Malabsorptie: symptomen en oorzaken malabsorptiesyndroom

Malabsorptie is een toestand die ontstaat door een verstoorde absorptie van voedselvoedingsstoffen in het maag-darmkanaal. Bij malabsorptie kan het om enkele of meerdere voedingsstoffen gaan, afhankelijk van de afwijking. Dit kan leiden tot ondervoeding en andere complicaties. Malabsorptie kan optreden bij aandoeningen die de darmen kunnen beschadigen, zoals de ziekte van Crohn, de ziekte van Whipple, coeliakie, etc. Afhankelijk van de aard van het ziekteproces dat malabsorptie en de omvang ervan veroorzaakt, kunnen gastro-intestinale symptomen variëren van ernstig tot subtiel of zelfs volledig afwezig zijn. Diarree, gewichtsverlies, winderigheid, opgeblazen gevoel in de buik, buikkrampen en pijn kunnen aanwezig zijn. Een snelle diagnose en behandeling is nodig teneinde ondervoeding en andere complicaties van malabsorptie te voorkomen. Door de onderliggende oorzaak te behandelen, wordt malabsorptie opgeheven. Onbehandelde malabsorptie kan leiden tot allerlei complicaties en problemen.

• Wat is malabsorptie?
• Oorzaken van malabsorptie
• Symptomen van malabsorptie
• Complicaties
• Wie loopt er risico?
• Onderzoek en diagnose
• Ontlastingsonderzoek
• Bloedonderzoek
• Waterstof-ademtest
• Zweettest
• Biopsie
• Darmonderzoek
• Behandeling van malabsorptie
• Dieet en supplementen
• Medicijnen
• Prognose
• Zelfzorg en preventie

Wat is malabsorptie?

Wanneer je gezond en gevarieerd eet, dan treden er normaal gesproken geen tekorten in het lichaam op; ervan uitgaande dat de resorptie van voedingsstoffen in de dunne darm goed is. Malabsorptie of het malabsorptiesyndroom is de toestand waarbij je lichaam niet in staat is om veel van de voedingsstoffen uit het voedsel dat je eet op te nemen; de opname van nutriënten uit de voeding schiet tekort. Dit spijsverteringsprobleem kan leiden tot symptomen zoals een opgeblazen gevoel en diarree. Malabsorpties kan ook ernstige complicaties veroorzaken, waaronder een hogere kans op infectie en botbreuken.

Oorzaken van malabsorptie

Normaal gesproken neem je het grootste deel van de voedingsstoffen in je bloedbaan op via de wand van de dunne darm. Je absorbeert de rest van de voedingsstoffen via de dikke darm. Je bloed transporteert dan voedingsstoffen, zoals calcium of eiwitten, naar je botten, spieren en organen. Je verdrijft wat er overblijft via de ontlasting. Verschillende medische aandoeningen kunnen interfereren met dat proces. Er kunnen verliezen optreden via fistels en brandwonden en dergelijke. Ook kunnen infecties (van bacteriën, virussen of parasieten) je darmwand beschadigen, zodat de verteerde stoffen er niet doorheen kunnen komen. Je verliest dan die voedingsstoffen via je ontlasting als je gaat poepen. De oorzaken van malabsorptie zijn de volgende.

Symptomen van malabsorptie

Malabsorptie veroorzaakt vaak buikpijn of buikkrampen, winderigheid en een opgeblazen gevoel. Andere symptomen die je kan hebben, zijn:

• frequente diarree
• slecht ruikende en losse, zachte ontlasting
• ontlasting die licht van kleur of volumineus is
• ontlasting die moeilijk weg te spoelen is omdat ze blijft drijven (drijvende ontlasting)
• gewichtsverlies
• schilferige huiduitslag

Chronische of aanhoudende diarree is een veel voorkomend teken van malabsorptie.

Complicaties

Als je lichaam niet de vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen binnenkrijgt die het nodig heeft om sterk en gezond te blijven, kan je last krijgen van ernstige complicaties. Wanneer het niet wordt behandeld, kan malabsorptie leiden tot een grotere kans op infecties, botbreuken en een langzamere groei en gewichtstoename bij kinderen. Bepaalde voedingsstoffen, zoals vitamine A en zink, zijn van vitaal belang voor een gezond immuunsysteem en een goede groei. Als je lichaam deze en andere belangrijke vitaminen en mineralen niet absorbeert, kan je gezondheid er flink onder lijden.

Wie loopt er risico?

Kinderen met een flinke buikgriep hebben mogelijk een grotere kans op een kortdurend malabsorptiesyndroom. Aanhoudende malabsorptie is waarschijnlijk te wijten aan één van de volgende spijsverteringsaandoeningen:

• coeliakie
• cystic fibrosis (taaislijmziekte)
• de ziekte van Crohn

Andere factoren die je kans op het syndroom kunnen vergroten, zijn:

• laxeermiddelen gebruiken of lange tijd antibiotica gebruiken
• gastro-intestinale chirurgie
• reizen naar plaatsen waar je sneller darmparasieten oploopt

Onderzoek en diagnose

De arts zal vragen stellen over je klachten en hij zal lichamelijk onderzoek doen. De arts kan voorts verschillende tests uitvoeren om de oorzaak van het probleem te achterhalen.

Ontlastingsonderzoek

Te veel vet in je ontlasting kan een slechte absorptie betekenen. Ontlastingsonderzoek kan helpen bij het achterhalen van verstoringen en darmziekten.

Bloedonderzoek

Een bloedonderzoek kan tekorten aan voedingsstoffen, een vitaminetekort en elektrolytenstoornissen aantonen.

Waterstof-ademtest

Dit is een onderzoek waarmee lactose-intolerantie kan worden vastgesteld. Een arts kan zien hoe goed je voedingsstoffen absorbeert door te meten hoeveel waterstof je inademt nadat je een melksuiker (lactose-)oplossing hebt gedronken.

Zweettest

Dit is een onderzoek waarbij gedurende 30 minuten zweet wordt verzameld en dit kan helpen bij het diagnosticeren van cystische fibrose. Een van de effecten van die ziekte is een gebrek aan enzymen om voedsel goed te verteren.

Biopsie

Biopsie van de dunne darm: een klein weefselmonster wordt uit de dunne darm genomen en onder de microscoop onderzocht om na te gaan of het tekenen van infectie of andere problemen vertoont.

Darmonderzoek

Een arts gebruikt een lange, flexibele buis met een camera om je darmen van binnen te controleren. Een coloscopie is een inwendig kijkonderzoek van de dikke darm.

Behandeling van malabsorptie

Dieet en supplementen

Behandeling van malabsorptie hangt af van de oorzaak. Je kunt een speciaal dieet volgen met voedingsmiddelen die gemakkelijker verteerbaar en geabsorbeerd worden. Je kunt ook supplementen voorgeschreven krijgen om te compenseren voor voedingsstoffen die niet goed worden opgenomen.

Medicijnen

Soms is de oorzaak van het malabsorptiesyndroom een ​​darmkanaal dat te actief is. Medicijnen kunnen worden voorgeschreven om de darmen te helpen ontspannen, zodat er meer tijd is om voedingsstoffen op te nemen in de bloedbaan. Als een infectie de oorzaak is van malabsorptie, dan kan de arts antibiotica voorschrijven.

Prognose

Malabsorptie kan flinke gevolgen hebben op je leven. Snelle diagnostiek en behandeling van het onderliggende probleem is belangrijk en vermindert het risico op ongewenst gewichtsverlies en andere complicaties.

Zelfzorg en preventie

Malabsorptie kan niet altijd worden voorkomen, vooral als je coeliakie, cystische fibrose of een andere chronische aandoening hebt. Een chronische aandoening is er een die aanhoudt en lang duurt, van enkele jaren tot soms je gehele leven. Het is belangrijk om de aanwijzingen van je arts op te volgen en therapietrouw te zijn. Zorg verder dat je gezond en gevarieerd eet.

Lees verder

• Darmklachten en diarree: symptomen, oorzaak en behandeling
• Antibiotica-geassocieerde diarree: symptomen darmen van slag
• Darmen verstopt of verstopte darmen: symptomen en oorzaken
• Darmparasiet Giardia: symptomen, oorzaak en behandeling
• Darmonderzoek (coloscopie): wat is het en wat houdt het in?