Candida balanitis: Schimmelinfectie aan penis bij mannen
Candidiasis (spruw) is een veelvoorkomende schimmelinfectie die zowel vrouwen als mannen kan aantasten. Bij vrouwen manifesteert candidiasis zich vaak als een vaginale schimmelinfectie, meestal veroorzaakt door de gist Candida albicans. Bij mannen staat de infectie bekend als candida balanitis wanneer het de eikel van de penis aantast, en candida balanoposthitis wanneer ook de voorhuid betrokken is. Mannelijke candidiasis kan jeuk, pijn en roodheid veroorzaken, maar soms zijn er geen duidelijke symptomen. Deze aandoening is doorgaans goed te behandelen met antischimmelmiddelen. In de meeste gevallen verdwijnen schimmelinfecties vanzelf of binnen enkele dagen na behandeling. Door enkele preventieve maatregelen kunnen toekomstige infecties worden voorkomen.- Terminologie van mannelijke schimmelinfecties
- Epidemiologie
- Incidentie en prevalentie
- Leeftijd en geslacht
- Geografische verschillen
- Mechanisme
- Verstoorde microflora
- Belemmering van het immuunsysteem
- Rol van suiker en voeding
- Oorzaken van candida balanitis
- Risicofactoren van candida balanitis
- Aandoeningen
- Omgevingsfactoren
- Risicogroepen
- Onbesneden mannen
- Mannen met diabetes
- Immuungecompromitteerde patiënten
- Symptomen van candida balanitis
- Alarmsymptomen
- Roodheid en zwelling
- Jeuk en irritatie
- Witte afvoer en vlekken
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van candidiasis bij mannen
- Prognose van candida-infectie aan het penisgebied
- Korte termijn prognose
- Langetermijn prognose
- Complicaties van candida balanitis
- Preventie van candida balanitis
- Hygiëne en reiniging
- Beheer van diabetes
- Antimycotische behandeling
- Praktische tips voor het leven met candida balanitis
- Zorg voor goede hygiëne
- Gebruik antischimmelcrèmes of -medicatie
- Vermijd irriterende stoffen
- Beheer je bloedsuikerspiegel indien nodig
- Raadpleeg een arts bij terugkerende infecties
- Misvattingen rond candida balanitis
- Candida balanitis komt alleen voor bij onhygiënische personen
- Alleen diabetici krijgen candida balanitis
- De aandoening is altijd seksueel overdraagbaar
- Alleen geneesmiddelen lossen het probleem op
- Candida balanitis is niet gevaarlijk en verdwijnt vanzelf
- Mannen zonder voorhuid kunnen geen candida balanitis krijgen
- Een schimmelinfectie van de eikel duidt altijd op een onderliggend gezondheidsprobleem
Terminologie van mannelijke schimmelinfecties
Een gistbesmetting van de penis wordt aangeduid als candida balanitis. De term ‘balanitis’ verwijst naar een infectie van de eikel (de glans penis). Candida is een veelvoorkomende oorzaak van balanitis, waarbij de schimmel de glans penis infecteert. Als de infectie zich uitbreidt naar de voorhuid, wordt het candida balanoposthitis genoemd, vooral bij onbesneden mannen.Epidemiologie
Candida balanitis, een infectie van de eikel van de penis veroorzaakt door de candida schimmel, is een veelvoorkomende aandoening die bij mannen voorkomt. De prevalentie varieert wereldwijd, maar studies tonen aan dat een significant percentage van mannen op enig moment in hun leven last kan hebben van deze aandoening.Incidentie en prevalentie
De incidentie van candida balanitis varieert, maar wordt geschat op ongeveer 3-5% van de mannelijke populatie. De aandoening komt vaker voor bij mannen met risicofactoren zoals diabetes, slechte hygiëne of immunosuppressie. Er zijn geen exacte cijfers die de prevalentie in alle regio's van de wereld beschrijven, maar de aandoening is wereldwijd bekend.Leeftijd en geslacht
Hoewel candida balanitis mannen van alle leeftijden kan treffen, komt het vaker voor bij mannen in de leeftijdsgroep van 30 tot 50 jaar. Het wordt zeldzaam bij jonge jongens, tenzij er sprake is van andere medische aandoeningen die de balans van de huidflora verstoren.Geografische verschillen
Er zijn enkele geografische verschillen in de incidentie van candida balanitis, met hogere cijfers in landen met een warmer klimaat, waar hygiëneproblemen en infecties vaker voorkomen. In landen met goede toegang tot medische zorg en gezondheidsvoorlichting is de prevalentie doorgaans lager.Mechanisme
Het mechanisme van candida balanitis wordt gekarakteriseerd door een overgroei van de candida-schimmel, wat leidt tot ontsteking van de eikel van de penis. De candida-schimmel is van nature aanwezig op de huid, maar onder bepaalde omstandigheden kan het zich overmatig vermenigvuldigen en een infectie veroorzaken.Verstoorde microflora
De infectie ontstaat vaak wanneer de balans van de microflora in de huid verstoord wordt, bijvoorbeeld door het gebruik van antibiotica of hormonale veranderingen. Dit biedt de candida schimmel de kans om te overgroeien en een ontstekingsreactie te veroorzaken.Belemmering van het immuunsysteem
Factoren zoals een verzwakt immuunsysteem door aandoeningen zoals diabetes of hiv kunnen de verdediging van het lichaam tegen de schimmel verzwakken, waardoor candida makkelijker kan uitbreiden. Een verminderde afweer vergroot het risico op het ontwikkelen van balanitis.Rol van suiker en voeding
Hoge niveaus van suiker in het bloed, zoals bij patiënten met onbehandelde diabetes, bevorderen de groei van candida. De schimmel gedijt goed in een suikerachtige omgeving, wat de infectie vergroot bij patiënten met een slecht beheerd voedingspatroon.Oorzaken van candida balanitis
De belangrijkste oorzaak van candida balanitis is de gist Candida albicans. Deze schimmel is van nature aanwezig op de huid en slijmvliezen van het lichaam. Normaal gesproken is deze schimmel onschadelijk, maar onder bepaalde omstandigheden kan hij overgroeien en infecties veroorzaken.Risicofactoren van candida balanitis
Aandoeningen
De belangrijkste aandoeningen en omstandigheden die het risico op mannelijke candidiasis verhogen, zijn:- Diabetes mellitus (suikerziekte): Verhoogde suikerconcentraties in de urine bevorderen de groei van de gist.
- Een zwak immuunsysteem.
- Ziekten die het immuunsysteem verzwakken, zoals hiv/aids en lupus.
Overgewicht is een risicofactor voor mannelijke candidiasis / Omgevingsfactoren
Candida balanitis kan ook worden bevorderd door omgevingsfactoren, zoals:- Een slechte intieme hygiëne: Het niet regelmatig reinigen van de geslachtsdelen.
- Een voeding rijk aan suikerhoudende voedingsmiddelen.
- Geslachtsgemeenschap zonder het gebruik van een condoom met een besmette partner: Hoewel candida balanitis niet wordt beschouwd als een seksueel overdraagbare aandoening, kan seks met een besmette partner het risico verhogen.
- Het gebruik van chemotherapie of andere immunosuppressieve behandelingen.
- Het gebruik van condooms met glijmiddelen of spermiciden (zaaddodende middelen).
- Het wassen van de penis met geparfumeerde douchegel of zeep, wat kan leiden tot huidirritatie en een toename van schimmelgroei.
- Het veelvuldige gebruik van antibiotica, corticosteroïden (ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) of antidepressiva.
- Onbesneden mannen (de warme, vochtige omgeving onder de voorhuid bevordert de groei van gisten).
- Leeftijd boven de veertig jaar.
- Overgewicht.
Risicogroepen
Bepaalde groepen mannen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van candida balanitis. Dit zijn onder andere mannen met diabetes, mannen die onbesneden zijn en mannen met een verzwakt immuunsysteem.Onbesneden mannen
Mannen die onbesneden zijn, hebben een verhoogd risico op candida balanitis. Het gebrek aan volledige blootstelling van de eikel aan de lucht kan een warme, vochtige omgeving creëren waarin candida kan gedijen.Mannen met diabetes
Mannen met diabetes lopen een verhoogd risico op candida balanitis, vooral wanneer hun bloedsuikerspiegel slecht wordt beheerd. Diabetes creëert een omgeving die gunstig is voor de overgroei van de candida schimmel, wat de kans op infecties vergroot.Immuungecompromitteerde patiënten
Mannen met een verzwakt immuunsysteem, zoals diegenen die hiv, kanker of andere aandoeningen hebben die het immuunsysteem aantasten, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van candida balanitis.Symptomen van candida balanitis
In veel gevallen zijn de symptomen van candida balanitis mild of afwezig. Wanneer symptomen optreden, kunnen ze omvatten:- Kleine witte vlekken op de penis.
- Roodheid en een droge, schilferige huiduitslag op de penis.
- Jeuk, roodheid, zwelling, irritatie, pijn of een brandend gevoel, dat vaak verergert na seks.
- Pijn bij het plassen (dysurie), pijn tijdens seks en afscheiding uit de penis die lijkt op sperma (penisafscheiding).
- Mannen met candida balanoposthitis kunnen ook last hebben van:
- [LIST]
- Een dikke, klonterige afscheiding onder de voorhuid.
- Een onaangename geur van de voorhuid.
- Moeite met het terugtrekken van de voorhuid.
Bij mannen met diabetes mellitus kunnen de symptomen ernstiger zijn, met vochtophopingen, zweren en fissuren (kloofjes) aan de penis.
Alarmsymptomen
De symptomen van candida balanitis omvatten vaak roodheid, jeuk, pijn en zwelling van de eikel. Het herkennen van deze symptomen is belangrijk om tijdig medische hulp te zoeken en de infectie te behandelen.Roodheid en zwelling
Een van de meest voorkomende symptomen is roodheid en zwelling van de eikel. Dit komt doordat de ontsteking de huid aantast en een ontstekingsreactie veroorzaakt. De huid kan ook pijnlijk en gevoelig zijn bij aanraking.Jeuk en irritatie
Jeuk is een ander veelvoorkomend symptoom bij candida balanitis. Patiënten kunnen intense jeuk en irritatie ervaren, wat vaak leidt tot krabben en verergering van de symptomen.Witte afvoer en vlekken
In sommige gevallen kan er een witte, kaasachtige afscheiding uit de penis komen. Dit is een typisch teken van een candida infectie, waarbij de schimmel zich vermenigvuldigt in het getroffen gebied.Diagnose en onderzoeken
Een diagnose van candida balanitis begint met een lichamelijk onderzoek door een uroloog. De arts inspecteert de penis en kan een laboratoriumonderzoek aanvragen van een monster van de penisletsels. Dit monster wordt onderzocht op de aanwezigheid van Candida albicans.
Antischimmelmedicijnen zijn inzetbaar / Bron: Stevepb, PixabayBehandeling van candidiasis bij mannen
Candida balanitis is doorgaans goed te behandelen. De behandeling bestaat uit:- Het toepassen van antischimmelzalven op de aangedane gebieden, gewoonlijk gedurende zeven tot tien dagen.
- Als lokale behandeling niet effectief is of bij terugkerende infecties, kunnen orale antischimmelmiddelen worden voorgeschreven voor een periode tot veertien dagen.
- Aanpassingen in de voeding kunnen ook nuttig zijn. Het consumeren van voeding zoals peterselie en citroen kan helpen bij het bestrijden van de schimmel.
- Als beide partners symptomen van een schimmelinfectie vertonen, moeten beide worden behandeld om herinfectie te voorkomen.
Prognose van candida-infectie aan het penisgebied
De prognose voor patiënten met candida balanitis is over het algemeen goed wanneer de aandoening snel wordt behandeld. De meeste patiënten herstellen volledig na het volgen van een geschikte behandeling, hoewel herhaling mogelijk is bij risicofactoren die niet worden aangepakt.Korte termijn prognose
De meeste mannen herstellen snel van candida balanitis na het starten van een antimycotische behandeling. Symptomen zoals jeuk, roodheid en zwelling verdwijnen meestal binnen enkele dagen tot een week.Langetermijn prognose
Zonder behandeling kunnen de symptomen verergeren en mogelijk leiden tot complicaties zoals chronische ontsteking of littekens. Bij herhaalde infecties kan het nodig zijn om de onderliggende risicofactoren, zoals diabetes, beter te beheersen.Complicaties van candida balanitis
Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kunnen ze voorkomen. Mogelijke complicaties zijn:- Verspreiding van de infectie naar de scrotum, binnenkant van de dijen of billen.
- Onvermogen om de voorhuid terug te trekken, wat kan leiden tot cellulitis (ontsteking van het bindweefsel onder de huid).
- Vernauwing van de urethra (plasbuis), wat kan leiden tot plasproblemen.
Het eten van groenten en fruit versterkt het immuunsysteem / Bron: Jill111, PixabayPreventie van candida balanitis
Preventieve maatregelen kunnen helpen om de kans op candida balanitis te verkleinen:- Zorg voor een gezonde, gevarieerde voeding met weinig suiker maar rijk aan water, fruit en groenten om het immuunsysteem te versterken.
- Regelmatige lichaamsbeweging helpt ook bij het opbouwen van een sterk immuunsysteem.
- Draag geen warme, strakke of natte kleding, omdat deze omstandigheden de groei van gisten bevorderen.
- Gebruik geen geparfumeerde douchegels of zeep op de geslachtsdelen.
- Handhaaf een goede hygiëne van het penisgebied.
- Gebruik een condoom tijdens seks, vooral als je een nieuwe partner hebt of een partner met symptomen van een schimmelinfectie.
