Candidiasis-schimmelinfectie in slokdarm (slokdarmspruw)

De slokdarm is de buis die de mond en keel met de maag verbindt. Bij een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm veroorzaakt de schimmel Candida een infectie in dit gebied. Deze aandoening komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met hiv of aids. Normaal gesproken herstelt een patiënt na een medicamenteuze behandeling van enkele weken. Zonder behandeling kan de infectie zich echter dieper in het spijsverteringsstelsel en andere organen verspreiden, wat ernstige complicaties kan veroorzaken.

• Synoniemen
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Overgroei van Candida-schimmel
• Risicofactoren van slokdarmspruw
• Verzwakt immuunsysteem
• Leefstijlfactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Slikproblemen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm
• Preventie van oesofageale candidiasis
• Praktische tips voor het omgaan met candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm (slokdarmspruw)
• Volg strikt je medicatie-instructies
• Let op je voedingspatroon
• Zorg voor goede mondhygiëne
• Hydrateer goed en voorkom uitdroging
• Versterk je immuunsysteem
• Zorg voor een gezonde darmflora
• Wees alert op tekenen van complicaties
• Vermijd roken en alcoholgebruik
• Raadpleeg je arts voor een behandelplan

Synoniemen

Andere termen voor een Candida-schimmelinfectie van de slokdarm zijn:

• moniliale oesofagitis
• oesofageale candidiasis
• oesofageale spruw
• slokdarmspruw

Epidemiologie

Candidiasis in de slokdarm, ook wel bekend als slokdarmspruw, is een infectie veroorzaakt door de schimmel Candida, voornamelijk Candida albicans. Het is een veel voorkomende oorzaak van oesofagitis, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. Deze aandoening komt vaak voor bij patiënten die immunosuppressieve behandelingen ondergaan, zoals chemotherapie of langdurige corticosteroïden.

Incidentie en prevalentie
Slokdarmspruw is relatief zeldzaam bij gezonde mensen, maar de incidentie is aanzienlijk hoger bij risicogroepen zoals mensen met hiv/aids, diabetes, of andere immuundeficiënties. Onder patiënten met hiv, vooral in de vroege stadia van de ziekte, komt het veel vaker voor. De prevalentie is ook hoger bij mensen die onlangs antibiotica of andere immunosuppressieve behandelingen hebben gebruikt.

Leeftijd en risicogroepen
De aandoening komt op elke leeftijd voor, maar de meeste gevallen worden gezien bij volwassenen, vooral bij ouderen of mensen met een chronische aandoening die het immuunsysteem onderdrukt. Bij zuigelingen kan slokdarmspruw ook voorkomen, vaak in combinatie met orale candidiasis.

Seizoensgebonden variatie
Candidiasis in de slokdarm vertoont geen significante seizoensgebonden variatie, hoewel infecties vaker optreden in bepaalde risicogroepen zoals mensen met hiv tijdens periodes van immuunsuppressie.

Mechanisme

De ontwikkeling van slokdarmspruw wordt veroorzaakt door een overgroei van de Candida-schimmel, die normaal gesproken in kleine hoeveelheden aanwezig is in het maagdarmkanaal. Wanneer het immuunsysteem verzwakt is, kan de schimmel zich ongecontroleerd vermenigvuldigen en de slijmvliezen van de slokdarm infecteren.

Pathogenese van Candida infectie
Candida is een opportunistische schimmel die deel uitmaakt van de normale microbiota van de mond, keel en maagdarmkanaal. Wanneer het immuunsysteem wordt onderdrukt, zoals bij hiv/aids of het gebruik van immunosuppressiva, kan Candida in overmatige hoeveelheden groeien en infecties veroorzaken, zoals slokdarmspruw. Het kan zich snel verspreiden via de slokdarm en beschadigt het slijmvlies door de productie van enzymen die het weefsel afbreken.

Risico's van niet-behandeling
Zonder behandeling kan de infectie zich verder verspreiden naar andere delen van het maagdarmkanaal en zelfs naar de bloedbaan, wat kan leiden tot systemische candidiasis, een potentieel levensbedreigende toestand.

Disseminatie van Candida
In ernstige gevallen van slokdarmspruw kan de Candida zich verspreiden naar andere organen, zoals de lever, nieren of longen. Dit gebeurt meestal bij patiënten met een ernstig verzwakt immuunsysteem, zoals bij hiv/aids of chemotherapiebehandeling.

Oorzaken: Overgroei van Candida-schimmel

Candida albicans is de schimmel die een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm veroorzaakt. Deze schimmel komt normaal voor in het spijsverteringskanaal en op de huid zonder problemen te veroorzaken. Soms kan er echter een overgroei van Candida optreden, wat leidt tot een infectie. Candida gedijt op warme, donkere en vochtige plekken, zoals in de mond (mondspruw), en zelden in de slokdarm. Andere schimmels kunnen ook een infectie van de slokdarm veroorzaken, hoewel dit minder vaak voorkomt.

Risicofactoren van slokdarmspruw

Verzwakt immuunsysteem

De aandoening komt vaker voor bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, die moeilijker in staat zijn om deze infecties te bestrijden. Dit betreft onder andere patiënten met hiv of aids, leukemie, diabetes, kanker, ondervoeding of alcoholisme. Patiënten die nierdialyse ondergaan of bepaalde medicijnen gebruiken die het immuunsysteem onderdrukken, lopen ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van slokdarmspruw. Voorbeelden van dergelijke medicijnen zijn corticosteroïden, gebruikt voor de behandeling van auto-immuunziekten en om afstoting van getransplanteerde organen te voorkomen.

Leefstijlfactoren

Bepaalde leefstijlfactoren verhogen eveneens de kans op slokdarmspruw, zoals:

• gebruik van antibiotica
• het dragen van een kunstgebit
• slechte mondhygiëne
• overmatig alcoholgebruik (alcoholmisbruik)
• medicijnen die een droge mond veroorzaken
• tabak roken

Hoewel candidiasis van de slokdarm voornamelijk voorkomt bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, kan het ook optreden bij anderszins gezonde personen.

Risicogroepen

Bepaalde groepen hebben een significant verhoogd risico op het ontwikkelen van slokdarmspruw, waaronder mensen met een verzwakt immuunsysteem of chronische ziekten.

Patiënten met hiv/aids
Mensen met hiv/aids hebben een aanzienlijk verhoogd risico op slokdarmspruw, vooral in de vroege stadia van de ziekte wanneer hun immuunsysteem ernstig verzwakt is. Bij deze patiënten is het vaak een van de eerste tekenen van immuundeficiëntie.

Patiënten die chemotherapie ondergaan
Chemotherapie kan het immuunsysteem onderdrukken en de afweer tegen schimmelinfecties verzwakken, wat leidt tot een verhoogd risico op slokdarmspruw en andere opportunistische infecties.

Ouderen
Oudere volwassenen hebben een hoger risico op slokdarmspruw, vooral als ze andere onderliggende aandoeningen hebben die het immuunsysteem verzwakken, zoals diabetes of kanker.

Symptomen: Slikproblemen

Patiënten met een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm ervaren vaak slikproblemen (dysfagie), omdat de infectie leidt tot witte vlekken in de slokdarm.

Andere symptomen van een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm kunnen zijn:

• braken
• een brandend gevoel in de keel of in de achterkant van de mond
• een verlies van eetlust en onbedoeld gewichtsverlies
• jeuk in de keel of in de achterkant van de mond
• koorts
• misselijkheid
• pijn op de borst
• slikpijn
• smaakveranderingen
• voedingsproblemen
• zure reflux

Slokdarmcandidiasis gaat vaak gepaard met mondspruw (mondinfectie door Candida).

Alarmsymptomen

Slokdarmspruw kan zich manifesteren met een breed scala aan symptomen, die vaak variëren afhankelijk van de ernst van de infectie. Het is belangrijk om op de volgende alarmsymptomen te letten.

Moeite met slikken (dysfagie)
Een van de meest voorkomende symptomen van slokdarmspruw is moeite met slikken, ook wel dysfagie genoemd. Dit komt door de ontsteking en het zwellen van de slokdarm als gevolg van de schimmelinfectie.

Pijn bij het slikken (odynofagie)
Pijn bij het slikken, oftewel odynofagie, is een ander belangrijk symptoom van slokdarmspruw. De ontstoken slokdarm kan irritatie veroorzaken bij het doorslikken van voedsel of vloeistoffen.

Hoesten en keelpijn
Hoesten, keelpijn en een droge mond kunnen ook symptomen zijn van slokdarmspruw, vooral wanneer de infectie zich uitbreidt naar de keel of andere delen van de mond.

Verminderde eetlust en gewichtsverlies
Patiënten met slokdarmspruw kunnen moeite hebben met eten, wat kan leiden tot verminderde eetlust en gewichtsverlies. Dit is vaak het gevolg van de pijn en het ongemak bij het slikken.

Diagnose en onderzoeken

Bij patiënten met een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm kan ook mondspruw of keelspruw optreden. In sommige gevallen kan een arts een monster van de mondvlekken nemen en naar een laboratorium sturen voor verdere analyse. Als de vlekken op iets anders lijken, zoals orale herpes, zijn aanvullende tests nodig. Wanneer de infectie zich dieper in de slokdarm bevindt, kan een arts een endoscopie (inwendig kijkonderzoek) uitvoeren om een nauwkeurige diagnose te stellen. Tijdens een oesofagogastroduodenoscopie wordt een lange, dunne, verlichte buis via de mond in de keel geplaatst om de slokdarm te visualiseren. Soms kan een arts besluiten de infectie eerst te behandelen en vervolgens te controleren of er verbetering optreedt, waardoor een endoscopie mogelijk kan worden vermeden.

Behandeling

Een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm is potentieel levensbedreigend, aangezien de infectie zich snel kan verspreiden. Een snelle medische behandeling is dus essentieel. Artsen schrijven antischimmelmedicijnen voor om slokdarmspruw te behandelen. Deze medicijnen zijn meestal in pilvorm beschikbaar. Bij ernstige infecties kan de medicatie intraveneus (via een ader) in het ziekenhuis worden toegediend. De behandeling duurt doorgaans 14 tot 21 dagen. In ernstige gevallen kan een patiënt mogelijk langere tijd in het ziekenhuis verblijven voor verdere evaluatie en behandeling.

Prognose

Een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm vereist een snelle medische behandeling. Patiënten met slikproblemen, symptomen van mondspruw of een voorgeschiedenis van slokdarmspruw moeten onmiddellijk een arts raadplegen. Het verbeteren van de mondhygiëne, het handhaven van een gezonde levensstijl en het opvolgen van advies van een arts om het immuunsysteem te versterken, kan helpen om herhaling van de infectie te voorkomen. De infectie is goed behandelbaar wanneer onderliggende medische aandoeningen goed beheerd worden. Patiënten met een sterk verzwakt immuunsysteem of bijkomende complicaties hebben echter een minder gunstige prognose. Patiënten met een gezond immuunsysteem herstellen doorgaans sneller en met minder behandelingen of zelfs zonder behandeling.

Complicaties van candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm

Een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm kan zich snel verspreiden en ernstige complicaties veroorzaken indien niet behandeld of als de behandeling faalt. Mogelijke complicaties zijn onder andere:

• bijwerkingen van medicijnen gebruikt voor de behandeling van slokdarmspruw
• Candida-infecties van andere organen, zoals het hart en de longen
• candidemie, een Candida-infectie van het bloed
• terugkerende infecties
• slokdarmperforatie
• slokdarmsvernouwing
• gewichtsverlies en ondervoeding door slikproblemen
• sepsis (bloedvergiftiging)
• slokdarmkanker

Patiënten met een verzwakt immuunsysteem lopen een verhoogd risico op ernstige complicaties. Een eerste behandeling slaagt vaak niet, of meerdere medicijnen zijn nodig om effectief te zijn.

Preventie van oesofageale candidiasis

Oesofageale candidiasis treedt vaak op in combinatie met mondspruw. De volgende maatregelen kunnen helpen het risico op deze infectie te verminderen:

• de mond twee tot drie keer per dag reinigen met mondwater, vooral na het eten van suikerachtig en zetmeelrijk voedsel
• effectieve behandeling van hiv/aids door middel van antiretrovirale therapie
• handhaving van een goede mondhygiëne

Praktische tips voor het omgaan met candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm (slokdarmspruw)

Candidiasis in de slokdarm, ook wel bekend als slokdarmspruw, is een infectie die wordt veroorzaakt door de schimmel Candida. Deze aandoening komt vaak voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij patiënten met diabetes, hiv, of na gebruik van antibiotica. De infectie kan pijn, slikproblemen en ongemak veroorzaken. Het beheersen van slokdarmspruw vereist een combinatie van medicatie, goede mond- en hygiënepraktijken en het aanpassen van je voedingspatroon. Hier volgen enkele praktische tips om met deze aandoening om te gaan.

Volg strikt je medicatie-instructies

Slokdarmspruw wordt meestal behandeld met antischimmelmedicatie, zoals fluconazol of andere middelen die door je arts zijn voorgeschreven. Het is van cruciaal belang dat je deze medicijnen precies zoals voorgeschreven inneemt en de volledige kuur afrondt, ook als je symptomen al verbeteren. Dit helpt om te voorkomen dat de infectie terugkomt of niet volledig genezen wordt. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt bij het innemen van medicatie om je slokdarm te beschermen tegen irritatie.

Let op je voedingspatroon

Tijdens een schimmelinfectie in de slokdarm is het belangrijk om je voedingspatroon aan te passen om de infectie te bestrijden en ongemak te minimaliseren. Het kan nuttig zijn om zachte, niet-prikkelende voedingsmiddelen te eten die gemakkelijk door je slokdarm kunnen glijden, zoals gepureerde soepen, yoghurt, gekookte groenten en zacht fruit. Vermijd scherpe, zure of gekruide voedingsmiddelen die de ontsteking in je slokdarm kunnen verergeren en die moeilijk door te slikken zijn.

Zorg voor goede mondhygiëne

Candida-infecties beginnen vaak in de mond en kunnen zich naar de slokdarm verspreiden. Het is daarom belangrijk om je mond goed schoon te houden. Poets je tanden minimaal twee keer per dag en gebruik een tongschraper om schimmelsporen van je tong te verwijderen. Overweeg ook om een antischimmelmondspoeling te gebruiken, zoals voorgeschreven door je arts, om de groei van Candida in je mond te verminderen.

Hydrateer goed en voorkom uitdroging

Bij slokdarmspruw kan het slikken pijnlijk zijn, wat kan leiden tot verminderde vochtinname en uitdroging. Het is belangrijk om regelmatig water te drinken, ook al heb je moeite met slikken. Probeer kleinere slokjes water te nemen en vermijd dranken die de slokdarm verder kunnen irriteren, zoals alcohol, koffie of zure vruchtensappen.

Versterk je immuunsysteem

Omdat slokdarmspruw vaak voorkomt bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, is het belangrijk om je immuunsysteem te ondersteunen. Dit kan door een evenwichtig voedingspatroon te handhaven, voldoende slaap te krijgen en stress zoveel mogelijk te vermijden. Zorg ervoor dat je voeding rijk is aan vitamines en mineralen, zoals vitamine C, vitamine D en zink, die de weerstand van je lichaam kunnen versterken.

Zorg voor een gezonde darmflora

De Candida-schimmel maakt deel uit van de normale flora in je lichaam, maar een verstoorde balans kan leiden tot infecties. Het behouden van een gezonde darmflora kan helpen om de groei van schadelijke schimmels te voorkomen. Dit kun je doen door probiotische voedingsmiddelen, zoals kefir, gefermenteerde groenten en probiotische supplementen, op te nemen in je dieet. Overleg wel met je arts voordat je probiotica gaat gebruiken, vooral als je medicijnen gebruikt die je immuunsysteem beïnvloeden.

Wees alert op tekenen van complicaties

Als je symptomen van slokdarmspruw verergeren of je moeite hebt met slikken of ademhalen, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. In sommige gevallen kan de infectie zich verspreiden naar andere delen van het lichaam, wat tot ernstigere complicaties kan leiden. Wees ook alert op tekenen van een secundaire infectie, zoals koorts of een toename van pijn.

Vermijd roken en alcoholgebruik

Roken en overmatig alcoholgebruik kunnen de mond en slokdarm irriteren en de effectiviteit van behandelingen voor slokdarmspruw verminderen. Beide factoren kunnen ook bijdragen aan een verzwakt immuunsysteem, waardoor je vatbaarder wordt voor schimmelinfecties. Het is dus verstandig om het gebruik van deze middelen te beperken of helemaal te vermijden tijdens de behandeling van slokdarmspruw.

Raadpleeg je arts voor een behandelplan

Omdat slokdarmspruw vaak het gevolg is van onderliggende gezondheidsproblemen, zoals diabetes of een verzwakt immuunsysteem, is het belangrijk om met je arts samen te werken om een uitgebreid behandelplan op te stellen. Dit kan onder meer bestaan uit het beheren van eventuele chronische aandoeningen, het aanpassen van je medicatie of het verbeteren van je levensstijl om je algehele gezondheid te ondersteunen.

Lees verder

• Candidiasis: Schimmelinfectie door gist Candida
• Mondspruw: Schimmelinfectie aan mond met witte vlekken
• Cutane candidiasis: Schimmelinfectie aan de huid
• Vaginale candidiasis: Schimmelinfectie aan vaginale gebied