Schildklierontsteking (thyroïditis): symptomen & behandeling

Een schildklierontsteking komt vrij vaak voor. Wat is een schildklierontsteking, wat zijn de schildklierontsteking symptomen en hoe wordt een schildklierontsteking behandeld? Thyroïditis (thyreoïditis) is de medische term voor een ontsteking van de schildklier. Er bestaan verschillende soorten thyroiditis en de behandeling verschilt per soort. Er worden de volgende drie soorten schildklierontsteking onderscheiden: Hashimoto-thyroïditis; Subacute granulomateuze thyroïditis; Stille thyroïditis, ook wel postpartum thyroïditis genoemd. Het meest voorkomende type schildklierontsteking is de ziekte van Hashimoto.

• De schildklier
• Schildklierhormonen
• Hypofyse
• Schildklierontsteking (thyreoïditis)
• Schildklierontsteking symptomen
• Daling van schildklierhormoon
• Eerst stijging, dan daling
• Hashimoto thyroïditis
• Auto-immuunaandoening
• Chronische schildklierontsteking
• Subacute granulomateuze thyroïditis
• Na infectie met een virus
• Klachten
• Duur en herstel
• Stille thyroïditis symptomen en behandeling

De schildklier

Schildklierhormonen

De schildklier is een vlindervormige klier in het onderste, voorste deel van de hals, onder het strottenhoofd, tegen de luchtpijp. De belangrijkste taak van de schildklier is het produceren van schildklierhormonen. Hormonen zijn chemische stoffen die door klieren worden uitgescheiden en fungeren als boodschappers om bepaalde lichaamsdelen te vertellen wat ze moeten doen. De schildklierhormonen reguleren de stofwisseling, ook wel metabolisme genoemd - dat is het geheel van chemische processen in een organisme.

Hypofyse

De werking van de schildklier wordt geregeld door de hypofyse, een klein orgaan onder aan de hersenen. De hypofyse maakt een hormoon die de schildklier aanzet tot de productie van het schildklierhormoon. De hypofyse staat weer onder controle van de hypothalamus, een onderdeel van de hersenen.

Schildklierontsteking (thyreoïditis)

Thyroïditis is de medische term voor een ontsteking (geen infectie) van de schildklier. Er bestaan verschillende soorten thyroiditis en de behandeling verschilt per soort.

Er worden de volgende drie soorten schildklierontsteking onderscheiden:

• Hashimoto-thyroïditis;
• Subacute granulomateuze thyroïditis; en
• Stille thyroïditis.

Schildklierontsteking symptomen

Daling van schildklierhormoon

Als thyroiditis ervoor zorgt dat de schildklier geleidelijk beschadigd raakt, dan leidt dit tot een daling van schildklierhormoon in het bloed, en ervaar je symptomen van hypothyreoïdie (traag werkende schildklier). Typische symptomen zijn vermoeidheid, gewichtstoename, obstipatie, droge huid, depressie en verminderde inspanningstolerantie. Dit is het geval bij patiënten met Hashimoto-thyroïditis.

Eerst stijging, dan daling

Als thyroiditis leidt tot een snelle beschadiging en vernietiging van cellen van de schildklier, dan zal het schildklierhormoon dat is opgeslagen in de klier gaan lekken, wat tot een verhoging van schildklierhormoon in het bloed leidt. Je ervaart in dat geval de symptomen van thyrotoxicose (een overmatige hoeveelheid van schildklierhormoon in het lichaam), welke vergelijkbaar is met hyperthyroïdie (overactieve schildklier). De symptomen bestaan vaak uit angst, slapeloosheid, hartkloppingen (snelle hartslag), vermoeidheid, gewichtsverlies, en prikkelbaarheid. De symptomen van thyrotoxicose en hyperthyroïdie worden beide veroorzaakt door verhoogde niveaus van schildklierhormoon in het bloed, maar bij thyrotoxicose is de klier niet echt overactief. Bij thyrotoxicosevaak zal de schildklier op een gegeven ogenblik uitgeput raken en steeds minder schildklierhormoon bevatten. Pijn in de schildklier (schildklierpijn) is soms ook aanwezig.

Hashimoto thyroïditis

Auto-immuunaandoening

Hashimoto thyroïditis is een auto-immuunziekte, waarbij het lichaam antilichamen maakt die de schildklier beschadigen. Het is het meest voorkomende type thyroïditis. Het is vernoemd naar de Japanse arts, Hakaru Hashimoto, die deze ziekte voor het eerst beschreef in 1912. De ziekte van Hashimoto komt ongeveer acht keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en is dikwijls genetisch bepaald. De ziekte manifesteert zich vooral bij vrouwen tussen de 30 en 50 jaar.

Chronische schildklierontsteking

De ziekte van Hashimoto is een chronische ontsteking van de schildklier, waarbij de schildklier te langzaam werkt en dus te weinig schildklierhormonen aanmaakt. Een te traag werkende schildklier wordt hypothyroïdie genoemd en het gevolg hiervan is dat een aantal processen in het lichaam trager verlopen. De behandeling bestaat uit de toediening van een synthetisch schildklierhormoon.

Subacute granulomateuze thyroïditis

Na infectie met een virus

Subacute granulomateuze thyroïditis of thyroiditis van De Quervain komt zelden voor. Deze aandoening werd voor het eerst beschreven in 1904. Het ontstaat vaak na infectie met een virus, waardoor het ook wel virale thyroïditis wordt genoemd.

Klachten

Het wordt vaak verward met een keelontsteking, aangezien patiënten vaak klagen over keelpijn, terwijl dit in feite pijn in de hals is ter hoogte van de schildklier. De schildklier zwelt het algemeen snel op en is zeer pijnlijk en gevoelig. Ook kunnen de oren en kaken pijn doen, kan (lichte) koorts optreden of gewichtsverlies. Door de ontsteking werkt de schildklier aanvankelijk te snel (hyperthyreoïdie), gevolgd door een voorbijgaande periode waarin de schildklier te langzaam werkt (hypothyreoïdie). De patiënt voelt zich dan zeer vermoeid, apathisch en lusteloos.

Duur en herstel

De meeste patiënten genezen volledig van deze aandoening. Normaal gesproken verdwijnt de aandoening binnen een paar maanden op natuurlijke wijze, maar soms is er sprake van een recidief, wat wil zeggen dat de ontsteking terugkeert. In sporadische gevallen wordt de schildklier zodanig beschadigd dat er blijvende hypothyroïdie ontstaat. Er is geen oorzakelijke therapie voor dit type thyroïditis. Als de pijnklachten heel hevig zijn, kan hiervoor paracetamol worden gegeven. In zeer ernstige gevallen kan de huisarts corticosteroïden als prednison voorschrijven.

Stille thyroïditis symptomen en behandeling

Stille thyroïditis wordt ook wel postpartum thyroïditis genoemd. Post partum betekent 'na de bevalling'. Het blijkt dat bij ongeveer een op de acht vrouwen binnen enkele maanden tot circa één jaar na de bevalling stille thyroïditis ontwikkelt, als gevolg van bepaalde veranderingen die zich tijdens de zwangerschap in het immuunsysteem voordoen. Symptomen zijn zeldzaam - vandaar de benaming 'stille thyroïditis'. Als er al symptomen optreden, dan zijn de belangrijkste verschijnselen een vergrote schildklier met eerst toename (= hyperhyroïdie) en dan afname (= hypothyroïdie) van de productie van schildklierhormonen. Dit type schildklierontsteking verdwijnt gewoonlijk na enkele maanden vanzelf, doch het kan zich herhalen na een volgende zwangerschap.

Lees verder

• Te snel werkende schildklier: symptomen hyperthyreoïdie
• Traag werkende schildklier: symptomen, oorzaak & behandeling
• Jodium: in voeding, jodiumtekort symptomen, schildklier
• Struma (krop): opgezwollen of vergrote schildklier klachten
• Schildklierafwijking: welke schildklier klachten zijn er?