Penispijn: Oorzaken van pijn aan de penis (pijnlijke penis)

De meeste mannen willen het onderwerp liever vermijden, maar het is niet ongebruikelijk dat zij in de loop van hun leven pijn aan de penis ervaren. Penispijn kan optreden door verwondingen, infecties of ziekten. Hoewel milde pijn vaak niet ernstig is en relatief gemakkelijk behandeld kan worden, kunnen sommige oorzaken van penispijn spoedeisende medische hulp vereisen om permanente schade of andere complicaties te voorkomen. Bij ernstige pijn, bijkomende symptomen, of wanneer de pijn aanhoudt of verergert, is het cruciaal om snel medische hulp te zoeken.

• Oorzaken van penispijn
• Allergieën
• Balanitis
• Beten
• Blaasstenen
• Fimose
• Huidaandoeningen
• Letsel
• Lichen sclerosus
• Littekenweefsel
• Parafimose
• Penisbreuk
• Peniskanker
• Penisprothese
• Priapisme
• Prostatitis
• Reiter-syndroom (reactieve artritis)
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Uretritis
• Urineweginfectie
• Ziekte van Mondor
• Ziekte van Peyronie
• Risicofactoren van een pijnlijke penis
• Geassocieerde symptomen bij pijn aan de penis
• Soort pijn
• Locatie van penispijn
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van penispijn

Allergieën

Sommige mannen ervaren een allergische reactie op zeep, zaaddodende middelen of detergenten. Het is ook mogelijk dat ze allergisch reageren op het aanraken van bepaalde planten, zoals poison ivy (gifsumak). Dit is een Noord-Amerikaanse klimplant van de cashew-familie die een irriterende olie uit zijn bladeren afscheidt, wat mogelijk een ontsteking van de huid veroorzaakt.

Balanitis

Bij balanitis ontstaat een ontsteking van de binnenzijde van de voorhuid en/of de eikel. Meestal spelen irriterende stoffen, infecties, soa’s, huidaandoeningen en een slechte hygiëne een rol bij de totstandkoming van de ziekte. Deze goedaardige penisaandoening gaat gepaard met een afscheiding, penispijn, een huiduitslag, jeuk, pijn bij het plassen, roodheid en een zwelling. De arts schrijft meestal een combinatiecrème voor (bevat corticosteroïden en antibiotica).

Beten

Wanneer een mug, teek of spin een man bijt in de geslachtsdelen, resulteert dit in penispijn. Menselijke beten tijdens de seksuele activiteit veroorzaken eveneens pijn aan de penis.

Blaasstenen

Blaasstenen zijn harde ophopingen van mineralen die zich in de blaas bevinden. Wanneer deze openbreken, veroorzaken penispijn als ze door de urethra (plasbuis) gaan.

Fimose

Fimose is een aandoening waarbij de voorhuid te nauw is. Het is dan voor de man niet mogelijk om de voorhuid over de eikel te schuiven. Deze aandoening veroorzaakt pijn bij de erectie. De arts beveelt een circumcisie (besnijdenis) aan of schrijft corticosteroïd crème voor.

Huidaandoeningen

Wanneer besmettelijke huidziekten of huidaandoeningen die het gevolg zijn van een auto-immuunziekte zich verspreiden naar de geslachtsdelen, ontstaat een pijnlijke penis. De arts behandelt de aandoeningen met medicijnen om de symptomen aan de penis eveneens te verlichten.

Letsel

Een letsel aan de penis komt voor in tal van situaties zoals bijvoorbeeld:

• een arbeidsongeval
• een auto-ongeluk
• een slag met een voorwerp (bijvoorbeeld een honkbal)
• een sportblessure
• het berijden van een paard, fiets of motorfiets
• het moeilijk inbrengen of verwijderen van een blaaskatheter
• …

Lichen sclerosus

Lichen sclerosus is een chronische ontstekingsziekte met een onbekende oorzaak. De aandoening presenteert zich meestal op het genitale gebied bij onbesneden mannen. Penispijn, een jeukende penis, een droge huid op de penis en pijn bij het urineren zijn de bekendste symptomen van deze ziekte. De patiënt krijgt een lichamelijk onderzoek en een biopsie bij de arts wat de diagnose bevestigt. De arts schrijft lokale (op de huid aangebrachte) steroïden voor.

Littekenweefsel

Wanneer in de penisschacht littekenweefsel ontstaat, leidt dit mogelijk tot een gebogen positie van de penis of een pijnlijke erectie. Dit littekenweefsel ontstaat door een herhaald letsel en/of een infectie.

Parafimose

Parafimose is een aandoening waarbij de voorhuid is teruggetrokken en niet kan worden teruggezet naar de normale positie. Dit resulteert in zwelling, pijn en een verstoorde bloedtoevoer naar de penis (de eikel heeft een rood, blauw tot zwart uiterlijk). De insnoering van de penis komt sneller tot uiting door complicaties van een besnijdenis of diabetes mellitus (suikerziekte), een infectie, een insectenbeet en een katheterisatie. De behandeling bestaat uit manipulatie (handmatig de voorhuid terugtrekken), een punctie (penis met een naald aanprikken waardoor vloeistof vrijkomt), een incisie of eventueel een besnijdenis.

Penisbreuk

Een penisfractuur (gebroken penis, penisfractuur) verschijnt tijdens een agressieve of verkeerd gecoördineerde seksuele activiteit en is meestal het resultaat van een partner die per ongeluk valt op de penis in erectie. Het erectiele weefsel onder de huid scheurt soms, waardoor schade, pijn, een zwelling (gezwollen penis) en ernstige blauwe plekken ontstaan. Mannen gaan met dit letsel meteen naar de spoedeisende hulp want vaak is meteen een chirurgische ingreep nodig.

Peniskanker

Mannen met peniskanker ervaren mogelijk irritatie, penispijn, een niet genezende zweer, een penisafscheiding, een penisbloeding of een knobbeltje op de penis. Een oorzaak is niet bekend voor dit type kanker, maar het humaan papillomavirus is wel een risicofactor. De arts verwijdert de tumor via chirurgie en zet voorts radiotherapie en/of chemotherapie in.

Penisprothese

Bij sommige mannen zijn medicijnen niet effectief voor de behandeling van erectiestoornissen. Zij opteren voor een speciaal implantaat om weer een erectie te kunnen krijgen. Wanneer een penisimplantaat geïnfecteerd geraakt, moet de arts dit mogelijk verwijderen.

Priapisme

Priapisme staat voor een erectie die langer dan vier uur aanhoudt en vaak pijn en schade veroorzaakt. Dit leidt tot gangreen (afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid) omdat het bloed vastzit in de penis, waardoor de weefsels onvoldoende zuurstof krijgen. Sikkelcelanemie is één van de mogelijke oorzaken van priapisme.

Prostatitis

Prostatitis is een ontsteking van de prostaatklier, gelegen onder de blaas en nabij het rectum. Symptomen zijn pijn aan de penis, koorts, koude rillingen, urineveranderingen, testikelpijn, frequent urineren (pollakisurie), veranderingen in de urinestroom en pijn bij het plassen (dysurie). Behandeling omvat vaak antibiotica voor bacteriële infecties, en indien nodig kan een abces worden afgedraineerd.

Reiter-syndroom (reactieve artritis)

Het syndroom van Reiter veroorzaakt ontstekingen in de gewrichten (artritis), urogenitale problemen, en vaak plasproblemen. Penisproblemen zoals afscheiding en pijn komen voor, naast symptomen zoals oogbindvliesontsteking en maag- of darmproblemen. Behandeling omvat antibiotica en niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), drainage van gezwollen gewrichten en corticosteroïdeninjecties. Bedrust en mobiliteitsoefeningen zijn ook belangrijk.

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) zoals gonorroe (druiper), chlamydia, syfilis (vroege syfilis), herpes (genitale herpes), en trichomoniasis kunnen leiden tot pijn aan de penis door ontstekingen, zweren of uitslag. Behandeling kan bestaan uit antibiotica of antivirale medicijnen.

Genitale herpes
Genitale herpes is een seksueel overdraagbare aandoening, veroorzaakt door een virus. Dit virus blijft maanden na de blootstelling inactief, waardoor blaren, jeuk en uitslag op de binnenkant van de dijen of geslachtsorganen ontstaan. Daarnaast ontwikkelt een man mogelijk nog andere symptomen, zoals vermoeidheid, spierpijn, koorts, penispijn en pijn bij het plassen. Sommige mannen dragen het virus met zich mee, maar hebben levenslang geen symptomen. De arts schrijft mogelijk antivirale geneesmiddelen voor.

Uretritis

Uretritis is de medische term voor een ontsteking van de urethra, de buis die de urine wegvoert van de blaas (urinebuis, plasbuis). Pijn bij het urineren, penispijn, een afscheiding, roze of rood getinte urine (bloed in de urine) en troebele urine zijn enkele symptomen van uretritis. De patiënt bezoekt best de arts met deze symptomen omdat hij een antibioticabehandeling nodig heeft.

Urineweginfectie

Urineweginfecties zijn bacteriële infecties van de buis die de urine uit de nier haalt. Plasproblemen, koorts, pijn aan de penis, een plotselinge plotsdrang en pijnlijk urineren zijn enkele symptomen van een urineweginfectie. De arts behandelt een urineweginfectie met antibiotica.

Ziekte van Mondor

De ziekte van Mondor is een zeldzame en zelflimiterende aandoening waarbij de patiënt acuut te maken krijgt met een bloedklonter in de penis. De oppervlakkige ader van de penis is meestal hard (voelt aan als een touw) en soms heeft de man ook penispijn. Daarnaast ontstaat soms ook een bloedklonter in de borstkas, de buikwand, de bovenarm en andere lichaamsdelen. Een trauma is een mogelijke risicofactor voor de aandoening. De diagnose gebeurt meestal door middel van een lichamelijk onderzoek en een kleur Doppler-echografie (beeldvormend onderzoek van bloedvaten). Bij de meeste patiënten verdwijnen de klachten vanzelf binnen de vier tot zes weken. In de acute fase van de ziekte mag de man geen seksuele activiteit uitvoeren. Daarnaast neemt de patiënt bloedverdunners. Crèmes met heparine en ontstekingsremmende geneesmiddelen zijn inzetbaar in de subacute en chronische stadia. Tijdens deze stadia moet de patiënt zijn seksuele activiteit eveneens beperken totdat de ernstige pijn verdwijnt. In zeer zeldzame gevallen is chirurgie vereist. Complicaties op de lange termijn komen bij de goedaardige aandoening niet voor.

Ziekte van Peyronie

De ziekte van Peyronie is een aandoening waarbij de penis als het ware verdikt en verhardt, waardoor deze in een kromme stand komt te staan bij een pijnlijke erectie. De aandoening resulteert uit littekenweefsel (plaque) die gevormd is in de penis als gevolg van een trauma. Soms ontstaat de ziekte echter ook zonder een verwonding aan de penis. De penis is bij de ziekte van Peyronie niet meer in staat om naar boven of opzij te buigen wanneer deze in een stijve stand vertoeft. Mannen zijn meestal nog wel in staat om geslachtsgemeenschap uit te oefenen, maar dit is soms wel pijnlijk of moeilijk (dyspareunie). Bij een deel van de mannen verdwijnt de ziekte vanzelf.

Risicofactoren van een pijnlijke penis

Volgende mannen lijden sneller aan penispijn:

• mannen die medicijnen voor erectiestoornissen gebruiken en meer nemen dan de aanbevolen dosis.
• onbesneden mannen.
• seksueel actieve mannen (vooral wanneer ze met meerdere partners hebben)

Geassocieerde symptomen bij pijn aan de penis

Soort pijn

Een pijnlijke penis is te wijten aan een acuut letsel, zoals een auto-ongeluk of een klap tijdens het sporten. Soms ontstaat ook chronische pijn die geleidelijk begint, maar nooit verdwijnt. De pijn is verder scherp, dof, kloppend of brandend.

Locatie van penispijn

Penispijn komt voor:

• aan de basis van de penis (inwendig deel)
• in de urethra (plasbuis), die door de penisschacht loopt
• in het hoofd van de penis (eikel)
• onder de huid van de penisschacht van de penis

Tekenen

Heel wat symptomen komen mogelijk nog voor bij penispijn zoals:

• blaaspijn
• bloed in het sperma
• bloed op de eikel
• buikpijn
• een afscheiding uit de plasbuis
• een breuk van de penis
• een erectiestoornis
• een huiduitslag (plekken, vlekken, bultjes, puistjes) of zweren op de penis
• een jeukende penis
• een knallend of krakend geluid horen tijdens een erectie of de geslachtsgemeenschap
• een opeenhoping van een dikke laag irriterende afscheidingen onder de voorhuid bij onbesneden mannen
• een pijnlijke erectie die drie tot vier uur aanhoudt (is mogelijk een teken van priapisme)
• een voortijdige ejaculatie (zaadlozing)
• een zwelling van de penis of omgeving
• harde plekken of knobbeltjes in de liesstreek
• pijn in de onderbuik
• plasproblemen
• priapisme (aanhoudende, vaak pijnlijke erectie van de penis)
• prostaatpijn
• roodheid van de penis
• testikelpijn
• zichtbare blauwe plekken langs de penisschacht

Diagnose en onderzoeken

Penispijn kan veroorzaakt worden door verschillende aandoeningen, en een grondige diagnose is essentieel. De arts zal doorgaans beginnen met een lichamelijk onderzoek en kan aanvullende tests aanvragen, zoals:

• Röntgenfoto's of ultrasound om mogelijke structurele problemen te identificeren.
• Bloedonderzoek om infecties of andere onderliggende medische aandoeningen op te sporen.
• Urineonderzoek voor het identificeren van urineweginfecties of andere gerelateerde problemen.
• In sommige gevallen kan een MRI-scan nodig zijn om gedetailleerdere beelden van weefsels te verkrijgen.

Behandeling

De behandeling van penispijn hangt af van de onderliggende oorzaak. Mogelijke behandelingen zijn:

• Pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol om de pijn te verlichten.
• Antibiotica indien de pijn wordt veroorzaakt door een infectie.
• Antischimmelmedicatie voor schimmelinfecties zoals candida.
• Topische crèmes of zalven voor huidproblemen zoals irritatie of dermatitis.
• In geval van ernstigere aandoeningen kan een chirurgische ingreep vereist zijn.

Prognose

De prognose voor penispijn hangt sterk af van de oorzaak en de tijdigheid van de behandeling. De meeste gevallen verbeteren met de juiste behandeling en indien de oorzaak effectief wordt aangepakt. Chronische of aanhoudende pijn kan wijzen op een ernstigere aandoening en kan meer tijd en gespecialiseerde zorg vereisen.

Complicaties

Onbehandelde penispijn kan leiden tot:

• Chronische pijn, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van leven en seksuele functie.
• Secundaire infecties als gevolg van verminderde hygiëne of verergering van de initiële infectie.
• Psychologische impact, zoals angst of depressie, door aanhoudende pijn en ongemak.

Preventie

Preventie van penispijn kan omvatten:

• Het onderhouden van goede persoonlijke hygiëne om infecties te voorkomen.
• Het dragen van comfortabele en ademende kleding om huidirritatie te vermijden.
• Veilig seksueel gedrag en het gebruik van condooms om de kans op seksueel overdraagbare aandoeningen te verminderen.
• Regelmatige medische controles om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.

Lees verder

• Ziekte van Peyronie: Kromming en pijn van penis bij erectie
• Penisafscheiding: Afscheiding van vloeistof uit penis
• Peniskanker: Symptomen aan huid en knobbeltjes op penis
• Fimose: Te strakke voorhuid van penis, vaak met ontstekingen
• Gezwollen penis: Oorzaken van zwelling penis (peniszwelling)