Brandende tong: symptomen en oorzaak van tongbranden

Een branderige tong of brandende tong is een vervelende klacht. Het brandende mond syndroom (BMS), ook wel mondbranden of 'burning mouth syndrome' genoemd, duidt op een chronische brandende pijn in de mond. Wanneer de klachten zich slechts beperken tot de tong, wordt van 'glossodynie' gesproken. Bij glossodynie is er een pijnlijk, branderig gevoel in de tong aanwezig, terwijl er niets te zien is aan de tong. Tongbranden is een onschuldige, doch zeer vervelende klacht, waar vooralsnog geen goede behandeling voor is. De huisarts kan je zo nodig verwijzen naar een keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) of internist voor verder onderzoek.

• Symptomen van tongbranden
• Oorzaak van een brandende tong
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van tongbranden
• Prognose
• Preventie

Symptomen van tongbranden

Bij tongbranden heb je last van een pijnlijk, branderig gevoel in de tong, terwijl er geen afwijkingen te zien zijn aan de tong. Er zijn geen zichtbare slijmvliesveranderingen zichtbaar. Tongbranden is een volkomen onschuldig verschijnsel en wijst niet op kanker. Wel is het een zeer vervelende klacht, die enorm storend is en ten koste kan gaan van je levensplezier. Meestal zijn de klachten 's ochtends afwezig en nemen ze in de loop van de dag toe. Vooral 's avonds kunnen de klachten zeer op de voorgrond treden. Vaak heeft iemand met tongbranden er iedere dag last van, soms gedurende vele maanden of jaren. Tongbranden komt altijd dubbelzijdig voor. Tongbranden wordt vooral gezien bij mensen tussen de veertig en zeventig jaar en het komt vaker voor bij vrouwen dan mannen.

Oorzaak van een brandende tong

De oorzaak is anno 2024 onbekend. Er wordt gesuggereerd dat het is gerelateerd aan problemen met sensorische- en smaakzenuwen van het perifere of centrale zenuwstelsel. Ook kan het ontstaan na tandheelkundige ingreep, zonder dat daar een goede verklaring voor gegeven kan worden. Wel blijkt dat deze groep patiënten vaak al veel tandheelkundige ingrepen hebben ondergaan. Soms wordt een psychische oorzaak verondersteld, onder meer gemaskeerde depressie.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Een brandende tong wordt gediagnosticeerd op basis van je klachten en door andere problemen en aandoeningen zoals een schimmelinfectie in de mond, diabetes of vitaminegebrek uit te sluiten. Als geen van deze problemen wordt gevonden, zal de diagnose brandende mond of tong geven.

Differentiële diagnose

Een brandende tong kan door bepaalde aandoeningen veroorzaakt worden:

• diabetes;
• pernicieuze anemie (foliumzuur);
• ijzertekort;
• vitamine B-tekort;
• malabsorptie;
• spruw (Candida, S. aureus);
• contactallergie (prothesecomponenten, metalen of tandpasta);
• droge mond en tong (als gevolg van bepaalde geneesmiddelen, sicca syndroom, Sjögren);
• amyloïdose (een zeldzame aandoening die ontstaat door stapeling van zetmeelachtige eiwitten ('amyloïden' genaamd) in een of meer organen.;
• tongkanker;
• lichen planus.

Behandeling van tongbranden

Doordat de oorzaak van tongbranden onbekend is, is er vooralsnog geen goede behandeling mogelijk. Er is tot nu toe geen bewezen effectieve behandelmethode beschikbaar voor deze vaak zeer vervelende klacht. Ook alternatieve geneeswijzen, zoals homeopathie en acupunctuur, geven geen significante en duurzame verbetering van de brandklachten. Wel is er bij veel mensen sprake van een spontaan verloop en verdwijnen de klachten op den duur uit zichzelf, ofschoon dat soms wel jaren kan duren. Soms kan neuropathische pijnmedicatie verlichting van de klachten geven. Recent onderzoek onder BMS-patiënten laat bij een aantal onderzochte mensen enige verbetering zien van de klachten bij gebruik van bepaalde antidepressiva en anxiolytica (angstremmers). Psychologische ondersteuning en ontspanningstherapie kunnen mogelijk helpen beter om te gaan met de klachten. Soms kan het eten van kauwgum of andere voedselwaren de pijn verminderen.

Prognose

Grofweg 50-75% van de mensen met BMS ervaart enige mate van verbetering van hun brandende tong of andere symptomen na een paar weken tot enkele maanden behandeling. Mensen met een chronische brandende tong die meerdere jaren aanhoudt, hebben vaak manieren gevonden om hun symptomen te stabiliseren en te beheersen. Symptomen kunnen soms spontaan verdwijnen.

Preventie

Je kunt het risico op tongbranden mogelijk verminderen door de volgende maatregelen te nemen:

• niet roken
• zorgen voor een goed passend kunstgebit
• alcohol en zure voedingsmiddelen en dranken beperken of vermijden
• goed omgaan met andere gezondheidsproblemen die de mond treffen
• mondhygiëneproducten gebruiken voor gevoelige tanden

Lees verder

• Mondbranden of brandende mond syndroom: symptomen en oorzaak
• Witte aanslag op de tong: oorzaken en symptomen witte tong
• Mondbranden: symptomen, oorzaak en behandeling BMS
• Tongontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling glossitis
• Gele, rode, zwarte en witte tong: oorzaken en symptomen