Platte wratten: Oorzaken en behandeling van vlakke wratjes

Platte (vlakke) wratten (verruca plana, juveniele wratten) zijn kleine bultjes die op de huid van vooral de handen, het gezicht en de nek verschijnen. Deze letsels, die kleiner zijn dan gewone wratten of voetwratten, worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus. Vlakke wratten verschillen van andere wratten omdat het bovenste gedeelte vlak is; daarom staan ze bekend als ‘platte’ of ‘vlakke’ wratten. Deze wratjes, die vaak optreden bij kinderen en jongvolwassenen, brengen mogelijk psychische complicaties mee. Diverse zelfzorgtechnieken en huisremedies behandelen de platte wratjes en bestrijden het virus.

• Epidemiologie van verruca plana
• Oorzaken van juveniele wratten
• Risicofactoren
• Symptomen op gezicht en armen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van platte wratten
• Preventie

Epidemiologie van verruca plana

Platte wratten komen wereldwijd voor en zijn vooral gebruikelijk bij kinderen en jongvolwassenen. De prevalentie van deze aandoening kan variëren afhankelijk van de geografische locatie en de mate van blootstelling aan risicofactoren. In gematigde klimaten worden ze vaker gezien in warme seizoenen, waar de kans op huidcontact met besmette oppervlakken groter is. De infectie wordt vaker gezien bij personen met een verzwakt immuunsysteem en bij mensen die frequent gebruikmaken van openbare zwembaden en douches.

Oorzaken van juveniele wratten

Net als andere wratten veroorzaakt HPV (het humaan papillomavirus) vlakke wratten. HPV 3, 10, 28 en 49 zijn de virale stammen die platte wratten veroorzaken. Het humaan papillomavirus overleeft, zelfs zonder een menselijke gastheer, op warme en vochtige plaatsen. Het virus is normaal aanwezig rond zwembaden, openbare douches en wasruimtes. Het virus is zeer besmettelijk en de overdracht van de infectie gebeurt via direct contact met de huid (via een gebarsten huid) of wanneer een patiënt voorwerpen aanraakt die met het virus zijn geïnfecteerd. Zodra het virus in het lichaam is terechtgekomen, worden de huid en slijmvliezen getroffen omdat het daar warm en vochtig is.

Risicofactoren

Vlakke wratten staan ook bekend als juveniele wratten, omdat ze meestal aanwezig zijn bij kinderen en jongvolwassenen. Bepaalde risicofactoren verhogen de ontwikkeling van vlakke wratten, zoals het gebruik van scheermessen, een letsel aan de gezichtshuid, een slechte hygiëne (vuile huid) en zweten. Andere veel voorkomende problemen, zoals luchtweginfecties en verkoudheden, leiden tot een zwak immuunsysteem en een activering van het virus op de huid. Ook stress, emotionele overbelasting, langdurige onderkoeling en een slechte voeding (zoals beriberi) zijn mogelijke risicofactoren voor een infectie met het humaan papillomavirus.

Symptomen op gezicht en armen

De symptomen van een platte wrat zijn vaak pas één jaar na de besmetting duidelijk. Vlakke wratten zijn zeer licht verhoogde, gladde bultjes die zich meestal ontwikkelen in gebieden zoals het gezicht, het voorhoofd, de nek, de benen, de baard, en de ruggen van de handen en armen. De huidkleurige, roze of gele bultjes variëren in grootte van 1 tot maximaal 9 mm in diameter en verschijnen meestal in grote aantallen (van 20 tot 200). Ze zijn aanzienlijk kleiner dan gewone wratten of voetwratten, maar soms klonteren de bultjes samen. Ze zijn tot slot niet pijnlijk tenzij er druk op wordt uitgeoefend.

Alarmsymptomen

Hoewel platte wratten doorgaans milde symptomen vertonen, zijn er enkele alarmsymptomen die kunnen wijzen op een ernstigere aandoening of complicatie. Deze alarmsymptomen zijn:

Ongewone verandering in de kleur of grootte van de vlekken, zoals een aanzienlijke vergroting of verandering in kleur van de donkere vlekken.

Aanwezigheid van nieuwe symptomen zoals jeuk, branderigheid of pijn in de vlekken, wat kan wijzen op een secundaire infectie of ontsteking.

Ontwikkeling van symptomen buiten de gebruikelijke gebieden zoals de handpalmen en voetzolen, bijvoorbeeld op andere delen van het lichaam zoals de nek, borstwand of gezicht.

Veranderingen in de huid, zoals het optreden van roodheid, zwelling, of verharding rond de vlekken, wat niet typisch is voor tinea nigra en kan duiden op een andere huidaandoening of complicatie.

Verschijning van abcessen of andere ernstige huidinfecties, vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem.

Het is belangrijk dat patiënten met deze alarmsymptomen medische hulp zoeken om een juiste diagnose te stellen en een adequate behandeling te ontvangen.

Diagnose en onderzoeken

Het is voor de arts op basis van het uiterlijk van de groepen platte wratjes eenvoudig om de diagnose te stellen. Aandoeningen die soms doen denken aan platte wratten zijn talghyperplasie en syringomen (zweetkliergezwellen rond ogen en wangen). Deze aandoeningen komen echter meestal voor bij ouderen terwijl platte wratten voornamelijk tieners en jongvolwassenen treffen.

Behandeling

Vlakke wratten zijn meestal pijnloos en verdwijnen vanzelf in de loop van de tijd. Als het immuunsysteem weer op peil is, verdwijnen de meeste platte wratten binnen een paar maanden tot een paar jaar. Bij kleine oneffenheden is een behandeling via cryotherapie, elektrodessicatie, zuren en cantharidine niet aanbevolen omdat deze behandelingen mogelijk leiden tot littekens.

Bij hinderlijke symptomen is een behandeling echter mogelijk via huis- en kruidenremedies. Het is echter verstandig om altijd eerst een arts te raadplegen en zeker bij wratjes in het gezicht omdat de gezichtshuid dunner is dan veel andere huidgebieden van het lichaam zoals de voeten.

Volgende tips zijn toepasbaar:

• citroensap gedurende dertig minuten laten intrekken op de wratten en dit daarna afspoelen; dit een paar weken herhalen totdat de wratten verdwenen zijn
• dagelijks een watje met biologische appelciderazijn aanbrengen op het aangetaste gebied en één nacht op de plaats houden; appelciderazijn moet verdund (met gelijke hoeveelheid water) worden aangebracht op gevoelige gebieden zoals het gezicht of de nek.
• duct-tape (enkel voor platte wratten in de nek en aan de handen en de benen) op de wrat bedekken gedurende één à twee dagen; daarna enkele het gebied reinigen om het dode weefsel te verwijderen. Dit mag niet langer dan twee maanden worden toegepast.
• een watje onderdompelen in Listerine-mondwater, dit op de platte wrat deppen en gedurende één nacht vastplakken aan de wrat. De dag nadien de getroffen plek met water wassen en dit dagelijks herhalen totdat de wrat verdwijnt
• elke avond voor het slapengaan een stuk bananenschil op de aangetaste huid toepassen en vastplakken met een verband; ook bananen eten is nuttig omdat dit het immuunsysteem versterkt
• vijf of zes druppels tea tree-olie in één eetlepel olijfolie mengen en dit toepassen op de wratten, enkele uren laten inwerken en vervolgens met warm water afspelen. Dit twee keer per dag gedurende enkele weken proberen.
• vitamine C-rijk voedsel zoals citroenen, sinaasappels, paprika's, broccoli en aardbeien helpt het immuunsysteem het virus te bestrijden.

Prognose

De prognose voor platte wratten is over het algemeen goed. Bij veel patiënten verdwijnen de wratten vanzelf zonder behandeling. Het immuunsysteem speelt een cruciale rol bij het elimineren van het virus en het verminderen van de wratten. De tijdsduur kan variëren van enkele maanden tot enkele jaren, afhankelijk van de mate van immuniteitsreactie en andere persoonlijke gezondheidsfactoren.

Complicaties van platte wratten

Complicaties van platte wratten zijn zeldzaam maar kunnen optreden. Mogelijke complicaties zijn:

• Secundaire infecties: In gevallen waar wratten worden gekrast of beschadigd, kunnen bacteriële infecties optreden.
• Littekens: Bij agressieve behandelingen kunnen littekens ontstaan, vooral bij kinderen die wratten op hun gezicht hebben.
• Psychosociale effecten: Vlakke wratten, vooral wanneer ze zich op zichtbare plaatsen bevinden, kunnen leiden tot onzekerheid en emotionele stress.

Preventie

Preventieve maatregelen om platte wratten te voorkomen omvatten:

• Het vermijden van direct huidcontact met wratten of besmette oppervlakken in openbare ruimtes zoals zwembaden en douches.
• Het regelmatig wassen en goed drogen van handen en andere huidgebieden die in contact komen met publieke oppervlakken.
• Het vermijden van het delen van persoonlijke artikelen zoals handdoeken, scheermessen of schoenen die in contact zijn geweest met besmette huid.
• Het versterken van het immuunsysteem door een gezonde voeding en levensstijl te handhaven, wat kan helpen om de kans op virale infecties te verminderen.
• Het op tijd behandelen van wratten om verspreiding en infectie te voorkomen.

Deze maatregelen kunnen helpen om de verspreiding van HPV te verminderen en de kans op het ontwikkelen van platte wratten te verkleinen.

Lees verder

• Voetwratten: Behandelingen van wratten op voet
• Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid
• Draadvormige wratten (filiforme wratjes): Behandelingen
• Ouderdomswratten: Goedaardige, pijnloze gezwellen op huid
• Oogwratten: Wratjes aan of rond oog door virus