Peniskanker: Symptomen aan huid en knobbeltjes op penis

Peniskanker, ook bekend als peniscarcinoom, is kanker die begint in de penis, een orgaan dat deel uitmaakt van het mannelijke voortplantingssysteem. Deze aandoening komt om onbekende redenen vooral voor bij zestigplussers. Bij peniskanker ontstaan knobbeltjes op de penis en zijn er vaak veranderingen aan de penishuid waar te nemen. De symptomen van peniskanker kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen, maar een vroege diagnose is cruciaal voor een snelle en effectieve behandeling. De behandeling bestaat uit een combinatie van chirurgie om de tumor te verwijderen en radiotherapie en chemotherapie om de kankercellen te doden. De vooruitzichten bij peniskanker zijn goed als de diagnose en behandeling tijdig plaatsvinden.

• Epidemiologie peniskanker
• Oorzaken en risicofactoren
• Symptomen aan de huid en aanwezigheid van knobbeltjes
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Tumor verwijderen via chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie
• Prognose kanker aan de penis
• Complicaties peniskanker
• Preventie

Epidemiologie peniskanker

Peniskanker is relatief zeldzaam in de algemene populatie. Het komt vaker voor bij oudere mannen, vooral boven de zestig jaar. De incidentie varieert tussen verschillende landen en bevolkingsgroepen, waarbij in ontwikkelingslanden hogere percentages worden gerapporteerd. Bij onbesneden mannen is het risico op peniskanker vaak hoger vanwege de hogere prevalentie van smegma en andere risicofactoren.

Oorzaken en risicofactoren

De precieze oorzaak van peniskanker is onbekend, maar er zijn verschillende risicofactoren geïdentificeerd die het risico op het ontwikkelen van deze aandoening kunnen verhogen.

Aandoeningen

Genitale wratten
Patiënten met een voorgeschiedenis van genitale wratten of het humaan papillomavirus (HPV) lopen een verhoogd risico op peniskanker.

Terugkerende infecties
Terugkerende infecties worden ook in verband gebracht met een verhoogd risico op peniskanker, omdat ze het immuunsysteem kunnen verzwakken. Dit omvat balanitis (ontsteking van de eikel), vaak veroorzaakt door fimose (vernauwing van de opening van de voorhuid van de penis).

Omgevingsfactoren

Roken
Roken is een bekende risicofactor voor peniskanker. Chemische stoffen in sigaretten beschadigen de cellen in de penis, wat het risico op kanker verhoogt.

Smegma
Smegma (sebum preputii) kan in bepaalde omstandigheden het risico op peniskanker verhogen. Smegma is een kaasachtige, stinkende stof die zich onder de voorhuid van de penis ophoopt. Onbesneden mannen die dit gebied niet goed schoonhouden, lopen een verhoogd risico op kanker aan de penis.

Symptomen aan de huid en aanwezigheid van knobbeltjes

Veranderingen van de huid

Het eerste teken van peniskanker is vaak een verandering in de penishuid. Dit komt het vaakst voor op de eikel van de penis of op de voorhuid (bij onbesneden mannen), maar kan overal op de penis optreden. Mogelijke huidveranderingen zijn onder andere een verandering in huidskleur, verdikking van de huid, en een roodachtige, fluweelzachte huiduitslag. Een zwelling aan het uiteinde van de penis, vooral als de voorhuid vernauwd is, kan ook een teken van peniskanker zijn. Soms is er een stinkende afscheiding onder de voorhuid aanwezig.

Knobbeltjes

Daarnaast kunnen patiënten knobbeltjes of zweren op de penis ervaren. Deze kunnen zich presenteren als kleine knobbeltjes met korstvorming, platte blauwgroene gezwellen, of pijnlijke en/of bloedende zweren die niet genezen (slechte wondgenezing). Zweren of knobbeltjes door peniskanker zijn meestal niet pijnlijk, maar sommige mannen ervaren wel pijn. In een gevorderd stadium van de kanker kunnen pijn (penispijn) en bloedingen voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij tekenen van peniskanker is het belangrijk om een arts te raadplegen. Vaak zijn de symptomen gerelateerd aan goedaardige aandoeningen, maar een snelle diagnose is essentieel voor een succesvolle behandeling. Tijdens een lichamelijk onderzoek zal de arts een vaak niet-gevoelig letsel op de penis opmerken, dat eruit kan zien als een puistje of een wrat. Dit gezwel bevindt zich meestal aan het uiteinde van de penis. Ook kunnen gezwollen lymfeklieren in de lies aanwezig zijn, vooral als de kanker zich heeft verspreid.

Diagnostisch onderzoek

De arts zal een stukje weefsel van het knobbeltje nemen (biopsie) en dit verder onderzoeken om te bepalen of het knobbeltje een teken van peniskanker is of niet.

Behandeling: Tumor verwijderen via chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie

De behandeling van peniskanker hangt af van de grootte, locatie en eventuele verspreiding van de tumor. Vaak wordt een combinatie van chemotherapie (medicijnen om kankercellen te doden), radiotherapie (bestraling om kankercellen te doden), en/of chirurgie (operatie om kankercellen te verwijderen) toegepast. In een vroege fase kan de kanker vaak worden verwijderd met minimale schade aan de penis. In latere stadia zijn meer ingrijpende behandelingen nodig.

Operatie

Kleine tumor
Als de tumor klein is of zich dicht bij het uiteinde van de penis bevindt, kan een operatie nodig zijn om het aangetaste gedeelte van de penis te verwijderen. Dit kan een glansectomie of een gedeeltelijke penectomie zijn, afhankelijk van de exacte locatie van de tumor. In sommige gevallen wordt laserchirurgie ingezet.

Grote tumor
Bij grotere tumoren kan het nodig zijn om de gehele penis te verwijderen (totale penectomie). Tijdens deze ingreep, bekend als een uretrostomie, maakt de arts een nieuwe opening in de liesstreek zodat urine via deze nieuwe weg kan worden uitgescheiden.

Chemotherapie

Chemotherapie wordt vaak in combinatie met chirurgie gebruikt. De meest voorkomende medicijnen voor de behandeling van peniskanker zijn cisplatine, ifosfamide, en paclitaxel.

Radiotherapie

Radiotherapie wordt vaak aanbevolen in combinatie met chirurgie. Bij uitwendige bestralingstherapie wordt straling van buitenaf gericht op de penis. Deze behandeling wordt meestal vijf dagen per week gedurende zes tot acht weken gegeven.

Prognose kanker aan de penis

De prognose bij peniskanker is goed bij een vroege diagnose en behandeling. De vijfjaarsoverleving voor peniskanker bedraagt ongeveer 65%. Het urineren en seksueel functioneren blijven vaak intact, zelfs na een ingrijpende operatie waarbij een groot deel van de penis wordt verwijderd.

Complicaties peniskanker

Peniskanker kan zich soms naar andere lichaamsdelen verspreiden. Deze uitzaaiingen (metastasen) gebeuren vaak al vroeg in het verloop van de ziekte.

Preventie

Een besnijdenis kan het risico op peniskanker verminderen. Mannen die niet besneden zijn, moeten hun penis goed reinigen, vooral het gebied onder de voorhuid. Daarnaast wordt veilige seks aangeraden, zoals het beperken van het aantal seksuele partners en het gebruik van condooms, om HPV-infecties te voorkomen.

Lees verder

• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie
• Penisafscheiding: Afscheiding van vloeistof uit penis
• Penispijn: Oorzaken van pijn aan de penis (pijnlijke penis)
• Herhaling kanker (recidief): Soorten, risicofactoren en tips