Bultje gehemelte: oorzaken van knobbeltje op het gehemelte

Een bultje in je gehemelte of verhemelte kan erg storend zijn. Het bultje kan zich op alle plekken van je gehemelte voordoen, zowel voorin als achterin. Veel mensen maken zich zorgen als ze een vreemd bultje of knobbeltje ergens in het lichaam opmerken, vooral als het bultje verschijnt in de mond of in je gehemelte. Een bultje in je gehemelte kan onschuldig zijn en gaat het vanzelf over, maar soms wijst het op een onderliggende aandoening die behandeling behoeft. Als je aan afwijking opmerkt in je mond of gehemelte, dan kun je dit na laten kijken door de tandarts of huisarts. Als de oorzaak is vastgesteld van het bultje in je gehemelte, kan de arts bepalen welke behandeling noodzakelijk is. Niet altijd is behandeling nodig bij een bultje of knobbeltje op je gehemelte. Soms volstaat zelfzorgbehandeling.

• Oorzaken van een bultje op gehemelte
• Vergrote papil
• Roken en afwijkingen aan verhemelte
• Knobbeltje in gehemelte door een abces
• Peritonsillair abces of keelabces
• Tandabces
• Koortsblaasjes in gehemelte
• Bultje op gehemelte door een cyste
• Mucocele of slijmcyste
• Parels van Epstein
• Torus palatinus
• Bultje op gehemelte door kanker
• Mondkanker
• Speekselklierkanker
• Aften op het gehemelte
• Jeukende bultjes als gevolg van allergieën
• Soa's: herpes en hiv
• Bult na wortelkanaalbehandeling of vanwege een beugel
• Trauma door tongpiercing
• Boventallige tanden
• Wanneer tandarts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Aanvullende onderzoeken
• Diagnose
• Behandeling van knobbeltje op gehemelte
• Bestraling, chemotherapie en chirurgie
• Excisie (wegsnijden)
• Antibiotica en antivirale medicijnen
• Stoppen met roken
• Prognose
• Complicaties
• Infecties
• Mondkanker
• Problemen met eten en slikken
• Spraakproblemen
• Cosmetische complicaties
• Secundaire aandoeningen
• Preventie

Oorzaken van een bultje op gehemelte

Er kunnen verschillende mogelijke oorzaken zijn van het verschijnen van een bultje of meerdere bultjes of knobbeltjes op je gehemelte. Vaak gaat het om een onschuldig verschijnsel, maar soms is er sprake van een ernstige onderliggende aandoening die behandeling behoeft.

Vergrote papil

Als je last hebt van bultjes achter je voortanden, dan kan dit wijzen op vergrote papillen. Deze hobbeltjes komen vaak voor. De papillen kunnen iets zijn vergroot of tijdelijk geïrriteerd zijn, bijvoorbeeld door het eten van hard voedsel dat tegen je verhemelte is aangekomen of door te heet voedsel.

Roken en afwijkingen aan verhemelte

Roken is een mogelijke oorzaak van afwijkingen aan je gehemelte. Dit gebeurt vooral als je pijp of sigaar rookt. Uiteindelijk kan dit resulteren in wat wordt aangeduid als 'nicotine stomatitis'. Het gaat hierbij om een diffuse witte vlek op het harde gehemelte.

Knobbeltje in gehemelte door een abces

Peritonsillair abces of keelabces

Bij een peritonsillair abces of keelabces vormt zich een abces in de weefsels van de keel naast een van de keelamandelen. Dit abces zorgt ervoor dat het gehemelte en de huig naar het midden van de mondholte wordt geduwd. Andere symptomen zijn eenzijdig keelpijn, pijn bij het slikken en koorts en rillingen.

Tandabces

Een tandabces is een etterophoping die veroorzaakt wordt door bacteriën in of rond een tand. Dit kan een bultje of zwelling rond je tand veroorzaken. Een tandabces kan allerlei symptomen tweegbrengen, waaronder koorts, pijn bij het kauwen, een slechte of bittere smaak in de mond en een stinkende adem. Daarnaast kun je last krijgen van gezwollen halsklieren, gezwollen tandvlees. pijnlijk tandvlees en gevoeligheid van de tanden voor warmte en koude.

Koortsblaasjes in gehemelte

Een koortslip geeft symptomen zoals tintelingen, pijn, jeuk of een brandend gevoel. Er ontstaan bij een koortslip blaasjes en later korstjes op de lip. Deze worden ook wel 'koortsblaasjes' genoemd. Koortsblaasjes tref je meestal aan buiten de mond en op of rond de lippen. Bevinden ze zich toch in de mond, dan zijn ze veelal aanwezig op het tandvlees of het gehemelte.

Bultje op gehemelte door een cyste

Mucocele of slijmcyste

Soms kunnen knobbeltjes of bultjes op je gehemelte wijzen op een mucocele of slijmcyste. Dit is een knobbel die lijkt op een cyste en onschadelijk is. Deze knobbel op je harde verhemelte ontstaat doordat de afvoergang van een speekselklier geblokkeerd raakt. Hierdoor komt het speeksel vast te zitten en dit leidt uiteindelijk tot een zachte en pijnloze bobbel die blauwachtig of parelachtig van kleur is. Een belangrijke oorzaak van deze obstructie van de speekselklier is frequent zuigen of bijten en soms komt het door een tongpiercing.

Parels van Epstein

Parels van Epstein duidt op kleine verdikte inclusiecysten op het gehemelte of op het tandvlees. Deze bultjes komen voor bij bijna 80% van de kinderen en zijn vrij normaal, onschadelijk en pijnloos. Ze bestaan ​​uit een geelachtige of witte bult op het gehemelte of het tandvlees. Meestal vereisen ze geen speciale behandeling en vervagen ze binnen enkele weken. Het is echter mogelijk dat je een kinderarts moet raadplegen als de bultjes blijven bestaan.

Torus palatinus

Een torus palatinus is een exostose (een benige uitwas van het bot, bedekt met een kraakbeenkap) van het zachte verhemelte of velum. Deze groei is geen ernstig probleem en je hoeft je er geen zorgen over te maken. Het is heel normaal en veroorzaakt geen schade of complicaties. In de meeste gevallen heeft deze groei een diameter van 2 cm., hoewel de omvang kan variëren van persoon tot persoon. In de loop der jaren kan het iets groter worden.

Bultje op gehemelte door kanker

Mondkanker

Wanneer je langdurig last hebt van een zwelling, zweertje of wondje in de mond, dan kan dit een aanwijzing zijn voor mondkanker. Dit is een levensbedreigende situatie. Als het niet vroeg genoeg wordt gediagnosticeerd en behandeld, kan het zich ook naar andere delen van je lichaam verspreiden. Het kan de amandelen, lippen, wangen, sinussen, het gehemelte, de mondbodem, klieren, keel en tong ernstig beïnvloeden.

Speekselklierkanker

Het gehemelte of het bovenste gedeelte van de mond bestaat uit kleine speekselklieren. Speekselklierkanker is een vorm van kanker, waarbij er een kwaadaardig gezwel in één of meer speekselklieren groeit. Naast pijn, ontstaat er vaak ook een zwelling in de wang of onder de kaak. De omvang en locatie van de tumor bepaalt mede de verschijnselen.

Aften op het gehemelte

Aften zijn zweertjes in de mond, vaak aan de binnenkant van de wangen en de lippen. Aften zijn kunnen ook op de tong of onder de tong en zelfs op het gehemelte zitten. Deze zweertjes kunnen verschijnen als gele, rode of witte bultjes. Mogelijke oorzaken van aften zijn:

• stress of angst
• bepaalde voedingsmiddelen eten
• hormonale veranderingen
• ijzergebrek of bloedarmoede
• ziekte van Crohn

Jeukende bultjes als gevolg van allergieën

Soms kunnen jeukende bultjes in je mond verschijnen door allergische reacties. Deze allergische reacties kunnen worden veroorzaakt door voedsel, medicijnen en zelfs vaccins.

Soa's: herpes en hiv

Bultjes of knobbeltjes op je gehemelte kunnen ook het gevolg zijn van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals hiv en genitale herpes.

Bult na wortelkanaalbehandeling of vanwege een beugel

Na een wortelkanaalbehandeling of een ingreep in de mond, kun je last krijgen van een harde knobbel op je gehemelte, in de buurt van het tandvlees van je boventanden. Het begint vaak als een bult op je tandvlees en het blijft een tijdje bestaan. Dit type bultjes treedt meestal op als gevolg van een schimmelinfectie in de mond als gevolg van slechte mondhygiëne.

Trauma door tongpiercing

Als je een keer op je tong bijt, kun je een pijnlijke plek of bult krijgen. Je kunt soms ook een bult op je gehemelte krijgen als gevolg van een tongpiercing die je draagt. Dit kan als volgt worden uitgelegd. De tong in je mond rust met een beetje druk tegen het gehemelte als je mond gesloten is. Een tongpiercing is een 'vreemd voorwerp' in je mond dat je gehemelte kan irriteren. Dit kan resulteren in een bultje of bobbel in je gehemelte.

Boventallige tanden

Bij hyperdontie heb je een of meer tanden te veel. Meestal zien we dit bij de laterale snijtand of bij de verstandskiezen. Hyperdontie veroorzaakt veelal meestal plaatsgebrek voor de tanden. De behandeling bestaat daarom vaak uit extractie of chirurgisch verwijderen van het te veel aangelegd element.

Wanneer tandarts raadplegen?

Er zijn gevallen waarin een knobbeltje of bultje in je gehemelte zonder duidelijk reden verschijnt en vanzelf weer verdwijnt. Neem in de volgende gevallen contact op met de huisarts of tandarts:

• het bultje wordt groter in omvang
• het bultjes bloedt
• het bultje veroorzaak (extreme) pijn
• het bultje zit er na twee weken nog steeds
• het knobbeltje verstoort het dagelijks leven
• een knobbel die van vorm verandert
• een slecht passend kunstgebit of andere tandheelkundige problemen
• een vieze smaak in de mond
• ernstige brandwonden
• kauwpijn
• moeite met slikken
• pijn bij het slikken
• moeite met ademhalen
• pijn die langer dan een paar dagen aanhoudt
• ernstig verkleurde plekken in de mond

Onderzoek en diagnose

Als je een bultje op je gehemelte opmerkt dat aanhoudt of als je andere symptomen ervaart zoals pijn, bloeding of een verandering in grootte, is het belangrijk om een arts of tandarts te raadplegen voor een juiste diagnose. Het onderzoek begint met een lichamelijk onderzoek van de mondholte, waarbij de arts of tandarts de bult visueel inspecteert en de aangetaste gebieden aanraakt om te voelen of er sprake is van zwelling, gevoeligheid of andere abnormaliteiten.

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts of tandarts je mond, gehemelte, tanden en tandvlees zorgvuldig onderzoeken. Er kan gebruik worden gemaakt van een tongspatel of een lichtbron om een beter zicht te krijgen op de mondholte en het gehemelte. De arts of tandarts zal vragen stellen over de bult, zoals:

• Hoe lang is de bult er al?
• Is de bult veranderd in grootte of vorm?
• Voel je pijn of andere ongemakken?
• Heb je andere symptomen zoals koorts, slikproblemen of een vieze smaak in de mond?

Aanvullende onderzoeken

Afhankelijk van de bevindingen tijdens het lichamelijk onderzoek kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn om de onderliggende oorzaak van het bultje vast te stellen.

• Röntgenfoto: Een röntgenfoto kan helpen om eventuele tandproblemen zoals abcessen of tandcysten te detecteren die het bultje kunnen veroorzaken.
• CT-scan of MRI: Als de arts vermoedt dat de oorzaak van het bultje ernstiger is, zoals een tumor of speekselklierkanker, kan beeldvormend onderzoek zoals een CT-scan of MRI worden voorgesteld om een gedetailleerder beeld te krijgen van de grootte en locatie van de afwijking.
• Biopsie: Als er een vermoeden bestaat van kanker, kan een biopsie worden uitgevoerd. Hierbij wordt een klein stukje weefsel uit het bultje gehaald en naar het laboratorium gestuurd voor verder onderzoek. Dit kan helpen om vast te stellen of het om een kwaadaardig gezwel gaat.
• Bloedonderzoek: In sommige gevallen kan bloedonderzoek nodig zijn om infecties of andere systemische aandoeningen uit te sluiten die mogelijk verantwoordelijk zijn voor het bultje op het gehemelte.

Diagnose

Zodra de resultaten van de onderzoeken binnen zijn, kan de arts een diagnose stellen. Dit kan variëren van onschuldige aandoeningen zoals een vergrote papil of slijmcyste, tot ernstigere aandoeningen zoals een abces of mondkanker. De behandelingsopties worden afgestemd op de diagnose en de ernst van de onderliggende aandoening.

Behandeling van knobbeltje op gehemelte

De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Bestraling, chemotherapie en chirurgie

In het geval van mondkanker of speekselklierkanker is een goede chirurgische behandeling vereist om de tumor te verwijderen. Het wordt meestal gedaan met behulp van lokale anesthesie. Vaak is bestraling (radiotherapie) na de operatie nodig.

Excisie (wegsnijden)

Sommige bultjes op je gehemelte verdwijnen zonder enige behandeling, zoals mucoceles. Als ze echter lang blijven bestaan ​​en blijven terugkomen, kunnen ze desgewenst worden weggesneden. Hierbij worden tevens de onderliggende speekselklieren meegenomen.

Antibiotica en antivirale medicijnen

In het geval van een infectie kunnen antivirale middelen of antibiotica voorgeschreven worden om je te ontdoen van de ziekteverwekkers die de bultjes op het verhemelte veroorzaken.

Stoppen met roken

Stoppen met roken is een van de meest voor de hand liggende maatregelen die je kunt nemen om bultjes in je gehemelte te voorkomen en te bestrijden. Matig alcoholgebruik is ook aan te raden.

Prognose

De vooruitzichten voor een bultje op je gehemelte hangen sterk af van de oorzaak. In veel gevallen is het iets onschuldigs, zoals een slijmcyste, een irritatie door warm of hard voedsel, of een vergrote papil, en verdwijnen de klachten vanzelf of met minimale behandeling. Als dat het geval is, hoef je je meestal geen zorgen te maken, en de prognose is dan ook uitstekend.

Bij ernstigere oorzaken, zoals een abces of een infectie, kan de prognose nog steeds positief zijn, zolang je op tijd de juiste behandeling krijgt. Een antibiotica- of antivirale behandeling kan vaak snel verlichting bieden, en de meeste mensen herstellen volledig zonder blijvende problemen.

In zeldzame gevallen, zoals bij speekselklierkanker of mondkanker, kan de prognose afhangen van hoe vroeg de ziekte wordt ontdekt. Hoe eerder de diagnose wordt gesteld, hoe beter de kans op een succesvolle behandeling. Als kanker tijdig wordt opgespoord, zijn er goede vooruitzichten met behandelingen zoals chirurgie, bestraling of chemotherapie.

Kortom, de prognose varieert per oorzaak, maar in de meeste gevallen is het vooruitzicht goed, vooral als je op tijd naar de dokter gaat en de juiste behandeling krijgt. Het is belangrijk om alert te blijven, vooral als de bultjes in je gehemelte langer dan twee weken aanhouden of gepaard gaan met andere symptomen.

Complicaties

De meeste bultjes op het gehemelte zijn onschuldig en verdwijnen vanzelf, maar in sommige gevallen kunnen complicaties optreden, vooral als er sprake is van een ernstigere onderliggende aandoening. Hier zijn enkele mogelijke complicaties die kunnen ontstaan bij bultjes op het gehemelte:

Infecties

Als een bultje op het gehemelte wordt veroorzaakt door een abces of een bacteriële infectie, kan dit leiden tot verdere verspreiding van de infectie als het niet wordt behandeld. Dit kan resulteren in pijn, zwelling, koorts en soms ook een etterende afscheiding. In ernstige gevallen kan de infectie zich uitbreiden naar andere delen van de mond of zelfs naar de nek en luchtwegen, wat gevaarlijk kan zijn.

Mondkanker

Als een bultje op het gehemelte wordt veroorzaakt door mondkanker of speekselklierkanker, kan het uitblijven van behandeling ernstige gevolgen hebben. Kanker in de mond kan zich naar andere delen van het lichaam verspreiden als het niet vroegtijdig wordt opgespoord en behandeld. Dit kan leiden tot levensbedreigende complicaties.

Problemen met eten en slikken

Bultjes op het gehemelte, vooral als ze groot of pijnlijk zijn, kunnen het eten en slikken bemoeilijken. Dit kan leiden tot gewichtsverlies, ondervoeding of uitdroging als de pijn je ervan weerhoudt om voldoende te eten of te drinken. Bij langdurige problemen kan dit een aanzienlijke invloed hebben op je algehele gezondheid.

Spraakproblemen

Als een bultje zich op een plek bevindt die je spraak beïnvloedt, kan dit leiden tot spraakproblemen of problemen met de articulatie. Dit kan vooral storend zijn als de bult groter wordt of als er meerdere bultjes ontstaan in de mond.

Cosmetische complicaties

Hoewel cosmetische problemen zelden ernstig zijn, kunnen bultjes op het gehemelte die zichtbaar zijn of je mond vervormen, leiden tot gevoelens van onzekerheid of schaamte. Dit kan invloed hebben op je zelfvertrouwen, vooral als de bultjes langdurig aanhouden.

Secundaire aandoeningen

In sommige gevallen kunnen onbehandelde bultjes op het gehemelte leiden tot secundaire aandoeningen, zoals schimmelinfecties of littekens in de mond. Dit kan gebeuren als het bultje herhaaldelijk geïrriteerd raakt of als de mondhygiëne onvoldoende is, wat bijdraagt aan verdere complicaties.

Preventie

Het voorkomen van bultjes op je gehemelte hangt sterk af van de oorzaak, maar er zijn een aantal algemene maatregelen die je kunt nemen om de kans op problemen te verkleinen:

• Zorg voor goede mondhygiëne: Regelmatig poetsen, flossen en het gebruik van mondwater helpen om bacteriën en voedselresten te verwijderen, wat de kans op infecties en abcessen vermindert.
• Vermijd irriterend voedsel: Vermijd het eten van zeer heet of scherp voedsel dat het gehemelte kan irriteren of beschadigen. Zorg ervoor dat je eten goed is afgekoeld voordat je het consumeert.
• Stop met roken: Roken kan leiden tot irritatie van het gehemelte en verhoogt de kans op ernstige aandoeningen zoals mondkanker. Door te stoppen met roken verlaag je het risico op afwijkingen aan je gehemelte.
• Let op je tandheelkundige gezondheid: Regelmatige tandartsbezoeken helpen om problemen zoals tandabcessen vroegtijdig op te sporen en te behandelen voordat ze zich kunnen ontwikkelen tot bultjes op het gehemelte.
• Bescherm je mond tegen letsel: Wees voorzichtig met activiteiten die je mond kunnen beschadigen, zoals kauwen op harde objecten of het dragen van een tongpiercing. Deze kunnen kleine verwondingen veroorzaken die leiden tot bultjes of irritaties.
• Houd allergieën onder controle: Als je allergisch bent voor bepaalde voedingsmiddelen of medicijnen, vermijd deze dan om jeukende bultjes of irritaties in je mond te voorkomen.

Lees verder

• Parels van Epstein: wit bultje tandvlees/gehemelte bij baby
• Speekselklierkanker: symptomen, oorzaak en behandeling
• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Gezwollen gehemelte: oorzaken zwelling van het gehemelte
• Pijn gehemelte: oorzaken pijnlijk en gezwollen gehemelte