Foliumzuurtekort: symptomen, oorzaak en behandeling

Foliumzuurtekort: symptomen, oorzaak en behandeling Wat is foliumzuur, wat zijn foliumzuur-tekort symptomen en hoe kun je een tekort aan foliumzuur voorkomen? Foliumzuur, ook bekend als vitamine B11, folaat of citrovorumfactor, heeft je lichaam onder meer nodig voor de aanmaak van witte en rode bloedcellen en voor de werking van de zenuwen. Daarnaast is foliumzuur onmisbaar voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van het ongeboren kind.

Wat is foliumzuur?

Foliumzuur, ook bekend als vitamine B11, folaat of citrovorumfactor, speelt een belangrijke rol in het menselijk lichaam. Foliumzuur is onder meer nodig voor de aanmaak van witte en rode bloedcellen en voor de werking van de zenuwen. Ook is foliumzuur onmisbaar voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van het ongeboren kind. Foliumzuur verkleint de kans op geboorteafwijkingen als het neurale-buisdefect, waarbij er iets misgaat met de vorming van het centrale zenuwstelsel van het ongeboren kind, of open ruggetje, een hazenlip en een gehemeltespleet (open gehemelte).

Groenten / Bron: Istock.com/warrengoldswainGroenten / Bron: Istock.com/warrengoldswain

Waar zit foliumzuur in?

Voeding

Doordat het lichaam foliumzuur niet zelf maken, moet je het via het voedsel binnenkrijgen. Foliumzuur zit vooral in groenten, met name de groene soorten. Foliumzuur zit onder meer in sla, broccoli, spruitjes, selderij, andijvie, linzen, kikkererwten, bietjes en doperwten. Fruitsoorten waarin relatief veel foliumzuur aanwezig is, zijn aardbeien, bramen, frambozen, kiwi en mango. Het is ook aanwezig in volkorenproducten, alsmede in vlees en zuivel.

Voorraadje foliumzuur

Foliumzuur verlaat het lichaam via de urine. Daarom heb je telkens een nieuwe hoeveelheid foliumzuur via het voedsel nodig om gezond te blijven. Wel is het zo dat het lichaam foliumzuur in de lever opslaat. Deze voorraad is bij een volwassene gemiddeld 12 tot 28 milligram foliumzuur. Daarmee kan het lichaam ongeveer 6 weken in haar behoefte voorzien. Vitamine C bevordert de opname van foliumzuur in het lichaam.

Zwangere vrouwen hebben extra foliumzuur nodig / Bron: Greyerbaby, PixabayZwangere vrouwen hebben extra foliumzuur nodig / Bron: Greyerbaby, Pixabay

Zwangere vrouwen extra behoefte aan foliumzuur

Door gevarieerd te eten kan je voldoende foliumzuur binnenkrijgen. Een uitzondering daarop vormen zwangere vrouwen. Tijdens de zwangerschap heeft een vrouw extra foliumzuur nodig. Ook indien een vrouw gezond en gevarieerd eet, krijgt ze toch niet voldoende foliumzuur binnen. Daarom is het verstandig foliumzuurtabletten of multivitamines met extra foliumzuur (apart voor zwangeren) te slikken als je zwanger wilt worden. Uit onderzoek blijkt voorts dat moeders die vóór de conceptie beginnen met foliumzuur, een kwart lagere kans hebben op een dysmatuur kindje (een baby met met een te laag geboortegewicht) dan vrouwen die helemaal geen foliumzuur innemen.¹

Symptomen

Een foliumzuurtekort kan leiden tot afwijkingen van de rode en witte bloedcellen en bloedarmoede. Ook kunnen er afwijkingen in het beenmerg ontstaan. Een foliumzuurtekort tijdens de zwangerschap kan de aanleg van het zenuwstelsel bij het ongeboren kind verstoren. Daarnaast kan een tekort tot een verminderde opname van verschillende voedingsstoffen in de darm tot gevolg hebben. Andere verschijnselen van een foliumzuurtekort zijn een verminderde eetlust, gewichtsverlies en vermoeidheid.

Koffie kan de foliumzuuropname verminderen / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanKoffie kan de foliumzuuropname verminderen / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan

Wat heeft een nadelige invloed op de foliumzuuropname?

Er zijn relatief veel medicamenten die de opname van foliumzuur verstoren, zoals bepaalde enzymremmers waaronder methotrexaat en pyrimethamine, maar ook slaap- en kalmeringsmiddelen. Anders stoffen of producten die de foliumzuuropname kunnen verminderen zijn:

Oorzaak van een foliumzuurtekort

Een tekort aan foliumzuur kan ontstaan bij eenzijdige voeding, bijvoorbeeld vanwege een geringe eetlust of het (langdurig) volgen van een (eenzijdig) dieet. Overmatig alcoholgebruik geeft ook een verhoogd risico op foliumzuurtekort. De stof ethanol in alcohol verstoort namelijk de opname van foliumzuur in de darmen. Een andere mogelijke oorzaak van een foliumzuurtekort is malabsorptie: een gestoorde opname van voedingsstoffen in de darm. Ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals methotrexaat (een medicijn tegen reuma, psoriasis en de ziekte van Crohn) of fenytoïne of fenobarbita (medicijnen tegen epilepsie), kan een foliumzuurtekort optreden.

Bloedtest / Bron: Istock.com/anna1311Bloedtest / Bron: Istock.com/anna1311

Onderzoek en diagnose

Bloedonderzoek kan een foliumzuurtekort opsporen. De hoeveelheid foliumzuur in het bloed wordt dan gemeten. De hoeveelheid foliumzuur in het bloed van gezonde personen ligt tussen de 5 en 23 nmol/L. Meestal wordt de bloedtest aangevraagd als blijkt dat dat er sprake is van macrocytaire anemie, waarbij de rode cellen zijn vergroot. Ook zal de (huis)arts een foliumzuur-bepaling laten doen als er aanwijzingen zijn voor ondervoeding, bijvoorbeeld als gevolg van overmatig alcoholgebruik of bij darmproblemen zoals coeliakie of de ziekte van Crohn. Meestal wordt zowel onderzoek naar foliumzuur als vitamine B12 aangevraagd. Een langdurig vitamine B12-tekort leidt tot een tekort aan foliumzuur. Daardoor kan bloedarmoede ontstaan.

Behandeling van een tekort aan foliumzuur

Een foliumzuurtekort kan behandeld worden met foliumzuurtabletten. Dit foliumzuur wordt gemakkelijker door het lichaam opgenomen dan foliumzuur in voedingsmiddelen. Verder blijft het uiteraard belangrijk om gezond en gevarieerd te eten. In geval van een onderliggende oorzaak, zal deze ook behandeld worden.

Noot:
  1. Esther van Osselen. Minder dysmaturen bij gebruik foliumzuur vóór de conceptie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:C2429

Lees verder

© 2015 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Foliumzuur bij zwangerschapswens: Ook voor vader belangrijkFoliumzuur bij zwangerschapswens: Ook voor vader belangrijkHet is al een tijd bekend dat de kans op bepaalde aangeboren afwijkingen, zoals een spina bifida (open ruggetje) en een…
Foliumzuur tijdens de zwangerschapFoliumzuur tijdens de zwangerschapTegenwoordig is foliumzuur een hot item: was er tot een aantal jaar geleden nog vrij weinig bekend over foliumzuur, nu w…
Foliumzuur en zwangerschap: eet niet te veel fruit!Foliumzuur en zwangerschap: eet niet te veel fruit!Foliumzuur. Als u er voldoende van binnenkrijgt, verlopen allerlei lichaamsprocessen vlekkeloos. Foliumzuur, ofwel vitam…
Foliumzuur en folaat: tekort aanvullen met supplementFoliumzuur en folaat: tekort aanvullen met supplementFoliumzuur en folaat zijn de synthetisch en niet-synthetische vormen van wat we vroeger vitamine B11 noemden. Deze stoff…

Goed voor de nieren of niet; hoe voorkom je nierschade?Goed voor de nieren of niet; hoe voorkom je nierschade?Gezond leven met gezonde nieren. De nieren zijn erg belangrijk. Goed werkende nieren zorgen voor een gezond lichaam, maa…
Hoe wordt je geheugen beter?Hoe wordt je geheugen beter?Bijna iedereen is wel eens vergeetachtig. Je loopt een kamer in maar bent vergeten wat je daar ging doen, of je bent in…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Meditations, Pixabay
  • Esther van Osselen. Minder dysmaturen bij gebruik foliumzuur vóór de conceptie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:C2429
  • http://medicinfo.cz.nl/%7BCB3AEC1A-D627-487F-94FE-E5B5B2CE963D%7D
  • http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/foliumzuur.aspx
  • http://www.apotheek.nl/medicijnen/foliumzuur?product=foliumzuur#wat-doet-foliumzuur-en-waarbij-gebruik-ik-het
  • http://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/vitamine-b11/
  • https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/Preparaatteksten/F/foliumzuur.asp
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/warrengoldswain
  • Afbeelding bron 2: Greyerbaby, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/PuwanaiSomwan
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/anna1311
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 10-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.