Cryotherapie van huidletsels: Behandeling via bevriezing

Cryotherapie, ook wel bekend als cryochirurgie of behandeling via bevriezing, is een medische techniek waarbij weefsel wordt bevroren met het doel het te vernietigen. Deze behandeling wordt toegepast in diverse medische domeinen, zoals bij prostaatproblemen, oogaandoeningen, baarmoederafwijkingen, en huidproblemen. Cryotherapie is bijzonder effectief voor de behandeling van wratten en huidletsels die mogelijk tot kanker kunnen leiden. Deze procedure vereist weinig tijd, is zeer effectief, en wordt vaak door huisartsen uitgevoerd. Het is echter essentieel dat de arts een juiste diagnose heeft gesteld voordat de behandeling wordt gestart.

• Indicatie voor cryotherapie: Wratten en goedaardige huidletsels
• Voordelen van cryotherapie
• Voorbereiding op de behandeling
• Tijdens de behandeling via bevriezing
• Na de behandeling van huidletsels
• Prognose van cryotherapie
• Complicaties

Indicatie voor cryotherapie: Wratten en goedaardige huidletsels

Cryotherapie is een effectieve methode voor het behandelen van een breed scala aan goedaardige huidproblemen. De techniek is bijzonder geschikt voor patiënten met een lichte huidskleur en wordt vaak toegepast op de niet-behaarde lichaamsdelen. De arts voert cryotherapie uit om wratten (zoals gewone wratten, genitale wratten, waterwratten en ouderdomswratten), goedaardige huidletsels, en precancereuze huidletsels te verwijderen. Naast wratten kunnen ook de volgende huidletsels met cryotherapie worden behandeld:

• Actinische keratosen (huidletsels door langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen)
• Chondrodermatitis nodularis helicis (ooraandoening gekenmerkt door ontsteking van de oorschelp)
• Cutane leishmaniasis (parasitaire huidinfectie)
• Dermatofibromen (kleine, goedaardige huidgezwellen)
• Basaalcelcarcinoom (in vroege stadia)
• Hypertrofische littekens (verheven littekens)
• Ingegroeide teennagel
• Keloïden (goedaardige groei van littekenweefsel rond een wond)
• Keratoacanthoom (goedaardige snelgroeiende huidtumor)
• Kersrood bloedvatgezwel (pijnloos en onschuldig huidletsel)
• Myxoïdcyste
• Syringomen (bultjes rondom ogen en wangen door zweetkliergezwellen)
• Granuloma annulare (huidaandoening met ringvormige knobbels)
• Granuloma faciale (huidaandoening met letsels in het gezicht)
• Granuloma teleangiectaticum (goedaardige huidaandoening met rode, bloedende bultjes)
• Huidmarkeringen
• Leukoplakie (verdikte witte vlekken in mond en wangen)
• Lichen planus van de mond
• Molluscum contagiosum (virale huidinfectie met parelwitte letsels)
• Mucocele (speekselkliercyste in mond of op lippen)
• Prurigo nodularis (huidaandoening met jeukende knobbeltjes)
• Talghyperplasie
• Ziekte van Bowen (voorstadium van huidkanker)
• Zonne-lentigo (ouderdomsvlekken)

In zeldzame gevallen kan cryotherapie ook worden ingezet voor bepaalde vormen van huidkanker. Dit kan echter complicaties met zich meebrengen omdat het behandelde weefsel niet meer microscopisch kan worden onderzocht. Daarom is het essentieel dat de arts een huidbiopsie uitvoert om te bevestigen dat het huidletsel volledig is verwijderd. Als er kankercellen in het weefselmonster worden aangetroffen, kan dit duiden op onvoldoende verwijdering van het afwijkende weefsel.

Voordelen van cryotherapie

Cryotherapie biedt verschillende voordelen. De voorbereidingstijd is kort, en de procedure zelf duurt meestal minder dan één minuut. Deze behandeling is snel, effectief en relatief veilig, met een minimaal risico op infecties. Na de behandeling is slechts een beperkte wondverzorging nodig. Bovendien zijn er geen dure materialen of injecteerbare verdovingen vereist, en hoeft de patiënt niet terug te komen voor hechtingen. Veel huidletsels kunnen in één sessie worden behandeld, hoewel sommige aandoeningen mogelijk meerdere behandelingen vereisen.

Voorbereiding op de behandeling

De patiënt hoeft geen speciale voorbereidingen te treffen voor cryotherapie. Het is echter belangrijk dat de arts op de hoogte is van het medicatiegebruik en de medische geschiedenis van de patiënt. Immuunonderdrukkende medicijnen, zoals immunosuppressiva en corticosteroïden (ontstekingsremmers), kunnen het immuunsysteem verzwakken en de wondgenezing vertragen (langzame wondgenezing) of zelfs leiden tot weefselnecrose.

Tijdens de behandeling via bevriezing

Praktische overwegingen

Cryotherapie duurt meestal minder dan één minuut. De ideale temperatuur voor het verwijderen van huidletsels is −196°C, bereikt door het toepassen van vloeibare stikstof. Dit proces duurt ongeveer dertig seconden, afhankelijk van de hoeveelheid vloeibare stikstof die wordt gebruikt en de gekozen techniek (spray of wattenstaafje). De dosering en techniek zijn afhankelijk van factoren zoals de grootte, diepte, en het type weefsel van het letsel, evenals de huiddikte, vochtigheid, en lokale doorbloeding.

De procedure

Tijdens de behandeling gebruikt de arts een wattenstaafje of spray die is ondergedompeld in vloeibare stikstof. De bevriezing kan een kortdurend ongemak, een brandend gevoel, of pijn veroorzaken. Soms wordt het gebied vooraf verdoofd om het ongemak te verminderen. De vloeibare stikstof wordt gedurende vijf tot dertig seconden aangebracht op het te behandelen gebied, met een marge van één tot twee centimeter. Vaak wordt het gebied tijdens dezelfde sessie opnieuw behandeld.

Na de behandeling van huidletsels

Na de behandeling kan het behandelde gebied rood worden. Binnen enkele uren ontstaat er meestal een blaar, die helder of roodachtig tot paars kan zijn. De pijn duurt meestal maximaal drie dagen. Bij de meeste patiënten zijn geen bijzondere zorgen nodig tijdens de genezing. Het is echter belangrijk om het behandelde gebied schoon te houden door het twee keer per dag te wassen. Een verband is alleen nodig als het gebied in contact komt met kleding of gemakkelijk beschadigd kan raken. Na enkele dagen vormt zich een korst die vaak binnen één tot drie weken afvalt, afhankelijk van het behandelde gebied.

Prognose van cryotherapie

Cryotherapie is doorgaans effectief voor veel patiënten. Sommige huidletsels, zoals wratten, kunnen echter meerdere behandelingen vereisen om volledig te verdwijnen.

Complicaties

Hoewel cryotherapie over het algemeen veilig is, kunnen er enkele complicaties optreden:

• Hypertrofische littekens, vooral bij langdurige of diepe bevriezing (zeldzaam)
• Atrofie van de huid (afsterven van huidweefsel)
• Blaarfomatie en huidzweren, wat kan leiden tot pijn en infecties
• Bloedingen
• Infecties (zeldzaam)
• Lagere bloeddruk en flauwvallen (meestal bij patiënten met andere medische aandoeningen)
• Langere hersteltijd dan verwacht
• Vorming van nieuwe letsels in het behandelde gebied
• Gevoelloosheid door zenuwschade
• Haaruitval
• Hoofdpijn na behandeling van gezichtsletsels
• Milia (kleine bultjes op het gezicht)
• Overmatige granulatieweefselvorming (zeldzaam)
• Syncope (vasovagaal, zeldzaam)
• Veranderingen in huidskleur, zoals hypopigmentatie (wittere huidskleur) of hyperpigmentatie (donkere vlekken)
• Veranderingen in gevoel of sensatie