Frambozen: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffen framboos

De framboos (Rubus idaeus) is een plant uit de rozenfamilie en behoort – naast aardbeien, zwarte of rode bessen – tot de vruchten die het meest voorkomen in de tuin. De redenen hiervoor zijn de zeer goede smaak en het feit dat het een zeer gemakkelijke plant is die groeit op bijna elke grond en weinig verzorging behoeft. Frambozen zijn niet alleen erg gezond, maar zijn ook in culinair opzicht een genot. Deze rozenplant heeft daarom in veel tuinen een vaste plek gevonden. Kinderen vinden het heerlijk om het fruit direct te plukken en te eten, maar frambozen zijn ook heel gemakkelijk te verwerken in een vruchtensaus of gerecht. Een bijzonderheid en misschien een alternatief is de kruising van frambozen en bramen: de tayberry, met dieprode, grote en zeer lekkere vruchten die gelijken op reuzenframbozen.

• Wetenswaardigheden over frambozen
• Oorsprong
• Zomer- en herfstframbozen
• Smaak
• Soorten
• Locatie en het planten van frambozen
• Aanplanten van de framboos
• Verzorging van frambozenplanten
• Frambozen snoeien
• Zomerframbozen
• Herfstframbozen
• Voedingsstoffen van de framboos
• Gezondheidsvoordelen
• Frambozen kopen en bewaren
• Kopen
• Bewaren
• Bereiding en tips
• Recepten met frambozen
• Framboos sinaasappel smoothie
• Ricotta met frambozen en witte chocolade
• Veldsla met frambozen en walnoten

Wetenswaardigheden over frambozen

Oorsprong

De frambozen, die behoren tot de rozenplanten, stammen af ​​van de kleine, zure Europese wilde frambozen, die al in de middeleeuwen in kloostertuinen werden gekweekt. De framboos komt van oorsprong uit Noord-, Oost- en Midden-Europa en uit delen van Azië. De wilde plant is te vinden in bossen, maar (gecultiveerde varianten) ook in veel tuinen. De plant is gemakkelijk te houden en past zich goed aan het klimaat aan. De frambozen zijn rijp in juni. Ze groeien op struiken die tot twee meter hoog worden.

Zomer- en herfstframbozen

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen zomer- en herfstframbozen. Zomerframbozen dragen vrucht in het midden van de zomer (eind juni – begin augustus) en herfstframbozen dragen vanaf eind augustus tot half oktober vrucht. De opbrengst van herfstframbozen is kleiner dan die van zomerframbozen. Vanwege de drukgevoeligheid van de vruchten moeten ze direct na het plukken worden gegeten.

Smaak

Met de perfecte graad van rijpheid, hebben frambozen een zoet en vol aroma en een aangename milde zuurgraad. Als ze echter te vroeg worden geplukt, overheerst het zuur. De bessen zijn bij uitstek geschikt om te combineren met ander fruit. Daarom zijn ze ideaal voor fruitsalades en jam, bijvoorbeeld in combinatie met perziken en bramen.

Soorten

Er zijn vele soorten en maten frambozen. Een grappige groep frambozen zijn de gele frambozen. Door de bank genomen zijn gele frambozen kleiner dan de rode frambozen en tevens minder lang houdbaar. Daar staat tegenover dat ze zoeter zijn en zeer rijkelijk vrucht geven.

Locatie en het planten van frambozen

Aanplanten van de framboos

De ideale locatie voor frambozen is een beschutte halfschaduwrijke tot zonnige plek in de tuin. Om wortelziekten te voorkomen, moet de tuingrond los en humusrijk zijn. Voor de meeste frambozenrassen is de ideale planttijd in het najaar, maar ze kunnen ook vroeg in het voorjaar worden geplant. In het voorjaar geplante zomerframbozen ontwikkelen in het eerste oogstjaar minder vrucht dan herfstframbozen.

Het wordt aanbevolen om de kluit ongeveer 10 tot 15 minuten in water te dompelen voordat je deze plant. De ideale afstand van frambozenplanten is 40 tot 50 cm. De benodigde afstand is belangrijk, zodat de planten goed worden geventileerd en voldoende licht krijgen. Bovendien voorkomt door voldoende plantafstand dat er frambozenwortelziekte ontstaat (Phytoftora).

Verzorging van frambozenplanten

Frambozen zijn platte wortelplanten, dus het is zinvol om regelmatig te mulchen met gras, stro, turf of compost. Een mulchlaag beschermt de bodem tegen kou en warmte en voorkomt vochtverlies en uitdroging van de plant. Naast compost wordt als extra meststof een magnesiumhoudende minerale meststof zonder chloride aanbevolen. In de handel zijn er speciale frambozenmeststoffen of bessenmeststoffen verkrijgbaar.

Frambozen snoeien

Het kost niet veel vaardigheid of moeite om frambozen goed te snoeien. Het is alleen belangrijk dat je de tips voor zomer- en herfstframbozen goed opvolgt. Als je beide planten combineert en je houdt je aan hun respectieve snoeitijden, kun je van de zomer tot de late herfst genieten van een zoete frambozenoogst.

Zomerframbozen

Zomerframbozen dragen vrucht op eenjarig hout van eind juni tot begin augustus. Snoei deze frambozen nadat je de laatste vruchten hebt geoogst. Als de oude scheuten alle vruchten hebben gegeven worden deze tot op de grond weggesnoeid en voorzichtig van het latwerk verwijderd. Op dit moment is het gemakkelijk om de donkere, oude takken van de groene jonge scheuten te onderscheiden. De nieuwe scheuten worden vervolgens vastgebonden aan de draden van het latwerk. Zorg dat je ongeveer acht scheuten hebt, verkort ze indien nodig tot twee meter en bevestig ze goed aan het latwerk.

Mogelijk moet je de frambozen in maart opnieuw snoeien als er nog stompjes van de ingekorte takken uit de grond steken. Verwijder in het vroege voorjaar ook zwakke en zieke jonge scheuten uit de struiken. De belangrijkste scheuten krijgen daardoor meer kracht en kunnen dan sneller groeien.

Herfstframbozen

Herfstframbozen zijn onderhoudsvriendelijke struiken voor in de tuin en minder vatbaar voor ongedierte zoals frambozenkevers. Na het oogsten van de vruchten, kun je de struik in november of laat in de winter tot 15 cm boven de grond terugsnoeien. In de loop van het voorjaar komen er nieuwe scheuten uit de grond. De dikke en goed gevormde nieuwe takken kun je laten staan. Kies voor ongeveer 10 goed groeiende scheuten per meter.

Voedingsstoffen van de framboos

Frambozen zijn rijk aan natuurlijke suiker alsook vezels. Vanwege het hoge watergehalte bevatten ze slechts weinig calorieën. Het gehalte aan vitamines uit de B-groep is relatief hoog. Ze versterken de zenuwen en hebben belangrijke functies in de stofwisseling. Ook het vermelden waard is het hoge aandeel vitamine C in frambozen. Het lichaam heeft dit bijvoorbeeld nodig voor de vorming van bindweefsel. Daarnaast is vitamine C goed voor je weerstand. Van de mineralen zijn fosfor, calcium, magnesium en ijzer in grotere hoeveelheden aanwezig. Fosfor en calcium zijn belangrijk voor sterke botten en tanden. Magnesium is nodig is voor de botopbouw, opbouw van lichaamseiwit en de overdracht van prikkels in spieren en in zenuwbanen. Voor de lichtzure smaak zijn fruitzuren zoals citroenzuur verantwoordelijk.

Gezondheidsvoordelen

Frambozen smaken niet alleen erg lekker, maar ze hebben ook een positieve invloed op de gezondheid, omdat ze veel waardevolle voedingsstoffen, mineralen en sporenelementen bevatten, zoals calcium, kalium, ijzer en magnesium. Frambozen hebben een antibacterieel, ontstekingsremmend, bloedzuiverend, eetlustbevorderend, koortswerende, laxerend en vochtafdrijvend effect.

De aanwezige antioxidanten vangen de vrije radicalen weg en kunnen zo beschermen tegen celschade en kanker. Het aanwezige citroenzuur heeft een positieve invloed op het ureummetabolisme; ureum is aan afvalstof van het lichaam. De flavonoïden hebben een bloedzuiverende en antioxiderende werking. Dit kan ontstekingsprocessen en zelfs kanker voorkomen. Het hart en de bloedsomloop worden ook positief beïnvloed.

Frambozen stimuleren de stofwisseling en ondersteunen het immuunsysteem. De actieve ingrediënten helpen ook bij blaas- en nierproblemen, indigestie/dyspepsie en brandend maagzuur. Vitamine C heeft een functie als antioxidant in het lichaam en is nodig voor de vorming van bindweefsel. Deze vitamine is ook nodig voor de opname van ijzer en het in stand houden van de weerstand. De mix van zuren en tannines in frambozen helpen de lever te ontgiften en koorts te verminderen.

Het gehalte aan pectine is ook hoog. Deze goed verteerbare vezel is erg goed voor de maag en darmen. Het aanwezige calcium en fosfor zijn goed voor de botten en tanden. In de volksgeneeskunde worden de bladeren van de frambozenplant gebruikt vanwege het tanninegehalte. Als thee kunnen ze worden gebruikt voor milde diarree of voor het gorgelen ter bestrijding van ontstekingsprocessen in de mond en keel.

Frambozen kopen en bewaren

Kopen

Er moet voor worden gezorgd dat ze er vol en glanzend uitzien en geen drukpunten hebben. Frambozen zijn zeer gevoelig voor druk en stoten, als gevolg waarvan beschadiging en sapuittreding plaatsvindt. Ook zijn frambozen gevoelig voor schimmel. Dit komt vooral voor bij (vochtige) warmte.

Bewaren

Frambozen zijn een van de vruchten die het best direct worden geconsumeerd. Zelfs vers geplukte frambozen kunnen maar een paar dagen in de koelkast worden bewaard. Het zoete aroma gaat al na één dag verloren. Frambozen kunnen maximaal drie dagen in de koelkast worden bewaard. Verse frambozen kunnen goed worden ingevroren. Omdat de frambozen normaal gesproken niet met aarde in contact komen, hoeven ze meestal niet te worden gewassen. Als je frambozen toch wilt wassen, spoel ze dan voorzichtig af onder stromend water vlak voor consumptie.

Bereiding en tips

Frambozen worden in zijn geheel en rauw gegeten als lekker tussendoortje. Maar ze zijn ook goed voor fruitsalades, jam, gelei, smoothies, sappen, enz. Voor cakes en taarten zijn frambozen ook een heerlijke topping. Ook voor verschillende desserts zoals crèmes, ijs, tiramisu of zuivelproducten zoals yoghurt, zijn frambozen erg populair omdat ze een heerlijke fruitige toevoeging zijn. De framboos is ook erg populair als een vulling van chocolaatjes, broodjes en koekjes of om heerlijke desserts op te leuken. Ook voor de bereiding van siroop en azijn en het raffineren van sauzen worden frambozen gebruikt.

Recepten met frambozen

Framboos sinaasappel smoothie

Ingrediënten voor twee personen

• 250 g frambozen, verse of bevroren
• 200 g yoghurt (bij voorkeur Griekse yoghurt met 10% vet)
• 300 ml sinaasappel, vers geperst
• suiker (naar believen)

Bereiding
Doe de frambozen met de yoghurt in een blender en pureer ze ongeveer 1 minuut tot alles mooi romig is. Als er verse frambozen worden gebruikt, moeten ze gekoeld worden. Voeg het sinaasappelsap toe en meng alles opnieuw. Je hoeft deze smoothie niet zoeter te maken met suiker, maar je kunt dat desgewenst wel doen. Vul de glazen in en serveer met rietjes.

Ricotta met frambozen en witte chocolade

Ingrediënten voor zes porties

• 100 g chocolade, wit, fijngehakt
• 250 g ricotta (een witte zachte en frisse Italiaanse kaas van koeien- of schapenmelk)
• 100 g magere yoghurt
• 1 el poedersuiker
• 1 zakje vanillesuiker
• 1 citroen, biologisch, schil en sap van een halve citroen
• 150 - 200 g vers fruit, bijvoorbeeld frambozen en aardbeien
• witte geraspte chocolade, optioneel ter decoratie

Bereiding
Eerst wordt de witte chocolade in een warmwaterbad gesmolten, dat wil zeggen dat de chocolade(stukjes) in een pannetje worden gedaan en dat pannetje in een grotere pan met bijna kokend water wordt gehangen. Water moet tegen de kook aan worden houden en ondertussen chocolade zonder roeren voor driekwart laten smelten. Dan de chocolade uit het waterbad halen, de chocolade doorroeren tot alles gesmolten is.

In een andere kom worden de ricotta, de yoghurt, de poedersuiker en de vanillesuiker geroerd tot alles goed is gecombineerd. Dan de schil van de onbehandelde biologische citroen raspen en het sap van een halve citroen erdoorheen doen. Tenslotte wordt de gesmolten chocolade toegevoegd en wordt het geheel 3-4 uur in de koelkast gezet zodat de room steviger wordt.

Na deze tijd kun je het geheel versieren met vers fruit zoals frambozen, aardbeien, bosbessen, etc. In kleine dessertglaasjes doen en met geraspte witte chocolade besprenkelen.

Veldsla met frambozen en walnoten

Benodigde ingrediënten voor vier personen

• 150 g frambozen (verse of bevroren)
• 150 g veldsla
• 75 g walnoten
• 3 el azijn (frambozenbalsamico azijn)
• 5 el olie (walnootolie)
• 1 el honing
• 2 tl mosterd
• zout en peper

Bereiding
Voeg de frambozen toe aan de veldsla samen met de walnoten. Verwerk de overige ingrediënten tot een dressing. Meng dit voorzichtig met de salade. Serveer het onmiddellijk.

Lees verder

• Bramen: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van de braam
• Aalbessen: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen aalbes
• Appelbes (aronia): gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen
• Vlierbessen: gezondheidsvoordelen & voedingsstoffen vlierbes