Bowenoïde papulose: SOA met vlekken op geslachtsdelen

Bowenoid papulosis (Bowenoïde papulose) is een aandoening waarbij gekleurde vlekken of bultjes op de geslachtsdelen ontstaan bij meestal jonge mannen en vrouwen. Deze seksueel overdraagbare aandoening (soa) is het resultaat van een infectie met het humaan papillomavirus (HPV) en verspreidt zich via seksueel contact. De aandoening is meestal goedaardig, maar kan transformeren tot een kwaadaardige vorm, hetgeen resulteert in een voorstadium van kanker. Wanneer de letsels niet spontaan verdwijnen, verwijdert de arts deze via diverse technieken. De term ‘Bowenoid papulosis’ werd bedacht in 1977 door de wetenschappers Kopf en Bart en is vernoemd naar dermatoloog John Templeton Bowen.

• Synoniemen van bowenoïde papulose
• Epidemiologie van Bowenoid Papulosis
• Prevalentie
• Risico op infectie
• Mechanisme
• HPV-infectie
• Immuunsysteem en behandeling
• Oorzaken van vlekken of bultjes op geslachtsdelen
• Risicofactoren van bowenoid papulosis
• Seksueel contact
• Immunosuppressie
• Risicogroepen
• Mannen die seks hebben met mannen
• Patiënten met hiv
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Huidvlekken en knobbels
• Irritatie of jeuk
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidletsels op genitale gebied
• Prognose van SOA (seksueel overdraagbare aandoening)
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met bowenoïde papulose
• Behandeling en opvolging
• Huidverzorging en irritatiepreventie
• Hygiëne en vermijden van verspreiding
• Psychosociale ondersteuning en emotioneel welzijn
• Voorkomen van verdere laesies en triggers
• Gezondheidscontrole en monitoring
• Ondersteuning van de omgeving
• Misvattingen rond bowenoïde papulose
• Bowenoïde papulose is een soort huidkanker
• Alleen oudere mensen krijgen bowenoïde papulose
• Bowenoïde papulose veroorzaakt altijd pijn
• De aandoening kan niet worden behandeld
• Iedereen met HPV ontwikkelt bowenoïde papulose
• Bowenoïde papulose komt alleen voor op de geslachtsorganen
• Herstel van bowenoïde papulose is altijd langdurig

Synoniemen van bowenoïde papulose

Andere termen die artsen gebruiken om de aandoening te beschrijven, zijn erytroplasie van Queyrat en plaveiselcelcarcinoom in situ.

Epidemiologie van Bowenoid Papulosis

Bowenoid papulosis komt wereldwijd voor, maar exacte cijfers over de prevalentie zijn beperkt door onderdiagnose en variabele rapportage. De aandoening treft voornamelijk jongvolwassenen tussen de 20 en 40 jaar, met een hogere incidentie bij personen met meerdere seksuele partners en een voorgeschiedenis van andere soa's.

Prevalentie

De aandoening komt vaker voor bij mensen die seksueel actief zijn, vooral bij mannen die seks hebben met mannen.

Risico op infectie

HPV-infecties zijn de belangrijkste oorzaak van Bowenoïde papulose, die kan ontstaan bij seksuele contacten met een geïnfecteerde persoon.

Mechanisme

Bowenoïde papulose wordt veroorzaakt door een HPV-infectie die leidt tot de vorming van kleine, wratachtige vlekken op de huid, vaak op de geslachtsdelen.

HPV-infectie

Het virus veroorzaakt veranderingen in de huidcellen die leiden tot de typische vlekken en verheven huidlaesies.

Immuunsysteem en behandeling

Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem is het risico op de aandoening verhoogd. Een verstoorde immuunrespons kan leiden tot een moeilijker behandelbare infectie.

Oorzaken van vlekken of bultjes op geslachtsdelen

Bowenoïde papulosis beschouwen artsen als een overgangstoestand tussen een genitale wrat en de ziekte van Bowen (voorstadium van huidkanker). Bowenoïde papulose is een zeldzame vorm van intraepitheliale neoplasie, wat duidt op een goedaardige of kwaadaardige abnormale of overmatige weefselgroei. Het humaan papillomavirus (meestal type 16, maar soms ook andere typen of gemengde infecties) veroorzaakt deze seksueel overdraagbare aandoening (soa) die zowel mannen als vrouwen aantast. Dit virus is ook verantwoordelijk voor genitale wratten, baarmoederhalskanker en sommige andere genitale kankers. Mogelijk spelen ook andere virussen en een verzwakt immuunsysteem een rol bij het ontstaan van Bowenoid papulosis. De overdracht van het humaan papillomavirus gebeurt via direct huid-op-huid seksueel contact.

Risicofactoren van bowenoid papulosis

Vooral seksueel actieve patiënten jonger dan dertig jaar worden getroffen door Bowenoid papulosis, hoewel ook jonge kinderen (mogelijk als gevolg van seksueel misbruik) en ouderen vatbaar zijn. Verder lijden veel patiënten reeds aan andere seksueel overdraagbare aandoeningen (genitale wratten, een hiv-infectie, etc.).

Seksueel contact

Onbeschermd seksueel contact, vooral met een partner die HPV heeft, verhoogt het risico op infectie en ontwikkeling van Bowenoïde papulose.

Immunosuppressie

Mensen met hiv of andere aandoeningen die het immuunsysteem onderdrukken, lopen een verhoogd risico.

Risicogroepen

Mensen met een verhoogd risico op Bowenoïde papulose zijn vaak seksueel actieve mensen, met name diegenen die onbeschermd seksueel contact hebben met meerdere partners of die hiv-positief zijn.

Mannen die seks hebben met mannen

Deze groep heeft een hoger risico op infectie door HPV, wat kan leiden tot Bowenoïde papulose.

Patiënten met hiv

Mensen met een verzwakt immuunsysteem door hiv of immunosuppressieve therapie hebben een verhoogd risico.

Symptomen

Op de eikel, de penisschacht en/of de voorhuid van de penis of het gebied in of rond de anus van de man ontwikkelen zich kleine, stevige platte of wratachtige rode, bruine, paarse of vleeskleurige vlekken of bultjes. Bij vrouwen ontstaan deze letsels, die meestal wat donkerder van kleur zijn dan bij mannen, in de vagina, op de clitoris, in de liesplooien, op de grote schaamlippen, op de kleine schaamlippen en/of op of rond de anus. Normaal gezien ervaren patiënten geen andere tekenen, maar soms veroorzaken ze jeuk of pijn of ontstaat een ontsteking. Zeer sporadisch komen letsels buiten de genitale regio tot uiting, zoals op de nek, het gezicht en/of de vingers.

Alarmsymptomen

De belangrijkste symptomen zijn kleine, huidkleurige tot bruinige vlekken of knobbels die vaak asymptomatisch zijn, maar soms jeuk of irritatie veroorzaken.

Huidvlekken en knobbels

De vlekken die ontstaan door Bowenoïde papulose zijn vaak rond of ovale papels, die zich in clusters kunnen vormen op de geslachtsdelen of andere intieme gebieden.

Irritatie of jeuk

In sommige gevallen kan de aandoening jeuk of lichte irritatie veroorzaken, hoewel de laesies meestal pijnloos zijn.

Diagnose en onderzoeken

Via een dermatoscopie (kijkonderzoek van de huid) bekijkt de arts de huidletsels, die een typisch uiterlijk vertonen. Een huidbiopsie bevestigt de diagnose Bowenoid papulosis.

Behandeling van huidletsels op genitale gebied

Patiënten met de diagnose van deze seksueel overdraagbare aandoening krijgen om de drie tot zes maanden een huidonderzoek, zodat de arts de evolutie van de letsels kan opvolgen. In de meeste gevallen verdwijnen deze namelijk spontaan en is een behandeling overbodig. Wanneer de huidletsels niet spontaan verdwijnen, is een lokale behandeling nodig via op de huid toegepaste (topische) crèmes, een laseroperatie of cryochirurgie (behandeling via bevriezing). Na de behandeling blijft de arts de patiënt regelmatig opvolgen om er zeker van te zijn dat de letsels niet terugkeren. Patiënten met deze aandoening krijgen tot slot het advies om hun seksuele activiteiten te beperken om te voorkomen dat anderen besmet raken tijdens de besmettelijke stadia van deze aandoening.

Prognose van SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

De huidletsels op de geslachtsorganen zijn over het algemeen goedaardig en verdwijnen bij de meeste patiënten na enkele weken tot jaren spontaan. Bij zwangere vrouwen die de diagnose Bowenoid papulosis krijgen, verdwijnen de letsels in de meeste gevallen ook na de bevalling. Huidletsels die aanhouden, kunnen echter kwaadaardig worden. Patiënten kunnen dan de ziekte van Bowen ontwikkelen, een vroege vorm van invasief squameus celcarcinoom. Dit kan resulteren in peniskanker bij mannen of vulvakanker bij vrouwen. Patiënten die eenmaal besmet zijn met het humaan papillomavirus, blijven levenslang drager van het virus. Het is daarom mogelijk om opnieuw geconfronteerd te worden met Bowenoid papulose of andere intra-epitheliale kankers in het genitale gebied, waardoor langdurige opvolging door de arts noodzakelijk is.

Complicaties

Hoewel Bowenoid papulosis meestal goedaardig is, kan het in zeldzame gevallen overgaan in de ziekte van Bowen, wat een voorstadium is van invasief plaveiselcelcarcinoom. Dit verhoogt het risico op kanker in de getroffen gebieden, met mogelijke complicaties zoals weefseldestructie en metastase. Bovendien kunnen onbehandelde of recidiverende gevallen leiden tot psychologische stress, angst en problemen in seksuele relaties.

Preventie

Preventie van Bowenoid papulosis richt zich op het minimaliseren van blootstelling aan HPV. Dit kan bereikt worden door:

• Vaccinatie tegen HPV, die beschermt tegen de meest voorkomende typen die geassocieerd worden met genitale wratten en kanker.
• Het gebruik van condooms, wat de kans op overdracht van HPV kan verminderen.
• Het beperken van het aantal seksuele partners en het bevorderen van monogame relaties.
• Regelmatige screenings en gynaecologische controles voor vroege detectie van abnormale cellen of laesies.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kan het risico op Bowenoid papulosis aanzienlijk worden verminderd.

Praktische tips voor het omgaan met bowenoïde papulose

Bowenoïde papulose is een huidaandoening die zich uit in kleine, rode tot bruine bultjes op de huid, meestal op de genitaliën, maar soms ook op andere delen van het lichaam. Het wordt vaak geassocieerd met het humaan papillomavirus (HPV) en kan lijken op vroege vormen van huidkanker, maar het is meestal goed te behandelen. Hieronder volgen praktische tips voor het omgaan met bowenoïde papulose, zowel voor de patiënt als voor de omgeving.

Behandeling en opvolging

De behandeling van bowenoïde papulose is afhankelijk van de ernst en locatie van de laesies. De meest gebruikelijke behandelingen omvatten topische medicatie zoals imiquimod-crème of cryotherapie (bevriezing van de laesies). Het is belangrijk om de voorgeschreven behandelingen zorgvuldig te volgen en het voorgestelde behandelschema strikt na te leven om te zorgen voor een effectieve genezing van de huid.

Als je topische medicatie gebruikt, wees geduldig, want het kan enige tijd duren voordat de huid volledig herstelt. Als de behandelingen niet effectief lijken, overleg dan met je arts over alternatieve opties zoals laserbehandeling of chirurgische verwijdering van de laesies.

Huidverzorging en irritatiepreventie

Omdat bowenoïde papulose vaak voorkomt op gevoelige delen van de huid, zoals de genitaliën, is het belangrijk om je huid goed te verzorgen om irritatie te voorkomen. Gebruik milde, niet-irriterende zeep en vermijd het gebruik van agressieve schoonmaakmiddelen of scrubs op de aangedane huid.

Draag losse, ademende kleding om wrijving en irritatie te minimaliseren, vooral als de laesies zich op de genitaliën bevinden. Vermijd strakke kleding die de huid onder druk zet, wat ongemak kan veroorzaken.

Hygiëne en vermijden van verspreiding

Bowenoïde papulose wordt vaak veroorzaakt door HPV, dus het is belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen om verspreiding van het virus te voorkomen. Was je handen regelmatig en raak de aangedane huid niet onnodig aan om de kans op verspreiding naar andere delen van je lichaam of naar anderen te minimaliseren.

Draag geen gedeelde handdoeken of beddengoed, vooral als er actieve laesies aanwezig zijn, om te voorkomen dat het virus zich verspreidt. Als je seksueel actief bent, overleg dan met je arts over veilige praktijken om besmetting van een partner te voorkomen, zoals het gebruik van barrièremethoden zoals condooms.

Psychosociale ondersteuning en emotioneel welzijn

Bowenoïde papulose kan een impact hebben op je zelfbeeld en zelfvertrouwen, vooral als de laesies op zichtbare plaatsen zoals de genitaliën voorkomen. Het is belangrijk om steun te zoeken van een vertrouwde vriend, familielid of therapeut om met eventuele negatieve emoties of angst te werken die gepaard kunnen gaan met de aandoening.

Als je moeite hebt om met de emotionele belasting om te gaan, overweeg dan counseling of psychotherapie om je te helpen omgaan met eventuele gevoelens van schaamte of bezorgdheid over je gezondheid.

Voorkomen van verdere laesies en triggers

HPV-infecties kunnen terugkeren, dus het is belangrijk om maatregelen te nemen om te voorkomen dat nieuwe laesies ontstaan. Het handhaven van een gezonde levensstijl, inclusief een uitgebalanceerd voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging, kan helpen je immuunsysteem te ondersteunen.

Vermijd het roken, aangezien roken het immuunsysteem kan verzwakken en de genezing van huidaandoeningen kan vertragen. Ook het verminderen van stress kan helpen, aangezien stress het immuunsysteem kan beïnvloeden en mogelijk bijdraagt aan opvlammingen van de aandoening.

Gezondheidscontrole en monitoring

Omdat bowenoïde papulose in sommige gevallen kan evolueren naar meer ernstige huidafwijkingen zoals plaveiselcelcarcinoom, is het belangrijk om regelmatig medische controles te ondergaan. Je arts kan de laesies regelmatig controleren en beoordelen of er sprake is van veranderingen die verdere behandeling vereisen.

Zorg ervoor dat je opvolgafspraken niet mist, zodat je arts de voortgang van je behandeling kan volgen en vroegtijdig kan ingrijpen als er complicaties optreden.

Ondersteuning van de omgeving

Als je een partner hebt, is het belangrijk om openlijk te communiceren over de aandoening. Het kan nuttig zijn om samen te werken aan het voorkomen van verspreiding en het vinden van manieren om met de emotionele aspecten van de aandoening om te gaan.

Wees niet bang om je arts om advies te vragen over hoe je het beste kunt omgaan met de aandoening in sociale situaties of tijdens intieme momenten. Je arts kan strategieën bieden voor het omgaan met de sociale en emotionele uitdagingen van bowenoïde papulose.

Misvattingen rond bowenoïde papulose

Bowenoïde papulose is een huidaandoening die vaak wordt verward met andere huidaandoeningen. Er bestaan verschillende misvattingen over de aard van de aandoening, de symptomen, de oorzaken en de behandelingsopties.

Bowenoïde papulose is een soort huidkanker

Een veel voorkomende misvatting is dat bowenoïde papulose een vorm van huidtumor is. Hoewel de aandoening kenmerkende veranderingen in de huid veroorzaakt, is het geen kanker. Het wordt beschouwd als een precancereuze aandoening, wat betekent dat het in sommige gevallen kan evolueren naar een kanker, maar het is op zichzelf geen kanker.

Alleen oudere mensen krijgen bowenoïde papulose

Er wordt vaak gedacht dat bowenoïde papulose alleen bij ouderen voorkomt, maar dat is niet waar. De aandoening komt vaker voor bij jonge volwassenen, vooral bij mannen die besmet zijn met het humaan papillomavirus (HPV). Leeftijd is dus geen bepalende factor voor het krijgen van deze huidaandoening.

Bowenoïde papulose veroorzaakt altijd pijn

Bowenoïde papulose wordt vaak geassocieerd met symptomen zoals jeuk of gevoeligheid, maar niet alle patiënten ervaren pijn. De aandoening kan zich manifesteren als kleine, platte bultjes op de huid, meestal zonder pijn. In sommige gevallen kunnen de huidveranderingen jeuken of ongemak veroorzaken, maar pijn is geen vast symptoom.

De aandoening kan niet worden behandeld

Er bestaat de misvatting dat bowenoïde papulose niet behandelbaar is, maar dit is niet waar. Hoewel het vaak zelf beperkt blijft, zijn er effectieve behandelingen beschikbaar, waaronder cryotherapie, laserbehandeling en chirurgische verwijdering van de laesies. Daarnaast kunnen sommige gevallen worden beoordeeld met behulp van beeldvormende onderzoeken om de ernst van de aandoening vast te stellen. De juiste behandeling kan helpen om de aandoening te beheersen en de kans op verdere complicaties te verminderen.

Iedereen met HPV ontwikkelt bowenoïde papulose

Hoewel het humaan papillomavirus (HPV) een belangrijke risicofactor is voor het ontwikkelen van bowenoïde papulose, ontwikkelt niet iedereen die geïnfecteerd is met HPV deze huidaandoening. Veel mensen met HPV hebben geen symptomen en ontwikkelen geen gezondheidsproblemen. Het hebben van HPV betekent dus niet automatisch dat iemand bowenoïde papulose zal ontwikkelen.

Bowenoïde papulose komt alleen voor op de geslachtsorganen

Hoewel bowenoïde papulose vaak voorkomt in de genitale regio, kan het zich ook op andere delen van de huid manifesteren. De aandoening kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de handen, voeten en andere gebieden van de huid. Het is dus niet beperkt tot de geslachtsorganen.

Herstel van bowenoïde papulose is altijd langdurig

Er wordt vaak gedacht dat het herstel van bowenoïde papulose altijd langdurig is, maar dat is niet altijd het geval. In veel gevallen kan de aandoening effectief worden behandeld met minimale littekens of ongemak. Indien nodig kunnen medicatie of andere behandelingen helpen om de symptomen te verminderen. De snelheid van herstel hangt af van de gekozen behandelingsoptie en hoe snel de aandoening wordt ontdekt en behandeld.

Lees verder

• Ziekte van Bowen: Huidaandoening (voorstadium huidkanker)
• HPV-infectie: Virale infectie door humaan papillomavirus
• Seksueel overdraagbare aandoeningen bij mannen en vrouwen
• Rode vlekken op penis: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Vaginale knobbeltjes: Oorzaken van bultjes op vaginagebied