Huiduitslag aan handpalm: Oorzaken, symptomen en behandeling

Een huiduitslag aan de handpalm(en) komt voor bij diverse huidziekten, auto-immuunaandoeningen en infecties. Daarnaast zorgen ook tal van omgevingsfactoren voor huidirritatie aan de handpalm(en). De locatie, omvang en het patroon varieert sterk. De uitslag gaat daarnaast mogelijk gepaard met andere milde tot ernstige symptomen zoals (tijdelijke) jeuk, droogheid, ruwheid, schilfering, roodheid, zwelling en met vloeistof gevulde blaasjes of puistjes. De huidirritatie verschijnt alleen op de handpalm, maar mogelijk ook op andere lichaamsdelen. Tot slot is één handpalm getroffen (bijvoorbeeld bij een allergie), maar bij een aantal ziekten is op beide handpalmen een uitslag aanwezig.

• Acrodermatitis
• Atopische dermatitis
• Bof
• Contactdermatitis
• Droge huid
• Dyshidrotische dermatitis
• Endocarditis
• Gordelroos
• Hand-, voet- en mondziekte
• Ichthyosis
• Impetigo
• Levercirrose
• Mazelen
• Palmoplantaire pustulose
• Pellagra
• Psoriasis
• Reactieve artritis
• Ringworm
• Rodehond
• Roodvonk
• Schurft
• Syfilis
• Systemische lupus erythematosus (SLE)
• Tekenziekte Rocky Mountain spotted fever
• Trauma (verwonding)
• Waterpokken
• Wilson-syndroom
• Ziekte van Kawasaki
• Behandeling van huiduitslag aan handpalmen

Acrodermatitis

Acrodermatitis is een huidaandoening met onbekende etiologie die voornamelijk kinderen treft. Niet-specifieke klachten gaan dan gepaard met blaasjes, knobbeltjes en vlekken op de huid. De milde symptomen verdwijnen meestal spontaan binnen enkele dagen tot weken waardoor een medische behandeling niet strikt vereist is. Wel gaat de ziekte mogelijk gepaard met andere virale infecties en hepatitis (ontsteking van de lever) die de arts wel moet behandelen.

Atopische dermatitis

Veel kinderen krijgen te maken met atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk). De huidziekte atopische dermatitis komt vooral tot stand bij kinderen met een overactief immuunsysteem. Atopische dermatitis gaat vaak gepaard met allergische astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) en allergische rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies). De huid is droog, gebarsten (gebarsten huid), jeukend, rood en gezwollen. De ziekte heeft voorts een voorkeur voor de huidplooien.

Bof

Bof (dikoor) is een virale infectie waarbij de oorspeekselklieren erg gezwollen en pijnlijk zijn. Af en toe is ook een huiduitslag op de handpalmen mogelijk. Deze aandoening verschijnt vooral bij kinderen (die niet gevaccineerd zijn). Het merendeel van de patiënten herstelt spontaan binnen enkele weken. Bedrust, zachte voeding eten en zorgen voor voldoende vochtinname (om uitdroging te voorkomen) vormen de belangrijkste behandelingsmethoden.

Contactdermatitis

Contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) is één van de meest voorkomende vormen van een huiduitslag, vooral op de handen. Bij deze huidaandoening ontstaat een allergische reactie op een allergeen (een stof die huidirritatie veroorzaakt). Chemicaliën en diverse andere stoffen zijn vaak de boosdoener. Maar zelfs water, zeep en zweet veroorzaakt soms contactdermatitis.

Droge huid

Een droge huid heeft mogelijk invloed op de handpalmen. Mensen die in aanraking komen met stoffen die extreme droogte veroorzaken en leven in een droog klimaat zijn bijdragende factoren. Een goede bescherming en vochtinbrengende crèmes verlichten de symptomen, maar soms breidt de droge huid uit en ontstaan barstjes in of schilfers op de huid. Krabben helpt zeker niet bij een droge huid. Hierdoor ontstaat zelfs nog meer schade aan de huid waardoor het natuurlijke vocht vastgehouden blijft en af en toe zelfs een bacteriële infectie tot stand komt.

Dyshidrotische dermatitis

Dyshidrotische dermatitis is een huidaandoening met onbekende etiologie waarbij erg veel blaasjes op de huid terechtkomen. De ziekte heeft een voorkeur voor de handen en voeten. Mogelijke risicofactoren voor de ziekte omvatten langdurige schimmelinfecties van de voeten, een overgevoeligheid voor bepaalde medicijnen, allergieën en emotionele stress. De huiduitslag gaat gepaard met jeuk en overmatig krabben. Hierdoor barsten de blaren en verschijnt een heldere afscheiding.

Endocarditis

Bacteriën veroorzaken meestal endocarditis, een ontsteking van de binnenkant van het hart. Koorts, rillingen en zweten zijn kenmerkend, maar daarnaast verschijnen vaak talrijke andere klachten, zoals onder andere kleine, donkere vlekken op de huid of rode, pijnloze huidvlekken op de handpalmen en voetzolen.

Gordelroos

Wanneer een patiënt besmet is geraakt met waterpokken en genezen is, blijft het virus nog actief in het zenuwweefsel bij het ruggenmerg en de hersenen. Na een tijdje wordt het virus weer actief en ontstaat een pijnlijke huiduitslag met blaarvorming op de romp. Bij een aantal patiënten met gordelroos zijn eveneens de handpalmen en delen van het gezicht aangetast door de huiduitslag. Deze ziekte is zelfbeperkend; de symptomen verdwijnen geleidelijk binnen een aantal weken, maar de pijn blijft soms wel nog lang hangen.

Hand-, voet- en mondziekte

Bij jonge kinderen verschijnt soms de hand-, voet- en mondziekte. Op de handpalmen maar ook op de voetzolen en andere lichaamsdelen ontstaan roze bultjes en vlekjes die wijzigen in grijze blaren en blaasjes. Na afschilfering verdwijnt de huiduitslag spontaan.

Ichthyosis

De huid van de handpalmen, voetzolen of romp is bij de erfelijke huidziekte ichthyosis droog en/of schilferig, en mogelijk eveneens verdikt en/of jeukend.

Impetigo

Impetigo is een bacteriële huidinfectie die leidt tot rode huidzweren. Deze barsten open waarna korstvorming plaatsvindt. Een medische behandeling is vereist want de infectie verspreidt zich mogelijk naar diepere weefsellagen waardoor de symptomen eveneens in de arm of daarbuiten tot uiting komen.

Levercirrose

Rode handpalmen is één van de kenmerken van een latere fase van levercirrose. Een grote waaier van symptomen zijn mogelijk bij deze aandoening die tot stand komt door een leverontsteking (hepatitis) of door overmatig alcoholgebruik. Algemene symptomen zoals onder andere koorts, rillingen en een verlies van eetlust gaan dan mogelijk gepaard met geelzucht, een donkere ontlasting, een vochtophoping in de buik (ascites), abnormale bloedingen enzovoort.

Mazelen

Mazelen, een virale infectieziekte die vooral niet-gevaccineerde jonge kinderen treft, veroorzaakt keelpijn, koorts en/of oogproblemen. Een huiduitslag (aan de handpalmen) behoort bij een aantal patiënten ook tot de mogelijkheden. De vooruitzichten zijn bij deze aandoening zeer goed.

Palmoplantaire pustulose

Palmoplantaire pustulose, ook gekend als 'palmoplantaire pustuleuze psoriasis', 'pustulosis palmoplantaris' en de 'ziekte van Andrews-Barber', is een chronische auto-immuunaandoening. Kenmerkend bij deze ziekte zijn steriele puistjes op de handpalmen en voetzolen. Deze puistjes barsten herhaaldelijk open. De ziekte gaat gepaard met geelbruine vlekken, jeuk, een branderig gevoel, pijn, roodheid, schilfering en barstjes in de huid.

Pellagra

Pellagra, een vorm van ondervoeding die het gevolg is van een tekort aan niacine, veroorzaakt vooral diarree en dementie, maar huidafwijkingen zijn ook veel voorkomend. Jeukende, tintelende, prikkende en rode handpalmen komen voor bij deze ziekte.

Psoriasis

Rode, schilferige plaques op de huid, waaronder de handpalmen en voetzolen, zijn kenmerkend bij psoriasis. Deze chronische huidziekte resulteert bij een aantal patiënten eveneens in afwijkingen aan en problemen met de nagels, de genitaliën, de mond, …

Reactieve artritis

Het syndroom van Reiter, een ander term voor 'reactieve artritis', is een auto-immuunaandoening die onder andere symptomen veroorzaakt aan de huid, de maag, de darmen en de ogen. Soms zijn kleine bultjes aanwezig op de handpalmen (en/of voetzolen).

Ringworm

Schimmels die de huid infecteren (dermatofyten) zijn de boosdoener van een ringworminfectie van de hand (tinea manuum). Deze infecties zijn meestal oppervlakkig. De patiënt presenteert zich met meestal milde klachten zoals een rode, jeukende ring op de huid waarbij het midden van de ring meestal normaal is. Tinea nigra is een zeldzame schimmelinfectie die verantwoordelijk is voor symptomen aan de handpalm en voetzolen. De aangetaste huid krijgt een donkerbruine tot zwarte kleur. Typische klachten zoals roodheid en zwelling zijn hierbij niet (altijd) aanwezig. Deze goedaardige infectieziekte verspreidt zich meestal niet.

Rodehond

Rodehond (rubella) is een virale infectie die voornamelijk niet-gevaccineerde kinderen treft. Op de huid ontstaat een roze tot rode huiduitslag die van het gezicht naar de romp gaat en tot slot de armen en benen aantast. De handpalmen en voetzolen zijn hierbij mogelijk getroffen. De vooruitzichten van rodehond zijn zeer goed aangezien de symptomen binnen enkele dagen zonder medische behandeling verdwijnen.

Roodvonk

Kinderen jonger dan tien jaar zijn het vaakst aangetast door de bacteriële infectie roodvonk. Deze zeer besmettelijke ziekte veroorzaakt keelpijn en kleurwijzigingen van de tong. Daarnaast verschijnt af en toe een huiduitslag aan de handpalmen, al is de huidirritatie in de meeste gevallen aanwezig aan de binnenkant van de dijbenen, de borst, de ellebogen, de hals, de liezen en/of de oksels.

Schurft

Mijten veroorzaken schurft (scabiës), een aandoening die vooral verschijnt in armere gebieden en overdraagbaar is van huid-op-huid-contact. Normaal gesproken zijn de voetzolen en handpalmen niet getroffen. Mijten verspreiden zich echter meer bij baby’s waardoor bij hen wel een huiduitslag (bultjes, puistjes, blaasjes) ontstaat op de voetzolen en handpalmen.

Syfilis

Syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening, komt tot uiting in diverse stadia. In het beginstadium komt een huiduitslag nog niet meteen ter sprake maar bij secundaire syfilis ontstaat op de handpalmen en voetzolen (en soms ook op andere plaatsen) een huiduitslag. Antibiotica zijn nodig om deze bacteriële infectie te bestrijden. Ook pasgeborenen lijden mogelijk aan syfilis; een baby heeft dit dan overkregen via de moeder.

Systemische lupus erythematosus (SLE)

De auto-immuunaandoening systemische lupus erythematosus ontstaat veelal gezwollen en pijnlijke gewrichten (gewrichtspijn). Diverse niet-specifieke symptomen komen hierbij voor in combinatie met problemen met of afwijkingen aan de nieren, de ogen, de huid, de longen, het spijsverteringsstelsel, het hart en/of de hersenen.

Tekenziekte Rocky Mountain spotted fever

Bij de tekenaandoening 'Rocky Mountain spotted fever' presenteert een patiënt die gebeten is door een besmette teek zich met koorts, hoofdpijn en een huiduitslag. De huiduitslag die bestaat meerdere roze vlekken, varieert van kleur afhankelijk van het stadium van de ziekte. Een behandeling met antibiotica is noodzakelijk om het risico op complicaties te voorkomen. Onbehandeld leidt de tekenziekte namelijk tot vasculitis (ontsteking van de bloedvaten), encefalitis (ontsteking van de hersenen), acuut nierfalen, sepsis (bloedvergiftiging) en/of andere complicaties.

Trauma (verwonding)

Door een trauma ontstaat ook huidirritatie aan de handpalm. Dit treedt op na bijvoorbeeld een brandwonde, een snede, een kneuzing, … De ernst van het letsel is afhankelijk van de aard van het trauma, de duur en de intensiteit. Meestal heeft de patiënt pijn in combinatie met een rode uitslag.

Waterpokken

Het Varicella zoster-virus is verantwoordelijk voor symptomen die tot uiting komen bij waterpokken. Deze zeer besmettelijke virale infectie tast voornamelijk kinderen aan. Patiënten presenteren zich met algemene symptomen in combinatie met een huiduitslag aan het gezicht, de romp en/of de hoofdhuid, en in mindere mate aan de handpalmen.

Wilson-syndroom

Bij het Wilson-syndroom gebeurt door een genetische mutatie (wijziging) een koperstapeling in de hersenen, de lever en/of nieren. Een huiduitslag op de handpalmen behoort tot één van de mogelijk bijkomende symptomen.

Ziekte van Kawasaki

De ziekte van Kawasaki is een auto-immuunaandoening die meerdere lichaamssystemen aantast. Koorts in combinatie met symptomen huid en slijmvliezen, maag en darmen komen voor bij de ziekte waarbij de bloedvaten in de slagaders ontstoken zijn. De aandoening resulteert bij sommige patiënten in rode handpalmen en voetzolen.

Andere oorzaken van huiduitslag op handpalm
Enkele andere oorzaken van huidirritatie op de handpalm zijn:

• een allergische reactie op voedsel, medicijnen of producten zoals lotions of detergenten
• insectenbeten of steken
• bijwerkingen van medicijnen
• wratten

Behandeling van huiduitslag aan handpalmen

De behandeling van een uitslag aan de handpalm afhankelijk van de onderliggende oorzaak en het type van de huidziekte.

Zelfzorg

Niet altijd is een behandeling vereist. Verzachtende middelen en vochtinbrengende crèmes zijn nuttig bij een droge huid omdat ze de huid bevochtigen. Ook een beschermende crème is nuttig voor het voorkomen van een uitgedroogde huid.

Professionele medische zorg

Bij een uitslag aan de handpalm met voor de patiënt onbekende etiologie is het toch verstandig om een arts te raadplegen omdat dit soms wijst op een meer ernstige en zelfs levensbedreigende aandoening. Sommige huidaandoeningen zijn daarnaast snel progressief. Een snelle diagnose en behandeling zijn dan nodig om complicaties te voorkomen.

Eventueel inzetbare medicijnen zijn oraal in te nemen (via de mond) of topisch toe te passen (op de huid). Deze medicijnen zijn mogelijk:

• antibiotica: bestrijden bacteriële infecties
• antihistaminica: verminderen de gevolge van een allergische reacties en verlichten jeuk
• antimycotica: bestrijden schimmelinfecties
• corticosteroïden: verminderen een ontsteking en onderdrukken de werking van het immuunsysteem

Lees verder

• Tinea manuum (handschimmel): Schimmelinfectie van hand
• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid