Ouderdomswratten: Goedaardige, pijnloze gezwellen op huid

Ouderdomswratten, ook wel bekend als verruca senilis of verruca seborrhoica, zijn veelvoorkomende goedaardige huidgezwellen die vaak voorkomen bij oudere volwassenen. Deze wratachtige gezwellen zijn meestal pijnloos en hebben een wasachtig, licht verhoogd uiterlijk. Hoewel ouderdomswratten doorgaans geen medische behandeling vereisen, kunnen ze om cosmetische redenen of bij irritatie worden verwijderd. Behandelopties omvatten bevriezing, hittebehandeling of lasertherapie. Over het algemeen zijn de vooruitzichten goed, hoewel bij sommige patiënten nieuwe ouderdomswratten kunnen ontstaan.

• Epidemiologie: Vooral bij ouderen
• Oorzaken: Onbekend, maar mogelijk beïnvloed door leeftijd en UV-straling
• Symptomen: Pijnloze, wratachtige huidgezwellen
• Wanneer een arts raadplegen?
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose: Meestal gunstig, maar recidief mogelijk
• Complicaties en bijwerkingen
• Preventie: Tips om ouderdomswratten te voorkomen

Epidemiologie: Vooral bij ouderen

Ouderdomswratten zijn de meest voorkomende goedaardige huidtumoren bij ouderen, maar kunnen ook bij jongere mensen voorkomen. De frequentie van ouderdomswratten neemt toe met de leeftijd. Ze komen minder vaak voor bij mensen met een donkere huid. Er is geen significant verschil in frequentie tussen mannen en vrouwen.

Oorzaken: Onbekend, maar mogelijk beïnvloed door leeftijd en UV-straling

De exacte oorzaak van ouderdomswratten is onbekend. Ze verschijnen meestal na de leeftijd van veertig jaar en kunnen familiair voorkomen. Soms ontstaan deze wratten tijdens zwangerschap of na oestrogeensubstitutietherapie, een behandeling met vrouwelijke geslachtshormonen. Kinderen krijgen zelden ouderdomswratten. Langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht kan mogelijk bijdragen aan de vorming van ouderdomswratten, maar deze zijn niet besmettelijk en verspreiden zich niet naar andere lichaamsdelen.

Symptomen: Pijnloze, wratachtige huidgezwellen

Ouderdomswratten zijn pijnloze huidgezwellen die meestal bruin of zwart zijn. Ze bevinden zich vaak op de borst, rug, buik, hoofdhuid, gezicht, nek of andere delen van het lichaam, maar verschijnen niet op de handpalmen, voetzolen en lippen. De wratten beginnen vaak als kleine, ruwe bultjes die geleidelijk verdikken en een wratachtig, glansloos oppervlak ontwikkelen. Hun kleur varieert van wit tot zwart, hoewel de meeste geelbruin tot bruin zijn. De grootte kan variëren van 0,5 cm tot enkele centimeters, en ze kunnen in aantallen variëren van enkele tot honderden. De gezwellen zijn meestal rond of ovaal, licht verhoogd en hebben een vlakke ondergrond met een wasachtig oppervlak. Soms kunnen deze wratten jeuk of irritatie veroorzaken.

Wanneer een arts raadplegen?

Raadpleeg een arts als:

• de wratten plotseling veranderen in uiterlijk, grootte of kleur
• de wratten pijn veroorzaken of bloedingen vertonen
• er veel nieuwe wratten verschijnen
• de wratten niet reageren op behandelingen

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Een arts kan vaak een diagnose van ouderdomswratten stellen op basis van een klinisch onderzoek. In sommige gevallen kan een huidbiopsie nodig zijn om de diagnose te bevestigen of om andere huidaandoeningen uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Ouderdomswratten kunnen lijken op andere huidaandoeningen, waaronder:

• acrokeratosis verruciformis van Hopf
• actinische keratose (huidletsels door blootstelling aan zonlicht)
• arsenicale keratose
• bowenoïde papulose (soa met vlekken op de geslachtsdelen)
• cutane manifestaties van hiv-infectie
• dermatosis papulosa nigra
• basaalcelcarcinoom (langzaam groeiende huidkanker)
• epidermaal nevus syndroom
• epidermodysplasia verruciformis
• erythroplasia van Queyrat (ziekte van Bowen van de eikel)
• fibroma pendulans
• genitale wratten
• gewone wratten
• guttata psoriasis (druppelvormige vlekken op de huid met jeuk)
• huidkanker
• lentigo
• melanocytaire nevi
• nevus sebaceus
• niet-genitale wratten
• pemphigus erythematosus
• plaque psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker)
• premaligne fibroepitheliale tumor (Pinkus tumor)
• prurigo nodularis (huidaandoening met jeukende knobbeltjes)
• Stucwerk keratose
• teken van Leser-Trelat
• Warty dyskeratoma
• ziekte van Bowen

Behandeling

Behandeling van ouderdomswratten is niet altijd noodzakelijk, tenzij:

• de wratten erg groot zijn en ongemak veroorzaken bij het dragen van kleding of sieraden
• de wratten geïrriteerd zijn
• de wratten een significant cosmetisch probleem vormen

De behandelingsopties zijn onder andere:

Cryotherapie

Bij cryotherapie wordt vloeibare stikstof gebruikt om de wrat te bevriezen. Dit gebeurt door het gezwel met een wattenstaafje of een spuitpistool aan te stippen. De wrat bevriest en valt binnen enkele dagen van de huid af. Soms vormt zich een blaar onder de wrat en ontstaat er een korst die later van de huid afvalt.

Elektrochirurgie en curettage

Elektrochirurgie (elektrocauterisatie) omvat het aanbrengen van een elektrische stroom op de wrat na lokale verdoving. Vervolgens wordt de wrat verwijderd met een speciaal chirurgisch instrument, de curette. Deze methode vereist geen hechtingen, maar kan leiden tot een kleine bloeding.

Lasertherapie

Bij lasertherapie wordt een laser gebruikt om de wrat te verdampen. Er zijn verschillende lasertechnieken beschikbaar, afhankelijk van de specifieke behoeften van de patiënt en de aard van de wrat.

Prognose: Meestal gunstig, maar recidief mogelijk

De meeste ouderdomswratten worden succesvol verwijderd zonder blijvende littekens. Na behandeling kunnen lichte huidvlekken op de plaats van de wrat verschijnen. In de meeste gevallen komen de wratten niet terug, hoewel sommige patiënten in de toekomst opnieuw ouderdomswratten kunnen ontwikkelen, vooral als ze hiervoor gevoelig zijn.

Complicaties en bijwerkingen

Mogelijke complicaties van de behandeling van ouderdomswratten zijn onder andere:

• verkeerde diagnose, waarbij de wratten lijken op huidkanker
• irritatie, bloedingen of ongemak op de behandelde plek
• secundaire infecties door krabben of zelfverwijdering van de wratten
• stress door de fysieke verschijning van de wratten
• plotselinge opkomst van veel wratten, wat mogelijk kan wijzen op kanker in het lichaam

Preventie: Tips om ouderdomswratten te voorkomen

Hoewel ouderdomswratten vaak leeftijdsgebonden zijn en moeilijk te voorkomen, zijn er enkele maatregelen die kunnen helpen:

• Beperk blootstelling aan schadelijke UV-stralen door zonnebrandcrème te gebruiken en overmatige zonnebaden te vermijden.
• Houd de huid goed gehydrateerd en verzorgd om de huidbarrière te versterken.
• Ondersteun een gezonde huid door een evenwichtig voedingspatroon te volgen en voldoende water te drinken.

Lees verder

• Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid