Schildklierontsteking: ziekte van Hashimoto en andere typen

Bij een schildklierontsteking, ook wel thyreoïditis genoemd, is er sprake van een ontsteking van de schildklier. De gevolgen van een ontsteking van de schildklier kunnen tijdelijk of blijvend zijn. Er zijn meerder vormen van schildklierontsteking. De drie meest voorkomende typen: de ziekte van Hashimoto (auto-immuunziekte), virale thyreoïditis en postpartum-thyreoïditis. Wat zijn de oorzaken, de symptomen? Hoe wordt een schildklierontsteking behandeld en wat zijn de vooruitzichten?

Inhoud artikel

• Schildklier
• Schildklierontsteking (thyreoïditis)
• Typen schildklierontsteking
• Ziekte van Hashimoto
• Virale thyreoïditis
• Postpartum-thyreoïditis
• Diagnose schildklierontsteking
• Behandeling schildklierontsteking

Schildklier

De schildklier of glandula thyreoidea, is een klier die hormonen maakt en onderin de hals ligt. De schildklier is opgebouwd uit twee kwabben, deze bevinden zich naast de luchtpijp. Ze zijn verbonden door een dun middenstuk, dit loopt voor de luchtpijp langs. Tijdens slikken beweegt de schildklier omhoog en omlaag. De schildklierhormonen thyroxine en triiodotyronine bevorderen de stofwisseling van alle cellen in het lichaam. Om deze hormonen te kunnen maken, neemt de schildklier jood uit het bloed op (dat afkomstig is uit de voeding). Er is nog een derde schildklierhormoon: calcitonine. Dit verlaagt de concentratie van calcium in het bloed. Met schildklierhormonen worden eigenlijk altijd de eerste twee hormonen bedoeld. De productie van schildklierhormonen wordt geregeld door TSH, het schildklierstimulerende hormoon, gemaakt in de hypofyse.

Schildklierontsteking (thyreoïditis)

Het is een ontsteking van de schildklier met tijdelijke of blijvende invloeden. Het komt meer voor bij volwassenen en bijna nooit bij kinderen. Een ontsteking kan de het functioneren van de schildklier belemmeren. Het kan leiden tot te weinig werkzaamheid (hypothyreoïdie) of juist te veel werkzaamheid (hyperthyreoïdie). Te weinig productie of overmatige productie van schildklierhormonen hierdoor is meestal tijdelijk, maar kan ook blijvend zijn.

Typen schildklierontsteking

Er zijn verschillende vormen, afhankelijk van de oorsprong.
De drie typen die het meest voorkomen:

• Ziekte van Hashimoto (thyreoïditis van Hashimoto);
• Virale thyreoïditis;
• Postpartum-thyreoïditis.

Ziekte van Hashimoto

Dit is type wat het meest voorkomt. Het is een stoornis van het auto-immuunsysteem: het lichaam maakt antilichamen die zorgen voor beschadiging van de schildklier. Vaak is er sprake van te weinig productie (hypotheroïdie) en soms zie je een opgezwollen nek, dit laatste komt door een opgezette schildklier (struma). De ziekte van Hashimoto komt veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Soms komt de aandoening meer voor in families en kan er een verband worden gelegd tussen de ziekte van Hashimoto en andere auto-immuunstoornissen, denk aan vitiligo en megaloblastaire anemie.

Virale thyreoïditis

Soms ziet men virale thyreoïditis aan voor een ontsteking van de keel. Dit omdat bij beide sprake is van een pijnlijk gevoel tijdens het slikken. Bij virale thyreoïditis kun je verder last hebben van pijnlijke kaken of oren. Tot de symptomen kunnen ook koorts en verlies van gewicht horen. De aandoening kan leiden tot overmatige productie en daarna te weinig productie van schildklierhormonen.

Postpartum-thyreoïditis

Een postpartum-thyreoïditis onstaat waarschijnlijk door veranderingen die optreden in het immuunsysteem tijdens een zwangerschap. Postpartum-thyreoïditis ontwikkelt zich binnen een paar maanden tot één jaar na een baring bij ongeveer één op de acht vrouwen. Symptomen zijn er meestal niet, maar kunnen zijn: eerst hypothyreoïdie, vervolgens hyperthyreoïdie. Meestal verdwijnt postpartum-thyreoïditis na een paar maanden. Wel kan het zijn dat je er bij een volgende zwangerschap weer last van krijgt.

Diagnose schildklierontsteking

Een arts kan bloedonderzoek laten doen: bepalen van de hoeveelheid schildklierhormonen, zoeken naar antilichamen die de schildklier aantasten. Verder kan er een radionuclidescan gemaakt worden, dit is om de omvang van de activiteit van de schildklier te beoordelen.

Behandeling schildklierontsteking

• Bij de ziekte van Hashimoto moet je meestal de rest van je leven schildklierhormoon (synthetisch) nemen.
• Is er sprake van ernstige virale thyreoïditis dan kunnen er corticosteroïden of aspirine worden voorgeschreven om de ontsteking tegen te gaan.
• Postpartum-thyreoïditis hoeft niet behandeld te worden, dit type van schildklierontsteking is meestal kortstondig.