Likdoorns en eelt: Harde huidletsels op voeten door druk

Likdoorns en eelt zijn harde, mogelijk pijnlijke letsels die vaak op de voeten ontstaan door druk of wrijving. Ze ontstaan wanneer de huid zich probeert te beschermen tegen verwondingen, druk of wrijving door een verdikte huidlaag te vormen. Pijn en gevoeligheid van de huid, samen met een harde, verdikte huid, zijn kenmerkend voor deze huidletsels. Hoewel likdoorns en eelt op zichzelf niet gevaarlijk zijn, kunnen ze wel irritatie veroorzaken. Risicofactoren voor het ontwikkelen van likdoorns en eelt omvatten slecht passende schoenen, zweetvoeten en langdurig rechtstaan. Vrouwen worden vaker door deze huidproblemen getroffen dan mannen. Er zijn diverse thuisbehandelingen beschikbaar voor het aanpakken van eelt en likdoorns, maar in sommige gevallen kan medisch advies of een professionele medische behandeling nodig zijn.

• Terminologie van likdoorns en eelt
• Epidemiologie
• Oorzaken: Door druk en wrijving
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van letsels aan voeten en elders op de huid
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van likdoorns en eelt

Terminologie van likdoorns en eelt

Eelt
Eelt is een deel van de huid dat hard en dik is geworden door wrijving, druk of irritatie. Dit treedt vaak op op de voeten, maar ook de handen, ellebogen of knieën zijn mogelijk aangetast. Eelt is gelig of bleek van kleur. Het voelt klonterig aan (voetknobbeltje), maar omdat de huid dik is, is het getroffen gebied minder gevoelig voor aanraking dan de huid er omheen. Eelt is vaak groter en breder dan likdoorns, met minder gedefinieerde randen.

Likdoorns
Likdoorns zijn een soort eelt, gemaakt van dode huid. Ze vormen zich meestal op gladde, haarloze huidoppervlakken, vooral aan de bovenkant of de zijkant van de tenen. Ze zijn meestal klein en rond, met een duidelijk gedefinieerd centrum dat hard of zacht is. Harde likdoorns zijn klein, en ze komen voor in gebieden met een stevige, harde huid, waar de huid verdikt is of waar er eelt is, en in benige delen van de voet. Zachte likdoorns hebben een witte kleur met een rubberachtige textuur. Ze komen vaker voor tussen de tenen, in gebieden met vochtige en zweterige huid.

Epidemiologie

Eelt en likdoorns komen veel voor bij volwassenen, vooral bij mensen die veel staan of lopen. Ze tasten meer vrouwen aan dan mannen. De incidentie van deze aandoeningen neemt toe met de leeftijd, doordat de huid dunner en minder elastisch wordt. Onderzoekers schatten dat ongeveer 10% van de volwassenen in ontwikkelde landen last heeft van eelt of likdoorns. De prevalentie kan ook variëren afhankelijk van beroep, levensstijl en schoeisel.

Oorzaken: Door druk en wrijving

Eelt en likdoorns ontstaan voornamelijk door langdurige druk en wrijving op de huid. Deze aandoeningen ontwikkelen zich als een beschermingsmechanisme van de huid tegen herhaalde belasting. Druk en wrijving leiden tot een verdikking van de huid, die zich omgevormd tot eelt of likdoorns. Hoewel eelt en likdoorns vaak geen ernstige medische problemen veroorzaken, kunnen ze ongemak en pijn veroorzaken.

Risicofactoren

De volgende risicofactoren zijn gekoppeld aan een hogere incidentie van likdoorns en eelt:

• alles dat druk of wrijving op de huid veroorzaakt
• bunions (pijnlijke misvorming van gewricht van grote teen met pijn en zwelling aan grote teen), hamertenen (abnormale bocht in middelste gewricht van de teen) en andere voetproblemen en misvormingen
• een oudere leeftijd, omdat er minder vetweefsel in de huid is, wat leidt tot minder opvulling en een hoger risico op het ontwikkelen van eelt, vooral op de bal van de voet
• geen sokken dragen
• herhaalde acties zoals joggen of lopen op een bepaalde manier
• regelmatig blootsvoets lopen, omdat de huid dan verdikt om zichzelf te beschermen
• slecht passende schoenen:
• een slecht geplaatste naad in een schoen die tegen de huid wrijft
• schoenen die te los zitten en wrijving veroorzaken
• te strakke schoenen of te hoge hakken
sokken die niet goed passen

Symptomen

Likdoorns en eelt geven een patiënt het gevoel dat hij op stenen loopt. Volgende tekenen wijzen mogelijk op de aanwezigheid van likdoorns of eelt:

• een dik en ruw gebied van de huid
• een huid die schilferig en droog of wasachtig is
• een verheven, verharde bobbel (huidknobbeltje)
• pijn of gevoeligheid onder de huid

Alarmsymptomen

Als een likdoorn of eelt gaat ontsteken of erg veel pijn gaat doen, is medisch advies nodig. Patiënten met een slechte bloedsomloop, een fragiele huid of zenuwproblemen en gevoelloosheid aan de voeten moeten eveneens met hun arts praten alvorens likdoorns en eelt thuis te behandelen. Ook patiënten met diabetes mellitus, perifere neuropathie (schade aan zenuwen met zenuwpijn en zwakte) en een perifere arteriële ziekte (pijn en kramp aan been) moeten erg voorzichtig zijn.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose gebeurt op basis van de karakteristieke veranderingen in de huid. Gespecialiseerde testen zijn niet nodig. De arts bekijkt voorts ook nog de voetstructuur om te kijken of mogelijk afwijkingen aanwezig zijn. Bij een vermoeden van een probleem met de onderliggende botstructuur, is een röntgenfoto gerechtvaardigd.

Behandeling van letsels aan voeten en elders op de huid

Zelfzorg

Veel patiënten behandelen likdoorns en eelt thuis en maken gebruik van vrij verkrijgbare producten van een apotheek.

Tips zijn onder meer:

• dagelijks een vochtinbrengend middel op de voeten gebruiken. Producten die salicylzuur, ureum of ammoniumlactaat bevatten, helpen de droge huid te verzachten en voor te bereiden op vijlen.
• de likdoorn of het eelt weken in warm water gedurende vijf tot tien minuten, vervolgens het gebied opvullen of schrapen met een puimsteen. Cirkelvormige of zijwaartse bewegingen verwijderen de dode huid.
• schoenen en sokken dragen die goed passen en beschermende voetkussens of inlegzolen dragen
• schuim- of siliconenkussentjes tussen de tenen plaatsen om de druk op een likdoorn te verminderen.
• steunzolen dragen bij een onderliggende voetmisvorming
• stoppen met herhaalde handelingen die likdoorns en eeltplekken veroorzaken

Salicylzuur
Likdoorns en eelt zijn goed te behandelen met vele soorten medicinale producten die de verdikte, dode huid chemisch afbreken. Deze producten delen allemaal hetzelfde actieve ingrediënt, namelijk salicylzuur. Dit ingrediënt is ook beschikbaar in vrij verkrijgbare producten voor het verwijderen van wratten. Salicylzuur is een keratolyticum. Dit breekt namelijk het eiwit (keratine) af dat het grootste deel vormt van zowel de eelt als de dikke laag dode huid die er vaak bovenop ligt. Het is belangrijk om goed de richtlijnen op de verpakking op te volgen. Salicylzuurbehandelingen zijn beschikbaar in verschillende vormen, waaronder applicators, druppels, pads en pleisters.

Professionele medische behandeling

Een rode en gezwollen huid rond het likdoorn of eelt wijst mogelijk op een infectie. Als er een huidinfectie is of een risico op infectie bestaat, schrijft de arts antibiotische zalf voor. Bij onderliggende botstructuurproblemen is een operatie soms vereist. Een chirurgische verwijdering van likdoorns kan ook helpen als zelfzorgmaatregelen niet effectief zijn. Verder kan de arts andere behandelingen adviseren, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de oorzaak van het probleem.

Prognose

Eelt en likdoorns kunnen goed worden behandeld, en de meeste patiënten ervaren aanzienlijke verbetering met zelfzorgmaatregelen. Bij veel mensen verdwijnen likdoorns en eelt door het vermijden van druk en wrijving op de huid. Indien ze echter blijven bestaan, kunnen ze een voortdurende bron van ongemak en pijn blijven. Tijdige behandeling kan verergering van de symptomen voorkomen.

Complicaties

Bij mensen met een verminderde gevoeligheid of bloedsomloop kunnen complicaties optreden, zoals:

• ontstekingen door krassen of scheurtjes in de huid
• ulcera, vooral bij mensen met diabetes of een slechte bloedsomloop
• infecties die zich naar diepere huidlagen verspreiden

Preventie van likdoorns en eelt

Om het risico op het ontwikkelen van likdoorns en eelt te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• elke avond de voeten met water en zeep wassen, en gebruik een schrobborstel om dode huidcellen te verwijderen
• na het wassen en drogen een speciale voetcrème aanbrengen, specifiek ontworpen voor de voeten en geen gewone bodylotion gebruiken
• goed passende schoenen en sokken dragen, waarbij de naden de huid niet beschadigen
• schoenen later op de dag kopen, wanneer de voeten iets zijn gezwollen, om ervoor te zorgen dat ze ook op hun grootst goed passen
• voetklachten of huidirritaties onmiddellijk behandelen om verdere problemen te voorkomen
• de teennagels recht afknippen en vermijden dat ze naar beneden of onder een hoek worden geknipt
• regelmatig een puimsteen of voetvijl gebruiken om harde huid voorzichtig te verwijderen
• elke dag schone sokken dragen en gebruik talkpoeder om overmatig zweten te voorkomen
• de handen beschermen tijdens het gebruik van gereedschap, bijvoorbeeld met opgevulde handschoenen of door de handgrepen van het gereedschap regelmatig af te vegen
• draag goed passende schoenen en sokken om druk en wrijving te minimaliseren
• verander regelmatig van schoenen en kies voor goed geventileerde en comfortabele schoenen
• gebruik schokabsorberende inlegzolen of kussentjes indien nodig om druk te verlichten
• voorkom langdurige druk en wrijving door het dragen van beschermende voetkussens en door regelmatig de stand en pasvorm van je schoenen te controleren
• houd de voeten goed gehydrateerd door regelmatig een vochtinbrengend middel te gebruiken

Lees verder

• Slecht passende schoenen: Problemen aan tenen en voeten
• Bunions: Pijnlijke misvorming van gewricht van grote teen
• Teenpijn: Pijn aan teen of tenen door aandoening of letsel
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten