Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten

Voetpijn is een veel voorkomend probleem met een breed scala aan mogelijke oorzaken. Diverse oorzaken zijn bekend voor pijn in de voet, de tenen of de hiel. Artritis, wratten, en ingegroeide teennagels zijn enkele bekende oorzaken van een pijnlijke voet of pijn aan de voeten. De pijn is mild tot ernstig van aard en is constant of komt met tussenpozen op. Soms is de pijn acuut zoals bij een breuk, terwijl andere oorzaken geleidelijke voetpijn veroorzaken. Voor veel aandoeningen die voetpijn veroorzaken, bestaan huisremedies en zelfzorgmaatregelen zodat de pijn verbetert. Het is echter belangrijk om de arts te raadplegen bij ernstige of aanhoudende pijn in de voet(en).

• Achillespeesblessures en pijnlijke voet
• Artritis en pijn aan voeten
• Artrose
• Jicht
• Reumatoïde artritis
• Blaren, likdoorns en eelt en voetpijn
• Bunions en voetklachten
• Diabetische voetproblemen
• Enkelpijn
• Gebroken of gebarsten bot (breuk)
• Hielpijn
• Ingegroeide teennagels
• Metatarsalgie
• Morton neuroom en pijnlijke voetaandoening
• Object ingebed in de voet
• Oedeem (zwelling)
• Plantaire fasciitis
• Teenpijn
• Verstuikingen en verrekkingen
• Voetkrampen
• Voetwratten

Achillespeesblessures en pijnlijke voet

Pijn en stijfheid langs de achterkant van de hiel wijzen soms op schade aan de achillespees (achilles tendinopathie). Rust, ijs toepassen en pijnstillers verlichten vaak de pijn, hoewel het soms wel enkele maanden duurt voordat de patiënt geneest. Als de patiënt plotselinge en hevige pijn in de hiel (hielpijn) ervaart, wat gepaard gaat met een ‘ploffend’ of ‘knappend’ geluid (gewrichtsgeluiden), heeft hij mogelijk een gescheurde achillespees. Snel medisch advies is dan nodig. Vaak krijgt de patiënt gedurende enkele weken een gipsverband of een looplaars. Soms is een operatie nodig om de scheur te herstellen.

Artritis en pijn aan voeten

Artrose

Bij ouderen wijzen herhaalde episodes van voetpijn en stijfheid op een plotselinge verergering van artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen), het meest voorkomende type artritis (gewrichtsontsteking). Deze chronische aandoening veroorzaakt door slijtage leidt tot een zwelling van de weefsels in en rond de gewrichten (gezwollen gewrichten), inclusief de grote teen- en hielgewrichten. Behandelingen omvatten het dragen van geschikt schoeisel om de druk op de gewrichten te verminderen, pijnstillers, ontstekingsremmende medicatie, fysiotherapie en af en toe chirurgie.

Jicht

Jicht is een vorm van artritis die het gevolg is van een ophoping van urinezuur (een afvalproduct) in de gewrichten. Het veroorzaakt plotselinge aanvallen van hevige pijn, roodheid, zwelling en warmte in de aangetaste gewrichten, zelfs in rust. Deze aanvallen duren meestal een paar dagen per keer en treffen meestal het grote teengewricht (pijn en zwelling aan grote teen). Het is soms moeilijk om het verschil te zien tussen jicht en een ernstig ontstoken bunion. De pijn veroorzaakt door jicht is meestal te behandelen met behulp van het toepassen van cold packs en door het nemen van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) (pijnstillers). Soms is een aanvullende behandeling nodig om verdere afleveringen te voorkomen.

Reumatoïde artritis

Minder vaak is voetpijn het resultaat van reumatoïde artritis. Bij deze auto-immuunaandoening valt het immuunsysteem de gewrichten aan waardoor het gewrichtsweefsel ontstoken raakt. Het tast bijna altijd ook andere gewrichten aan, dus voetpijn is wellicht niet het enige symptoom. De belangrijkste behandelingen omvatten medicatie om de symptomen te verlichten en de voortgang van de aandoening te vertragen, fysiotherapie en soms een operatie.

Blaren, likdoorns en eelt en voetpijn

Slecht passende schoenen die over de voeten wrijven, leiden tot schade aan de huid hetgeen leidt tot:

• blaren: kleine vloeistofdeeltjes vormen zich in de bovenste huidlagen
• eelt: harde, ruwe huidgebieden die vaak gelig van kleur zijn
• likdoorns: kleine cirkels op een dikke huid

Door deze voetaandoeningen is het voor de patiënt vaak ongemakkelijk om te lopen. De meeste blaren genezen op natuurlijke wijze in een paar dagen en vereisen geen medische aandacht. Het dragen van comfortabele, goed passende schoenen voorkomt een terugkeer van de letsels. Een podotherapeut of pedicure geeft eventueel adviezen over de juiste behandeling.

Bunions en voetklachten

Een bunion is een benige zwelling aan de basis van de grote teen die pijnlijk is bij het dragen van schoenen en moeilijkheden geeft bij het lopen. Bunions zijn een veelvoorkomend voetprobleem, vooral bij vrouwen. De grote teen wijst naar de andere tenen en het grote teengewricht steekt uit en vormt een benige knobbel. Deze eeltknobbels verergeren onbehandeld. De patiënt draagt best comfortabele en wijde schoenen, orthesen (inlegzolen), pijnstillers en speciale bunionpads. Corrigerende chirurgie is soms nodig.

Diabetische voetproblemen

Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) hebben een aantal mogelijk ernstige voetproblemen, waarvan sommige zeer pijnlijk zijn. De aandoening beschadigt namelijk soms zenuwen en bloedvaten in de voeten. Voetproblemen die patiënten met suikerziekte zijn:

• een slechte bloedcirculatie (ischemie), waardoor de voeten pijnlijk, koud, rood en opgezwollen raken
• huidinfecties: zweren die rood en gezwollen zijn en een stinkende geur en groene afscheiding veroorzaken
• huidzweren: pijnlijke zweertjes die heel lang duren om te genezen (slechte wondgenezing)
• zenuwbeschadiging (perifere neuropathie), die leidt tot gevoelloosheid en brandende gevoelens, steken of pijnscheuten in de voeten (diabetische neuropathie)

Onmiddellijke medische hulp is nodig bij voetproblemen veroorzaakt door diabetes mellitus. Het is erg belangrijk om een goede voethygiëne te hanteren om voetproblemen te voorkomen.

Enkelpijn

Pijnlijke enkels resulteren uit volgende mogelijke aandoeningen:

• artritis
• bursitis (slijmbeursontsteking)
• het tarsaal tunnel syndroom (druk op scheenbeenzenuw met pijn)
• plantaire fasciitis (peesplaatontsteking)
• platvoeten
• synovitis (ontsteking van het slijmvlies van de gewrichten)
• tendinitis (peesontsteking)

Gebroken of gebarsten bot (breuk)

Een gebroken of gebarsten bot in de voet treedt plotseling op na een zware blessure, of geleidelijk na verloop van tijd als gevolg van het uitvoeren van veel hoge-impactsporten (zoals hardlopen over een lange afstanden). Af en toe zijn botbreuken het gevolg van osteoporose (verzwakte botten).

Alle botten in en rond de voet zijn mogelijk aangetast, inclusief:

• de botten in het midden van de voeten (zoals de middenvoetsbeentjes)
• de botten van het onderbeen (gebroken been)
• de enkel (gebroken enkel)
• de hiel (gebroken hiel)
• de tenen (gebroken teen)

Het getroffen gebied is zeer pijnlijk en gevoelig voor aanraking, en de huid is soms gekneusd (met blauwe plekken). De patiënt stopt direct met alle activiteiten en vermijdt gewicht op de voet en bezoekt meteen een arts.

Hielpijn

Een pijnlijke hiel is te wijten aan tal van mogelijke aandoeningen en omgevingsfactoren zoals onder andere:

• botproblemen zoals een botbreuk, een botkneuzing, een botinfectie of een botcyste
• de hiel plotseling naar binnen of naar buiten draaien
• de ziekte van Sever (pijnlijke hielaandoening bij kinderen)
• een chronische ontsteking van het hielkussen
• hard of onhandig op de hiel landen
• hielspoor

Ingegroeide teennagels

Ingegroeide teennagels doen zich voor wanneer de zijkanten van de teennagel in de omliggende huid groeien. De teennagel doorboort de huid, die rood, gezwollen en gevoelig wordt. Pijn is ook mogelijk bij uitoefening van druk op de teen of bij een teeninfectie. Het helpt om de teennagels recht af te knippen en de huid voorzichtig van de nagel af te duwen met een wattenstaafje. In sommige gevallen is een procedure nodig zijn om een deel van de aangetaste nagel of de gehele aangetaste nagel te verwijderen.

Metatarsalgie

Metatarsalgie is de medische term voor pijn die optreedt in het voorste gedeelte van de voet. De patiënt ervaart een brandende of pijnlijke pijn die varieert van mild tot ernstig en verergert tijdens het lopen. De aandoening treft één of meerdere tenen in de buurt van de bal van de voet, of soms de hele voet. Alles dat extra spanning of druk op de bal van de voet uitoefent, activeert de pijn, bijvoorbeeld lange tijd strak zittende schoenen dragen, sporten met hoge impact uitoefenen of overgewicht hebben. Ouderen zijn gevoeliger voor metatarsalgie. Meestal is metatarsalgie te behandelen met het PRICE-therapie namelijk bescherming (protection), rust (rest), ijs (ice), druk aanbrengen (compression) en tillen (elevation). Ook het gebruik van pijnstillers, betere schoenen dragen en het gebruik van schokabsorberende inlegzolen zijn nuttig. In zeldzame gevallen is een operatie nodig om de onderliggende schade aan de voet te herstellen.

Morton neuroom en pijnlijke voetaandoening

Morton neuroom is een aandoening waarbij de zenuwen tussen de tenen aangetast zijn. Rond de zenuw ontwikkelt zich vezelachtig weefsel, die daardoor geïrriteerd en samengedrukt wordt (beknelde zenuw). Dit veroorzaakt ernstige brandende pijn op de bal van de voet en aan de basis van de tenen. Morton neuroom treft één voet of beide voeten. Meestal de zenuw tussen de derde en vierde teen getroffen, maar soms zijn de tweede en derde teen aangetast. Schoenen dragen met meer ruimte voor de tenen is nodig. Daarnaast is het nemen van pijnstillers of het krijgen van steroïde-injecties nuttig om de pijn te verlichten. Als deze behandelingen niet werken, is soms een operatie nodig.

Object ingebed in de voet

Voetpijn is soms veroorzaakt door een voorwerp dat in de voet is ingebed. Sommige patiënten zijn met de blote voeten op iets scherps gestapt, of anders zit er een klein voorwerp, zoals een splinter of een doorn, in de huid vast. Een klein voorwerp is meestal zelf goed te verwijderen. Hiervoor wast de patiënt eerst grondig de handen en wast hij het gebied daarna schoon. Dankzij een pincet is het vreemd object dan uit de voet te verwijderen. De pijn verbetert normaal gesproken zodra het voorwerp is verwijderd. Als het object dieper is ingebed, is het belangrijk om dit niet zelf te verwijderen. Medische hulp is in dit geval noodzakelijk.

Oedeem (zwelling)

Als de hele voet pijnlijk, zwaar en opgezwollen is, is dit een teken van oedeem. Dit is een opeenhoping van vocht (voornamelijk water) in de lichaamsweefsels, waardoor zwelling in het getroffen gebied optreedt. Oedeem tast meestal ook het hele onderbeen aan. Medisch advies is nodig.

Plantaire fasciitis

Plantaire fasciitis (peesplaatontsteking) is het gevolg van schade aan de taaie band van weefsel (fascia) die onder de voetzool loopt, wat pijn in de hiel veroorzaakt. Meestal zijn patiënten tussen veertig tot zestig jaar aangetast die overgewicht hebben of langdurig moeten rechtstaan. De pijn ontwikkelt zich meestal geleidelijk en is het ergst in de ochtend en aan het einde van de dag.

Enkele tips helpen om de pijn te verlichten:

• de hiel laten rusten
• een operatie (zelden)
• fysiotherapie
• goed passende, ondersteunende schoenen dragen
• ijspakken aanbrengen
• injecties
• pijnstillers nemen

Teenpijn

Pijn in de teen is het gevolg van volgende mogelijke aandoeningen:

• blaren
• eeltknobbels
• een gebroken teen
• een hamerteen (abnormale bocht in het middelste gewricht van de teen)
• een ingegroeide teennagel
• een klauwteen
• een sesamoidfractuur
• een teenverstuiking
• een tumor
• een turfteen
• hallux rigidus (artrose aan gewricht grote teen met pijn en stijfheid)
• het blauwe teen syndroom: aandoening aan tenen
• jicht
• likdoorns en eelt
• Morton neuroom

Verstuikingen en verrekkingen

Verstuikingen en verrekkingen zoals een verstuikte enkel zijn veelvoorkomende verwondingen waarbij spieren en ligamenten (sterke weefselbanden rond gewrichten die het éne bot met het andere verbinden) getroffen zijn. Deze letsels komen vaak voor als de patiënt looprichting verandert of plotselinge snelheid maakt, valt en ongemakkelijk landt. Ook wanneer een persoon botst tegen een object of persoon, zoals bij het sporten ontstaan snel verstuikingen en verrekkingen. Een verstuiking betekent dat één of meer van de ligamenten uitgerekt, gedraaid of gescheurd zijn. Een verrekking betekent dat spiervezels uitgerekt of gescheurd zijn. Een verstuiking of verrekking veroorzaakt naast voetpijn ook een zwelling, blauwe plekken en gevoeligheid. Het is vaak ook niet mogelijk om de voet te belasten wanneer deze letsels aanwezig zijn. De meeste verstuikingen en verrekkingen behandelt de patiënt thuis met PRICE-therapie (bescherming, rust, ijs, compressie en elevatie) en pijnstillers.

Voetkrampen

Pijnlijke krampen in de voeten resulteren uit enkele aandoeningen of risicofactoren.

Aandoeningen die leiden tot pijnlijke voetkrampen omvatten:

• auto-immune thyroïditis (ontsteking en zwelling van de schildlier)
• bloedarmoede
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• hartziekten
• leverziekten
• schade aan voetspier
• stress en angst
• uitdroging en elektrolytenstoornissen
• zwangerschap

Ook enkele omgevingsfactoren zijn geassocieerd met pijnlijke voetkrampen
beweging (te weinig of te veel) en een slechte houding

• het vrouwelijke geslacht
• leeftijd: ouderen
• medicatiegebruik
• slecht passende schoenen

Voetwratten

Voetwratten zijn kleine gezwellen die meestal ontstaan op de voetzolen. Ze zijn pijnlijk bij belasting of tijdens het lopen. Wratten op de voeten zijn vrij eenvoudig te identificeren. Ze zien eruit als kleine, platte witte huidcirkels met vaak zwarte stipjes in het midden. De meeste voetwratten verdwijnen vaak uiteindelijk vanzelf, maar duurt soms erg lang. Er zijn vrij verkrijgbare crèmes, gels en pleisters voor deze wratten.

Lees verder

• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Voetkrampen: Oorzaken van pijnlijke spierkrampen in voet(en)
• Voetwratten: Behandelingen van wratten op voet
• Pijn aan voeten tijdens nacht: Oorzaken nachteljke voetpijn
• Voetboogpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in voetboog