Allergie: symptomen, oorzaken, onderzoek en behandeling

Allergie: symptomen, oorzaken, onderzoek en behandeling Bij een allergie is het immuunsysteem overgevoelig en reageert het op onschadelijke stoffen uit de omgeving (allergenen). Oorzaken kunnen voedsel (voedselallergie), deeltjes in de lucht die je inademt (inhalatieallergie) of speeksel of dierenhaar zijn. Inhalatie-allergenen worden verspreid via de lucht en vervolgens ingeademd. Het gaat hierbij om allergenen die zich bevinden in uitwerpselen van huisstofmijten, stuifmeel van boompollen en graspollen en huidschilfers van dieren. Allergiepatiënten weten dat een loopneus, jeukende ogen, huiduitslag of kortademigheid tot de symptomen behoren van een allergie. De beste behandeling van een allergie is om pollen, huisstof of andere triggers te voorkomen. Daarbij is het noodzakelijk om te weten waar je precies allergisch voor bent. De huisarts kan de juiste diagnose stellen. Daarna kan de behandeling aanvangen. Dit gebeurt in drie stappen: het vermijden van de allergenen, medicatie en desensibilisatie (ongevoelig maken voor bepaalde stoffen).
Snotneus / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comSnotneus / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com

Wat is een allergie?

Een allergie is een overreactie van je immuunsysteem op lichaamsvreemde stoffen (allergenen), die op zich helemaal niet schadelijk hoeven te zijn. Het menselijke immuunsysteem bestrijdt onschadelijke stoffen uit de omgeving en de natuur, ook al is er helemaal geen gevaar voor de gezondheid. Dit leidt tot ontstekingsprocessen in het lichaamsweefsel of in de organen. Vooral de huid en de slijmvliezen reageren heftig. In Nederland heeft anno 2020 zo’n 25% van de bevolking last van een allergie van de luchtwegen. Volgens voorzichtige schattingen zijn er ongeveer 20.000 allergie veroorzakende stoffen (allergenen).

Een allergeen is een stof welke allergische reacties oproept bij mensen die daarvoor gevoelig zijn. 25 mogelijke allergenen zijn:
  • Pinda's - Pinda-allergie
  • Gluten - Coeliakie
  • Melk - Koemelkallergie
  • Eieren - Ei-allergie
  • Soja - Soja-allergie
  • Vis - Visallergie
  • Schaaldieren - Schaaldierallergie
  • Weekdieren - Weekdierallergie
  • Noten - Notenallergie
  • Sesamzaad - Sesamzaadallergie
  • Mosterd - Mosterdallergie
  • Selderij - Selderij-allergie
  • Lupine - Lupine-allergie
  • Zwaveldioxide en sulfieten - Sulfietallergie (dit komt het meest voor onder astmapatiënten)
  • Tarwe - Tarwe-allergie
  • Rogge - Rogge-allergie
  • Gerst - Gerst-allergie
  • Haver - Haver-allergie
  • Rijst - Rijst-allergie
  • Maïs - Maïs-allergie
  • Aardbeien - Aardbeienallergie
  • Ananas - Ananasallergie
  • Kiwi - Kiwi-allergie
  • Meloen - Meloenallergie
  • Appels - Appel-allergie

Maar er zijn natuurlijk veel meer soorten allergieën, zoals ei-allergie, huisstofmijtallergie, citrusvruchtallergie, chloorallergie, parfumallergie, etc., etc.

Symptomen van een allergie

Typische symptomen van een allergie zijn:

Zonneallergie is overgevoeligheid van de huid voor ultraviolet (zon)licht / Bron: Istock.com/LiudmylaSupynskaZonneallergie is overgevoeligheid van de huid voor ultraviolet (zon)licht / Bron: Istock.com/LiudmylaSupynska

Oorzaken van een allergie

Allergenen

Zogenaamde allergenen worden meestal ingeademd (bijvoorbeeld pollen of huisstof) of komen het lichaam binnen via voedsel (voedselallergie). Huidcontact met verschillende metalen of chemicaliën (contactallergie) of UV-stralen (zonneallergie) kunnen ook leiden tot allergische reacties.

Eiwitten

Eiwitten van pollen (hooikoorts), huisstofmijten (huisstofmijtallergie) of schimmel (schimmelallergie) zijn de triggers van allergieën; deze hebben het hoogste allergiepotentieel. In theorie kan elke stof echter allergiesymptomen veroorzaken.

Oorzaak niet opgehelderd

De vraag waarom het lichaam bepaalde onschadelijke stoffen als schadelijke indringers beschouwt en er buitensporig op reageert, is anno 2020 nog niet opgehelderd. Er lijkt echter een erfelijke aanleg voor allergieën te zijn. Uit het feit dat allergieën in de Derde Wereld vel minder vaak voorkomen dan in geïndustrialiseerde landen, wordt geconcludeerd dat een zeer hoge mate van hygiëne en properheid de ontwikkeling van allergieën kan bevorderen. Om deze reden wordt dan ook gewaarschuwd om kinderen niet op te laten groeien in een te steriele omgeving.

Allergie / Bron: Mladen Mitrinovic/Shutterstock.comAllergie / Bron: Mladen Mitrinovic/Shutterstock.com

Doorlopend klachten of seizoensgebonden

Bij sommige mensen met allergieën zijn de symptomen seizoensgebonden, bijvoorbeeld wanneer bepaalde pollen door de lucht vliegen. Anderen hebben het hele jaar door symptomen, zoals bij een dierenallergie.

Kruisreactie

Veel mensen met allergieën hebben tegelijkertijd verschillende allergieën: ze zijn allergisch voor stoffen in een bepaalde groep die biologisch of chemisch sterk op elkaar lijken. Dit wordt kruisallergie of kruisreactie genoemd.

Erfelijkheid

Er zijn anno 2020 ongeveer 150 genvarianten bekend die allergieën kunnen bevorderen. In combinatie met milieuverontreinigende stoffen, pollen, een verzwakt immuunsysteem of vervuilde leefruimtes, kunnen allergische reacties optreden bij genetisch gepredisponeerde mensen.

Onderzoek en diagnose

Nikkelhoudende knoppen, geparfumeerde deodorants, dierenhaar of boompollen? Om erachter te komen voor welke stof je allergisch bent, voert de huisarts of een allergoloog eerst een vraaggesprek met je over je klachten en neemt hij je medische geschiedenis in ogenschouw. Hij zal vragen hoe de klachten tot uitdrukking komen en in welke situaties ze zich voordoen. Afhankelijk van welke allergietrigger wordt vermoed, zijn er verschillende diagnosemethoden:

Priktest

Als een type I allergie wordt vermoed, waarbij de antistof (IgE genoemd) in werking treedt als reactie op een bepaald allergeen en de mestcellen in het lichaam de stof histamine gaan produceren, is de priktest als de meest voorkomende huidtestmethode de eerste keuze. Afhankelijk van welke allergietriggers worden vermoed, druppelt de arts bepaalde oplossingen met allergeen op de huid, waarna de opname in de huid wordt bevorderd door een prikje door de druppel tot in de huid. Als het immuunsysteem op de vreemde stof reageert, vormt de huid ter plekke binnen korte tijd een zwelling met een rode hof, welke ook kan jeuken.

Bloedonderzoek

Een bloedonderzoek wordt vaak gebruikt naast de priktest en kan de IgE-antilichamen in het bloed bepalen die specifiek tegen bepaalde allergenen zijn gericht.

Plakproef of allergietest / Bron: Jan Polák, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Plakproef of allergietest / Bron: Jan Polák, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Plaktest

Als een contactallergie, dat wil zeggen een type IV-allergie wordt vermoed, gebruiken artsen de plaktest. Om dit te doen, plakken ze allergeenpreparaten voor ongeveer 48 uur op je rug. Als het immuunsysteem reageert, verschijnen ter plaatse een ontstekingsreactie met roodheid, zwelling, blaasjes en bultjes.

Provocatietest

Provocatietesten worden uitgevoerd bij mensen met een mogelijke allergie voor medicijnen of voedsel. De allergielijder wordt direct blootgesteld met het allergeen. Voor dit doel druppelt de arts de allergeenoplossing rechtstreeks op het neusslijmvlies of conjunctiva (bindvlies). In het geval van een vermoedelijke voedselallergie, neem je het voedsel in. Belangrijk: een dergelijke test moet door een arts worden gecontroleerd. Het vindt meestal plaats in een kliniek omdat het een ernstige allergische reactie kan veroorzaken die onmiddellijk moet worden behandeld.

Medicatie tegen allergie / Bron: Stevepb, PixabayMedicatie tegen allergie / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling van een allergie

Allergeen vermijden

Je kunt allergieklachten et beste voorkomen door de allergenen te vermijden. Bij sommige allergieën zoals hooikoorts is dit bijna niet mogelijk. Dan kunnen medicijnen voor allergieën zoals antihistaminica de symptomen verlichten.

Medicatie

Allergiemedicijnen zijn er in vele vormen: als tabletten of druppels, sprays, zalven of spuiten. Afhankelijk van hoe ernstig de ziekte is en hoe lang de symptomen al aan de gang zijn, schrijven artsen verschillende middelen voor.

Desensensibilisatie

De behandeling desensibilisatie, ook wel bekend als hyposensibilisatie of allergeenspecifieke immunotherapie (ASIT), wordt toegepast bij mensen die allergisch zijn voor boompollen, graspollen of huisstofmijt. Het doel van deze therapie is om het immuunsysteem te laten wennen aan de allergie veroorzakende stoffen en zo de overmatige reactie te verzwakken. Voor dit doel injecteert de arts de patiënt met een toenemende dosis allergeenpreparaat met bepaalde tussenpozen. In sommige gevallen kan het allergeen ook in contact worden gebracht met het mondslijmvlies in de vorm van tabletten of druppels.

Zelfzorg

Neussprays

Een effectieve remedie voor allergieën waarbij het neusslijmvlies is betrokken, zijn neussprays van zout water. Je kunt deze zelf maken. Ook kun je zeen zoutoplossing gebruiken als neusspoeling.

Huisstofmijt-proof beddengoed

Veel mensen zijn allergisch voor huisstofmijt. Huisstofmijten zijn hele kleine dieren die overal in huis te vinden zijn. De uitscheidingen van deze dieren veroorzaken vaak allergieën. Om allergieën te voorkomen, zijn er anti-allergische producten, zoals huisstofmijt-proof beddengoed. Bovendien mogen stofvangers niet in de slaapkamer staan ​​en dien je er regelmatig te stofzuigen. Als je allergisch bent voor huisstofmijt, moet de lucht vrij droog zijn, omdat huismijt de voorkeur geeft aan een vochtige omgeving.

Dyson Pure Cool Link luchtreiniger / Bron: Martin SulmanDyson Pure Cool Link luchtreiniger / Bron: Martin Sulman

Luchtreiniger

Een ander huismiddeltje tegen allergieën is een modern luchtreiniger. Het vangt allergenen op zoals dierenhaar, huisstof en pollen. Het is het beste om zo'n filter in de slaapkamer te plaatsen. Zorg er dan wel voor dat de deur altijd gesloten is.

Vochtig, koud washandje

Een vochtig, koud washandje is een snelle hulp voor allergieën die je ogen doen jeuken en rood maken. Bevochtig een washandje met koud water en plaats het op het aangedane oog gedurende 5 minuten.

Anti-allergie stofzuigers

Stofzuigers met krachtige anti-allergie filters kunnen zelfs microscopische allergenen uit het tapijt zuigen. Als de allergie ernstig is, overweeg dan om een vloer van laminaat of hout te nemen.

Natuurgeneesmiddelen

Hoefblad

Een alternatief middel tegen allergieën is hoefbladextract. Groot hoefblad remt hooikoorts even goed als cetirizine, een anti-allergiemedicijn. Het extract van gedroogde wortels stopt een allergische reactie door de afgifte van histamine te blokkeren. Histamine is betrokken bij alle allergische reacties.

Illustratie ginkgo biloba uit 1870 / Bron: Philipp Franz von Siebold and Joseph Gerhard Zuccarini, Wikimedia Commons (Publiek domein)Illustratie ginkgo biloba uit 1870 / Bron: Philipp Franz von Siebold and Joseph Gerhard Zuccarini, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Ginkgo biloba

Een andere alternatieve remedie voor allergieën is ginkgo biloba. Deze natuurlijke medicinale plant wordt voornamelijk gebruikt tegen geheugenstoornissen, maar het helpt ook heel goed tegen allergieën. Er zijn bloedplaatjes-activerende factoren in het lichaam die allergische reacties bevorderen. Deze factoren worden vertraagd door ginkgo biloba.

Omega-3-vetzuren

Omega-3-vetzuren zijn ook een alternatief huismiddeltje tegen allergieën. Ze vertragen ontstekingsreacties veroorzaakt door allergieën in het lichaam. Er zit een bijzonder grote hoeveelheid omega-3-vetzuren in makreel, verse tonijn, zalm en sardines. Visoliecapsules kunnen ook worden ingenomen. Lijnzaadolie bevat ook veel van de gezonde omega-3-vetzuren. 1 theelepel olie moet per dag worden ingenomen. Het is goed geschikt voor saladedressings en mag nooit worden verhit.

Prognose

Allergieën kunnen niet worden genezen, maar de klachten kunnen onder controle worden gehouden met een combinatie van vermijdingsmaatregelen en medicatie, evenals allergeenimmunotherapie waarmee je je gevoeligheid voor één of meerdere allergenen vermindert door geleidelijk aan de immuunreactie te veranderen, waardoor je één of meerdere allergenen verdraagt.

Lees verder

© 2020 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Soja-allergie: oorzaken en behandelingSoja-allergie: oorzaken en behandelingAllergieën komen in verschillende soorten en maten voor. De één heeft een hele erge allergie voor een bepaalde stof en d…
Alternatieve therapie bij allergieAlternatieve therapie bij allergieEen allergie is een heftige reactie van het afweersysteem van het lichaam op stoffen, die niet per definitief schadelijk…
Allergie voor medicijnen: Ibuprofen en penicillineAllergie voor medicijnen: Ibuprofen en penicillineEen allergie kan zich voordoen naar aanleiding van allerlei oorzaken. Hooikoorts is bijvoorbeeld een bekende allergie, n…
Allergie insectenstekenAllergie insectenstekenEen insectensteek kan giftig of niet giftig zijn, en op basis hiervan kan men dan ook de reacties op verschillende insec…

Achillespeespijn: Oorzaken van pijnlijke achillespeesAchillespeespijn: Oorzaken van pijnlijke achillespeesDe achillespees verbindt het hielbeen met de kuitspieren aan de achterkant van de enkel. De achillespees ondersteunt het…
Stresszweren in maagdarmkanaal met pijn en gewichtsverliesStresszweren in maagdarmkanaal met pijn en gewichtsverliesPatiënten met stresszweren (stressgerelateerde mucosale schade) hebben zweren in het maagdarmkanaal. Door de zweervormin…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/AlexRaths
  • Allergenenconsultancy. Allergenen. https://www.allergenenconsultancy.nl/allergenenlijst (ingezien op 7-7-2023)
  • Cleveland Clinic. Allergy Overview: Outlook / Prognosis. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8610-allergy-overview/outlook--prognosis (ingezien op 11-10-2020)
  • https://nvva-allergologie.nl/patienten/allergie-voor-huisdieren/
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Allergie
  • https://www.rivm.nl/klimaatverandering/allergenen
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Desensibilisatie
  • https://www.healthline.com/health/allergies
  • https://www.ad.nl/home/in-nederland-heeft-zo-n-25-van-de-bevolking-last-van-een-allergie-van-de-luchtwegen-br~ab523c8e/
  • https://www.trouw.nl/nieuws/databank-voor-allergie-veroorzakende-stoffen~b245c8a6/
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoefblad
  • https://www.aafa.org/allergy-symptoms/
  • https://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Allergologie
  • https://www.nrc.nl/nieuws/2002/01/26/groot-hoefblad-remt-hooikoorts-even-goed-als-cetirizine-7574884-a1085256
  • https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/velen-zijn-allergisch-oorzaak-onbekend
  • https://www.medischcentrumhuisartsen.be/documents/labo/pdf/wet--info/chemie/mch-allergie-feb-2015-lvc.pdf
  • https://nederland-davos.nl/kennis/ziektebeeld/allergie/
  • https://www.webmd.com/allergies/guide/allergy-symptoms-types
  • https://www.franciscus.nl/folder/hyposensibilisatie-behandeling-van-allergie-door
  • https://www.allergologie.nl/allergie-informatie/huidtest/
  • https://www.huidarts.com/huidbehandelingen/plaktesten/
  • https://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Ziekte/Provocatietest
  • https://www.mcvoordieren.nl/desensibilisatie
  • https://www.apotheek.nl/medicijnen/cetirizine
  • https://blog.smulderstextiel.nl/allergisch-voor-huisstofmijt-kies-huisstofmijt-proof-beddengoed/?gclid=EAIaIQobChMIgM-CyO6P5wIVl813Ch286QMyEAAYASAAEgIkD_D_BwE
  • https://www.medischdossier.org/hoefblad-kan-allergie-verlichten/
  • https://www.nhs.uk/conditions/allergies/symptoms/
  • Prof. dr. R.O.B. Gans, prof. dr. P.E.Y. Van Schil, prof. dr. J.P. Vandenbroucke, prof. dr. C. van Weel (hoofdred.). Codex Medicus. Reed Business, Amsterdam, 13e geheel herziene en opnieuw bewerkte druk, 2009, tweede en derde oplage 2010 en 2012.
  • UZ Leuven. Allergeen immunotherapie (AIT). https://www.uzleuven.be/nl/allergeen-immunotherapie-ait (ingezien op 11-10-2020)
  • Voedingscentrum. Sulfietallergie (overgevoeligheid). https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/sulfietallergie.aspx (ingezien op 7-7-2023)
  • Afbeelding bron 1: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/LiudmylaSupynska
  • Afbeelding bron 3: Mladen Mitrinovic/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Jan Polák, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 5: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 6: Martin Sulman
  • Afbeelding bron 7: Philipp Franz von Siebold and Joseph Gerhard Zuccarini, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 07-07-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 37
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.