Slokdarmkanker: symptomen, slokdarmklachten en behandeling

Slokdarmkanker: symptomen, slokdarmklachten en behandeling Slokdarmkanker is een kwaadaardige tumor die ergens in de slokdarm ontstaat. Slokdarmkanker veroorzaakt in het begin vaak geen symptomen. In een later stadium kun je het gevoel krijgen dat voedsel niet goed zakt in de slokdarm (zogeheten 'passageklachten') en kun je last krijgen van verminderde eetlust, onverklaarbaar gewichtsverlies en aantal andere klachten. In Nederland wordt ieder jaar bij meer dan 1.800 mensen slokdarmkanker vastgesteld. Dit aantal is sinds 1990 meer dan verdubbeld. Leefstijl speelt een grote rol bij het ontstaan van deze kankersoort. De behandeling hangt voornamelijk af van hoe ver de ziekte reeds is gevorderd (het stadium van de ziekte) en kan bestaan uit endoscopie, een operatie, bestraling en/of chemotherapie. De vooruitzichten zijn bij slokdarmkanker over het algemeen niet zo gunstig.

Slokdarmkanker

De slokdarm (oesofagus) is een met een slijmvlies beklede gespierde holle buis van ongeveer 25 cm lengte, die door middel van peristaltiek - een golf van aanspannende en ontspannende spiercontracties - voedsel van de keelholte naar de maag stuwt. Slokdarmkanker is een kwaadaardige tumor die ergens in de slokdarm ontstaat. In Nederland wordt deze vorm van kanker jaarlijks bij ongeveer 1.800 mensen vastgesteld. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en de meeste mensen die slokdarmkanker krijgen, zijn ouder dan 50 jaar. In Nederland is slokdarmkanker in 2014 de 8e meest voorkomende vorm van kanker bij mannen.¹

Martin Bril / Bron: Roel from The Netherlands, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Martin Bril / Bron: Roel from The Netherlands, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
Martin Bril overleden aan slokdarmkanker
Schrijver, dichter en columnist Martin Bril is woensdag 22 april 2009 op 49-jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam overleden. Martin Bril leed aan slokdarmkanker. In juni 2008 werd slokdarmkanker bij Bril vastgesteld.

Soorten slokdarmkanker

Er worden twee hoofdtypen van slokdarmkanker onderscheiden:

Adenocarcinoom van de slokdarm

Dit type is meestal te vinden in het slijmvlies in het onderste deel van de slokdarm, dichtbij de maag. De tumor ontstaat uit klierweefsel.

Plaveiselcelcarcinoom van de slokdarm

Dit type is meestal te vinden in het bovenste deel van de slokdarm. Deze tumor ontstaat uit plaveiselcellen, dat zijn cellen die de bovenste laag van het slijmvlies in de slokdarm vormen.

Risicofactoren slokdarmkanker

Risicofactoren voor het ontwikkelen van slokdarmkanker zijn:

Alcohol is een risicofactor voor het ontwikkelen van slokdarmkanker / Bron: Istock.com/karelnoppeAlcohol is een risicofactor voor het ontwikkelen van slokdarmkanker / Bron: Istock.com/karelnoppe

Alcohol

Mensen die meer dan drie alcoholische drankjes per dag drinken, lopen meer kans om slokdarm te ontwikkelen dan geheelonthouders. Zware drinkers die roken lopen een veel hoger risico dan zware drinkers die niet roken. Alcoholgebruik is overigens alleen een risicofactor voor het plaveiselcelcarcinoom en niet voor het adenocarcinoom.

Leeftijd

Dit is de grootste risicofactor voor slokdarmkanker. De kans op het krijgen van deze slokdarmkanker stijgt naarmate men ouder wordt. Het is onwaarschijnlijk dat iemand die jonger is dan 40 jaar slokdarmkanker krijgt.

Geslacht

Mannen lopen meer dan drie keer zoveel kans als vrouwen om slokdarmkanker te krijgen. Het adenoomcarcinoom van de slokdarm komt zelfs 9 keer zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen.

Roken

Mensen die roken hebben meer kans dan mensen die niet roken om slokdarmkanker te ontwikkelen. Het risico op kanker neemt toe bij een langere duur van het roken en een groter aantal sigaretten per dag.

Groenten / Bron: Istock.com/warrengoldswainGroenten / Bron: Istock.com/warrengoldswain

Ongezonde en eenzijdige voeding

Mensen die weinig groente en fruit eten, lijken een verhoogd risico te hebben op het ontwikkelen van slokdarmkanker. Andersom geldt dat een dieet met veel groenten en fruit het risico op een adenocarcinoom verlaagt.

Overgewicht

Mensen met overgewicht hebben meer kans om slokdarmkanker te krijgen. Bij mensen met een body mass index (BMI) van ≥ 30 kg/m2 (obesitas) hebben een 2-4 keer hoger risico op het krijgen van een adenoomcarcinoom , vergeleken met mensen met een niet-afwijkend BMI (< 25 kg/m2). Bij overgewicht ontstaat meer gastro-oesofageale reflux door de verhoogde intra-abdominale druk. Dit geeft risico op een Barrett-slokdarm (een aandoening van het onderste deel van de slokdarm waarbij de slokdarmbekleding is veranderd) en zodoende ook op het ontwikkelen van een adenocarcinoom van de slokdarm.

Brandend maagzuur (reflux)

Reflux komt zeer vaak voor. Bij mensen met brandend maagzuur vloeit zure maaginhoud terug naar de slokdarm. Als dit vaak gebeurt, kan er een chronische ontsteking van de slokdarm ontstaan, waardoor weefsel beschadigd raakt (een Barrett slokdarm) en het risico op slokdarmkanker toeneemt. Patiënten die ten minste één keer per week reflux hebben, lopen een bijna vijfmaal hoger risico op een adenocarcinoom, vergeleken met mensen zonder reflux. Dagelijkse klachten van reflux doen het risico zelfs toenemen naar meer dan een factor.

Helicobacter Pylori infectie

Besmetting met de Helicobacter Pylori bacterie kan het risico op een plaveiselcelcarcinoom vergroten, maar verkleint daarentegen naar alle waarschijnlijkheid de kans op een adenocarcinoom. Deze bescherming door H. pylori kan mogelijk verklaard worden doordat er minder zure reflux ontstaat. Dit komt door een aan H. pylori gerelateerde atrofie van de maag, die ervoor zorgt dat de zuurproductie en -graad in de maag verminderen.²

Genetische factoren

Mogelijk is bij iets meer dan 10% van de patiënten met een adenocarcinoom een genetische oorzaak aan te wijzen.

Slokdarm / Bron: Decade3d/Shutterstock.comSlokdarm / Bron: Decade3d/Shutterstock.com

Slokdarmkanker symptomen en klachten

Symptomen in een vergevorderd stadium

Slokdarmkanker veroorzaakt aanvankelijk vaak geen symptomen. In een verder gevorderd stadium, kunnen de volgende klachten ontstaan:
  • Passageklachten: het gevoel dat voedsel vast komt te zitten in de slokdarm en niet goed wegzakt, of zelfs terugkomt.
  • Pijn bij het slikken of moeite met slikken.
  • Pijn in de keel, pijn op de borst of pijn tussen de schouderbladen.
  • Onverklaarbaar gewichtsverlies.
  • Maagzuur.
  • Een hese stem of een hoest die niet weggaat binnen 2 weken.
  • Duizeligheid en vermoeidheid.
  • Chronische hikklachten.
  • Een teerachtige, pikzwarte ontlasting als gevolg van een bloeding in de slokdarm.

Deze symptomen kunnen worden veroorzaakt door slokdarmkanker òf andere gezondheidsproblemen. Wanneer iemand één van deze symptomen heeft, moet hij zijn (huis)arts inlichten.

De drie meest voorkomende klachten zijn:

Problemen met slikken

Het meest voorkomende symptoom van slokdarmkanker is problemen met slikken, bestaande uit een gevoel alsof het voedsel vast komt te zitten in de keel of borst, of zelfs verstikking door voedsel. Deze klacht is in het begin vaak mild van aard en wordt geleidelijk erger als de opening in de slokdarm smaller wordt. Als het slikken moeilijker gaat, veranderen mensen vaak hun dieet en eetgewoonten zonder het zelf te beseffen. Ze nemen kleinere hapjes en kauwen hun voedsel langer en langzamer. Als de tumor groter wordt, kan het probleem verergeren. Dan gaat men vaak zachtere en meer vloeibare voedingsmiddelen eten die gemakkelijker de slokdarm passeert. Je kunt dan brood en vlees vermijden, omdat deze voedingsmiddelen typisch vast komen te zitten. Het slikprobleem kan zelfs zo erg worden dat sommige mensen stoppen met het eten van vast voedsel en volledig overschakelen naar een vloeibaar dieet. Als de tumor blijft groeien, kun je op een gegeven moment zelfs moeilijkheden krijgen om vloeistoffen of vloeibaar voedsel door te slikken.

Pijn op de borst

Soms mensen klagen over pijn of ongemak in het midden van de borst. Sommigen beschrijven een gevoel van druk of brandende pijn op de borst. Deze symptomen worden meestal veroorzaakt door kankergerelateerde problemen, zoals brandend maagzuur, en daarom worden ze zelden aangemerkt als een signaal dat een persoon kanker zou kunnen hebben. Slikken kan pijnlijk zijn als de tumor groot genoeg is om de doorgang van voedsel te bemoeilijken. Pijn kan worden gevoeld enkele seconden na het slikken, als voedsel of vloeistof de tumor bereikt en moeite heeft om de tumor te passeren. .

Gewichtsverlies

Ongeveer de helft van de mensen met slokdarmkanker verlies gewicht zonder dat ze op dieet zijn. Dit gebeurt omdat de slikproblemen voorkomen dat ze genoeg eten om hun gewicht te handhaven. Andere factoren zijn onder meer een verminderde eetlust en een toename van het metabolisme van de kankercellen.

Onderzoek en diagnose

Bij verdenking op slokdarmkanker kunnen onder meer de volgende onderzoeken uitgevoerd worden:

  • Slikfoto. Nadat de patiënt een papje met contrastvloeistof heeft gedronken, worden röntgenfoto's gemaakt om eventuele afwijkingen van de slokdarm op te sporen.
    CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel LosevskyCT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky
  • Een kijkonderzoek (endoscopie) van de slokdarm. De arts maakt gebruik van een dunne, verlichte buis (endoscoop) om de slokdarm van binnenuit te onderzoeken.
  • Inwendig Echo-onderzoek (Endo-echografie). De arts kan met een flexibele slang met ingebouwd Echoapparaat de uitgebreidheid van de tumor onderzoeken en tevens de omringende lymfklieren bekijken.
  • CT-scan (Computertomografie). Hiermee kunnen gedetailleerde afbeeldingen van de borst- en buikholte worden gemaakt.
  • Biopsie. Bij een inwendig onderzoek kunnen weefselmonsters (biopten) worden genomen voor onderzoek.
  • PET-scan (Positron Emissie Tomografie). Met een PET-scan kunnen eventuele uitzaaiingen opgespoord worden.

Nieuw diagnose-instrument om slokdarmkanker op te sporen

Om afwijkende cellen op te sporen moet een arts met een endoscoop, een flexibele slang met een camera aan het uiteinde, in de slokdarm kijken. Tijdens het kijkonderzoek neemt de arts biopten, hapjes cellen, uit de wand. De cellen worden vervolgens onder de microscoop bekeken en beoordeeld op kenmerken van kwaadaardigheid. Het grote nadeel van deze opsporingsmethode is dat maar op een paar plekken cellen worden verzameld. De kans is dan groter dat ernstig afwijkende cellen gemist worden.

Onderzoekers van de universiteit van Cambridge ontwikkelen een nieuw instrument om slokdarmkanker eerder op te sporen: een schuursponsje aan een touwtje: de Cytosponge. Het werkt als volgt. De patiënt slikt de capsule, met daarin het schuursponsje verpakt, door. Na een paar minuten lost de capsule op en ontvouwt de spons zich. De arts of verpleegkundige kan vervolgens het touwtje terugtrekken. Onderweg schraapt het sponsje over het hele traject cellen van de wand van de slokdarm. De cellen worden daarna in het lab beoordeeld.

Endoscopie / Bron: Beloborod/Shutterstock.comEndoscopie / Bron: Beloborod/Shutterstock.com

Behandeling slokdarmkanker

De behandeling hangt af van hoe ver de ziekte reeds is gevorderd (het stadium) en de gezondheidstoestand van de patiënt. De volgende behandelingen zijn mogelijk bij slokdarmkanker:

Endoscopie

In een zeer vroeg stadium kan een endoscopische behandeling voldoende zijn. Hierbij wordt de tumor verwijderd wordt met behulp van een endoscoop.

Chirurgie

Middels een operatie wordt de tumor en het omliggende weefsel verwijderd. nadat de slokdarm is weggehaald, wordt de maag opgetrokken en vastgemaakt in de hals. Deze operatie is alleen mogelijk als de tumor niet door de slokdarmwand is gegroeid en als er geen uitzaaiingen zijn.

Radiotherapie (bestraling) / Bron: Adriaticfoto/Shutterstock.comRadiotherapie (bestraling) / Bron: Adriaticfoto/Shutterstock.com

Bestraling of radiotherapie

Radiotherapie kan ingezet worden bij zowel een curatieve als een palliatieve behandeling.

Chemotherapie

Chemotherapie is een behandeling met kankerremmende medicijnen. Meestal gebeurt chemotherapie in combinatie met andere behandelingen, zoals radiotherapie.

Combinatie

Normaal gesproken zal een patiënt met slokdarmkanker een combinatie van de genoemde behandelmethoden krijgen.

Prognose slokdarmkanker

De prognose van een adenoomcarcinoom van de slokdarm is slecht, met een gemiddelde 5-jaarsoverleving van 19% in Nederland.³

Noten:
  1. Integraal Kankercentrum Nederland. www.cijfersoverkanker.nl, geraadpleegd op 22 juli 2015.
  2. Eva Doorakkers en Nele Brusselaers. Waarom adenocarcinoom van de slokdarm vaker voorkomt. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8915
  3. Ibid.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Slokdarmkanker, verschijnselen en symptomenSlokdarmkanker, verschijnselen en symptomenSlokdarmkanker komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Dit type kanker komt in Nederland het meest voor onderin de s…
Kanker: slokdarmkankerSlokdarmkanker is een veel voorkomende vorm van kanker. De belangrijkste oorzaak van slokdarmkanker is een combinatie va…
Slokdarmkanker, oesofaguscarcinoom: symptomen en behandelingSlokdarmkanker, oesofaguscarcinoom: symptomen en behandelingBij slokdarmkanker is er sprake van een kwaadaardig gezwel van de slokdarm. Een ander woord voor slokdarm is oesofagus.…
De slokdarm (oesofagus)De slokdarm (Latijn: oesofagus) is de buis die de mond met de maag verbindt. Het is het eerste deel van het spijsverteri…

Voortdurend een branderig gevoel in de mond of op de tongVoortdurend een branderig gevoel in de mond of op de tongEen branderig of prikkend gevoel in de mond of op de tong is erg vervelend. Het is een klacht die veel voorkomt, vooral…
Bloeddruk zelf metenBloeddruk zelf metenBloeddruk is een van de belangrijkste indicaties voor lichamelijk welzijn: als de bloeddruk te hoog of te laag is, wijst…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/scanrail
  • Cancer.org. Signs and Symptoms of Esophagus Cancer. https://www.cancer.org/cancer/esophagus-cancer/detection-diagnosis-staging/signs-and-symptoms.html (ingezien op 19-2-2017)
  • Eva Doorakkers en Nele Brusselaers. Waarom adenocarcinoom van de slokdarm vaker voorkomt. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8915
  • http://www.medicinenet.com
  • http://www.mlds.nl
  • http://www.wcrf-nl.org
  • Integraal Kankercentrum Nederland. www.cijfersoverkanker.nl, geraadpleegd op 22 juli 2015.
  • Lagergren J, Lagergren P. Recent developments in esophageal adenocarcinoma. CA Cancer J Clin. 2013;63:232-48. doi:10.3322/caac.21185 Medline
  • Niels Kruyt. Schuursponsje helpt artsen slokdarmkanker opsporen. Algemeen Dagblad, 20 juli 2015
  • Afbeelding bron 1: Roel from The Netherlands, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/warrengoldswain
  • Afbeelding bron 4: Decade3d/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: IStock.com/Pavel Losevsky
  • Afbeelding bron 6: Beloborod/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 7: Adriaticfoto/Shutterstock.com
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 24-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 16
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.