Voetknobbeltjes: Oorzaken van bultjes en knobbels aan voeten

Diverse aandoeningen kunnen leiden tot het ontstaan van knobbeltjes op de voet, die zowel pijnlijk als pijnloos kunnen zijn. Vaak betreft het een milde oorzaak die geen verdere behandeling vereist, zoals bij een lipoom (een goedaardig vetgezwel). In sommige gevallen is echter behandeling nodig, vooral als er sprake is van pijn, andere klachten of als het voetknobbeltje kwaadaardig blijkt te zijn. Dit kan medicamenteuze of chirurgische ingrepen vereisen. Hoewel sommige oorzaken van voetknobbeltjes niet te voorkomen zijn, kan het dragen van goed passend schoeisel en het goed verzorgen van de voeten helpen om het risico op het ontstaan van voetbulten te verminderen.

• Accessoire os naviculare syndroom en bult aan voet
• Bunions: benige uitsteeksels aan de grote teen
• Bursitis en voetbultjes
• Cysten en knobbeltjes op de voet
• Ganglioncyste
• Sebaceuze cyste
• Dyshidrotisch eczeem en bultjes aan de onderkant van de voet
• Eelt en knobbels op de voet
• Hallux rigidus en teenbult
• Huidhoorn en hoornachtig gezwel aan de voet
• Jicht en bobbel bij de grote teen
• Lipoom en goedaardig vetgezwel aan de voet
• Morton neuroom
• Plantaire fibromen en harde knobbeltjes aan de voet
• Reumatoïde knobbeltjes aan de voeten
• Voetwratten
• Ziekte van Haglund
• Geassocieerde symptomen bij voetknobbeltjes
• Diagnose en onderzoeken

Accessoire os naviculare syndroom en bult aan voet

Bij het accessoire os naviculare syndroom ervaart een patiënt een bult aan de binnenkant van de voet, net boven de voetboog. Dit voetknobbeltje is in feite een extra bot of soms een stuk kraakbeen. Deze aangeboren aandoening veroorzaakt doorgaans geen ernstige problemen, hoewel peesproblemen kunnen optreden als het extra bot of kraakbeen in de pezen wrijft. De patiënt kan een zichtbaar benig uitsteeksel aan de binnenkant van de voet opmerken, samen met pijn of een kloppend gevoel, vooral na aanzienlijke fysieke activiteit. Roodheid en zwelling kunnen optreden op de plek waar het uitsteeksel tegen schoeisel wrijft. Behandelopties omvatten het aanbrengen van ijs en het gebruik van ontstekingsremmende medicijnen. Fysiotherapie en op maat gemaakte orthesen kunnen nuttig zijn. Chirurgie wordt meestal als laatste redmiddel overwogen.

Bunions: benige uitsteeksels aan de grote teen

Een bunion is een benig uitsteeksel dat zich meestal aan de basis van de grote teen vormt. Dit treedt op wanneer het gewricht tussen de grote teen en de middenvoetsbeentjes niet goed gepositioneerd is, of wanneer er een extra botstructuur verschijnt. Het vergrote gewricht kan ontstoken raken en pijn veroorzaken. Geschikt en soms aangepaste schoeisel (met steunzolen) kan verlichting bieden. Als deze maatregelen onvoldoende helpen, kan een operatie noodzakelijk zijn.

Bursitis en voetbultjes

Bursae (slijmbeurzen) zijn kleine zakjes gevuld met smeervloeistof die wrijving en irritatie tussen botten, pezen, spieren en huid bij gewrichten verminderen. Wanneer een van deze zakjes ontstoken raakt, spreekt men van bursitis (slijmbeursontsteking). Dit kan pijn (teenpijn) en een beperkt bewegingsbereik veroorzaken. Bursitis kan de basis van de grote teen aantasten, waar de teen en de voet elkaar raken. De symptomen kunnen enkele weken aanhouden. Behandelopties omvatten rust, het aanbrengen van ijs en het gebruik van vrij verkrijgbare niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen of aspirine.

Cysten en knobbeltjes op de voet

Ganglioncyste

Een ganglioncyste is een zacht, met vloeistof gevuld zakje dat zich op pezen en gewrichten bevindt. Dit goedaardige voetknobbeltje ontstaat door een lek van geleiachtige vloeistof uit het gewrichtskapsel of de peesmantel. Het bultje komt vaak voor op de bovenkant van de voet, nabij een enkelgewricht of soms aan de zijkant van de voet. Naast tintelingen en een doof gevoel kan een ganglioncyste ook leiden tot verlies van mobiliteit. Deze cysten verdwijnen meestal niet spontaan en kunnen terugkeren, zelfs na punctie met een spuit. Chirurgische verwijdering door een voet- en enkelchirurg is de beste manier om terugkeer te voorkomen.

Sebaceuze cyste

Sebaceuze cysten zijn goedaardige onderhuidse afgesloten zakjes die ontstaan door geblokkeerde klieren of gezwollen haarzakjes. Hoewel ze vaak op het gezicht of de nek voorkomen, kunnen ze ook op de voet optreden. De behandeling bestaat uit het injecteren van de cyste met een steroïde medicijn of het chirurgisch verwijderen van de knobbels bij irritatie of andere problemen.

Dyshidrotisch eczeem en bultjes aan de onderkant van de voet

Bij dyshidrotisch eczeem kampt een patiënt met jeukende voeten en kleine blaasjes of jeukende bultjes gevuld met vloeistof op de onderkant van de voet. De oorzaak van dyshidrotisch eczeem is niet volledig bekend, maar wordt mogelijk beïnvloed door allergieën en/of stress. Behandelopties omvatten corticosteroïde zalven en antihistaminica, evenals stressvermindering.

Eelt en knobbels op de voet

Eelt ontstaat door wrijving op de huid van de voet, vaak door verkeerd passende schoenen. Het kan ook ontstaan door een onjuiste positie van de middenvoetsbeentjes, wat leidt tot een ongelijke gewichtsverdeling tijdens het lopen. Vrij verkrijgbare eeltpads en orthesen kunnen de wrijving verminderen. Als deze maatregelen onvoldoende zijn en eeltproblemen aanhouden, is het raadzaam om een podoloog te raadplegen.

Hallux rigidus en teenbult

Hallux rigidus is een vorm van artritis (gewrichtsontsteking) die de basis van de grote teen aantast en vaak gepaard gaat met een voetbult. Dit komt door schade aan het kraakbeen. Symptomen omvatten pijn en stijfheid tijdens het lopen en beperkte beweging van de grote teen. Aanbevolen behandelingen zijn het afwisselend weken van de voeten in warm en koud water, het dragen van geschikte schoenen (die geen buiging van de grote teen toestaan) en, indien nodig, een operatie.

Huidhoorn en hoornachtig gezwel aan de voet

Een huidhoorn is een zeldzame aandoening waarbij een hoornachtig gezwel van keratine verschijnt op het gezicht, de nek, de schouders en soms ook de voeten. Keratine is een eiwit dat voorkomt in de bovenste huidlagen. Deze aandoening kan wijzen op kanker, vooral als het gebied rond de hoorn ontstoken is, de hoorn snel groeit of het letsel verhardt aan de basis.

Jicht en bobbel bij de grote teen

Jicht is een aandoening waarbij urinezuurkristallen zich ophopen in de gewrichten, wat leidt tot zwelling en ontsteking in de voet, vaak zichtbaar rond de basis van de grote teen. Dit kan gepaard gaan met brandende gevoelens. Diagnostische tests zoals bloedonderzoek, röntgenfoto's of echografie zijn nodig om de diagnose te bevestigen. Behandeling omvat medicatie en veranderingen in levensstijl, zoals het stoppen met roken en het aanpassen van voedingsgewoonten.

Lipoom en goedaardig vetgezwel aan de voet

Een zacht onderhuids bultje dat gemakkelijk te verplaatsen is, kan een lipoom zijn. Dit goedaardige, langzaam groeiende gezwel bestaat uit vetweefsel en kan overal op het lichaam voorkomen, inclusief de bovenkant van de voet. Behandeling is meestal niet nodig, tenzij het lipoom groot wordt en druk uitoefent op zenuwen, pezen of ligamenten. In dergelijke gevallen kan een chirurgische verwijdering worden overwogen.

Morton neuroom

Een neuroom is een brok littekenweefsel rond een zenuw. Het type neuroom dat vaak de voeten aantast, is het Morton neuroom. Dit komt meestal voor tussen de derde en vierde tenen. Repetitieve trauma's, zoals het dragen van hoge hakken, zijn vaak de oorzaak. Symptomen omvatten een voetbultje en het gevoel op een stuk grind te lopen, evenals brandende pijn in de bal van de voet die naar de tenen uitstraalt. Het dragen van goede schoenen en het vermijden van pijnveroorzakende activiteiten zijn belangrijk. Bezoek ook een podoloog voor aanvullende behandeling.

Plantaire fibromen en harde knobbeltjes aan de voet

Plantaire fibromen zijn vezelige, harde knobbeltjes die zich vaak in het ligament van de voet vormen. Deze goedaardige, pijnloze gezwellen komen vooral voor in het booggebied aan de onderkant van de voet. Ze zijn vaak kleiner dan 2,5 centimeter in diameter, maar kunnen na verloop van tijd groeien. Niet-chirurgische behandelingen zoals steroïde-injecties, fysiotherapie of orthesen kunnen het ongemak verlichten, maar de fibromen verdwijnen vaak niet. Chirurgische verwijdering kan worden overwogen als de pijn aanhoudt na andere behandelingen.

Reumatoïde knobbeltjes aan de voeten

Patiënten met reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) kunnen stevige knobbeltjes onder de huid ontwikkelen, bekend als reumatoïde knobbeltjes. Deze knobbeltjes variëren in grootte van een erwt tot een walnoot en verschijnen vaak bij gewrichten die door artritis zijn aangetast. De behandeling kan DMARD's (ziektemodificerende antirheumatische geneesmiddelen) omvatten. Indien de knobbeltjes niet krimpen, kan een steroïde-injectie nodig zijn. In ernstige gevallen, waarbij de gewrichtsfunctie ernstig is aangetast, kan chirurgische verwijdering van de knobbeltjes noodzakelijk zijn.

Voetwratten

Voetwratten worden veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV). Het virus dringt de voeten binnen via snijwonden of verzwakte huidgebieden. Voetwratten zijn meestal klein, ruw en kunnen pijnlijk zijn bij het lopen of rennen. Ze verdwijnen vaak vanzelf, maar medische hulp kan nodig zijn als de wratten bloeden, aanhoudende pijn veroorzaken of van kleur veranderen. Patiënten met suikerziekte of een verzwakt immuunsysteem moeten bij voetwratten altijd een podoloog raadplegen.

Ziekte van Haglund

Bij de ziekte van Haglund heeft de patiënt een benig uitsteeksel aan de achterkant van de hiel, onder de achillespees. Belangrijke symptomen zijn onder andere voetpijn door de irritatie van de bobbel tegen de schoenen. De behandeling begint meestal met conservatieve maatregelen zoals het dragen van geschikt schoeisel, het gebruik van niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (zoals aspirine en ibuprofen) en het aanbrengen van ijs. Als deze maatregelen niet effectief zijn, kan de arts echografiebehandelingen, orthesen en immobiliserende laarzen inzetten. Soms kan chirurgische verwijdering van het overtollige bot noodzakelijk zijn.

Geassocieerde symptomen bij voetknobbeltjes

Voetbulten kunnen zich op verschillende plaatsen op de voet bevinden, van de voetboog tot het enkelgebied en elders. Sommige voetknobbels veroorzaken geen klachten, terwijl andere gepaard kunnen gaan met pijn (zoals voetboogpijn) en een verminderde voetfunctie, wat het lopen of staan moeilijk kan maken. De knobbeltjes kunnen variëren in grootte van een erwt tot een golfbal en kunnen enkelvoudig of meervoudig voorkomen. Ze kunnen zacht of hard zijn en al dan niet gevuld met vloeistof. Soms jeuken of bloeden de knobbels, of ontstaan er blaren of zweren. De huid rond het bultje kan rood, gezwollen, pijnlijk, jeukend en/of warm zijn.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal de klachten en de medische geschiedenis van de patiënt noteren en vervolgens de voeten onderzoeken. Dit omvat het betasten van het bultje, het uitoefenen van druk en het inspecteren van de omliggende huid. De patiënt kan gevraagd worden om een stukje te lopen zodat de arts het sta- en loopvermogen kan beoordelen. Indien nodig kunnen aanvullende diagnostische onderzoeken worden uitgevoerd, zoals een röntgenfoto of een MRI-scan. Als beeldvormende onderzoeken een mogelijke kanker aanwijzen, kan een biopsie nodig zijn om een weefselmonster van het verdachte gebied te analyseren.

Lees verder

• Voetboogpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in voetboog
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten
• Voetwratten: Behandelingen van wratten op voet
• Morton neuroom: Pijn aan voet door zwelling van zenuw