Achillespeespijn: Oorzaken van pijnlijke achillespees

De achillespees verbindt het hielbeen met de kuitspieren aan de achterkant van de enkel. De achillespees ondersteunt het kuitbeen en de enkel tijdens het maken van bewegingen. De achillespees is essentieel voor het wandelen, rennen en springen en is bijgevolg zeer gevoelig. Af en toe ervaren patiënten pijn in de achillespees. Achillespeespijn is het gevolg van een ontsteking van de achillespees, of anders van een scheur of breuk in de achillespees. Pijn bij het lopen en een zwelling zijn andere mogelijke tekenen die optreden bij een pijnlijke achillespees. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de pijn, maar bestaat meestal uit rust, fysiotherapie en/of chirurgie.

• Achillespeesontsteking en pijnlijke achillespees
• Typen
• Risicofactoren
• Symptomen
• Scheur of breuk in achillespees
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Geen behandeling vereist
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Preventie van achillespeespijn

Achillespeesontsteking en pijnlijke achillespees

Bij een achillespeesontsteking (tendinitis achillis) is de pees ontstoken. Er zijn twee types bekend. Beide soorten achillespeesontsteking resulteren vaak uit het overmatig gebruik van de pees. De peesontsteking (tendinitis) ontwikkelt zich geleidelijk wanneer een patiënt regelmatig de pees overbelast.

Typen

Insertie achillespeesontsteking
De ontsteking tast hierbij de vezels in de onderste pees. Dit treft vooral patiënten die jarenlang intense fysieke activiteiten uitvoeren, zoals hardlopen op lange afstand.

Niet-insertionele achillespeesontsteking
Hierbij raken de vezels in het midden van de pees ontstoken. Vooral jongere patiënten lijden aan dit type achillespeesontsteking.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een achillespeesontsteking kunnen zijn:

• een oudere leeftijd
• fluorochinolonen gebruiken (een antibioticum)
• frequente of overmatige lichamelijke activiteit
• onvoldoende spierkracht in de onderbenen
• overgewicht
• plotselinge veranderingen in de activiteitsniveaus van een patiënt of de intensiteit of het type activiteit
• slecht passende schoenen zoals hardlopen in platte schoenen
• trainen op oneffen oppervlakken
• voetafwijkingen, zoals platvoeten

Symptomen

De symptomen van achillespeesontsteking omvatten:

• een zwelling aan de achterkant van de enkel
• osteofyten (benige gezwellen bij het hielbeen)
• pijn die verergert bij het bewegen van de voet of enkel
• pijn en stijfheid in de enkel (enkelpijn, stijve enkels) en de benen (beenpijn, stijve benen)

Scheur of breuk in achillespees

Een scheur of breuk in de achillespees leidt mogelijk ook tot achillespeespijn. Dit is meestal het gevolg van overmatige of herhaalde stress op de enkel en voeten. Tennissers en voetballers kampen vaak met dit soort achillespeesblessures. Zij moeten vaak snelle veranderingen (tempo of richting) maken. Ook beginnende sporters of sporters die na langdurige inactiviteit terugkeren, krijgen vaker te maken met een gescheurde of gebroken achillespees. Tot slot is een plotselinge toename van de trainingsintensiteit een risicofactor voor een letsel aan de achillespees. Een scheur is gedeeltelijk (sommige vezels blijven intact) of volledig (de pees scheurt en alle vezels raken los).

Bekende symptomen van een scheur of breuk bestaan uit:

• een ploffend of knappend geluid ten tijde van het letsel
• een zwelling rond de hiel
• hielpijn of pijn aan achterkant van het been
• pijn die verergert bij het bewegen van de enkel of voet
• problemen met lopen of problemen met het bewegen van de voet
• stijfheid in de benen en hiel

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Een arts bevraagt de patiënt over de aanwezige symptomen en controleert bovendien de medische geschiedenis van de patiënt. Daarna onderzoekt de arts het getroffen been. Om de diagnose te bevestigen, zijn beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto of MRI-scan nodig. Hiermee verkrijgt de arts een beeld van de botten, ligamenten en pezen. Op deze manier is de arts in staat om een scheur, breuk of ontsteking op te sporen.

Differentiële diagnose
De achillespeesproblemen doen soms denken aan de tekenen van een verstuikte enkel, een stressfractuur of bursitis (slijmbeursontsteking) van de hiel, waardoor het voor artsen een uitdaging vormt om een diagnose te stellen. Andere mogelijke differentiële diagnoses zijn:

• artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen)
• bloedstolsel in de kuit (diep veneuze trombose)
• een botcyste (met vloeistof gevulde gebieden in bot) of botkanker (zeldzaam)
• een infectie, bijvoorbeeld osteomyelitis (botontsteking) of cellulitis (huidinfectie met rode huid en gezwollen huid)
• fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• inflammatoire artritis (bijvoorbeeld reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) of jicht (ziekte met pijn aan grote teen en andere gewrichten))

Naast een grondig lichamelijk onderzoek, een röntgenfoto en/of een MRI-scan, voert de arts soms ook een bloedonderzoek of een echografie/Dopplerechografie in om een diagnose te bevestigen.

Behandeling

Geen behandeling vereist

Bij een gedeeltelijk gescheurde achillespees is niet altijd een medische behandeling vereist. Als de symptomen mild zijn, verdwijnt het letsel spontaan door het nemen van voldoende rust.

Zelfzorg

Voor patiënten met milde verwondingen omvat de behandeling meestal:

• activiteit verminderen die de pijnlijke achillespees veroorzaakt
• de voet en enkel laten rusten terwijl de pees geneest
• goede, ondersteunende schoenen dragen zoals speciaal ontworpen wandelschoenen of orthopedische schoenen (soms is het mogelijk om bestaande schoenen aan te laten passen)
• meerdere keren per dag maximaal twintig minuten een coldpack of koud kompres op de pees toepassen
• vrij verkrijgbare pijnstillers gebruiken, zoals ibuprofen en paracetamol

Professionele medische zorg

Chirurgie
Bij toenemende klachten of symptomen die iet verbeteren, is chirurgie soms nodig. De arts verlengt de kuitspieren of verwijdert de beschadigde delen van de pees. Het type operatie hangt af van de aard van het letsel van een patiënt.

Fysiotherapie
Dankzij fysiotherapie verstevigt de kuitspier, vermindert de druk op de pees en wordt het herstel bevorderd.

Injecties of shock wave-therapie
Sporadisch zijn steroïde injecties of extracorporale shockwave-therapie nodig voordat de patiënt een operatie krijgt. Een injectie met bloedplaatjesrijk plasma bevordert ook de genezing bij patiënten met achillespeesopathie.

Prognose

Soms verdwijnen de symptomen spontaan, maar zelfs met een effectieve behandeling bedraagt de hersteltijd mogelijk drie tot zes maanden.

Preventie van achillespeespijn

Het is anno januari 2020 niet altijd mogelijk om achillespeespijn te voorkomen. Enkele tips verlagen wel het risico op een verwonding aan de achillespees:

• geschikt schoeisel dragen
• in goede fysieke vorm blijven
• oefeningen of trainingen op oneffen oppervlakken of harde oppervlakken zoals beton vermijden
• trainingsintensiteit geleidelijk opbouwen
• plotselinge veranderingen in de training (type, intensiteit) vermijden
• voor het sporten goed opwarmen

Lees verder

• Achillespeesontsteking: Pijn aan de hiel, vooral na rust
• Tendinitis (peesontsteking): Ontsteking van pees met pijn