Voetwratten: Behandelingen van wratten op voet

Voetwratten (verrucae plantaris, plantaire wratten) zijn wratten die zich op de voetzool of de tenen bevinden, meestal op dragende locaties zoals de hiel. Ze zijn een veel voorkomend type wrat, vooral bij kinderen, tieners en jongvolwassenen. Het humaan papillomavirus (HPV) veroorzaakt wratten op de voet. Meestal verschijnen meerdere wratjes op één of beide voeten. Voetwratten zijn in de meeste gevallen niet ernstig en verdwijnen vanzelf. Ervaart de patiënt veel pijn of ongemak door de snel besmettelijke wratten, dan is het mogelijk om deze via diverse methoden te (laten) verwijderen. De vooruitzichten van een wrat op de voet zijn erg goed.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Humaan papillomavirus
• Verspreiding van wratten
• Risicofactoren
• Symptomen: Pijn en ongemak bij lopen of staan
• Alarmsymptomen bij voetwrat
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van wratten op de voet
• Professionele medische zorg
• Huismiddeltjes
• Prognose van wratten op de voet
• Complicaties
• Preventie van voetwratten

Epidemiologie

Voetwratten komen wereldwijd voor en zijn bijzonder frequent bij kinderen en jongeren. De prevalentie is hoger in populaties die veelvuldig gebruik maken van gemeenschappelijke kleedkamers en zwembaden. Ongeveer 10% van de kinderen en adolescenten ontwikkelt voetwratten, met een hogere incidentie in gebieden met een warm en vochtig klimaat. De meeste gevallen worden gezien bij personen die regelmatig blootgesteld worden aan oppervlakken die besmet kunnen zijn met HPV, zoals in zwembaden en sportfaciliteiten.

Oorzaken

Humaan papillomavirus

Voetwratten zijn het gevolg van een infectie met het humaan papillomavirus (HPV). HPV is een verzamelnaam voor een groep virussen die de huid aantasten. Het virus veroorzaakt een overmatige hoeveelheid van het eiwit keratine op het huidoppervlak, wat resulteert in wratten. HPV veroorzaakt mogelijk overal op het lichaam wratten, maar alleen wratten op de voet zijn geclassificeerd als voetwratten. Het virus komt meestal in de huid terecht door kleine snijwonden, breuken of zwakke plekken in de buitenste huidlaag (stratum corneum).

Verspreiding van wratten

De verspreiding van voetwratten gebeurt van persoon tot persoon, soms indirect door objecten of oppervlakken zoals:

• gedeelde handdoeken
• gedeelde sokken en schoenen
• oppervlakken rond zwembaden
• vloeren van gemeenschappelijke kleedkamers

Risicofactoren

Een beschadigde of natte huid is het meest vatbaar voor infecties. Voeten die zwaar zweten zijn eveneens vaker aangetast. Kinderen en tieners zijn vaker dan volwassenen getroffen door voetwratten. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem als gevolg van andere aandoeningen (zoals hiv / aids, suikerziekte, kanker, …) lopen ook een verhoogd risico om HPV op te lopen.

Symptomen: Pijn en ongemak bij lopen of staan

De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de wrat) bedraagt een aantal weken of maanden. Voetwratjes ontwikkelen zich vaak op de hiel of gewichtdragende delen van de voetzolen.

Wratten op de voeten gaan gepaard met één of meer van volgende symptomen:

• harde eeltplekken aan de voetzool, waar een voetwrat is gedwongen om naar binnen toe te groeien, onder het huidoppervlak
• kleine zwarte stippen; dit zijn bloedstolsels in of rond de wratten
• kleine, ruwe, huidkleurige of witte letsels aan de onderkant van de voet, meestal rond de hiel of de onderkant van de tenen
• pijn of ongemak bij het lopen of staan, meestal in of rond de getroffen gebieden
• voetknobbeltjes

Alarmsymptomen bij voetwrat

Medische hulp is nodig in de volgende gevallen:

• De patiënt twijfelt of hij een voetwrat heeft of dat hij lijdt aan een ander soort huidaandoening.
• De sensatie (het gevoel) gaat verloren in de getroffen voet
• De wratten beginnen te bloeden, van kleur te veranderen of veroorzaken aanzienlijke pijn
• De wratten keren ondanks de behandeling terug of verschijnen in grote groepen
• Een patiënt heeft ook diabetes mellitus (suikerziekte), hiv/aids of andere aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van voetwratten gebeurt door een lichamelijk onderzoek waarbij de arts het getroffen gebied onderzoekt en let op zichtbare tekenen. In de meeste gevallen zijn diagnostische testen niet nodig. Als de diagnose onduidelijk is, voert de arts een huidbiopsie uit. Bij deze minimaal invasieve procedure schraapt de arts de bovenste huidlaag van het huidletsel af en stuurt hij dit naar het laboratorium voor verder onderzoek. Het is dankzij dit onderzoek ook mogelijk om vergelijkbare aandoeningen uit te sluiten, zoals molluscum contagiosum (huidinfectie met parelwitte letsels), een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker) of verrucosa cutis (complicatie van tuberculose).

Behandeling van wratten op de voet

Plantaire wratten verdwijnen in de meeste gevallen zonder behandeling, al duurt dit soms meerdere maanden tot jaren. Als de wratten aanhouden, pijnlijk zijn of zich verspreiden, is het nodig om de wrat of wratten te (laten) verwijderen. Huishoudmiddeltjes zijn soms effectief, maar bij aanhoudende wratten is een professionele medische behandeling nodig.

Professionele medische zorg

Het gebruik van salicylzuur en cryotherapie zijn de meest gebruikelijke behandelingsmethoden. Als deze niet effectief zijn, zijn er andere beschikbaar.

Cryotherapie

Bij cryotherapie bevriest een arts de wratten door vloeibare stikstof aan te brengen. Het proces resulteert in blaarvorming rond de wrat die na ongeveer één week afvalt of verwijderd mag worden. Herhaalde sessies zijn soms noodzakelijk.

Elektrochirurgie

Vaak is elektrochirurgie het laatste redmiddel voor wratten op de voet. De arts voert een operatie uit waarbij hij een elektrische naald gebruikt om de wratten weg te branden. Deze procedure is vaak pijnlijk en er kunnen littekens ontstaan na de operatie.

Immunotherapie

Bij immunotherapie injecteert de arts de plantaire wratten met antigenen die het immuunsysteem stimuleren de HPV-infectie te bestrijden. Hierdoor is het mogelijk om herhaalde uitbraken te voorkomen bij patiënten met terugkerende voetwratten.

Laserbehandeling

De effectiviteit van een laserbehandeling is controversieel anno september 2024 en er bestaat altijd een risico op pijn en littekenvorming. De arts gebruikt meestal een gepulste kleurstoflaser om de huid te dichten en huidweefsel te doden om op deze manier de voetwrat te verwijderen.

Salicylzuur

Salicylzuur is een sterk zuur, dat meestal beschikbaar is als een gel. De gel lost geleidelijk huidlagen van het getroffen gebied op, wat uiteindelijk resulteert in een volledige verwijdering van de plantaire wrat. Salicylzuur dat de arts gebruikt, is meestal sterker en effectiever dan vrij verkrijgbare salicylzuur. Salicylzuur zorgt er tevens voor dat het immuunsysteem gestimuleerd wordt om het virus te bestrijden.

Huismiddeltjes

Omdat voetwratten over het algemeen niet ernstig zijn, proberen veel patiënten de aandoening thuis te behandelen, voordat ze professioneel medisch advies vragen. Er zijn verschillende methoden om dit te doen. Het kost vaak veel tijd alvorens deze methoden resultaten opleveren. Daarnaast zijn niet alle methoden even effectief en veilig.

Appelazijn

Een kopje appelciderazijn mengen met water en vervolgens dit mengsel met een katoenen bal minimaal twintig minuten op de wratten aanbrengen doet de wratten sneller verdwijnen. De patiënt moet dit proces mogelijk meermaals herhalen.

Ducttape

Deze methode bestaat uit het bedekken van de wratten met een stuk ducttape gedurende meerdere dagen. Wanneer de tape wordt verwijderd, is het aan te raden om de wrat te schuren en weer af te dekken met ducttape. Deze methode is een goedkope manier om de wratten te behandelen.

Knoflook

Knoflook heeft antiseptische eigenschappen en kan worden gebruikt door het aanbrengen van verse knoflookpasta of knoflookolie op de wratten. Het is noodzakelijk om dit proces meerdere keren per dag te herhalen en mogelijk met een pleister af te dekken.

Prognose van wratten op de voet

Voetwratten verdwijnen vaak vanzelf zonder medische behandeling, meestal binnen enkele maanden tot een paar jaar. Soms kan het proces langer duren en kan behandeling noodzakelijk zijn als de wratten ongemak veroorzaken of zich verspreiden. Bij tijdige en effectieve behandeling verdwijnen de wratten meestal zonder blijvende gevolgen.

Het is belangrijk om voetwratten tijdig te behandelen om verdere verspreiding en ongemak te voorkomen. In gevallen van aanhoudende of pijnlijke wratten kan medische interventie noodzakelijk zijn om een volledige genezing te waarborgen.

Complicaties

In sommige gevallen kunnen voetwratten leiden tot de volgende complicaties:

• Verspreiding van de wratten naar andere delen van de voet of naar andere personen
• Infecties als gevolg van zelfbehandeling of onvoldoende behandeling
• Littekenvorming of blijvende veranderingen in het huidoppervlak
• Verlies van gevoel of verminderd gevoel in het getroffen gebied

Preventie van voetwratten

Om het risico op het oplopen van voetwratten te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Vermijd contact met de huid van anderen die wratten hebben
• Gebruik altijd schoenen of slippers in openbare zwembaden en kleedkamers
• Houd de voeten droog en schoon
• Vermijd het delen van persoonlijke artikelen zoals handdoeken, sokken en schoenen
• Desinfecteer oppervlakken die mogelijk in contact zijn geweest met HPV

Het toepassen van goede hygiëne en voorzorgsmaatregelen kan helpen om de verspreiding van voetwratten te voorkomen en de kans op het oplopen van nieuwe infecties te verkleinen.

Lees verder

• Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten
• Voetknobbeltjes: Oorzaken van bultjes en knobbels aan voeten
• Draadvormige wratten (filiforme wratjes): Behandelingen
• Platte wratten: Oorzaken en behandeling van vlakke wratjes