveelheid zuur die je maag maakt, vermindert. PPI's zijn onder meer:

omeprazol
lansoprazol

Meestal dien je dit type geneesmiddel gedurende 4 of 8 weken te gebruiken, afhankelijk van hoe ernstig de zure reflux is.

Een chirurgische ingreep voor brandend maagzuur is zeldzaam. Als brandend maagzuur echter onbeheersbaar is of als zich complicaties zoals een Barrett-slokdarm ontwikkelen, kan een operatie door de arts worden overwogen. Bij een Barrett-slokdarm is een deel van het slijmvlies aan de binnenkant van de slokdarm anders dan normaal.

Prognose

De prognose voor de grote meerderheid van de mensen met brandend maagzuur is zeer goed. Veel mensen hebben geen behandeling of kan volstaan met vrij verkrijgbare middelen en zelfzorgmaatregelen. Een klein aantal mensen zal complicaties krijgen en hun prognose zal variëren van goed tot meer ongunstig.

Preventie

Brandend maagzuur worden verminderd of voorkomen door de volgende maatregelen:

veranderingen in levensstijl
het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen
vrij verkrijbare medicijnen,
voorgeschreven medicijnen
(zelden) chirurgische ingreep