Voetwratten: Behandelingen van wratten op voet

Voetwratten (verrucae plantaris, plantaire wratten) zijn wratten die zich op de voetzool of de tenen bevinden en dit meestal op dragende locaties zoals de hiel. Ze zijn een veel voorkomend type wrat, vooral bij kinderen, tieners en jongvolwassenen. Het humaan papillomavirus (HPV) veroorzaakt wratten op de voet. Meestal verschijnen meerdere wratjes op één of beide voeten. Voetwratten zijn in de meeste gevallen niet ernstig en verdwijnen vanzelf. Ervaart de patiënt veel pijn of ongemak door de snel besmettelijke wratten, dan is het mogelijk om deze via diverse methoden te (laten) verwijderen. De vooruitzichten van een wrat op de voet zijn erg goed.

• Oorzaken: Infectie door HPV-virus
• Humaan papillomavirus
• Verspreiding van wratten
• Risicofactoren
• Symptomen: Pijn en ongemak bij lopen of staan
• Alarmsymptomen bij voetwrat
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van wratten op de voet
• Professionele medische zorg
• Huismiddeltjes
• Preventie van plantaire wratten
• Prognose
• Complicaties van voetwratten

Oorzaken: Infectie door HPV-virus

Humaan papillomavirus

Voetwratten zijn het gevolg van een infectie met het humaan papillomavirus (HPV). HPV is een verzamelnaam voor een groep virussen die de huid aantasten. Het virus veroorzaakt een overmatige hoeveelheid van het eiwit keratine op het huidoppervlak, wat resulteert in wratten. HPV veroorzaakt mogelijk overal op het lichaam wratten, maar alleen wratten op de voet zijn geclassificeerd als voetwratten. Het virus komt meestal in de huid terecht door kleine snijwonden, breuken of zwakke plekken in de buitenste huidlaag (stratum corneum).

Verspreiding van wratten

De verspreiding van voetwratten gebeurt van persoon tot persoon, soms indirect door objecten of oppervlakken zoals:

• gedeelde handdoeken
• gedeelde sokken en schoenen
• oppervlakken rond zwembaden
• vloeren van gemeenschappelijke kleedkamers

Risicofactoren

Een beschadigde of natte huid is het meest vatbaar voor infecties. Voeten die zwaar zweten zijn eveneens vaker aangetast. Kinderen en tieners zijn vaker dan volwassenen getroffen door voetwratten. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem als gevolg van andere aandoeningen (zoals hiv / aids, suikerziekte, kanker, …) lopen ook een verhoogd risico om HPV op te lopen.

Symptomen: Pijn en ongemak bij lopen of staan

De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de wrat) bedraagt een aantal weken of maanden. Voetwratjes ontwikkelen zich vaak op de hiel of gewichtdragende delen van de voetzolen.

Wratten op de voeten gaan gepaard met één of meer van volgende symptomen:

• harde eeltplekken aan de voetzool, waar een voetwrat is gedwongen om naar binnen toe te groeien, onder het huidoppervlak
• kleine zwarte stippen; dit zijn bloedstolsels in of rond de wratten
• kleine, ruwe, huidkleurige of witte letsels aan de onderkant van de voet, meestal rond de hiel of de onderkant van de tenen
• pijn of ongemak bij het lopen of staan, meestal in of rond de getroffen gebieden
• voetknobbeltjes

Alarmsymptomen bij voetwrat

Medische hulp is nodig in de volgende gevallen:

• De patiënt twijfelt of hij een voetwrat heeft of dat hij lijdt aan een ander soort huidaandoening.
• De sensatie (het gevoel) gaat verloren in de getroffen voet
• De wratten beginnen te bloeden, van kleur te veranderen of veroorzaken aanzienlijke pijn
• De wratten keren ondanks de behandeling terug of verschijnen in grote groepen
• Een patiënt heeft ook diabetes mellitus (suikerziekte), hiv/aids of andere aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van voetwratten gebeurt door een lichamelijk onderzoek waarbij de arts het getroffen gebied onderzoekt en let op zichtbare tekenen. In de meeste gevallen zijn diagnostische testen niet nodig. Als de diagnose onduidelijk is, voert de arts een huidbiopsie uit. Bij deze minimaal invasieve procedure schraapt de arts de bovenste huidlaag van het huidletsel af en stuurt hij dit naar het laboratorium voor verder onderzoek. Het is dankzij dit onderzoek ook mogelijk om vergelijkbare aandoeningen uit te sluiten, zoals molluscum contagiosum (huidinfectie met parelwitte letsels), een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker) of verrucosa cutis (complicatie van tuberculose).

Behandeling van wratten op de voet

Plantaire wratten verdwijnen in de meeste gevallen zonder behandeling, al duurt dit soms meerdere maanden tot jaren. Als de wratten aanhouden, pijnlijk zijn of zich verspreiden, is het nodig om de wrat of wratten te (laten) verwijderen. Huishoudmiddeltjes zijn soms effectief, maar bij aanhoudende wratten is een professionele medische behandeling nodig.

Professionele medische zorg

Het gebruik van salicylzuur en cryotherapie zijn de meest gebruikelijke behandelingsmethoden. Als deze niet effectief zijn, zijn er andere beschikbaar.

Cryotherapie
Bij cryotherapie bevriest een arts de wratten door vloeibare stikstof aan te brengen. Het proces resulteert in blaarvorming rond de wrat die na ongeveer één week afvalt of verwijderd mag worden. Herhaalde sessies zijn soms noodzakelijk.

Elektrochirurgie
Vaak is elektrochirurgie het laatste redmiddel voor wratten op de voet, omvat de arts hierbij een operatie moet uitvoeren waarbij hij een elektrische naald om de wratten weg te branden. Deze procedure is vaak pijnlijk en daarnaast ontstaan mogelijk littekens na de operatie.

Immunotherapie
Bij immunotherapie injecteert de arts de plantaire wratten met antigenen die het immuunsysteem stimuleren de HPV-infectie te bestrijden. Hierdoor is het mogelijk om herhaalde uitbraken te voorkomen bij patiënten met terugkerende voetwratten.

Laserbehandeling
De effectiviteit van een laserbehandeling is controversieel anno oktober 2020 en daarnaast bestaat steeds een risico op pijn en littekenvorming. De arts gebruikt meestal een gepulste kleurstoflaser om de huid te dichten en huidweefsel te doden om op deze manier de voetwrat te verwijderen

Salicylzuur
Salicylzuur is een sterk zuur, dat meestal beschikbaar is als een gel. De gel lost geleidelijk huidlagen van het getroffen gebied op, wat uiteindelijk resulteert in een volledige verwijdering van de plantaire wrat. Salicylzuur dat de arts gebruikt, is meestal sterker en effectiever dan vrij verkrijgbare salicylzuur. Salicylzuur zorgt er tevens voor dat het immuunsysteem gestimuleerd wordt om het virus te bestrijden.

Huismiddeltjes

Omdat voetwratten over het algemeen niet ernstig zijn, proberen veel patiënten de aandoening thuis te behandelen, voordat ze professionele medisch advies vragen. Er zijn verschillende methoden om dit te doen. Het kost vaak veel tijd alvorens deze methoden resultaten opleveren. Daarnaast zijn niet alle methoden even effectief en veilig.

Appelazijn
Een kopje appelciderazijnmengen met water en vervolgens dit mengsel met een katoenen bal minimaal twintig minuten op de wratten aanbrengen doet de wratten sneller verdwijnen. De patiënt moet dit proces mogelijk meermaals herhalen.

Ducttape
De patiënt past ducttape toe op de voetwratten en verwisselt deze om de paar dagen totdat de wratten zijn verdwenen. Het is verstandig om een arts te contacteren alvorens deze methode te proberen. Er is bovendien anno oktober 2020 geen duidelijk wetenschappelijk bewijs dat suggereert dat de toepassing van ducttape echt werkt om plantaire wratten te verwijderen.

Salicylzuurproducten
Een reeks vrij verkrijgbare salicylzuurproducten, waaronder pleisters en gels zijn ook verkrijgbaar voor het verwijderen van wratten op de voet. Deze producten zijn niet zo sterk als voorgeschreven versies, maar werken op dezelfde manier. Het is meestal nodig om de producten een aantal keren toe te passen

Vloeibare stikstof
Vrij verkrijgbare vloeibare stikstofproducten zijn ook verkrijgbaar bij de apotheek. Ze bestaan meestal in de vorm van een gel of vloeistof die de patiënt op de plantaire wrat kan aanbrengen.

Preventie van plantaire wratten

Voetwratten komen vaak voor en het is lastig om deze volledig te voorkomen. Het nemen van bepaalde preventieve maatregelen vermindert echter het risico op een infectie met het HPV.

• de voeten afdekken met schoenen of sandalen, bijvoorbeeld bij het gebruik van gemeenschappelijke ruimtes zoals zwembaden en kleedkamers
• regelmatig de voeten en handen wassen
• het HPV-vaccin laten plaatsen (Dit is het meest effectief bij toediening op jonge leeftijd)

Patiënten die reeds voetwratten hebben, volgen best enkele aanbevelingen om de verspreiding van het virus naar andere lichaamsdelen en naar andere patiënten te voorkomen:

• dagelijks sokken wisselen
• het delen van handdoeken, schoenen en sokken vermijden
• krassen of het onnodig aanraken van wratten vermijden
• schoenen of sandalen dragen in gemeenschappelijke ruimtes
• wratten met een pleister bedekken tijdens het zwemmen

Prognose

In de overgrote meerderheid van de gevallen zijn plantaire wratten onschadelijk en vormen ze geen risico op het ontwikkelen van kanker. Bepaalde typen van het HPV-virus leiden echter mogelijk tot sommige kankers. Als voetwratten niet op de behandeling reageren en blijven groeien, moet de arts een biopsie uitvoeren om de aanwezigheid van kankercellen uit te kunnen sluiten.

Complicaties van voetwratten

Hoewel een plantaire wrat in de loop der tijd verdwijnt, heeft ongeveer tien procent van de patiënten terugkerende episodes.

Lees verder

• Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten
• Voetknobbeltjes: Oorzaken van bultjes en knobbels aan voeten
• Draadvormige wratten (filiforme wratjes): Behandelingen
• Platte wratten: Oorzaken en behandeling van vlakke wratjes