Tongontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling glossitis

Glossitis of tongontsteking symptomen bestaan uit moeite met kauwen, slikken of spreken, een glad oppervlak van de tong en een pijnlijke en gevoelige tong. Andere symptomen van glossitis of een ontstoken tong zijn veranderingen in de kleur van de tong en zwelling. De tongrug kan een glad aspect krijgen en pijnlijk zijn. Een tongontsteking geeft vaak een brandend gevoel aan de tong. Glossitis is gewoonlijk een tijdelijke aandoening die met behandeling snel geneest. Verschillende factoren kunnen een ontsteking van de tong veroorzaken, zoals roken, alcoholgebruik, een schimmelinfectie, een vitaminen- of mineralentekort, etc. Nadat de arts de diagnose heeft vastgesteld, kunnen leefstijlaanpassingen en medicijnen helpen om glossitis te genezen. Een tongontsteking kan soms worden voorkomen door bepaalde maatregelen te nemen, zoals goede mondhygiëne toepassen.

• Wat is een tongontsteking?
• Typen glossitis
• Acute glossitis
• Chronische glossitis
• Atrofische glossitis
• Tongontsteking symptomen
• Tongontsteking oorzaken
• Wondje
• Irritatie van de tong
• Virus of schimmel
• Vitaminen- of mineralentekort
• Allergische reactie
• Medicijnen
• Geen bekende oorzaak
• Diagnose en onderzoek
• Tongontsteking behandeling
• Medicijnen
• Overige maatregelen
• Prognose van glossitis
• Preventie

Wat is een tongontsteking?

De medische benaming van een ontsteking aan de tong is 'glossitis'. Bij glossitis heeft de tong een brandend gevoel en de tongrug kan glad en gezwollen zijn. Soms treedt er ook een kleurverandering op en het betreft dan meestal een donkerrode verkleuring van de tong. Glossitis is een vervelende aandoening die interfereert met belangrijke dagelijkse activiteiten waarbij de mond en tong betrokken zijn. Zo kan een tongontsteking interfereren met kauwen, slikken en spreken en in sommige gevallen kan deze aandoening ook de luchtwegen blokkeren en daardoor interfereren met de ademhaling.

Typen glossitis

Er worden verschillende soorten glossitis onderscheiden, onder meer:

Acute glossitis

Acute glossitis is een ontsteking van de tong die plotseling verschijnt, en het heeft vaak ernstige symptomen. Dit type glossitis ontstaat meestal tijdens een allergische reactie.

Chronische glossitis

Chronische glossitis is een ontsteking van de tong die blijft terugkomen of steeds aanwezig is. Dit type kan een symptoom zijn van een onderliggende aandoening.

Atrofische glossitis

Atrofische glossitis komt voor wanneer een groot aantal papillen van de tong verloren gaat, waardoor veranderingen in kleur en textuur van de tong optreedt. Dit type glossitis verandert meestal de kleur van de tong in donkerrood. Atrofische glossitis staat ook wel bekend als 'kale tong'.

Tongontsteking symptomen

Symptomen van tongontsteking kunnen bestaan uit:

• pijnlijke tong of een branderig gevoel (waarbij de hele mond betrokken kan zijn)
• een tintelend gevoel
• laesies of zweertjes in de mond
• glad oppervlak van de tong
• barstjes in de tong
• moeite met slikken, kauwen en praten (dit kan ook pijn doen)
• roodheid van de tong (donkerrood of vuurrood)
• zwelling van de tong
• veranderde smaakbeleving / verlies van smaak
• droge mond
• keelpijn
• toegenomen dorst

De symptomen en de ernst ervan variëren van geval tot geval.

Tongontsteking oorzaken

Hoe tongontsteking precies ontstaat is niet bekend. Er zijn veel onderliggende aandoeningen die worden geassocieerd met glossitis, zoals:

Wondje

Een wondje aan de tong als gevolg van een slecht passend kunstgebit, een ruwe tand of kies of het drinken van een hete drank.

Irritatie van de tong

Roken, overmatig alcoholgebruik, het te veel drinken van zure dranken en/of sterk gekruid eten kunnen de tong irriteren wat aanleiding kan geven tot een ontsteking.

Virus of schimmel

Glossitis kan ook een (vroeg) symptoom zijn van een virusinfectie zoals herpes simplex of een schimmelinfectie zoals orale candidiasis (een candida-infectie van de mond). Orale candidiasis ontstaat als gevolg van verminderde lokale of systemische afweer. Factoren die orale candidiasis kunnen uitlokken zijn onder meer:

• het dragen van een gebitsprothese;
• het gebruik van antimicrobiële middelen;
• corticosteroïdgebruik (per inhalatie of systemisch, dus pillen);
• verminderde speekselafscheiding als bijwerking van bijvoorbeeld tricyclische antidepressiva of andere medicatie;
• slechte mondhygiëne;
• diabetes mellitus;
• een verminderde immunologische afweer (bijvoorbeeld bij hiv).

Vitaminen- of mineralentekort

Soms wordt glossitis veroorzaakt door een vitaminen- of mineralentekort: een tekort aan ijzer, zink, vitamine B12 (dit tekort kan veroorzaakt worden door een vitamine B12-opnameprobleem wat kan leiden tot pernicieuze anemie), of foliumzuur.

Allergische reactie

Een enkele keer kunnen bepaalde middelen die gebruikt worden voor mondhygiëne, zoals mondspoelingen of tandpasta, een allergische reactie in de mond veroorzaken wat leidt tot glossitis.

Medicijnen

Ook medicatiegebruik kan soms leiden tot glossitis. Voorbeelden hiervan zijn medicatie voor diabetici, diuretica (plaspillen) en ACE-remmers (medicijnen tegen hoge bloeddruk).

Geen bekende oorzaak

Het komt ook voor dat er geen oorzaak kan worden vastgesteld.

Diagnose en onderzoek

De arts stelt allerlei vragen over je klachten en levensstijl, want mogelijk ontdekt hij zo de oorzaak van de tongontsteking. Ook neemt hij je medische voorgeschiedenis in ogenschouw en zal hij je tong nader onderzoeken. Bij glossitis zal de huisarts een uitstrijkje van de tong nemen om te bekijken wat de oorzaak is van de infectie. Ook kan er bloed afgenomen worden om te laten onderzoeken op eventuele tekorten aan bepaalde mineralen of vitaminen.

Tongontsteking behandeling

Medicijnen

Wanneer een onderliggende aandoening of oorzaak is vastgesteld, kan deze gericht worden behandeld. In geval van candidiasis kan de arts een schimmelbestrijdend middel voorschrijven. Tegen bacteriële infecties van de mond, wordt een antibioticum gegeven. Bij een vitamine- of mineraaltekort, zal deze worden aangevuld met supplementen of (meer) producten gebruiken die rijk zijn aan de voedingsstoffen waar je een tekort aan hebt.

Overige maatregelen

De klachten van tongontsteking kun je verlichten door de mond frequent te spoelen met een zoutoplossing en een ontsmettend en pijnverlichtend mondwater. Het spoelen met kamillethee of bosbessensap kan ook helpen. Het poetsen met enzymtandpasta wordt soms ook aangeraden. Stop voorts met alcoholgebruik en roken en vermijd zure en gekruide etenswaren die de klachten kunnen verergeren.

Prognose van glossitis

Glossitis of tongontsteking zal genezen zodra de oorzaak van het probleem adequaat is behandeld.

Preventie

Een goede mondverzorging en regelmatige tandartscontroles zijn belangrijk. Poets ten minste één keer uitgebreid per dag. Poetsen, ragen, tandenstoken en flossen moet je op hetzelfde moment van de dag. Daarnaast mag je nog één tot twee keer per dag iets minder uitgebreid poetsen. Voorts is het belangrijk om niet te roken, matig te drinken (of helemaal niet) en om gezond en gevarieerd te eten zodat je geen tekorten oploopt.

Lees verder

• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Witte aanslag op de tong: oorzaken en symptomen witte tong
• Gele, rode, zwarte en witte tong: oorzaken en symptomen
• Glossitis (ontstoken tong): symptomen, oorzaak & behandeling
• Bultjes op de tong: oorzaken van witte of rode tongbultjes