Morton neuroom: Pijn aan voet door zwelling van zenuw

Een neuroom is een goedaardig gezwel dat uitgaat van een zenuw. Bij een Morton neuroom ontstaat pijn aan de voet door de zwelling van één van de zenuwen tussen meestal de derde en vierde teen. Dit ontstaat door samendrukking (compressie) of irritatie van de zenuwen, door bijvoorbeeld hardlopen of het dragen van fout schoeisel. Een snelle diagnose is belangrijk om een operatie te vermijden, en dit gebeurt zowel via klinisch als beeldvormend onderzoek. Via een aantal zelfzorgmaatregelen vermindert de pijn, al zijn ook enkele medische behandelingen mogelijk. Tot slot zijn na de operatie enkele leefstijlwijzigingen vereist zodat de pijnlijke aandoening niet terugkeert.

• Synoniemen Morton neuroom
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Zwelling van zenuwen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Pijn aan de voet
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling voetaandoening: Schoenen, steunzolen, medicatie en chirurgie
• Prognose: Uitstekend door operatie
• Complicaties voetafwijking
• Preventie van Morton neuroom

Synoniemen Morton neuroom

Een Morton neuroom is eveneens bekend onder de volgende synoniemen:

• Interdigitaal neuroom
• Metatarsalgie van Morton
• Morton neuralgie (neuralgie is de medische term voor zenuwpijn)
• Morton's neuroom

Epidemiologie

Prevalentie van Morton neuroom

Morton neuroom komt het vaakst voor bij vrouwen, met een prevalentie die vijf keer hoger is bij vrouwen dan bij mannen. Het wordt meestal gediagnosticeerd bij patiënten tussen de 40 en 60 jaar. De aandoening komt vaker voor bij mensen die overmatig staan of lopen, zoals mensen in beroepen waarbij ze lange uren op hun voeten staan. De prevalentie is ook hoger bij patiënten die strakke of slecht passende schoenen dragen, zoals hoge hakken, die de druk op de voorvoet verhogen.

Geografische verspreiding

Er zijn geen grote geografische verschillen in de prevalentie van Morton neuroom, hoewel het vaker voorkomt in geïndustrialiseerde landen, waar er meer kans is op risicofactoren zoals het dragen van ongeschikte schoenen en zittend of staand werk. In ontwikkelingslanden is de prevalentie lager, mogelijk vanwege het gebruik van meer comfortabele, platte schoenen en een ander type werkgewoonten.

Leeftijd en geslacht

Morton neuroom wordt vaker gezien bij vrouwen, vooral in de leeftijdsgroep tussen 40 en 60 jaar. Dit komt mogelijk doordat vrouwen vaker oncomfortabele schoenen dragen, zoals hoge hakken, die de druk op de voet vergroten. Bij mannen komt Morton neuroom minder vaak voor, hoewel het nog steeds kan optreden, vooral bij oudere mannen of bij degenen die langdurig staan of lopen.

Verschillen in risicofactoren

De risicofactoren voor Morton neuroom kunnen variëren op basis van demografische factoren. In het algemeen zijn oudere mensen meer vatbaar voor Morton neuroom, omdat de weefsels in de voeten naarmate men ouder wordt, minder elastisch worden, wat kan bijdragen aan de vorming van neuroom.

Mechanisme

Compressie van de zenuw

Het mechanisme van Morton neuroom is gerelateerd aan compressie van de zenuw tussen de derde en vierde middenvoetsbeentjes van de voet. Deze compressie veroorzaakt ontsteking en verdikking van de zenuw, wat leidt tot pijn, gevoelloosheid en tintelingen in de tenen. De druk kan ontstaan door abnormale voetmechanica, zoals een hoge voetboog of een platvoet, wat extra stress op de zenuw uitoefent.

Verhoogde druk door slechte schoenen

Schoenen die te krap of te strak zijn, vooral die met hoge hakken, kunnen de druk op de voet verhogen en bijdragen aan de ontwikkeling van Morton neuroom. Hoge hakken zorgen ervoor dat het gewicht van het lichaam niet gelijkmatig wordt verdeeld over de voet, wat extra druk uitoefent op de zenuwen tussen de tenen. Dit kan uiteindelijk leiden tot de verdikking van de zenuw die kenmerkend is voor Morton neuroom.

Veranderde voetmechanica

Afwijkingen in de voetmechanica, zoals platvoeten, een hoge voetboog of overpronatie (waarbij de voet te ver naar binnen kantelt tijdens het lopen), kunnen de kans op het ontwikkelen van Morton neuroom vergroten. Deze voetafwijkingen kunnen leiden tot een abnormale belasting van de zenuwen, wat bijdraagt aan de ontsteking en verdikking van de zenuw die het neuroom veroorzaakt.

Trauma of herhaalde belasting

Herhaalde belasting of trauma aan de voet, zoals bij langdurig staan of intensief lopen, kan ook een rol spelen in het ontstaan van Morton neuroom. Patiënten die vaak hardlopen of die langdurig op hun voeten staan, hebben een verhoogd risico, omdat de zenuwen in de voeten onder constante druk staan. Dit kan uiteindelijk leiden tot ontsteking en schade aan de zenuw, wat het ontstaan van een neuroom bevordert.

Oorzaken: Zwelling van zenuwen

Een Morton neuroom ontstaat wanneer één van de zenuwen tussen de teenbotten geïrriteerd is en daardoor zwelt. De exacte oorzaak van de irritatie is niet volledig bekend, maar samendrukking (compressie), uitrekking of schade aan de zenuw zijn bekende uitlokkende factoren. De aandoening gaat vaak gepaard met het dragen van strakke, puntige of schoenen met hoge hakken. Actieve sporten zoals hardlopen, racketsporten, bergbeklimmen of skiën, waarbij druk op de voeten komt, vormen ook risicofactoren. Druk op de zenuw kan ook ontstaan door bepaalde balletposities, het hurken of langdurig wandelen. Soms treedt een Morton neuroom op na een trauma. Daarnaast komt de aandoening voor bij andere voetproblemen zoals platvoeten, hoge bogen, eeltknobbels en hamertenen (abnormale bocht in het middelste gewricht van de teen).

Risicofactoren

Schoenen met hoge hakken

Het dragen van schoenen met hoge hakken is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van Morton neuroom. Hoge hakken verhogen de druk op de voorvoet en kunnen bijdragen aan de compressie van de zenuwen tussen de middenvoetsbeentjes. Hierdoor neemt de kans op het ontwikkelen van een neuroom toe, vooral bij mensen die veel tijd in dergelijke schoenen doorbrengen.

Overgewicht en obesitas

Overgewicht en obesitas kunnen de belasting op de voeten verhogen en bijdragen aan de ontwikkeling van Morton neuroom. Patiënten met overgewicht hebben meer kans op voetproblemen vanwege de extra druk die hun lichaamsgewicht uitoefent op de voeten, wat kan leiden tot zenuwcompressie en het ontstaan van een neuroom.

Lange periodes van staan of lopen

Beroepen of activiteiten die lange periodes van staan of lopen vereisen, verhogen het risico op Morton neuroom. Dit komt doordat de voeten constant worden belast, wat de kans op compressie van de zenuwen in de voet vergroot. Het verhoogde risico wordt vaak waargenomen bij mensen die bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, het onderwijs of de detailhandel werken.

Voetafwijkingen

Afwijkingen in de voetstructuur, zoals platvoeten, een hoge voetboog of overpronatie, kunnen het risico op Morton neuroom verhogen. Deze afwijkingen veranderen de manier waarop de druk op de voet wordt verdeeld, wat kan leiden tot extra belasting van de zenuwen tussen de middenvoetsbeentjes, wat het ontstaan van een neuroom bevordert.

Risicogroepen

Vrouwen

Vrouwen vormen de grootste risicogroep voor Morton neuroom, met een prevalentie die vijf keer hoger is dan bij mannen. Dit komt vaak door het gebruik van hoge hakken, die de druk op de voorvoet verhogen. Daarnaast hebben vrouwen vaker voetafwijkingen zoals een hoge voetboog, wat ook bijdraagt aan de verhoogde prevalentie van Morton neuroom.

Patiënten met voetafwijkingen

Mensen met voetafwijkingen zoals platvoeten of een hoge voetboog hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van Morton neuroom. Deze afwijkingen kunnen de manier waarop druk over de voet wordt verdeeld verstoren, wat extra belasting op de zenuwen tussen de middenvoetsbeentjes legt en de kans op compressie vergroot.

Sporters en mensen met fysieke beroepen

Sporters en mensen die een beroep hebben dat langdurig staan of lopen vereist, zoals verpleegkundigen of verkopers, lopen een verhoogd risico op Morton neuroom. De constante druk op de voeten vergroot de kans op zenuwcompressie en het ontstaan van een neuroom.

Symptomen: Pijn aan de voet

Bij een Morton neuroom is een zenuw in de voet geïrriteerd en verdikt, wat ernstige pijn (teenpijn en voetpijn) veroorzaakt. De aandoening kan zich in één voet of beide voeten voordoen. Meestal is de zenuw tussen de derde en vierde teen (vanaf de grote teen) aangetast, maar soms is een zenuw tussen de tweede en derde teen of een andere zenuw gezwollen. De patiënt voelt aanvankelijk een tinteling in de ruimte tussen de tenen, wat na verloop van tijd verergert. De pijn komt en gaat en verdwijnt meestal nadat de patiënt andere schoenen heeft aangedaan, gestopt is met een sportactiviteit, of de voeten heeft gemasseerd. Geleidelijk aan verergeren de symptomen en kan de pijn enkele dagen tot zelfs weken aanhouden. De patiënt ervaart een intense, scherpe of brandende pijn in de bal van de voet of aan de basis van de tenen. Soms zijn ook enkele tenen gevoelloos. De pijn is vaak erger bij het lopen of het dragen van nauwe schoenen. Sommige patiënten ervaren het Morton neuroom als een kleine steen die onder de voet vastzit of het gevoel van lopen op marmer. Uiteindelijk kan de pijn permanent worden. Daarnaast is soms een voetknobbel zichtbaar.

Alarmsymptomen

Pijn in de voorvoet

Een van de belangrijkste alarmsymptomen van Morton neuroom is pijn in de voorvoet, meestal tussen de derde en vierde tenen. De pijn kan scherp of branderig zijn en wordt vaak erger bij het dragen van oncomfortabele schoenen of na langdurig staan of lopen.

Gevoelloosheid en tintelingen

Gevoelloosheid of tintelingen in de tenen kunnen ook een alarmsymptoom zijn van Morton neuroom. Deze symptomen worden veroorzaakt door de compressie van de zenuw, wat de normale zenuwfunctie verstoort. Gevoelloosheid kan optreden in de derde en vierde tenen of over de gehele voorvoet.

Pijn bij het dragen van hoge hakken of strakke schoenen

Patiënten met Morton neuroom ervaren vaak een toename van de pijn wanneer ze hoge hakken of strakke schoenen dragen. Dit komt door de verhoogde druk die dergelijke schoenen uitoefenen op de voorvoet, waardoor de zenuw verder wordt samengedrukt en de symptomen verergeren.

Zwelling in de voet

In sommige gevallen kan zwelling in de voet optreden als gevolg van de ontsteking die gepaard gaat met het Morton neuroom. De zwelling is meestal gelokaliseerd rond de derde en vierde middenvoetsbeentjes, waar de zenuw is samengedrukt.

Verergering van symptomen bij fysieke activiteit

De symptomen van Morton neuroom kunnen verergeren na fysieke activiteit, zoals lopen of hardlopen. Dit komt doordat de zenuw tijdens deze activiteiten extra wordt belast, wat de pijn en andere symptomen verergert.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts begint met het verzamelen van informatie over de soort pijn, het begin van de symptomen, het type schoenen dat de patiënt normaal draagt, en ook over de werk- en leefomstandigheden en sportieve activiteiten van de patiënt. Daarna onderzoekt de arts de voeten. Een vroege diagnose van een Morton neuroom kan de noodzaak voor invasieve behandelingen sterk verminderen en soms een operatie voorkomen. Het is dus belangrijk om bij de eerste symptomen direct een arts te raadplegen.

Diagnostisch onderzoek

Beeldvormende onderzoeken zijn nodig om de diagnose te bevestigen. Voor het uitsluiten van andere aandoeningen zoals een voetstressfractuur, is een röntgenfoto (= radiografisch onderzoek) vereist. Bij een echografie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven om beelden van de interne voetstructuren te maken. Afwijkingen aan zacht weefsel, zoals bij een neuroom, zijn bijzonder goed vast te leggen via echografie. Een MRI-scan kan nuttig zijn bij sommige patiënten. Dankzij radiogolven en een sterk magnetisch veld visualiseert een MRI-scan ook de zachte weefsels goed. De arts voert echter minder vaak een MRI-scan uit vanwege de hoge kosten en omdat de scan soms neuroom detecteert bij patiënten zonder klachten.

Differentiële diagnose

Bij de volgende aandoeningen kunnen symptomen optreden die vergelijkbaar zijn met die van een Morton neuroom. Deze aandoeningen moeten worden uitgesloten:

• een echt neuroom
• een hamerteen
• een stressfractuur van de hals van het middenvoetsbeentje
• Freiburg osteochondrose
• ganglion cysten (abnormaal gevormde holten in het lichaam)
• intermetatarsale bursa vochtophopingen
• metatarsalgie (pijn aan de middenvoetsbeentjes)
• neoplasmata
• osteonecrose (afsterven van bot door beperkte bloedtoevoer)
• reumatoïde artritis (chronische auto-immuunaandoening met ontsteking van gewrichten en andere organen) en andere aandoeningen waarbij artritis (gewrichtsontsteking) voorkomt

Behandeling voetaandoening: Schoenen, steunzolen, medicatie en chirurgie

Zelfzorg

De patiënt kan de symptomen verlichten door andere schoenen te dragen met een breder teengebied. Dit vermindert de druk op de zenuw in de voet. Ook het wrijven en masseren van de voet en tenen kan de pijn verminderen. Zwaarlijvige patiënten kunnen baat hebben bij gewichtsverlies om de spanning op de voeten te verlagen. Rust kan ook helpen bij het verminderen van de symptomen. Daarnaast biedt een zak ijs op de voet verlichting van de pijn.

Professionele medische zorg

Milde tot matige pijn

De behandeling hangt af van de ernst en duur van de symptomen. Steunzolen kunnen de druk op de zenuw verlichten. Ontstekingsremmende pijnstillers, zoals ibuprofen, bestrijden zowel de pijn als de ontsteking. Injecties met steroïde medicijnen of een alcoholoplossing samen met een plaatselijke verdoving kunnen ook de pijn verlichten. Cryochirurgie (of cryotherapie) is een andere optie, waarbij de arts een kleine sonde in de voet plaatst om het verdikte zenuwweefsel te vernietigen door middel van bevriezing.

Ernstige pijn

Bij ernstige pijn of als andere behandelingen niet effectief zijn, wordt chirurgie aanbevolen. De chirurg maakt een kleine incisie medische term voor "snede") aan de boven- of onderkant van de voet om toegang te krijgen tot de getroffen zenuw. Er zijn twee mogelijkheden: ofwel de chirurg maakt meer ruimte rond de zenuw door een deel van het omliggende weefsel te verwijderen (decompressie), ofwel verwijdert hij een deel van de zenuw, wat kan resulteren in permanente gevoelloosheid in het gebied tussen de tenen. De operatie wordt uitgevoerd onder algehele narcose of via een plaatselijke verdoving op poliklinische basis. Na de operatie mag de patiënt meestal meteen naar huis en draagt hij een speciale beschermende schoen totdat het gebied voldoende is genezen om normaal schoeisel te dragen.

Prognose: Uitstekend door operatie

De meeste patiënten herstellen uitstekend na de operatie, waarbij de pijn doorgaans verdwijnt. De herstelperiode varieert afhankelijk van de gebruikte operatietechniek en de conditie van de patiënt. Het volledige herstel kan enkele weken tot maanden duren. Na de operatie moeten patiënten blijvend bepaalde maatregelen nemen, zoals het vermijden van sporten die druk op de zenuw veroorzaken en het dragen van gepaste schoenen.

Complicaties voetafwijking

Complicaties na de operatie kunnen omvatten:

• zwelling
• infectie
• pijn

Preventie van Morton neuroom

Preventie van een Morton neuroom kan worden bereikt door:

• het dragen van goed passende schoenen met voldoende ruimte voor de tenen
• het vermijden van schoenen met hoge hakken of strakke pasvorm
• regelmatige rust en het vermijden van overmatige belasting van de voeten
• het ontwikkelen van goede voetgewoonten en het uitvoeren van oefeningen om de voetspieren te versterken
• het raadplegen van een arts bij vroege symptomen van voetpijn

Lees verder

• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten
• Pijn aan voeten tijdens nacht: Oorzaken nachteljke voetpijn
• Voetknobbeltjes: Oorzaken van bultjes en knobbels aan voeten
• Voetboogpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in voetboog
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid