Aften op de tong: symptomen en behandeling van aften

Aften op de tong: symptomen en behandeling van aften Aften in de mond of aften op de tong is een vervelende klacht. Wat zijn aften, zijn aften besmettelijk en wat is de oorzaak van aften in de mond en hoe moet je aften behandelen? Aften zijn niet-infectieuze, pijnlijke, recidiverende, oppervlakkige zweertjes op het mondslijmvlies. Aften zijn kleine erosies die grijswit of geel van kleur zijn en die worden omgeven door rood, gezwollen mondslijmvlies. De exacte oorzaak van aften is niet bekend, maar mogelijk spelen emotionele stress, hormonale stoornissen en auto-immuunziekten een rol. Meestal genezen aften vanzelf binnen 1 tot 2 weken. Normaal gesproken genezen aften spontaan binnen 2 weken. Aften zijn niet besmettelijk. Je hoeft dus niet bang te zijn voor besmetting als je bijvoorbeeld iemand zoent die een afte heeft.
Kleine afte op binnenzijde onderlip / Bron: Pfiffner Pascal, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Kleine afte op binnenzijde onderlip / Bron: Pfiffner Pascal, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat zijn aften?

Aften zijn pijnlijke zweren (ulceraties) die zich voordoen op het mondslijmvlies. Het kan gaan om één of meerdere oppervlakkige zweertjes, welke vanzelf overgaan binnen 1 tot 2 weken. Het is een frequent voorkomend probleem. Ongeveer één op de vijf volwassenen heeft wel eens last van aften. Vooral jongvolwassenen worden vaak getroffen. Aften zijn niet besmettelijk Je kunt aften niet overdragen aan een ander via bijvoorbeeld zoenen of door uit hetzelfde glas te drinken.

Vóórkomen

Grofweg 1 op de 5 mensen heeft wel eens een afte. Boven de 40 jaar komen aften minder frequent voor.

Oorzaak van aften op de tong

De precieze oorzaak van aften is (nog) niet duidelijk. Men vermoedt dat er verschillende factoren zijn die aften kunnen uitlokken bij mensen die daar de aanleg toe hebben.

Ontstaansfactoren van aften

Bij het ontstaan van aften spelen mogelijk de volgende factoren een rol:
  • Een besmetting met een virus of bacterie.
  • IJzer, foliumzuur en vitaminedeficiënties (B1, B2, B6, B12).
  • Bepaalde voedingsmiddelen.
  • Onderliggende ziekten.
  • Beschadiging van het slijmvlies van de mond (lokaal trauma) door bijvoorbeeld tandenpoetsen, scherpe harde stukjes in voedsel, enz.
  • Emotionele stress.
  • Hormonale factoren.
  • Erfelijke factoren (soms komen aften familiair voor).
  • Bepaalde geneesmiddelen.
  • Abnormale reactie van het immuunsysteem.

Het optreden van aften kan duiden op een verminderde weerstand.

Onderliggende aandoeningen

Aften kunnen ook voorkomen als onderdeel van de volgende aandoeningen:

Zijn aften besmettelijk?

Veel mensen vragen zich af of aften besmettelijk zijn. Het antwoord daarop is: 'Nee, aften zijn niet besmettelijk'. Aften kun je niet doorgegeven door middel van speekseluitwisseling, dus niezen, hoesten, zoenen of het drinken uit elkaars glas. Aften worden niet geassocieerd met een koortslip, een veel voorkomende besmettelijke aandoening die wordt veroorzaakt door een virus: het herpessimplexvirus.

Klachten en symptomen aften

Aften zijn grijswit of geel van kleur en worden omgeven door rood, gezwollen mondslijmvlies. De plekjes hebben een doorsnede van drie tot vier millimeter. Aften verschijnen op de volgende locaties:
  • aan de binnenkant van de lippen;
  • aan de binnenkant van de wangen; of
  • onder de tong.

Er kan sprake zijn van solitaire of multiple ulceraties. Meestal verdwijnen ze vanzelf na één tot twee weken. Soms zijn de zweertjes heel hardnekkig en komen ze steeds terug.

Soorten aften

Er worden drie typen aften onderscheiden:

SoortBeschrijving
Kleine aften
(< 0,5 cm)
Deze komen het meeste voor en genezen spontaan binnen 1 week.
Herpetiforme aftenTalloze erosies ter grootte van een speldenknop, welke in 1-2 weken genezen.
Grote aften
(> 0,5 cm)
Komen niet vaak voor en kan het gevolg zijn van een onderliggende systeemziekte of vitamine B12 of foliumzuurtekort. Genezing duurt soms langer dan 3 weken.

Onderzoek en diagnose

Normaal gesproken kan de diagnose gesteld worden op basis van anamnese en klinisch aspect. De arts kan bloedonderzoek laten doen als er een ernstige uitbraak is of bij vermoeden van een infectie, een vitamine- of mineraaltekort, een hormonale stoornis of een probleem met je immuunsysteem.

Behandeling van aften

Normaal gesproken genezen aften spontaan binnen 2 weken. De oorzaak is anno 2024 onbekend. Daarom is er geen causale behandeling beschikbaar en zal men zich tevreden moeten stellen met symptomatische therapie. Behandeling kan bestaan uit:
  • Het mijden van harde, scherpe, zure of anderszins prikkelende gerechten en dranken.
  • Symptomatische behandeling:
    • Lokale steroïde zoals hydrocortison 2,5 mg zuigtabletten om de genezing te versnellen;
    • Lokale analgetica (pijnstillende middelen), zoals lidocaïne viskeus 2% FNA (het smeren van mondgel met lidocaïne op de aften);
    • Mondspoeling met chloorhexidine 0,1 of 0,2% FNA, ter bekorting van de ziekteduur als bij frequente recidieven;
    • Andere middelen als Pyralvex, een aanstipvloeistof met o.a. als werkzame stof salicylzuur, Lactona Aften CarePlus, een gel tegen aften, (bijt)wondjes, beugelwondjes en kleine verbrandplekjes in je mond, en Zendium, een tandpasta met enzymen, waarvan is aangetoond dat het een gunstig effect bij (het voorkomen van) aften kan hebben;
  • Systemisch: in extreme gevallen is systemische therapie nodig.

Preventie

Je kunt herhaling van aften voorkomen door voedsel te vermijden die de uitbraak hebben uitgelokt, zoals pittig, zout of zuur voedsel. Als er een aften opduikt als gevolg van (aanhoudende) stress, gebruik dan methoden voor stressvermindering en zorg voor voldoende ontspanning. Betracht een goede mondgezondheid en als je tijdens het poetsen regelmatig je tandvlees beschadigt, kun je beter een zachte tandenborstel gebruiken.

Bespreek met je huisarts of er in jouw geval mogelijk sprake is van specifieke vitamine- of mineraaltekorten. Als dat het geval is, kan suppletie helpen, evenals voedingsadvies door een diëtist.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wanneer is het nodig aften te behandelen?Ongeveer één op de vijf mensen heeft wel eens last van aften. Een aft is een pijnlijk zweertje in de mond, op de tong of…
Huismiddeltjes tegen aftenAften zijn nare blaasjes in de mond die ondanks hun geringe grootte veel pijn kunnen veroorzaken. Aften behandelen kan m…
Aften: pijnlijk zweertjes in het mondslijmvliesAften: pijnlijk zweertjes in het mondslijmvliesPlotseling heb je kleine witte vlekjes met een rode rand in je mond die heel pijnlijk zijn. Waar worden die plekjes door…
Aften in de mond behandelenAften in de mond behandelenAften zijn kleine zweertjes die ontstaan in je mond en zeer pijnlijk kunnen aanvoelen. De oorzaak van aften blijft nog s…

Lichamelijke klachten door te weinig of te veel mineralenLichamelijke klachten door te weinig of te veel mineralenMineralen zijn belangrijk voor onze gezondheid. Hoewel slechts 4% van ons lichaam uit mineralen bestaat, zouden veel van…
Wel of geen blaasontstekingWel of geen blaasontstekingBlaasontsteking, ook wel urineweginfectie genoemd, komt vaak voor. Ongeveer één op de vijftig mensen hebben er in meer o…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: ProjectManhattan, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • Healthline. Painful Sensation? Could Be a Canker Sore. https://www.healthline.com/health/canker-sores (ingezien op 12-9-2021)
  • J.M.Th. Oltheten: Aften/stomatitis aphthosa, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.457-460.
  • http://www.kring-apotheek.nl
  • http://dermnetnz.org
  • http://www.huidinfo.nl
  • Thuisarts. Ik heb aften. https://www.thuisarts.nl/aften-0/ik-heb-aften (ingezien op 27-8-2022)
  • Afbeelding bron 1: Pfiffner Pascal, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Reacties

M. Verbunt, 28-07-2017
Ik heb sinds vorige week aften. Ik heb nu bij de apotheek afta clear gehaald. Het gaat nu wat beter. Het is wel pijnlijk, eten is lastig. Mijn moeder heeft hier ook regelmatig veel last van.
Tandarts raadde zendium tandpasta aan. Hebben jullie nog meer tips? Reactie infoteur, 02-09-2017
Tips bij aften in de mond staan in het artikel vermeld!

Jolanda, 24-06-2017
Hallo, ik heb op mijn wang gebeten denk ik want ik heb een ontstoken wang met een wondje, daarnaast bijtrand gevoelig op aantal plekken. Heb eerder op mijn wang gebeten vandaar bijtrand. Echter er zit nu 1 wondje met ontsteking erom. Het begon heel klein met wit, leek op een aft of zweertje? Soms gaat dat witte (etter achtig denk) eraf en komt het weer terug. Ik heb regelmatig een koortslip maar nu niet. Zou het een aft zijn, ontsteking of herpes in m'n wang? Hoe weet ik het verschil want herpes is besmettelijk. Is wel bij die ene plek gebleven die ik zie/voel.

Op een site las ik: Aften zijn niet besmettelijk, tenzij ze veroorzaakt worden door het herpes simplex virus, dat ook de veroorzaker van een koortslip is.

Hoe weet je waardoor de aft veroorzaakt is? Herpes zit in je lichaam, of moet je een actieve uitbraak op je lip hebben? Reactie infoteur, 10-07-2017
Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus. De oorzaak van een aft is niet precies bekend. Een koortslip is wat anders dan een aft. Aften zijn kleine pijnlijke zweertjes in de mondholte en een koortslip is een infectie met het herpes simplex virus (HSV).

Thea Bekkers, 28-05-2014
Heb intussen bijna 3 maanden aften aan de binnenkant van de bovenlip en voor in de linker wang.Ik gebruik sinds een week aften-gel van Evisense. Dit helpt niet. Ik vraag me of of de maagpijn die ik ineens heb daarvan kan zijn. Ik begin een beetje ten einde raad te komen. Ik gebruik wel metropolol en aceanocumerol. Reactie infoteur, 19-08-2014
Ik adviseer u om dit te laten beoordelen door de huisarts. Mogelijk dat er sprake is van een onderliggende oorzaak, zoals een chronische aandoening die de algehele conditie aantast waardoor de mond gevoeliger wordt voor infecties.

Kees, 27-10-2013
Ik heb aftes aan mijn tong en binnenkant onderlip. Kan het zijn dat die ontstaan omdat ik al lang antibiotica slik? Graag een mening er over. Reactie infoteur, 23-11-2013
Het is bekend dat sommige mensen als reactie op een bepaald antibioticum aften in de mond kunnen krijgen. U kunt dit het beste even overleggen met uw huisarts.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 03-03-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.