Glutenintolerantie of coeliakie

Mensen die last hebben van coeliakie of glutenintolerantie weten dat dit een zeer moeilijke ziekte is.. Je moet alles in de voeding vermijden waar gluten aanwezig zijn.. En het vraagt heel veel tijd bij het bereiden van voedsel.

Wat is nu juist coeliakie?

Coeliakie is een aandoening aan de darmwand met malabsorptie tot gevolg. Malabsorptie is dat je darmen slechter gaan verteren. Coeliakie komt tot uiting wanneer een daartoe voorbeschikt persoon met gluten in aanraking komt. De persoon kan gluten niet verdragen. Hij is er dus intolerant voor. Bij volwassenen spreekt men van glutengevoelige spruw.

Wat zijn de oorzaken van coeliakie?

Gluten zijn eigenlijk eiwitten die voorkomen in tarwe en in verwante granen zoals rogge, haver en gerst. Gluten is een mengsel van tientallen verschillende eiwitten. Men kan deze onderscheiden in twee verschillende groepen: De gluteninen en de gliadinen. Het zouden de gliadinen zijn die de ziekte coeliakie veroorzaken.

Wat gaat er juist mis bij coeliakie?

Dit weet men nog niet helemaal zeker. Men is er wel al zeker van dat een erfelijke factor een grote rol speelt. Ook het immuunsysteem zou een rol spelen.

Het verschil tussen een voedselintolerantie en een voedselallergie?

Het zijn beide vormen van voedselovergevoeligheid.

Voedselallergie

Een reactie van het immuunsysteem op bestanddelen van het voedsel. Hierbij worden onschuldige stoffen gezien als schadelijk stoffen. Tegen deze 'schadelijk' stoffen gaat het lichaam afweerstoffen aanmaken. Deze afweerstoffen veroorzaken een ontsteking van de slijmvliezen.

• De allergische reactie treden zeer snel op.
• Slecht kleine hoeveelheden stoffen kunnen voldoende zijn. Bv bij heel gevoelige mensen kan een slecht afgewassen kommetje of pan zelfs een reactie veroorzaken.
• Voedselallergie blijft meestal jarenlang aanslepen en vaak levenslang. Ook als de betrokken stof vermeden wordt.

Voedselintolerantie

Dit is een directe reactie van het lichaam op bepaalde voedselbestanddelen, zonder dat het immuunsysteem een rol speelt.
De symptomen zijn gevarieerd en kunnen overal in het lichaam optreden. zoals hoofdpijn, migraine, depressie, mondzweren, braken, diarree, spierpijn, oedeem (vochtophoping) gewrichtspijn, constipatie..

De symptomen van voedselintolerantie zijn de omgekeerde als die van voedselallergie.

• Intolerantie treedt meestal langzamer op dan allergie.
• Meestal zijn er grote hoeveelheden nodig om de symptomen te veroorzaken. In het begin zijn het zachte effecten, maar deze worden wel heviger met de tijd.
• Een voedselintolerantie kan verdwijnen, wanneer je het voedsel waarvoor je intolerant bent vermijd voor een bepaalde tijd.

Het onderscheid tussen deze twee soorten van voedselovergevoeligheid is dus niet altijd goed aan te geven.

Gevolgen van coeliakie?

Verschilt bij kinderen en volwassenen:

Bij de zuigeling

De symptomen worden duidelijk enkele maanden na introductie van tarwe in de voeding. De meeste karakteristieke uitwendige symptomen zijn:

• Slechte eetlust en vermagering.
• Diarree en braken.
• Slecht humeur.
• Slecht groei.
• Bleekheid.

Bij het schoolkind en de adolescent

Diarreeprobleem is minder belangrijk. Opvallende zijn de groeivertraging, een niet tijdig optreden van de pubertijd en bloedarmoede.

Bij volwassenen

Symptomen zijn minder uitgesproken. Hierdoor kan de diagnose soms past gesteld worden op een leeftijd van 30 à 40 jaar. Ze kunnen dan wel enkele jaren last hebben gehad van darmklachten en zich constant moet hebben gevoeld.

Hoe kan men nu zien of je degelijk coeliakie hebt?

Bij een microscopisch onderzoek van de dunne darm stelt men een atrofie (afsterving) van de darmvlokken vast. De ernst van de ziekte neemt toe met de duur. Hoe uitgebreider de aandoening van de darm, hoe erger de malabsorptie zal zijn.

Preventie van coeliakie?

Tot nu toe kan men alleen nog maar zeggen dat men de aanwezigheid van gluten moet vermijden in de voeding.Dit wil zeggen alles waar tarwe, rogge, gerst of haver in zit.

Wat zijn nu de psychosociale gevolgen?

Voor zuigelingen is het aanvaarden en het correct opvolgen van een glutenvrij dieet geen probleem. Maar vanaf de kleutertijd wordt het moeilijker:

• Wanneer er een feestje is, is er de verleiding tot koekjes en gebak. Vooral bij de adolescent is de druk van leeftijdsgenoten zeer groot om toch maar eens van het glutenvrije dieet af te wijken.
• Coeliakiepatiëntjes die het dieet goed volgen zien er gezond uit en zijn dat ook. Dit kan tot gevolg hebben dat mensen uit de omgeving de ouders durven verwijten dat ze het kind overbeschermen en dat ze overdrijven met het dieet.
• De glutenvrije voeding moet vaak levenslang worden volgehouden. Niet alleen op gewone dagen, maar ook op zon - en feestdagen. De kans bestaat dat de coeliakiepatiënt zich geïsoleerd gaat voelen.

Veelgestelde vragen

• Waarom zien we een groeiachterstand bij coeliakiepatiënten? Door ontsteking van de darmvlokken is er een malabsorptie van voedingstoffen.
• Waarom is coeliakie, voedselintolerantie en geen voedselallergie? Bij coeliakie reageert het lichaam op bepaalde voedselbestanddelen i.p.v op het immuunsysteem.
• Hoe kan je bij een darmonderzoek vaststellen dat men coeliakie heeft? Men ziet atrofie van de darmvlokken of beschadigde darmvlokken.
• Waarom is een glutenvrij dieet tijdrovend? Men moet verpakkingen nakijken op de aanwezigheid van gluten en men moet apart koken.