Candida balanitis: Schimmelinfectie aan penis bij mannen

Candida balanitis: Schimmelinfectie aan penis bij mannen Candidiasis (spruw) is een veelvoorkomende schimmelinfectie die zowel vrouwen als mannen kan aantasten. Bij vrouwen manifesteert candidiasis zich vaak als een vaginale schimmelinfectie, meestal veroorzaakt door de gist Candida albicans. Bij mannen staat de infectie bekend als candida balanitis wanneer het de eikel van de penis aantast, en candida balanoposthitis wanneer ook de voorhuid betrokken is. Mannelijke candidiasis kan jeuk, pijn en roodheid veroorzaken, maar soms zijn er geen duidelijke symptomen. Deze aandoening is doorgaans goed te behandelen met antischimmelmiddelen. In de meeste gevallen verdwijnen schimmelinfecties vanzelf of binnen enkele dagen na behandeling. Door enkele preventieve maatregelen kunnen toekomstige infecties worden voorkomen.

Terminologie van mannelijke schimmelinfecties

Een gistbesmetting van de penis wordt aangeduid als candida balanitis. De term ‘balanitis’ verwijst naar een infectie van de eikel (de glans penis). Candida is een veelvoorkomende oorzaak van balanitis, waarbij de schimmel de glans penis infecteert. Als de infectie zich uitbreidt naar de voorhuid, wordt het candida balanoposthitis genoemd, vooral bij onbesneden mannen.

Epidemiologie

Candida balanitis, een infectie van de eikel van de penis veroorzaakt door de candida schimmel, is een veelvoorkomende aandoening die bij mannen voorkomt. De prevalentie varieert wereldwijd, maar studies tonen aan dat een significant percentage van mannen op enig moment in hun leven last kan hebben van deze aandoening.

Incidentie en prevalentie

De incidentie van candida balanitis varieert, maar wordt geschat op ongeveer 3-5% van de mannelijke populatie. De aandoening komt vaker voor bij mannen met risicofactoren zoals diabetes, slechte hygiëne of immunosuppressie. Er zijn geen exacte cijfers die de prevalentie in alle regio's van de wereld beschrijven, maar de aandoening is wereldwijd bekend.

Leeftijd en geslacht

Hoewel candida balanitis mannen van alle leeftijden kan treffen, komt het vaker voor bij mannen in de leeftijdsgroep van 30 tot 50 jaar. Het wordt zeldzaam bij jonge jongens, tenzij er sprake is van andere medische aandoeningen die de balans van de huidflora verstoren.

Geografische verschillen

Er zijn enkele geografische verschillen in de incidentie van candida balanitis, met hogere cijfers in landen met een warmer klimaat, waar hygiëneproblemen en infecties vaker voorkomen. In landen met goede toegang tot medische zorg en gezondheidsvoorlichting is de prevalentie doorgaans lager.

Mechanisme

Het mechanisme van candida balanitis wordt gekarakteriseerd door een overgroei van de candida-schimmel, wat leidt tot ontsteking van de eikel van de penis. De candida-schimmel is van nature aanwezig op de huid, maar onder bepaalde omstandigheden kan het zich overmatig vermenigvuldigen en een infectie veroorzaken.

Verstoorde microflora

De infectie ontstaat vaak wanneer de balans van de microflora in de huid verstoord wordt, bijvoorbeeld door het gebruik van antibiotica of hormonale veranderingen. Dit biedt de candida schimmel de kans om te overgroeien en een ontstekingsreactie te veroorzaken.

Belemmering van het immuunsysteem

Factoren zoals een verzwakt immuunsysteem door aandoeningen zoals diabetes of hiv kunnen de verdediging van het lichaam tegen de schimmel verzwakken, waardoor candida makkelijker kan uitbreiden. Een verminderde afweer vergroot het risico op het ontwikkelen van balanitis.

Rol van suiker en voeding

Hoge niveaus van suiker in het bloed, zoals bij patiënten met onbehandelde diabetes, bevorderen de groei van candida. De schimmel gedijt goed in een suikerachtige omgeving, wat de infectie vergroot bij patiënten met een slecht beheerd voedingspatroon.

Oorzaken van candida balanitis

De belangrijkste oorzaak van candida balanitis is de gist Candida albicans. Deze schimmel is van nature aanwezig op de huid en slijmvliezen van het lichaam. Normaal gesproken is deze schimmel onschadelijk, maar onder bepaalde omstandigheden kan hij overgroeien en infecties veroorzaken.

Risicofactoren van candida balanitis

Aandoeningen

De belangrijkste aandoeningen en omstandigheden die het risico op mannelijke candidiasis verhogen, zijn:

Overgewicht is een risicofactor voor mannelijke candidiasis / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Overgewicht is een risicofactor voor mannelijke candidiasis / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)

Omgevingsfactoren

Candida balanitis kan ook worden bevorderd door omgevingsfactoren, zoals:
  • Een slechte intieme hygiëne: Het niet regelmatig reinigen van de geslachtsdelen.
  • Een voeding rijk aan suikerhoudende voedingsmiddelen.
  • Geslachtsgemeenschap zonder het gebruik van een condoom met een besmette partner: Hoewel candida balanitis niet wordt beschouwd als een seksueel overdraagbare aandoening, kan seks met een besmette partner het risico verhogen.
  • Het gebruik van chemotherapie of andere immunosuppressieve behandelingen.
  • Het gebruik van condooms met glijmiddelen of spermiciden (zaaddodende middelen).
  • Het wassen van de penis met geparfumeerde douchegel of zeep, wat kan leiden tot huidirritatie en een toename van schimmelgroei.
  • Het veelvuldige gebruik van antibiotica, corticosteroïden (ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) of antidepressiva.
  • Onbesneden mannen (de warme, vochtige omgeving onder de voorhuid bevordert de groei van gisten).
  • Leeftijd boven de veertig jaar.
  • Overgewicht.

Risicogroepen

Bepaalde groepen mannen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van candida balanitis. Dit zijn onder andere mannen met diabetes, mannen die onbesneden zijn en mannen met een verzwakt immuunsysteem.

Onbesneden mannen

Mannen die onbesneden zijn, hebben een verhoogd risico op candida balanitis. Het gebrek aan volledige blootstelling van de eikel aan de lucht kan een warme, vochtige omgeving creëren waarin candida kan gedijen.

Mannen met diabetes

Mannen met diabetes lopen een verhoogd risico op candida balanitis, vooral wanneer hun bloedsuikerspiegel slecht wordt beheerd. Diabetes creëert een omgeving die gunstig is voor de overgroei van de candida schimmel, wat de kans op infecties vergroot.

Immuungecompromitteerde patiënten

Mannen met een verzwakt immuunsysteem, zoals diegenen die hiv, kanker of andere aandoeningen hebben die het immuunsysteem aantasten, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van candida balanitis.

Symptomen van candida balanitis

In veel gevallen zijn de symptomen van candida balanitis mild of afwezig. Wanneer symptomen optreden, kunnen ze omvatten:
  • Kleine witte vlekken op de penis.
  • Roodheid en een droge, schilferige huiduitslag op de penis.
  • Jeuk, roodheid, zwelling, irritatie, pijn of een brandend gevoel, dat vaak verergert na seks.
  • Pijn bij het plassen (dysurie), pijn tijdens seks en afscheiding uit de penis die lijkt op sperma (penisafscheiding).
  • Mannen met candida balanoposthitis kunnen ook last hebben van:
    • Een dikke, klonterige afscheiding onder de voorhuid.
    • Een onaangename geur van de voorhuid.
    • Moeite met het terugtrekken van de voorhuid.
    Bij mannen met diabetes mellitus kunnen de symptomen ernstiger zijn, met vochtophopingen, zweren en fissuren (kloofjes) aan de penis.

    Alarmsymptomen

    De symptomen van candida balanitis omvatten vaak roodheid, jeuk, pijn en zwelling van de eikel. Het herkennen van deze symptomen is belangrijk om tijdig medische hulp te zoeken en de infectie te behandelen.

    Roodheid en zwelling

    Een van de meest voorkomende symptomen is roodheid en zwelling van de eikel. Dit komt doordat de ontsteking de huid aantast en een ontstekingsreactie veroorzaakt. De huid kan ook pijnlijk en gevoelig zijn bij aanraking.

    Jeuk en irritatie

    Jeuk is een ander veelvoorkomend symptoom bij candida balanitis. Patiënten kunnen intense jeuk en irritatie ervaren, wat vaak leidt tot krabben en verergering van de symptomen.

    Witte afvoer en vlekken

    In sommige gevallen kan er een witte, kaasachtige afscheiding uit de penis komen. Dit is een typisch teken van een candida infectie, waarbij de schimmel zich vermenigvuldigt in het getroffen gebied.

    Diagnose en onderzoeken

    Een diagnose van candida balanitis begint met een lichamelijk onderzoek door een uroloog. De arts inspecteert de penis en kan een laboratoriumonderzoek aanvragen van een monster van de penisletsels. Dit monster wordt onderzocht op de aanwezigheid van Candida albicans.

    Antischimmelmedicijnen zijn inzetbaar / Bron: Stevepb, PixabayAntischimmelmedicijnen zijn inzetbaar / Bron: Stevepb, Pixabay

    Behandeling van candidiasis bij mannen

    Candida balanitis is doorgaans goed te behandelen. De behandeling bestaat uit:
    • Het toepassen van antischimmelzalven op de aangedane gebieden, gewoonlijk gedurende zeven tot tien dagen.
    • Als lokale behandeling niet effectief is of bij terugkerende infecties, kunnen orale antischimmelmiddelen worden voorgeschreven voor een periode tot veertien dagen.
    • Aanpassingen in de voeding kunnen ook nuttig zijn. Het consumeren van voeding zoals peterselie en citroen kan helpen bij het bestrijden van de schimmel.
    • Als beide partners symptomen van een schimmelinfectie vertonen, moeten beide worden behandeld om herinfectie te voorkomen.

    Prognose van candida-infectie aan het penisgebied

    De prognose voor patiënten met candida balanitis is over het algemeen goed wanneer de aandoening snel wordt behandeld. De meeste patiënten herstellen volledig na het volgen van een geschikte behandeling, hoewel herhaling mogelijk is bij risicofactoren die niet worden aangepakt.

    Korte termijn prognose

    De meeste mannen herstellen snel van candida balanitis na het starten van een antimycotische behandeling. Symptomen zoals jeuk, roodheid en zwelling verdwijnen meestal binnen enkele dagen tot een week.

    Langetermijn prognose

    Zonder behandeling kunnen de symptomen verergeren en mogelijk leiden tot complicaties zoals chronische ontsteking of littekens. Bij herhaalde infecties kan het nodig zijn om de onderliggende risicofactoren, zoals diabetes, beter te beheersen.

    Complicaties van candida balanitis

    Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kunnen ze voorkomen. Mogelijke complicaties zijn:
    • Verspreiding van de infectie naar de scrotum, binnenkant van de dijen of billen.
    • Onvermogen om de voorhuid terug te trekken, wat kan leiden tot cellulitis (ontsteking van het bindweefsel onder de huid).
    • Vernauwing van de urethra (plasbuis), wat kan leiden tot plasproblemen.

    Het eten van groenten en fruit versterkt het immuunsysteem / Bron: Jill111, PixabayHet eten van groenten en fruit versterkt het immuunsysteem / Bron: Jill111, Pixabay

    Preventie van candida balanitis

    Preventieve maatregelen kunnen helpen om de kans op candida balanitis te verkleinen:
    • Zorg voor een gezonde, gevarieerde voeding met weinig suiker maar rijk aan water, fruit en groenten om het immuunsysteem te versterken.
    • Regelmatige lichaamsbeweging helpt ook bij het opbouwen van een sterk immuunsysteem.
    • Draag geen warme, strakke of natte kleding, omdat deze omstandigheden de groei van gisten bevorderen.
    • Gebruik geen geparfumeerde douchegels of zeep op de geslachtsdelen.
    • Handhaaf een goede hygiëne van het penisgebied.
    • Gebruik een condoom tijdens seks, vooral als je een nieuwe partner hebt of een partner met symptomen van een schimmelinfectie.

    Hygiëne en reiniging

    Regelmatig schoonmaken van het genitale gebied, vooral bij onbesneden mannen, is cruciaal om de ophoping van smegma en andere stoffen die de groei van candida bevorderen te voorkomen. Het is belangrijk om het gebied goed te drogen na het wassen om een vochtige omgeving te vermijden.

    Beheer van diabetes

    Patiënten met diabetes moeten hun bloedsuikerspiegel goed beheren om het risico op candida balanitis te verlagen. Dit kan worden bereikt door het volgen van een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en het strikt volgen van voorgeschreven medicatie.

    Antimycotische behandeling

    In sommige gevallen kan het nuttig zijn om preventief een antimycotische crème of medicijn te gebruiken, vooral voor mannen met frequente infecties. Het raadplegen van een arts over preventieve behandelingsopties kan het risico op herhaalde infecties verminderen.

    Praktische tips voor het leven met candida balanitis

    Zorg voor goede hygiëne

    Candida balanitis wordt vaak veroorzaakt door een overgroei van de schimmel Candida. Het is belangrijk om een goede persoonlijke hygiëne te handhaven om de groei van de schimmel te beperken. Zorg ervoor dat je het genitale gebied dagelijks grondig reinigt met mild water en zeep en goed droogt na het wassen. Dit helpt de ophoping van vocht te voorkomen, wat de schimmel kan bevorderen. Vermijd ook het dragen van strakke kleding en synthetische stoffen die de luchtcirculatie beperken en het genitale gebied vochtig houden, wat een ideale omgeving is voor de schimmelgroei.

    Gebruik antischimmelcrèmes of -medicatie

    Bij de behandeling van candida balanitis worden vaak antischimmelcrèmes of -medicatie voorgeschreven. Het is belangrijk om de aanbevolen medicatie volgens de aanwijzingen van je arts in te nemen. Dit kan helpen de schimmel te bestrijden en verdere infecties te voorkomen. In sommige gevallen kan ook orale medicatie nodig zijn. Het is belangrijk om niet zelf te stoppen met de medicatie, zelfs als de symptomen verbeteren, om ervoor te zorgen dat de infectie volledig wordt genezen. Bespreek altijd je behandelingsopties met je arts.

    Vermijd irriterende stoffen

    Bepaalde producten kunnen de symptomen van candida balanitis verergeren, zoals geparfumeerde zeep, lotion of sprays. Deze kunnen het delicate evenwicht van je huid verstoren en de infectie verergeren. Het is belangrijk om dergelijke irriterende stoffen te vermijden en in plaats daarvan milde, ongeparfumeerde producten te gebruiken die speciaal voor de gevoelige huid zijn ontwikkeld. Dit helpt om de irritatie te verminderen en zorgt voor een betere genezing van de infectie.

    Beheer je bloedsuikerspiegel indien nodig

    Mensen met diabetes mellitus hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van candida-infecties, aangezien een verhoogde bloedsuikerspiegel de groei van schimmels kan bevorderen. Het is belangrijk om je bloedsuikerspiegel goed te beheren door middel van een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging en eventuele voorgeschreven medicatie. Door je bloedsuikerspiegel in balans te houden, kun je het risico op candida-infecties verminderen.

    Raadpleeg een arts bij terugkerende infecties

    Als je merkt dat de candida balanitis terugkeert of als de symptomen niet verbeteren met de behandeling, is het belangrijk om opnieuw contact op te nemen met je arts. Soms kan er een onderliggend gezondheidsprobleem zijn dat bijdraagt aan de infectie, zoals een verzwakt immuunsysteem. Je arts kan aanvullende tests uitvoeren, zoals bloedonderzoeken, om te helpen bij het identificeren van de oorzaak van de terugkerende infecties en kan de behandeling hierop afstemmen.

    Lees verder

© 2019 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Pijn tijdens het vrijenSeks is iets waarvan je samen wilt genieten. Niet iets waar je tegenop wil zien, omdat je pijn hebt tijdens het vrijen o…
Vaginale schimmelinfectie - Symptomen en behandelingVaginale schimmelinfectie - Symptomen en behandelingEen vaginale schimmelinfectie oftewel candida is een schimmelinfectie in de vagina. Er leven van nature verschillende so…
Jeuk aan eikel en jeukende voorhuid: oorzaken van jeukJeuk aan eikel en jeukende voorhuid: oorzaken van jeukJeuk aan de eikel en voorhuid: wat kunnen zoal de oorzaken van een jeukende eikel zijn? De eikel (glans penis) is het ro…
Ontsteking van de eikel of glans-penis, voorhuid (balanitis)Ontsteking van de eikel of glans-penis, voorhuid (balanitis)Balanitis is ontsteking van de eikel (glanspenis) en de voorhuid van de penis. In Nederland is balanitis is een veel voo…

Problemen door constipatie: Risico’s van obstipatieProblemen door constipatie: Risico’s van obstipatiePatiënten met obstipatie kunnen langdurig op het toilet zitten wanneer ze stoelgang proberen te maken. Ze voelen zich va…
Longcysten: Oorzaken van cysten in de longenLongcysten: Oorzaken van cysten in de longenLongcysten zijn longblaaszakjes die lucht bevatten. In de meeste gevallen zijn longcysten onderdeel van het verouderings…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 25 februari 2019:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • How to identify and treat male yeast infection, https://www.tuasaude.com/en/male-yeast-infection/
  • Male Yeast Infection Causes and Symptoms, https://www.verywellhealth.com/male-yeast-infections-4174880
  • Men Get Yeast Infections, Too!, https://www.onemedical.com/blog/get-well/male-yeast-infection
  • Penile Yeast Infections – Guide to Treating Penile Fungus, https://australian-bodycare.com/uk/penile-yeast-infection/
  • Penis Yeast Infection, https://www.plushcare.com/blog/penis-yeast-infection/
  • Yeast Infections in Men: What to Know, https://www.everydayhealth.com/yeast-infection/guide/men/
  • Afbeelding bron 1: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Jill111, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 30-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.