Slechte smaak in de mond: oorzaken vieze smaak in de mond
Een bittere, vieze of slechte smaak in je mond terwijl je iets bitters consumeert, zoals cichorei (gebruikt als koffievervanger) of zwarte koffie (die gemaakt is met kokend water), is normaal. Last hebben van een chronische bittere smaak in je mond, ongeacht wat je eet of drinkt, is echter niet normaal en kan wijzen op een onderliggende aandoening. Er zijn meerdere oorzaken van een bittere of vieze smaak in de mond, zoals zwangerschap, droge mond en zuurbranden. Afhankelijk van de oorzaak, kan een bittere smaak in je mond gepaard gaan met andere symptomen, zoals een slechte adem of andere klachten. Behandeling van een vieze smaak in de mond kan bestaan uit zelfzorg, maar soms is het verstandig de huisarts te raadplegen, vooral als de slechte smaak in de mond constant aanhoudt.
Slechte smaak in de mond
Er zijn verschillende oorzaken voor een slechte smaak in de mond. Sommige veel voorkomende oorzaken zijn: verkeerde mondhygiëne, bepaalde medicijnen, ziekten zoals diabetes of zwangerschap, stress, roken en alcoholgebruik. Het is belangrijk om te weten wat de oorzaak is, zodat de juiste behandeling kan worden gegeven. In sommige gevallen is het raadzaam om je huisarts te raadplegen.
Smaakorgaan – Onder de smaakpore in de mondholte ligt de smaakknop met smaakreceptorcellen, basale cellen en afferente zenuw (sensorische zenuw). /
Bron: NEUROtiker, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Symptomen vieze mondsmaak
Een slechte smaak in de mond kan komen en gaan of steeds aanwezig zijn. Een slechte smaak in de mond kan gepaard gaan met de volgende symptomen:
Oorzaken van een slechte smaak in de mond
Het ervaren van een
vieze of slechte smaak in de mond hebben duidt vaak niet op een ernstig probleem, maar het kan wel je dagelijks leven verstoren en van invloed zijn op wat je eet en hoe je dat beleeft.
Mondbranden
Mondbranden staat ook bekend als brandende mond syndroom, wat uit het Engels komt: Burning Mouth Syndrome (BMS). Mondbranden veroorzaakt een brandend gevoel in de mond dat zeer pijnlijk kan zijn. Deze symptomen kunnen voorkomen in een deel van de mond of in de hele mond. Het kan ook een gevoel van droge mond en een bittere of metaalachtige smaak geven. Mondbranden komt voor bij zowel vrouwen als mannen, vooral bij vrouwen die in de overgang zitten. Soms heeft een brandende mond geen herkenbare oorzaak. Artsen vermoeden dat dit te wijten is aan schade aan de zenuwen in de mond. Het kan ook worden geassocieerd met onderliggende aandoeningen of behandelingen voor aandoeningen zoals
diabetes mellitus, kankerbehandeling en hormonale veranderingen tijdens de overgang.
Bittere smaak in de mond tijdens de zwangerschap /
Bron: Zerocool, PixabayZwangerschap
Het vrouwelijke hormoon oestrogeen, dat fluctueert tijdens de zwangerschap, kan de smaakpapillen veranderen. Veel vrouwen melden een bittere, metaalachtige smaak of 'bloedsmaak' in de mond, die ze soms zelfs in hun keel 'proeven', als ze zwanger zijn. Dit verdwijnt meestal later in de zwangerschap of na de bevalling.
Overgang
Je hebt
speeksel nodig om voedsel te proeven. Speekselenzymen breken zetmeel af en zetten het om in glucose. In de kauwfase wordt het voedsel door de receptoren van je smaakpapillen gedetecteerd en vertaald naar zoete, zoute, bittere, zure en hartige (umami) smaken. De kenmerken zoals smaak maar ook structuur worden doorgeseind naar de hersenen. In de overgang kun je last hebben van een droge mond. Als gevolg van de schommelingen in de productie van het hormoon oestrogeen, dat onder meer zorgt voor een goede slijmvlieswerking, kan het zijn dat je speekselklieren een tijdje
te weinig speeksel aanmaken. Het hebben van minder speeksel en droge slijmvliezen in de mond kan je gevoel van smaak verminderen of veranderen. Ook omdat speeksel je mond beschermt tegen bacteriën beschermt, zul je misschien merken dat je meer gebitsproblemen hebt zoals gaatjes of terugwijkende tandvlees. Tandbederf kan ook voor een slechte smaak in de mond zorgen.
Doch naarmate je ouder wordt, verlies je ook wat reukvermogen. Omdat geur en smaak zo nauw met elkaar verbonden zijn, kan een minder levendige reukzin resulteren in een minder intens smaakgevoel.
Veroudering beïnvloedt ook je smaakpapillen, vertraagt de snelle regeneratie en verkleint het aantal cellen. Je hebt daardoor gewoon minder goede smaakpapillen om mee te proeven. Dit gebeurt met mannen en vrouwen en hoort bij het ouder worden en niet bij de overgang. Maar wanneer het wordt toegevoegd aan een droge mond, kan dit ertoe leiden dat vrouwen meer van hun smaaksensatie verliezen.
Ook hebben vrouwen die in de overgang zijn vaker last van mondbranden (zie boven), hetgeen gepaard kan gaan met een slechte smaak in de mond.
Droge mond
Het gevoel van een
droge mond, ook wel xerostomie genoemd, kan worden veroorzaakt door een afname van de speekselproductie of verandering in de samenstelling van speeksel. De afname van speeksel kan een aantal oorzaken hebben, waaronder:
- veroudering
- bepaalde medicijnen
- een auto-immuunziekte, zoals het syndroom van Sjögren, waarbij vooral traan- en speekselklieren ontstoken raken wat overmatige droogheid in de mond en ogen veroorzaakt
- roken
Zonder een juiste speekselproductie kan je smaak veranderen. Dingen kunnen bijvoorbeeld meer bitter smaken, minder zout of juist een zoute smaak in de mond. Bovendien kan gebrek aan speeksel problemen geven bij het slikken (
moeite met slikken) of spreken, en mensen met deze aandoening kunnen meer last krijgen van gaatjes en tandvleesontstekingen.
Zure reflux (maagzuur vanuit de maag)
Zure
reflux, ook wel gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) genoemd, treedt op wanneer de onderste slokdarmsfincter zwakker wordt, waardoor voedsel en maagzuur vanuit je maag omhoog kan stromen naar de slokdarm en de mond. De onderste slokdarmsfincter is een spier onderaan de slokdarm, de buis die voedsel van de mond naar de maag brengt. Omdat dit voedsel uit de maag spijsverteringszuur en enzymen bevat, kan het leiden tot een vieze smaak in je mond. Andere symptomen zijn onder meer:
Vieze smaak in de mond door medicatie /
Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen en vitaminesupplementen
Zodra je lichaam bepaalde soorten medicatie heeft opgenomen, worden restanten van de medicatie uitgescheiden in het speeksel. Als een medicijn of supplement bittere of metaalachtige elementen bevat, kan het bovendien een bittere smaak in je mond achterlaten. Veel voorkomende boosdoeners zijn:
- het antibioticum tetracycline
- lithium, dat wordt gebruikt voor de behandeling van bepaalde psychiatrische stoornissen (o.a. depressie)
- bepaalde hartmedicijnen
- vitaminen en supplementen die zink, chroom of koper bevatten
Ziekten en infecties
Wanneer je
verkouden bent,
griep of
sinusitis (
bijholteontsteking) of een andere ziekte hebt, geeft het lichaam op natuurlijke wijze een eiwit af dat door verschillende cellen in het lichaam wordt gemaakt om ontstekingen te genezen. Vermoedelijk dat dit eiwit ook van invloed is op de smaakpapillen, wat een verhoogde gevoeligheid voor bittere smaken veroorzaakt als je ziek of grieperig bent.
Kankerbehandelingen
Bestraling (radiotherapie) en chemotherapie kunnen de smaakpapillen irriteren, waardoor veel etenswaren, waaronder water, een metaalachtige of bittere smaak kan aannemen.
Pijnboompitten
Hoewel het geen
allergie is, kunnen sommige mensen een reactie krijgen op pijnboompitten die een bittere of metaalachtige smaak achterlaat in de mond ongeveer 12 tot 48 uur na het eten van de pitjes. Het is niet precies bekend waarom dit gebeurt, maar mogelijk dat het iets te maken heeft met een contaminant die wordt gebruikt in het verwerkingsproces, een genetische aanleg, of de olie van de noot die ranzig wordt.
Roken
Roken schaadt de smaakzin en roken kan dan ook de oorzaak zijn van het ervaren van een constante slechte smaak in je mond. De reden dat roken een slechte smaak veroorzaakt, is dat tabak giftige stoffen bevatten die de smaakpapillen beschadigen.
Candidainfectie in de mond /
Bron: Adam J/Shutterstock.comSchimmelinfectie (candida)
Een
schimmelinfectie in de mond kan zorgen voor witte plekken en
vlekken op de keel en
tong. Een onaangename smaak in de mond is een van de symptomen van een schimmelinfectie in de mond.
Ouder worden
Naarmate je ouder wordt, verlies je veel van je smaakpapillen en dit zorgt ervoor dat veel oudere mensen een slechte smaak in hun mond ervaren. Een
smaakstoornis bij ouderen komt zeer vaak voor. Een aantal factoren draagt ertoe bij dat veel ouderen een bittere of slechte smaak in hun mond hebben. Dit zijn verlies van zintuiglijke smaakpapillen, toegenomen medicatiegebruik en een verminderde speekselproductie.
Vitaminetekort
Als je een constante bittere of zure smaak in de mond hebt, kan dit te wijten zijn aan een ernstig
vitaminetekort. Vitaminen en voedingsstoffen zijn nodig om het lichaam goed te laten functioneren, waaronder de smaak- en reukfuncties. Zink is bijvoorbeeld nodig voor de zintuigen van smaak en geur. Niet alleen een zinktekort, maar ook te veel zink kan leiden tot een slechte smaak in de mond en tot andere complicaties. Een
vitamine B12-tekort kan ook smaakverlies veroorzaken.
Slechte mondhygiëne
Slechte mondhygiëne is ook een mogelijke oorzaak voor een bittere of slechte smaak in de mond. De vieze smaak kan erger worden, afhankelijk van wat je eet en of je rookt. Regelmatig je tanden poetsen en flossen helpt om bacteriën tussen tanden en rondom het tandvlees te verwijderen en tandvleesaandoeningen te voorkomen. Een aanhoudende slechte smaak in de mond kan een teken zijn van tandvleesontsteking.
Ontsteking van de lever
Hepatitis B is een ontsteking van de lever of
leverontsteking die veroorzaakt wordt door een virus. Symptomen van hepatitis B kunnen na 4 weken tot 6 maanden na infectie met het virus optreden. Veel mensen ontwikkelen een chronische of doorgaande vorm van de ziekte met alleen vage symptomen. Ongeveer 30% van de mensen heeft geen tekenen of symptomen van hepatitis B.
Vroege symptomen van hepatitis B bestaan uit:
Symptomen die een aantal dagen later kunnen volgen zijn:
Symptomen van tandbederf
Iedereen weet dat tandbederf slecht is. Het is een aantasting van het glazuur (de harde beschermlaag) van je gebit waardoor je tanden en kiezen uiteindelijk verloren kunnen gaan. Wanneer je je tanden enige uren niet meer heb gepoetst, dan blijven er bacteriën op het tandoppervlak kleven wat 'tandplaque' wordt genoemd.De afscheidingsproducten van de tandplaquebacterie kunnen naast tandbederf ook tandvleesontsteking veroorzaken. Door de symptomen van tandbederf te leren herkennen, kun je ervoor zorgen dat het probleem zo snel mogelijk wordt aangepakt, voordat het erger wordt en het resulteert in verdere beschadiging van de tanden en het tandvlees. Symptomen van tandbederf zijn:
Kiespijn
Kiespijn als gevolg van tandbederf kan een constante, doffe pijn of af en toe scherpe pijn zijn. Terwijl je de pijn kunt behandelen met vrij verkrijgbare pijnstillers, dien je eventuele tandheelkundige pijn zo snel mogelijk door een tandarts te laten beoordelen.
Gevoeligheid
Als je last hebt van tandbederf, dan kunnen je tanden gevoelig worden. Deze gevoeligheid kan optreden bij het eten of drinken, en vaak bij zeer warme, koude of zoete voedingsmiddelen.
Slechte smaak en stinkende adem /
Bron: Syda Productions/Shutterstock.comSlechte adem
Iedereen heeft af en toe een slechte adem, maar als je merkt dat je een slechte adem hebt die niet weggaat, zelfs niet na het poetsen of het gebruik van mondwater, kan dit een teken zijn van een nog hardnekkiger probleem.
Vlekken op tanden
Als je grijze, zwarte of bruine vlekken op je tanden opmerkt, is het zeer goed mogelijk dat ze worden veroorzaakt door tandbederf.
Slechte smaak in de mond
Als een slechte adem veroorzaakt wordt door tandbederf, dan ervaar je vaak een aanhoudende, slechte smaak in de mond die je niet gemakkelijk kwijtraakt. Als dit euvel niet verdwijnt na eten, drinken, poetsen of spoelen, kan dit een teken zijn van tandbederf of een ander tandheelkundig probleem.
Als je een van de bovenstaande symptomen ervaart, is het erg belangrijk om een afspraak te maken met je tandarts.
Water drinken is gezond /
Bron: Mimagephotography/Shutterstock.comZelfzorg slechte smaak in de mond
Algemene maatregelen
Er zijn enkele maatregelen die je thuis kunt nemen om de slechte smaak in je mond te verlichten en zelfs te voorkomen:
- Veel water drinken en kauw op suikervrije kauwgom om de speekselproductie te verhogen.
- Betracht goede mondhygiëne. Poets twee keer per dag gedurende twee minuten je tanden en flos dagelijks. Ga iedere zes maanden voor controle naar je tandarts.
- Verminder het risico op reflux door gewicht te verliezen bij overgewicht, vermijd pittig of vet voedsel, stop met roken, beperk je alcoholgebruik en eet kleine, frequente maaltijden in plaats van grote.
- Vraag je arts om van medicijnen te wisselen als je merkt dat een bepaald medicijn een bittere smaak geeft. Stop nooit op eigen houtje met het nemen van medicijnen.
Mond spoelen met zuiveringszout
Zuiveringszout kan bacteriën neutraliseren die na het eten een slechte smaak in je mond veroorzaken. Zuiveringszout (natriumbicarbonaat) is van nature alkalisch en kan helpen schadelijk zuur in je mond te verminderen. Er wordt aanbevolen om je mond te spoelen met zuiveringszout als je last hebt van bitterheid in je mond. Als de slechte smaak in je mond wordt veroorzaakt door zuurbranden, dan kan het helpen de hoeveelheid zuur in je maag te verminderen door zuiveringswater te drinken. Zuiveringszout is een effectieve en natuurlijke remedie tegen brandend maagzuur. Meng een halve theelepel zuiveringszout in een glas water. Drink dit mengsel vervolgens op; doe dit na de (warme) maaltijd of 's ochtends vroeg.
Tong schrapen
Borstel of schraap je tong om een slechte smaak in je mond kwijt te raken. Het poetsen van je tong helpt om bacteriën en gisten die zich daar ophopen en je smaak verstoren, te verwijderen. Je kunt hiervoor een tongschraper gebruiken.
Citrusvruchten eten
Het eten van citrusvruchten kan helpen om een slechte smaak uit je mond te verwijderen. Dit is vooral zinvol als je een slechte smaak in je mond hebt door veroudering, een wondje, zwangerschap of kanker, omdat de scherpe smaak van de citrusvruchten de smaakpapillen stimuleert. Fruit zoals citroenen, sinaasappels en grapefruits helpen ook meer speeksel te krijgen en zo de slechte smaak uit je mond te spoelen.
Behandeling van een slechte smaak in de mond
Onderzoek en diagnose
Behandeling van een chronische slechte smaak in de mond zal afhangen van wat de onderliggende oorzaak is. De (huis)arts zal eerst naar je klachten informeren, je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en de medicijnen die je inneemt doornemen en vervolgens een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Soms is
bloedonderzoek nodig om onderliggende aandoeningen uit te sluiten.
Medische behandeling
Als zure reflux de slechte smaak veroorzaakt, kan de arts antacida voorschrijven; deze medicijnen neutraliseren het maagzuur. Als het gaat om
diabetes type 2, kan de arts je een medicijn voorschrijven zoals metformine. Metformine verlaagt het bloedglucose. Als bekend is dat bepaalde medicijnen die je neemt een slechte smaak veroorzaken, kan de arts mogelijk een alternatief voorschrijven.
Verwijzing naar een specialist kan nodig zijn bij een vieze smaak in de mond /
Bron: Minerva Studio/Shutterstock.comVerwijzing naar een specialist
De huisarts kan je ook verwijzen naar:
- een tandarts bij vermoeden dat de slechte smaak verband houdt met een tandheelkundig probleem.
- een endocrinoloog als het wordt geassocieerd met een ziekte zoals diabetes mellitus.
- een reumatoloog als blijkt dat je het syndroom van Sjögren hebt.
Prognose vieze smaak in de mond
Een slechte smaak in je mond hebben, zelfs als je niets bitters eet of drinkt, is een veel voorkomend probleem. De meeste oorzaken zijn behandelbaar.
Preventie
Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen om een slechte smaak in de mond te voorkomen:
- Goede mondhygiëne: regelmatig tanden poetsen, flossen en regelmatig naar de tandarts gaan voor controle.
- Gezonde voeding: vermijd suikerrijke en vette voedingsmiddelen en eet meer fruit, groenten en volkorenproducten.
- Voldoende water drinken: het drinken van voldoende water kan helpen om de mond te reinigen en de productie van speeksel te verhogen, wat de smaak en geur van de mond verbetert.
- Vermijd tabak en alcohol: het gebruik van tabak en alcohol kan leiden tot een slechte smaak en geur in de mond.
- Behandeling van onderliggende medische aandoeningen: bepaalde medische aandoeningen, zoals leverziekte, diabetes of maagproblemen, kunnen leiden tot een slechte smaak in de mond. Het is belangrijk om deze aandoeningen te behandelen om de symptomen te verminderen.