Bunions: Pijnlijke misvorming van gewricht van grote teen
Een bunion, of hallux valgus, is een benige, gezwollen en vaak pijnlijke misvorming van het gewricht aan de basis van de grote teen, aan de buitenkant van de voet. Het belangrijkste symptoom van een bunion is dat de grote teen naar de andere tenen op dezelfde voet wijst, waardoor het voetbot (het eerste middenvoetsbeentje) naar buiten uitsteekt. Andere veel voorkomende symptomen zijn teenpijn, eeltknobbels en roodheid van de huid. Onbehandelde bunions kunnen verergeren, wat de noodzaak voor behandeling onderstreept. Behandelopties omvatten het dragen van goed passend schoeisel, medicatie en in sommige gevallen een operatie. De vooruitzichten variëren van geen pijn tot ernstige invaliderende problemen door de botaandoening.- Synoniemen van bunion
- Epidemiologie van de misvorming aan het gewricht van de grote teen
- Mechanisme
- Oorzaken van bunions
- Risicofactoren
- Aandoeningen
- Erfelijke factoren
- Omgevingsfactoren
- Risicogroepen
- Symptomen: Pijn, zwelling en eeltknobbels aan de grote teen
- Fysieke problemen
- Emotionele problemen
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van de pijnlijke misvorming van het teengewricht
- Gewicht
- Goed passend schoeisel
- IJs aanbrengen
- Medicatie
- Oefeningen
- Operatie
- Prognose
- Complicaties
- Onbehandelde bunions
- Na een operatie
- Preventie van bunions
- Praktische tips voor het omgaan met bunions
- Draag comfortabele schoenen
- Gebruik speciale orthopedische hulpmiddelen
- Vermijd overmatige druk op de bunion
- Oefeningen voor de voetspieren
- Raadpleeg een arts bij aanhoudende klachten
- Misvattingen rond bunions
- Bunions worden alleen veroorzaakt door slecht passende schoenen
- Bunions zijn alleen een cosmetisch probleem
- Bunions komen alleen voor bij oudere mensen
- Bunions kunnen altijd worden verholpen door het dragen van speciale schoenen
- Bunions zijn altijd erfelijk
- Bunions kunnen niet verergeren zonder pijn
- Bunions zijn een soort van huidziekte of infectie
Synoniemen van bunion
Andere termen voor deze aandoening zijn:- hallux abductovalgus
- hallux valgus
Epidemiologie van de misvorming aan het gewricht van de grote teen
Bunions, ook wel hallux valgus genoemd, zijn een veel voorkomende aandoening die de grote teen beïnvloedt, waarbij de teen naar buiten wijst en het gewricht zich naar binnen draait. Deze aandoening komt vaak voor bij vrouwen, maar kan ook bij mannen optreden. De prevalentie van bunions neemt toe met de leeftijd en wordt vaak geassocieerd met een genetische aanleg. Bunions kunnen variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de mate van misvorming. Er wordt geschat dat ongeveer 23% van de volwassenen in de westerse wereld last heeft van bunions, en het risico op de aandoening neemt toe naarmate men ouder wordt.Prevalentie bij vrouwen en mannen
Bunions komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het wordt aangenomen dat dit verband houdt met de mode van het dragen van strak schoeisel met hoge hakken, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van bunions. Studies tonen aan dat 60-70% van de mensen met bunions vrouwen zijn, hoewel mannen ook een aanzienlijk risico lopen, vooral naarmate ze ouder worden.
Verhoogd risico met de leeftijd
De kans op het ontwikkelen van bunions neemt toe naarmate men ouder wordt, vooral na de leeftijd van 50 jaar. Dit komt door een combinatie van veroudering van het gewricht, verminderde botdichtheid, en veranderingen in de voetstructuur die de misvorming kunnen bevorderen. Jongere mensen kunnen ook bunions ontwikkelen, maar dit is minder gebruikelijk.
Genetische factoren
Er is een sterke genetische component aan bunions. Patiënten die familieleden hebben met bunions hebben een hoger risico om zelf de aandoening te ontwikkelen. Studies hebben aangetoond dat een afwijkende voetstructuur, die van nature door erfelijkheid kan worden doorgegeven, een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van bunions.
Omgevingsfactoren
Hoewel genetica een belangrijke rol speelt, kunnen omgevingsfactoren, zoals het dragen van ongeschikt schoeisel, het risico op het ontwikkelen van bunions verhogen. Strak schoeisel, met name schoenen met een smalle neus of hoge hakken, kan de voet in een onnatuurlijke positie dwingen en zo bijdragen aan de misvorming van de grote teen.
Mechanisme
Bunions ontstaan door een geleidelijke misvorming van het gewricht aan de basis van de grote teen. Dit proces wordt meestal veroorzaakt door een afwijking in de manier waarop de voet beweegt en de druk die wordt uitgeoefend op de voet tijdens het lopen. De misvorming van het gewricht ontstaat wanneer de grote teen zich naar binnen buigt, waardoor het gewricht aan de zijkant van de voet naar buiten steekt.Veranderingen in de voetstructuur
De meest voorkomende oorzaak van bunions is een afwijking in de voetstructuur, waarbij de stand van de grote teen verandert door overmatige druk op de gewrichten. Deze verandering in de hoek van het gewricht leidt tot de karakteristieke uitstulping aan de zijkant van de voet. De ligamenten en pezen rond het gewricht worden gestrekt, wat de beweging van de grote teen verder beïnvloedt.
Impact van schoeisel
Strak of slecht passend schoeisel speelt een belangrijke rol in het ontstaan van bunions. Schoenen die de voeten niet goed ondersteunen of de tenen in een onnatuurlijke positie dwingen, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze misvorming. Het dragen van hoge hakken, bijvoorbeeld, kan de druk op de grote teen verergeren en de kans op bunions verhogen.
Overbelasting van de voeten
Bunions kunnen ook ontstaan door langdurige overbelasting van de voeten, zoals bij mensen die veel staan of lopen. Deze constante druk kan bijdragen aan het vervormen van het gewricht van de grote teen, wat uiteindelijk leidt tot een bunion. Mensen die veel wandelen, rennen of staan, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze aandoening.
Oorzaken van bunions
Anno augustus 2024 zijn de exacte oorzaken van bunions nog niet volledig begrepen. Zowel omgevings- als genetische factoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze teenafwijking. Een bunion ontstaat door een vergroting van het binnenste gedeelte van het gewricht aan de voet van de grote teen. Dit resulteert in een misvormd gewricht, waarbij de grote teen naar binnen draait en de andere tenen opzij duwt. Soms is er extra botgroei door ontsteking aanwezig. Door de verkeerde positie van de grote teen kan het eerste middenvoetsbeentje naar buiten uitsteeken.Risicofactoren
Erfelijke en omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van bunions. De aandoening heeft geen duidelijk overervingspatroon, maar veel mensen met bunions hebben familieleden met dezelfde aandoening. Het risico op het ontwikkelen van bunions is hoger bij eerstegraads familieleden van getroffen personen (zoals broers en zussen of kinderen) vergeleken met de algemene bevolking. Bij bunions die ontstaan als onderdeel van een genetisch syndroom, volgen ze het overervingspatroon van dat syndroom.Aandoeningen
Voetletsel kan bijdragen aan de ontwikkeling van bunions. Andere risicofactoren zijn ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis, jicht en artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen). Platvoeten en polio zijn ook in verband gebracht met hallux valgus. Bunions kunnen ook voorkomen bij zeldzame genetische syndromen die de botontwikkeling beïnvloeden, zoals het Chitayat-syndroom en fibrodysplasia ossificans progressiva.Erfelijke factoren
Congenitale (aangeboren) en juveniele hallux valgus zijn vaak gerelateerd aan genetische afwijkingen die de gewrichten beïnvloeden. Bij bunions die op latere leeftijd ontstaan, kunnen erfelijke factoren die verband houden met de voetstructuur en voetmechanica het risico verhogen.
Atleten hebben een verhoogd risico op bunions / Bron: Skeeze, PixabayOmgevingsfactoren
Het dragen van slecht passende schoenen vormt een belangrijke risicofactor. Schoenen die te strak zitten, hoge hakken of smalle teenruimtes kunnen de kans op bunions verhogen. Slecht passende schoenen veroorzaken mogelijk geen bunions, maar kunnen de aandoening verergeren of versnellen bij mensen met een aanleg voor de aandoening. Atleten zijn vaak kwetsbaarder vanwege de overbelasting van hun voeten. Overgewicht en langdurig rechtstaan spelen ook een rol in de ontwikkeling van bunions.Risicogroepen
Er zijn verschillende risicogroepen die meer kans hebben op het ontwikkelen van bunions. Sommige mensen lopen een hoger risico vanwege hun beroep, levensstijl, of erfelijke aanleg.Vrouwen
Vrouwen lopen een aanzienlijk hoger risico op het ontwikkelen van bunions dan mannen. Dit komt vaak door het dragen van schoenen die de voet in een onnatuurlijke positie dwingen, zoals hoge hakken. Het dragen van dit type schoeisel verergert de druk op de grote teen en kan de kans op bunions vergroten.
Ouderen
De kans op het ontwikkelen van bunions neemt toe met de leeftijd, vooral bij ouderen. Dit komt doordat de voetstructuur in de loop der tijd verandert, wat de kans op de misvorming van de grote teen vergroot. Bij ouderen is de spier- en botstructuur in de voet vaak minder sterk, waardoor de grote teen gemakkelijker in een verkeerde positie kan bewegen.
Mensen met een afwijkende voetstructuur
Mensen met een aangeboren afwijking in de voetstructuur, zoals platvoeten of een abnormale stand van de grote teen, hebben een hoger risico op het ontwikkelen van bunions. Deze afwijkingen kunnen de manier waarop de voet beweegt en de druk die op de gewrichten wordt uitgeoefend, beïnvloeden, wat leidt tot de vorming van bunions.
Symptomen: Pijn, zwelling en eeltknobbels aan de grote teen
Fysieke problemen
Bunions ontwikkelen zich geleidelijk. De druk op het gewricht aan de basis van de grote teen zorgt ervoor dat de teen naar binnen draait richting de tweede teen. Dit kan leiden tot ontsteking en pijn in de slijmbeurs (bursa) nabij het gewricht. Naarmate de afwijking vordert, kunnen symptomen zoals teenpijn, voetpijn en een beperkt bewegingsbereik van de grote teen optreden. Eeltknobbels of likdoorns kunnen zich ontwikkelen op de plaatsen waar de grote teen en de tweede teen tegen elkaar wrijven of op de bal van de voet.Bunions kunnen de volgende symptomen veroorzaken:
- Aanhoudende of intermitterende teenpijn en/of voetpijn
- Eeltknobbels of likdoorns, vaak op de plaatsen waar de grote teen tegen de tweede teen wrijft of op de bal van de voet
- Beperkt bewegingsbereik van de grote teen, vooral wanneer artritis aanwezig is
- Een doof of branderig gevoel
- Verharde huid onder de voet
- Roodheid en zwelling rond het teengewricht door ontsteking
- Stijfheid
Emotionele problemen
De pijn en de moeilijkheid om goed passende schoenen te vinden kunnen de mobiliteit en de fysieke en mentale gezondheid van patiënten beïnvloeden. Bunions kunnen ook het zelfbeeld aantasten, vooral als patiënten zich ongemakkelijk voelen over de uitstraling van hun voeten.Alarmsymptomen
Er zijn verschillende alarmsymptomen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van een bunion. De meest voorkomende symptomen zijn pijn, zwelling en de zichtbare uitstulping aan de zijkant van de voet. Als deze symptomen zich voordoen, is het belangrijk om medische hulp te zoeken voor een juiste diagnose en behandeling.Pijn en zwelling
Pijn en zwelling rond het gewricht van de grote teen zijn de meest voorkomende symptomen van bunions. De pijn kan variëren van mild tot ernstig en kan verergeren bij het dragen van schoenen of bij langdurig staan. De zwelling kan ook leiden tot roodheid en ontsteking in het getroffen gebied.
Zichtbare uitstulping
De zichtbare uitstulping aan de zijkant van de voet is een ander veelvoorkomend symptoom van bunions. Dit is het gevolg van de misvorming van het gewricht, waarbij de grote teen naar binnen draait en het gewricht naar buiten steekt. De uitstulping kan variëren in grootte, afhankelijk van de ernst van de aandoening.
Beperkingen in mobiliteit
Bij ernstigere gevallen van bunions kan de misvorming van het gewricht de mobiliteit beperken. Dit kan het moeilijk maken om normaal te lopen of te staan, vooral bij langdurige activiteit. Mensen met ernstige bunions kunnen last krijgen van pijn bij het dragen van schoenen of bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van een bunion begint met een klinisch onderzoek van de voeten en een beoordeling van het schoeisel. Röntgenfoto's worden vaak gemaakt om de ernst van de bunion te beoordelen en om de beste behandelopties te bepalen.Behandeling van de pijnlijke misvorming van het teengewricht
Gewicht
Het handhaven van een gezond gewicht kan de druk op de voetgewrichten verminderen en wordt aanbevolen.Goed passend schoeisel
Conservatieve behandelingen beginnen vaak met het dragen van goed passende schoenen die geen druk op de tenen uitoefenen. De schoenen moeten voldoende ruimte bieden en goed passen bij de voetvorm zonder druk te geven. Steunzolen kunnen nuttig zijn, evenals teenbeschermers, speciale tapes, spalken en sokjes voor patiënten met bunions.IJs aanbrengen
Het aanbrengen van ijs op het getroffen gebied kan helpen de zwelling te verminderen.
Medicijnen kunnen zwelling, ontsteking en pijn verlichten / Bron: Stevepb, PixabayMedicatie
Ontstekingsremmende medicatie en pijnstillers kunnen de symptomen verlichten. Sommige patiënten krijgen steroïde-injecties, zoals cortison, die tijdelijk de ontsteking en pijn verminderen. Het gebruik van deze injecties moet voorzichtig gebeuren vanwege mogelijke bijwerkingen zoals infecties en bloedingen, vooral bij frequent en hoogdosis gebruik.Oefeningen
Een podoloog of fysiotherapeut kan specifieke oefeningen aanbevelen om de symptomen van een bunion te verlichten. Het lopen op blote voeten kan de spieren in de grote teen activeren en helpen bij het verbeteren van de symptomen.Operatie
Chirurgie kan nodig zijn als:- De grote teen chronisch ontstoken en gezwollen is, zelfs met rust en medicatie
- De grote teen aanzienlijk vervormd is en duidelijk naar de andere tenen afwijkt
- De pijn aanhoudt ondanks medicatie en geschikt schoeisel
- De pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen onvoldoende effectief zijn
- De voetpijn het dagelijks leven verstoort
- Het gewricht in de grote teen verstijft
Er zijn verschillende operatietechnieken beschikbaar, afhankelijk van de mate van misvorming, de ernst van de symptomen, de leeftijd van de patiënt en andere medische aandoeningen. Ongeveer 85-90% van de patiënten ondervindt succesvolle resultaten. Het dragen van aangepast schoeisel blijft belangrijk om herhaling van de bunion te voorkomen. De hersteltijd na de operatie kan tot zes maanden duren, waarbij regelmatige opvolgbezoeken aan de arts noodzakelijk zijn.
Prognose
De prognose voor bunions hangt af van de ernst van de aandoening en de gekozen behandelingsopties. In mildere gevallen kunnen veranderingen in schoeisel en fysiotherapie de symptomen verlichten. In ernstigere gevallen kan een operatie nodig zijn om de misvorming te corrigeren.Milde gevallen
Bij mildere gevallen van bunions kan de aandoening vaak worden beheerd met conservatieve behandelingen, zoals het dragen van aangepast schoeisel en het uitvoeren van oefeningen om de voetspieren te versterken. Patiënten kunnen hun symptomen vaak onder controle houden zonder dat een operatie nodig is.
Ernstige gevallen
In ernstigere gevallen kan de misvorming van de grote teen de mobiliteit ernstig beperken en kan een operatie nodig zijn om de misvorming te corrigeren. De prognose na een operatie is over het algemeen goed, hoewel het herstel enige tijd kan duren. De operatie is meestal succesvol in het verlichten van pijn en het verbeteren van de voetfunctie.
Complicaties
Onbehandelde bunions
Onbehandelde bunions kunnen leiden tot verdere complicaties, zoals artritis in de grote teen en de tweede teen die uit hun plaats worden gedrukt. Andere complicaties kunnen bursitis (slijmbeursontsteking) en hamerteen zijn. Metatarsalgie, pijn en ontsteking in de bal van de voet, kan ook optreden.Na een operatie
Complicaties na een bunion-operatie zijn mogelijk, hoewel ze zeldzaam zijn en minder dan 10% van de gevallen betreffen. Deze kunnen onder andere omvatten:- De noodzaak voor aanvullende operaties
- Langdurige zwelling en aanhoudende pijn
- Vertraging of falen van de botgenezing, of genezing in een verkeerde positie
- Pijn onder de bal van de voet
- Schade aan de zenuwen in de voet
- Stijfheid in de teengewrichten
Preventie van bunions
Er zijn verschillende preventieve maatregelen die kunnen helpen bij het voorkomen van bunions. Het belangrijkste aspect van preventie is het kiezen van geschikt schoeisel dat de voeten niet onder druk zet.Geschikt schoeisel
Het dragen van goed passend schoeisel is de belangrijkste maatregel om bunions te voorkomen. Schoenen moeten voldoende ruimte bieden voor de tenen en de voet goed ondersteunen. Vermijd het dragen van strakke, smalle schoenen of hoge hakken die de druk op de grote teen verhogen.
Voetverzorging en oefeningen
Het uitvoeren van voetversterkende oefeningen kan helpen bij het behouden van een goede voetstructuur en het voorkomen van bunions. Oefeningen zoals het rekken van de voeten en het versterken van de voetspieren kunnen de kans op misvorming verkleinen.
Regelmatige controles
Voor mensen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van bunions, zoals mensen met een familiaire voorgeschiedenis van de aandoening, kan regelmatige controle door een arts nuttig zijn om de vroege tekenen van bunions op te sporen en tijdig in te grijpen.
