Bunions: Pijnlijke misvorming van gewricht van grote teen

Een bunion, of hallux valgus, is een benige, gezwollen en vaak pijnlijke misvorming van het gewricht aan de basis van de grote teen, aan de buitenkant van de voet. Het belangrijkste symptoom van een bunion is dat de grote teen naar de andere tenen op dezelfde voet wijst, waardoor het voetbot (het eerste middenvoetsbeentje) naar buiten uitsteekt. Andere veel voorkomende symptomen zijn teenpijn, eeltknobbels en roodheid van de huid. Onbehandelde bunions kunnen verergeren, wat de noodzaak voor behandeling onderstreept. Behandelopties omvatten het dragen van goed passend schoeisel, medicatie en in sommige gevallen een operatie. De vooruitzichten variëren van geen pijn tot ernstige invaliderende problemen door de botaandoening.

• Synoniemen van bunion
• Epidemiologie van de Misvorming aan het Gewricht van de Grote Teen
• Oorzaken van bunions
• Risicofactoren
• Aandoeningen
• Erfelijke factoren
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Pijn, zwelling en eeltknobbels aan de grote teen
• Fysieke problemen
• Emotionele problemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van de pijnlijke misvorming van het teengewricht
• Gewicht
• Goed passend schoeisel
• IJs aanbrengen
• Medicatie
• Oefeningen
• Operatie
• Prognose
• Complicaties
• Onbehandelde bunions
• Na een operatie
• Preventie van bunions

Synoniemen van bunion

Andere termen voor deze aandoening zijn:

• hallux abductovalgus
• hallux valgus

Epidemiologie van de Misvorming aan het Gewricht van de Grote Teen

Bunions zijn een veelvoorkomende voetafwijking die ongeveer één op de drie volwassenen treft. De prevalentie van bunions neemt toe met de leeftijd. Vrouwen zijn vaker getroffen dan mannen, mogelijk door anatomische verschillen in de voet, het schoeisel en genetische factoren. Aangeboren hallux valgus komt zelden voor bij baby's, terwijl juveniele of puberale hallux valgus sporadisch bij kinderen kan optreden.

Oorzaken van bunions

Anno augustus 2024 zijn de exacte oorzaken van bunions nog niet volledig begrepen. Zowel omgevings- als genetische factoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze teenafwijking. Een bunion ontstaat door een vergroting van het binnenste gedeelte van het gewricht aan de voet van de grote teen. Dit resulteert in een misvormd gewricht, waarbij de grote teen naar binnen draait en de andere tenen opzij duwt. Soms is er extra botgroei door ontsteking aanwezig. Door de verkeerde positie van de grote teen kan het eerste middenvoetsbeentje naar buiten uitsteeken.

Risicofactoren

Erfelijke en omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van bunions. De aandoening heeft geen duidelijk overervingspatroon, maar veel mensen met bunions hebben familieleden met dezelfde aandoening. Het risico op het ontwikkelen van bunions is hoger bij eerstegraads familieleden van getroffen personen (zoals broers en zussen of kinderen) vergeleken met de algemene bevolking. Bij bunions die ontstaan als onderdeel van een genetisch syndroom, volgen ze het overervingspatroon van dat syndroom.

Aandoeningen

Voetletsel kan bijdragen aan de ontwikkeling van bunions. Andere risicofactoren zijn ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis, jicht en artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen). Platvoeten en polio zijn ook in verband gebracht met hallux valgus. Bunions kunnen ook voorkomen bij zeldzame genetische syndromen die de botontwikkeling beïnvloeden, zoals het Chitayat-syndroom en fibrodysplasia ossificans progressiva.

Erfelijke factoren

Congenitale (aangeboren) en juveniele hallux valgus zijn vaak gerelateerd aan genetische afwijkingen die de gewrichten beïnvloeden. Bij bunions die op latere leeftijd ontstaan, kunnen erfelijke factoren die verband houden met de voetstructuur en voetmechanica het risico verhogen.

Omgevingsfactoren

Het dragen van slecht passende schoenen vormt een belangrijke risicofactor. Schoenen die te strak zitten, hoge hakken of smalle teenruimtes kunnen de kans op bunions verhogen. Slecht passende schoenen veroorzaken mogelijk geen bunions, maar kunnen de aandoening verergeren of versnellen bij mensen met een aanleg voor de aandoening. Atleten zijn vaak kwetsbaarder vanwege de overbelasting van hun voeten. Overgewicht en langdurig rechtstaan spelen ook een rol in de ontwikkeling van bunions.

Symptomen: Pijn, zwelling en eeltknobbels aan de grote teen

Fysieke problemen

Bunions ontwikkelen zich geleidelijk. De druk op het gewricht aan de basis van de grote teen zorgt ervoor dat de teen naar binnen draait richting de tweede teen. Dit kan leiden tot ontsteking en pijn in de slijmbeurs (bursa) nabij het gewricht. Naarmate de afwijking vordert, kunnen symptomen zoals teenpijn, voetpijn en een beperkt bewegingsbereik van de grote teen optreden. Eeltknobbels of likdoorns kunnen zich ontwikkelen op de plaatsen waar de grote teen en de tweede teen tegen elkaar wrijven of op de bal van de voet.

Bunions kunnen de volgende symptomen veroorzaken:

• Aanhoudende of intermitterende teenpijn en/of voetpijn
• Eeltknobbels of likdoorns, vaak op de plaatsen waar de grote teen tegen de tweede teen wrijft of op de bal van de voet
• Beperkt bewegingsbereik van de grote teen, vooral wanneer artritis aanwezig is
• Een doof of branderig gevoel
• Verharde huid onder de voet
• Roodheid en zwelling rond het teengewricht door ontsteking
• Stijfheid

Emotionele problemen

De pijn en de moeilijkheid om goed passende schoenen te vinden kunnen de mobiliteit en de fysieke en mentale gezondheid van patiënten beïnvloeden. Bunions kunnen ook het zelfbeeld aantasten, vooral als patiënten zich ongemakkelijk voelen over de uitstraling van hun voeten.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een bunion begint met een klinisch onderzoek van de voeten en een beoordeling van het schoeisel. Röntgenfoto's worden vaak gemaakt om de ernst van de bunion te beoordelen en om de beste behandelopties te bepalen.

Behandeling van de pijnlijke misvorming van het teengewricht

Gewicht

Het handhaven van een gezond gewicht kan de druk op de voetgewrichten verminderen en wordt aanbevolen.

Goed passend schoeisel

Conservatieve behandelingen beginnen vaak met het dragen van goed passende schoenen die geen druk op de tenen uitoefenen. De schoenen moeten voldoende ruimte bieden en goed passen bij de voetvorm zonder druk te geven. Steunzolen kunnen nuttig zijn, evenals teenbeschermers, speciale tapes, spalken en sokjes voor patiënten met bunions.

IJs aanbrengen

Het aanbrengen van ijs op het getroffen gebied kan helpen de zwelling te verminderen.

Medicatie

Ontstekingsremmende medicatie en pijnstillers kunnen de symptomen verlichten. Sommige patiënten krijgen steroïde-injecties, zoals cortison, die tijdelijk de ontsteking en pijn verminderen. Het gebruik van deze injecties moet voorzichtig gebeuren vanwege mogelijke bijwerkingen zoals infecties en bloedingen, vooral bij frequent en hoogdosis gebruik.

Oefeningen

Een podoloog of fysiotherapeut kan specifieke oefeningen aanbevelen om de symptomen van een bunion te verlichten. Het lopen op blote voeten kan de spieren in de grote teen activeren en helpen bij het verbeteren van de symptomen.

Operatie

Chirurgie kan nodig zijn als:

• De grote teen chronisch ontstoken en gezwollen is, zelfs met rust en medicatie
• De grote teen aanzienlijk vervormd is en duidelijk naar de andere tenen afwijkt
• De pijn aanhoudt ondanks medicatie en geschikt schoeisel
• De pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen onvoldoende effectief zijn
• De voetpijn het dagelijks leven verstoort
• Het gewricht in de grote teen verstijft

Er zijn verschillende operatietechnieken beschikbaar, afhankelijk van de mate van misvorming, de ernst van de symptomen, de leeftijd van de patiënt en andere medische aandoeningen. Ongeveer 85-90% van de patiënten ondervindt succesvolle resultaten. Het dragen van aangepast schoeisel blijft belangrijk om herhaling van de bunion te voorkomen. De hersteltijd na de operatie kan tot zes maanden duren, waarbij regelmatige opvolgbezoeken aan de arts noodzakelijk zijn.

Prognose

De prognose varieert per patiënt. Sommige patiënten ervaren een voortdurende verergering van de symptomen, terwijl anderen geen klachten hebben ondanks de aanwezigheid van de misvorming. Vaak worden beide voeten uiteindelijk getroffen.

Complicaties

Onbehandelde bunions

Onbehandelde bunions kunnen leiden tot verdere complicaties, zoals artritis in de grote teen en de tweede teen die uit hun plaats worden gedrukt. Andere complicaties kunnen bursitis (slijmbeursontsteking) en hamerteen zijn. Metatarsalgie, pijn en ontsteking in de bal van de voet, kan ook optreden.

Na een operatie

Complicaties na een bunion-operatie zijn mogelijk, hoewel ze zeldzaam zijn en minder dan 10% van de gevallen betreffen. Deze kunnen onder andere omvatten:

• De noodzaak voor aanvullende operaties
• Langdurige zwelling en aanhoudende pijn
• Vertraging of falen van de botgenezing, of genezing in een verkeerde positie
• Pijn onder de bal van de voet
• Schade aan de zenuwen in de voet
• Stijfheid in de teengewrichten

Preventie van bunions

De beste manier om de kans op het ontwikkelen van bunions te verminderen, is door goed passende schoenen te dragen. Schoenen moeten de juiste maat hebben en voldoende ruimte bieden voor de tenen om vrij te bewegen. Het dragen van schoenen met hoge hakken of puntige tenen moet worden vermeden.

Lees verder

• Teenpijn: Pijn aan teen of tenen door aandoening of letsel
• Laterale voetpijn: Pijn aan buitenkant van voet
• Pijnlijke grote teen: Oorzaken pijn aan groteteengewricht
• Voetknobbeltjes: Oorzaken van bultjes en knobbels aan voeten
• Teenkrampen: Oorzaken van krampen in teen of tenen