Slokdarmdivertikel: Oorzaken, symptomen en behandeling

Een divertikel van de slokdarm kan men het beste omschrijven als een uitstulping van de slokdarmwand, die eruit ziet als een 'zakje' dat aan de slokdarm hangt. Slakdarmdivertikels kunnen in alle delen van de slokdarm voorkomen. Divertikels kunnen aangeboren zijn of ontstaan na verloop van tijd, vooral bij oudere mensen. In dit artikel bespreek ik de soorten slokdarmdivertikels, symptomen, diagnose en de behandeling.

Soorten divertikels

Er zijn drie soorten divertikels:

• Divertikel van Zenker: De divertikel van Zenker is de meest voorkomende soort divertikel. Dit soort divertikel bevindt zich in het bovenste gedeelte van de slokdarm, in de regio van de hals.
• Laag gesitueerde divertikel: Een laag gesitueerde divertikel is de zeldzaamste vorm van deze aandoening, die zich net boven het middenrif situeert in het laagste deel van de slokdarm.
• Tractiedivertikel: Een tractiedivertikel is het gevolg van problemen buiten de slokdarm. Littekenweefsel of een ontsteking (buiten de slokdarm) zorgen voor een verzwakking van een stukje van de slokdarmwand en 'trekken' deze naar buiten, met als gevolg een divertikel.

Oorzaken

Er bestaan verschillende componenten die (in combinatie met elkaar) een slokdarmdivertikel kunnen veroorzaken:

• Verhoogde druk op de slokdarm: Een verhoogde druk kan onder andere het gevolg zijn van een slokdarmvernauwing of slokdarmspataderen .
• Een zwak stuk(je) in de slokdarmwand: Hier is vaak geen oorzaak van bekend, al wordt algemeen aangenomen dat ouderdom en reflux een grote rol spelen. Ook een slokdarminfectie of kan dit veroorzaken.
• Problemen met de slokdarmspieren.

Er moet opgemerkt worden dat de meeste patiënten met een divertikel bejaard of zelfs hoogbejaard zijn. Ouderdom speelt dus sowieso een vrij belangrijke rol in het ontwikkelen van een divertikel.

Symptomen

Een patiënt met divertikel hoeft niet altijd symptomen te ervaren. Maar volgende problemen kunnen hier wel op wijzen:

• Lichte hoest
• Irritatie van de keel
• Hese stem
• Borrelend keelgeluid bij het drinken
• Slikproblemen
• Gewicht verliezen als gevolg van slikproblemen
• Pijn achter het borstbeen, gevoel dat er voedsel blijft steken, brok in de keel
• Slechte adem
• Overgeven van slijm en oud voedsel
• Bult bij de hals (Divertikel van Zenker)

Complicaties

Het grootste risico is een longontsteking ten gevolge van aspiratie (het terugvloeien van voedsel uit de slokdarm/divertikel). Zeker oudere personen kunnen hier ontzettend ziek van worden, soms met de dood tot gevolg. In uitzonderlijke gevallen kan een divertikel doorbreken en leiden tot een slokdarmperforatie. Als het om een divertikel van Zenker gaat, is er een kleine kans op een onnatuurlijke verbinding tussen de slokdarm en luchtpijp (fistel).

Diagnose

Om de diagnose te stellen gebeurt er eerst een anamnese en lichamelijk onderzoek. Daarnaast kan een röntgenfoto (contrast) met barium worden genomen in het ziekenhuis. Om de exacte plaats van de uitstulping te vinden kan de arts een endoscopie van de slokdarm doen. Daarbij wordt met een camera in de keel en slokdarm gekeken wat er precies mis is.

Behandeling

Een slokdarmdivertikel wordt niet altijd behandeld. Als de uitstulping geen gevaar oplevert voor de patiënt wordt ze gewoon goed opgevolgd. In de andere gevallen kan er eventueel een operatie plaatsvinden om de divertikel te verwijderen en de slokdarmwand te herstellen. Soms wordt er gewerkt met een endoscoop met een laser. De procedure met de endoscoop is relatief gemakkelijk en snel in vergelijking met de gewone operatie, maar niet alle soorten divertikels kunnen via endoscopie worden behandeld. Bij een tractiedivertikel moet vaak de oorzaak ook aangepakt worden.

Bij beide behandelmethodes worden meer dan 90 procent van de patiënten van het probleem afgeholpen. Na een operatie of behandeling van de divertikel moet de patiënt meestal enkele dagen in het ziekenhuis blijven.

Leven met een slokdarmdivertikel

Zoals eerder gezegd wordt een (kleine) divertikel niet altijd medisch behandeld. Toch kan het handig zijn om bepaalde tips op te volgen om ervoor te zorgen dat de divertikel niet groter wordt of slikken moeilijk wordt. Een diëtiste kan hier eventueel bij helpen.

Algemene adviezen:

• Eet rustig de maaltijd op en kauw goed
• Snij groenten en vlees in kleine stukjes
• Soep is altijd een goeie keuze
• Eet verschillende kleine(re) maaltijden op een dag
• De korsten van brood eventueel afsnijden
• Vermijd etenswaren die gauw blijven steken en waar u veel moeite moet voor doen om ze door te slikken