Glossitis (ontstoken tong): symptomen, oorzaak & behandeling

Glottitis is een ontstoken tong. Glottitis symptomen zijn een glad tongoppervlak en een gezwollen tong. De tongkleur is ook gewijzigd en is meestal felrood. De aandoening veroorzaakt een gezwollen tong. De tongrug kan een glad aspect krijgen en pijnlijk zijn. Ook kan je last hebben van een brandend gevoel aan de tong. Ook kunnen er kleine oneffenheden (laesies) of zweertjes in de mond verschijnen. En bij atrofische glossitis, een bepaald type ontsteking van de tong, verdwijnen de papillen, zodat je tong er glad en kaal uitziet.

• Soorten glossitis of tongontsteking
• Acute glossitis
• Chronische glossitis
• Idiopathische glossitis
• Atrofische glossitis
• Wat zijn de oorzaken van glossitis?
• Allergische reacties
• Ziekten
• Laag ijzergehalte
• Droge mond
• Mondtrauma
• Risicofactoren
• Symptomen van glossitis: pijnlijke of dikke tong
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van glossitis
• Goede mondhygiëne
• Vermijd irriterende voeding
• Zachtjes spoelen met zout water
• Hydrateren
• Pijnstillers
• Antibiotica of medicatie
• Behandeling van onderliggende oorzaken
• Prognose
• Complicaties
• Blijvende pijn en irritatie
• Smaakverlies
• Slikproblemen
• Mondinfecties
• Complicaties door onderliggende ziektes

Soorten glossitis of tongontsteking

Er zijn verschillende soorten glossitis:

Acute glossitis

Acute glossitis is een pltselinge ontsteking van de tong, wat vaak gepaard gaat met ernstige symptomen. Dit type glossitis ontwikkelt zich gewoonlijk tijdens een allergische reactie.

Chronische glossitis

Chronische glossitis is een ontsteking van de tong die blijft terugkomen. Dit type kan een symptoom zijn van een onderliggende aandoening.

Idiopathische glossitis

Idiopathische glossitis, ook bekend als hunterse glossitis of hunterse tong, treffen de spieren van de tong. Hierbij kunnen een groot aantal papillen verloren gaan. De oorzaak van idiopathische glossitis is onbekend. Idiopathisch betekent dan ook 'zonder bekende oorzaak'. De andere namen komen van de Engelse arts William Hunter (1861-1937), die in 1907 voor het eerst deze vorm van glossitis beschreef.

Atrofische glossitis

Atrofische glossitis treedt op wanneer een groot aantal papillen verloren gaan, wat resulteert in veranderingen van de kleur en de textuur van de tong. Dit type glossitis geeft de tong een typisch donkerrode kleur.

Wat zijn de oorzaken van glossitis?

Een aantal factoren kan een ontsteking van de tong veroorzaken, waaronder:

Allergische reacties

Allergische reacties op medicijnen, voedsel, bepaalde middelen die gebruikt worden voor mondhygiëne, zoals mondspoelingen of tandpasta, kunnen een allergische reactie in de mond veroorzaken wat leidt tot glossitis.

Ziekten

Tongontsteking kan ook een (vroeg) symptoom zijn van een virusinfectie zoals herpes simplex (herpesvirus) of een schimmelinfectie zoals orale candidiasis. Een candida-infectie van de mond ontstaat als gevolg van verminderde lokale of systemische afweer, bijvoorbeeld door een verzwakt immuunsysteem.

Laag ijzergehalte

Een ontoereikende hoeveelheid ijzer in het bloed kan leiden tot glossitis. IJzer is nodig om hemoglobine te produceren. Hemoglobine is aanwezig in de rode bloedcellen, deze stof transporteert de zuurstof door het lichaam, waardoor er in organen, weefsels en spieren genoeg zuurstof aanwezig is om adequaat te kunnen functioneren. Lage niveaus van ijzer in het bloed kan leiden tot lage niveaus myoglobine. Myoglobine is het zuurstofbindende eiwit dat in grote hoeveelheden voorkomt in de spieren, waaronder ook de tong welke voornamelijk bestaat uit spieren.

Droge mond

Een droge mond en tong wordt veroorzaakt door een gebrek aan speeksel, dat kan worden veroorzaakt door een speekselklierstoornis of algehele dehydratatie (uitdroging).

Mondtrauma

Een wondje aan de tong veroorzaakt door bijvoorbeeld een slecht passend kunstgebit, een ruwe tand of kies of het drinken van een hete drank, kan aanleiding geven tot een tongontsteking.

Risicofactoren

Je hebt een verhoogd risico op een ontsteking van de tong wanneer er sprake is van:

• een mondletsel;
• het eten van gekruid voedsel;
• een slecht passend kunstgebit;
• herpes;
• een laag ijzergehalte;
• een droge mond;
• een voedselallergie;
• een immuunstoornis (een verstoring van het immuunsysteem).

Symptomen van glossitis: pijnlijke of dikke tong

De symptomen kunnen variëren en zijn afhankelijk van de oorzaak van de ontsteking. In het algemeen kunnen de volgende symptomen optreden:

• pijn of gevoeligheid van de tong;
• zwelling van de tong: een gezwollen tong of een dikke tong;
• verandering in de kleur van je tong;
• een onvermogen om te spreken, eten of slikken;
• verlies van papillen op het oppervlak van je tong.

Onderzoek en diagnose

De tandarts of arts zal je mond onderzoeken om te controleren op abnormale knobbels en blaren op de tong, tandvlees en zachte weefsels van je mond. Bloedmonsters en speekselmonsters kunnen ook worden genomen en naar een laboratorium worden gestuurd voor verder onderzoek.

Behandeling van glossitis

Een tongontsteking, ook wel glossitis genoemd, kan flink vervelend zijn. Je tong zwelt op, voelt pijnlijk aan, en soms krijg je zelfs moeite met eten of praten. Gelukkig zijn er verschillende manieren om de pijn te verlichten en je tong weer snel gezond te krijgen.

Goede mondhygiëne

Begin met een goede mondhygiëne. Poets je tanden zachtjes twee keer per dag en spoel je mond met een milde, alcoholvrije mondspoeling. Dit houdt je mond schoon en voorkomt verdere irritatie.

Vermijd irriterende voeding

Laat pittig eten, zure voedingsmiddelen en alcohol even staan. Deze kunnen de tong verder irriteren en de ontsteking verergeren. Kies voor zachte, neutrale voedingsmiddelen zoals yoghurt, appelmoes of pap, die je tong niet belasten.

Zachtjes spoelen met zout water

Spoel je mond een paar keer per dag met lauw zout water. Dit werkt ontsmettend en helpt bij het genezen van de ontsteking. Meng een theelepel zout in een glas warm water, spoel je mond voorzichtig en spuug het uit.

Hydrateren

Zorg dat je voldoende water drinkt om je mond vochtig te houden. Een droge mond kan de pijn verergeren en de genezing vertragen. Neem regelmatig een slokje water om je tong gehydrateerd te houden.

Pijnstillers

Als de pijn hevig is, kun je een pijnstiller zoals paracetamol nemen om de pijn te verlichten. Dit maakt het makkelijker om te eten en drinken zonder ongemak.

Antibiotica of medicatie

Als de glossitis door een bacteriële infectie komt, kan de arts een antibioticakuur voorschrijven. Bij andere oorzaken, zoals een schimmelinfectie of allergie, kan specifieke medicatie nodig zijn. In dit geval is het slim om je huisarts te raadplegen.

Behandeling van onderliggende oorzaken

Soms wordt glossitis veroorzaakt door een tekort aan bepaalde vitaminen of bloedarmoede. Een bloedonderzoek kan uitwijzen of je een tekort hebt aan bijvoorbeeld vitamine B12 of ijzer. In dat geval helpt een voedingssupplement om het probleem bij de wortel aan te pakken.

Prognose

De prognose bij een tongontsteking (glossitis) is gelukkig vaak positief! Met de juiste behandeling en wat geduld herstelt je tong meestal binnen een paar dagen tot een week. Als je goed zorgt voor je mondhygiëne en irriterende voeding even links laat liggen, merk je snel verbetering.

Bij een lichte ontsteking verdwijnen de klachten vaak vanzelf zodra de irritatiebron is weggenomen. Spoelen met zoutwater en het drinken van veel water versnellen het herstel. Als de oorzaak een infectie of vitaminegebrek is, geeft een behandeling met antibiotica of supplementen je tong al snel weer een gezonde glans.

De meeste gevallen van glossitis hebben geen blijvende gevolgen, en zodra de pijn weg is, kun je weer zonder zorgen praten, eten en lachen. Blijvende schade aan je tong komt zelden voor, en de pijn en zwelling verdwijnen meestal volledig.

Heb je de neiging om snel een ontstoken tong te krijgen? Zorg dan dat je gezond eet, goed hydrateert en voorzichtig bent met pittig eten of te veel alcohol. Zo hou je die vervelende glossitis op afstand.

Complicaties

Glossitis (tongontsteking) gaat meestal vanzelf over, maar als je het negeert of als er onderliggende problemen spelen, kunnen er complicaties optreden. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

Blijvende pijn en irritatie

Als de oorzaak van de ontsteking niet wordt aangepakt, zoals een bacteriële infectie of vitaminegebrek, blijft de pijn aanhouden. Dit kan het eten, drinken en praten langdurig ongemakkelijk maken.

Smaakverlies

Glossitis kan leiden tot een tijdelijk verlies van smaak. In ernstige gevallen kan dit langer duren, en je smaak kan minder scherp worden. Dit kan behoorlijk frustrerend zijn als je van eten houdt!

Slikproblemen

Een gezwollen tong kan slikken lastig maken. In ernstige gevallen ontstaat er zelfs risico op verstikking of verslikken. Dit is vooral vervelend als je ook moet vechten tegen een pijnlijke keel of andere mondklachten.

Mondinfecties

Als glossitis wordt veroorzaakt door een bacteriële of schimmelinfectie en dit niet wordt behandeld, kunnen de infecties zich verspreiden naar andere delen van de mond. Dit leidt tot verdere ontstekingen en zelfs abcessen.

Complicaties door onderliggende ziektes

Als de glossitis te maken heeft met een onderliggende aandoening zoals bloedarmoede, vitaminegebrek of een auto-immuunziekte, kan het verwaarlozen van de tongontsteking leiden tot verergering van die aandoening. Dit zorgt dan niet alleen voor aanhoudende tongklachten, maar ook voor andere gezondheidsproblemen.

Lees verder

• Zweertje in de mond of zweertje op tong: aften, wat te doen?
• Zweertjes op tong, zweertjes in de mond: Gingivostomatitis
• Tongontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling glossitis
• Bultjes op de tong: oorzaken van witte of rode tongbultjes
• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn