Jeukende penis: Oorzaken penisjeuk (jeuk aan penis)

Mannen kampen soms met een jeukende penis. Dit zeer vervelend symptoom geeft vaak de aanleiding tot onbeheersbaar krabben in het genitale gebied. Jeuk in de penis kent veel oorzaken. Meestal resulteert dit uit een bacteriële infectie of schimmelinfectie, maar andere oorzaken zijn ook bekend. De behandeling van de penisjeuk is gericht op het aanpakken van de oorzaak. Een penis die jeukt tast mogelijk diverse delen aan. Heel vaak gaat de jeukende huid van het mannelijke geslachtsorgaan gepaard met een huiduitslag of een rode huid. Afhankelijk van de oorzaak en de ernst is de jeuk mild tot ernstig. De patiënt hoeft niet bang te zijn om een arts te raadplegen. Vaak verdwijnt de jeuk vanzelf of met wat huismiddeltjes, al is soms medicatie wel nodig.

• Allergische reacties en jeuk aan penis
• Balanitis en jeukende penis
• Candidiasis en penisjeuk
• Genitale wratten
• Lichen planus
• Lichen sclerosus
• Lichen simplex chronicus
• Liesschimmel
• Penisirritatie
• Psoriasis aan de penis
• Rode scrotum syndroom
• Schurft
• Scrotale dermatitis
• Waterpokken

Allergische reacties en jeuk aan penis

Jeuk in de eigen geslachtsdelen is soms te wijten zijn aan een allergische reactie op kleding of het gebruik van condooms. Huidallergieën of allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) zijn vormen van allergieën die optreden bij contact met het allergeen (uitlokkende stof). Veel mannen zijn bijvoorbeeld allergisch voor latex. Latexcondooms veroorzaken sneller penisdermatitis, een huidaandoening die gepaard gaat met jeuk, zwelling en rode plekken op de huid. Mannen zijn soms ook allergisch voor anticonceptieve vloeistoffen of gels waardoor een allergische reactie ontstaat op de voorhuid of de penis zelf. De penisjeuk verminderen doet de man door de uitlokkende factor te identificeren en het contact hiermee te vermijden. Verder moet de liesstreek zo droog mogelijk blijven en vermijdt de patiënt harde zepen, omdat deze de gevoelige huid van de geslachtsdelen mogelijk beschadigen.

Balanitis en jeukende penis

Ernstige jeuk, pijn (ook soms bij het plassen), irritatie, roodheid rond de voorhuid en het einde van het mannelijke geslachtsorgaan is soms te wijten aan balanitis. Deze huidaandoening is het gevolg van een schimmelinfectie, een bacteriële infectie of andere huidirritatie. De aandoening tast een deel van de eikel of de hele eikel aan. Het schoon houden van de genitaliën onder de voorhuid is één van de sleutelpunten in de behandeling maar ook preventie van balanitis. Een onderliggende infectie behandelt de arts medicamenteus.

Candidiasis en penisjeuk

De schimmelinfectie candidiasis (spruw) veroorzaakt ernstige jeuk rond de geslachtsorganen. Genitale candidiasis tast vaak de vagina van een vrouw aan, maar ook de penis is mogelijk getroffen, met een jeukende penis en een huiduitslag op de penis tot gevolg. Omdat de symptomen vergelijkbaar zijn met een soa (seksueel overdraagbare aandoening), is het van belang om een arts te raadplegen. Regelmatig de geslachtsdelen wassen en harde zepen vermijden, zijn enkele behandelingsopties. Verder draagt de patiënt ruim zittend katoenen ondergoed zodat er geen vocht in de lies ontstaat en de gist zich niet kan vermenigvuldigen.

Genitale wratten

Genitale wratten is een seksueel overdraagbare aandoening die resulteert uit een infectie door het humaan papillomavirus (HPV). Een knobbeltje in de penis, een bultje aan de penis die aanvoelt als ne verdikte huid en penisjeuk zijn veel voorkomende symptomen. Meestal verdwijnen genitale wratten spontaan binnen enkele weken. Andere behandelingen bestaan meestal uit topisch (op de huid aangebrachte) toegepaste middelen. Af en toe is chirurgie vereist om de wratten te verwijderen.

Lichen planus

Kleine rode bultjes of vlekjes die erg jeuken, zijn soms een symptoom zijn van lichen planus. De jeukende penisbultjes zijn vaak het gevolg van een reactie van het immuunsysteem op bepaalde medicijnen, waaronder niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s en sommige antibiotica. Lichen planus tast vaak het hoofd of de schacht van de penis aan. Meestal verdwijnt de aandoening spontaan, maar een arts schrijft soms antijeukmiddelen die voor wat een verlichting van de jeukklachten biedt.

Lichen sclerosus

Lichen sclerosus is een chronische ontstekingsziekte met onbekende oorzaak. De symptomen van de zeldzame ziekte verschijnen het vaakst op het genitale gebied bij onbesneden mannen. Penispijn, penisjeuk, een pijnlijke geslachtsgemeenschap, een droge huid op de penis en pijn bij het plassen (dysurie) zijn bekende symptomen van lichen sclerosus. De patiënt bezoekt met deze symptomen best een arts. Een lichamelijk onderzoek is nodig. Daarna voert de arts een biopsie uit om de diagnose te bevestigen. De behandeling bestaat uit lokale steroïden.

Lichen simplex chronicus

Chronische jeuk aan het mannelijke lid is soms veroorzaakt door de jeuk zelf. Krabben op een jeukende plek op de huid doet het gebied nog meer jeuken. Dit creëert een jeuk-krab-jeuk-cyclus. Patiënten met lichen simplex chronicus hebben het lastig om weerstand te bieden aan de drang om te krabben. De oorzaak van de jeuk begint meestal als een huidziekte of irritatie zoals eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), zweten, stress of schaafwonden van de dijen. Meestal is het scrotum aangetast, maar lichen simplex chronicus treft mogelijk ook de penis. Om de jeukende en krabbende cyclus te doorbreken, is het toepassen van toverhazelaar aanbevolen. De patiënt legt dit op een wattenschijfje en brengt dit aan op het scrotum of de penisschacht als hij wil gaan krabben. Het is echter wel belangrijk dat de patiënt zeker is dat hij lijdt aan deze ziekte en niet lijdt aan een andere onderliggende aandoening. Daarom moet hij steeds een arts opzoeken bij jeuk aan de penis.

Liesschimmel

Liesschimmel (jock itch, tinea cruris) is een veel voorkomende schimmelinfectie die intense jeuk rond de penis veroorzaakt. De warme, vochtige omstandigheden van de lies en het dragen van strak ondergoed veroorzaken verschillende schimmelinfecties. Meestal verdwijnt de jeuk zonder behandeling, maar bij een aantal patiënten verergeren de klachten. Een huiduitslag ontwikkelt zich mogelijk op de dijen. Testikeljeuk is een ander kenmerk van liesschimmel. Indien nodig schrijft de arts antischimmelmiddelen (antimycotica) voor. Verder is het belangrijk om het liesgebied schoon en droog te houden.

Penisirritatie

Irritatie van de penis is een vaak voorkomend symptoom dat mogelijk resulteert uit een aantal goedaardige oorzaken. Dit komt bijvoorbeeld door het te veel schoonmaken van de penis, door het gebruik van een nieuw soort zeep of door wrijving. Naast de penisjeuk ontstaat roodheid aan de penis. Het is belangrijk om heel voorzichtig de penis te reinigen met een vochtige doek. Het gebruik van lotions, crèmes of zepen is onnodig. Daarnaast mag de patiënt niet te hard wrijven. Strak ondergoed dragen of een korte broek dragen is geen goed idee wanneer de penis geïrriteerd is. De symptomen moeten namelijk eerst de kans krijgen om te genezen. Vaseline helpt bij irritatie.

Psoriasis aan de penis

Psoriasis is een huidaandoening waarbij de huid chronisch ontstoken is. Deze ziekte tast af en toe de eikel of de penisschacht aan. De exacte oorzaak van psoriasis aan de penis is onbekend, maar een patiënt met algemene psoriasis, lijdt sneller aan psoriasis van de penis. Genitale psoriasis veroorzaakt plaques en kleine bultjes op de eikel. Bij besneden mannen ontstaat vaak een schilferige penis waarop letsels ontstaan die erg jeuken en pijn doen. De eikelhuid is erg gevoelig en dun. De arts schrijft vaak corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) voor bij psoriasis aan de penis. Langdurig gebruik van corticosteroïden beschadigt echter de dunne huid op de eikel.

Rode scrotum syndroom

Sommige mannen van middelbare leeftijd ontwikkelen in hun geslachtsdelen het ‘rode scrotum syndroom’. Hierbij wordt de balzak rood. Deze roodheid verspreidt zich soms naar de basis van de penis en veroorzaakt dan ook jeuk en een branderig gevoel.

Schurft

Schurft (scabies) is een zeer besmettelijke huidinfectie veroorzaakt door mijten die een jeukende uitslag op het lichaam veroorzaken. Andere symptomen zijn tintelingen, jeuk, jeuk aan de balzak, jeuk aan de penis, roodheid van de penis en jeuk in de lies. De patiënt en de persoon met wie hij contact gehad heeft, moeten zich binnen de 24 uur naar een huisarts begeven voor eerstelijnszorg. Na de diagnose volgt een behandeling met medicinale crèmes die de mijten en hun eieren doden. Het is belangrijk om het contact met de andere persoon te vermijden in deze periode.

Scrotale dermatitis

Dermatitis (huidontsteking) tast soms ook het scrotum aan, wat zich vervolgens verspreidt naar de penis. Een ontsteking van de huid veroorzaakt potentieel jeuk, roodheid en een verdikking van de huid veroorzaakt. Stress verergert mogelijk de jeuk aan de penis en het genitale gebied. Zachtjes kokosolie of zoete amandelolie masseren op het jeukende huidgebied verlicht de klachten.

Waterpokken

Af en toe verspreiden systemische ziekten zoals waterpokken zich naar de genitale gebieden, wat resulteert in penisjeuk. De meeste patiënten zijn binnen de week spontaan hersteld van de symptomen. Sommige patiënten krijgen wel antivirale geneesmiddelen toegediend.

Lees verder

• Penispijn: Oorzaken van pijn aan de penis (pijnlijke penis)
• Rode penis: Oorzaken en behandeling van roodheid van penis
• Huiduitslag op de penis: Oorzaken van uitslag
• Candida balanitis: Schimmelinfectie aan penis bij mannen
• Penisafscheiding: Afscheiding van vloeistof uit penis