Spataderen in de slokdarm: Oorzaken, symptomen, behandeling

Wanneer de aderen in de slokdarm zwellen worden ze verzwakt en treden er gemakkelijk complicaties op die die soms heel ernstig kunnen zijn. in dit artikel worden o.a. de oorzaken, symptomen, complicaties en behandeling van deze slokdarmspataderen besproken. De slokdarm is een buis die voornamelijk bestaat uit spieren. Deze spieren zorgen ervoor dat voedsel en drank naar de maag wordt getransporteerd. Naast spieren bestaat de slokdarm ook nog uit een laagje bindweefsel, die op zijn beurt weer voor aanmaak van slijmvlies zorgt. Door de spieren en het bindweefsel heen lopen er dunne aderen die de hele slokdarm van bloed voorzien. Als deze aderen onder een hoge (bloed)druk komen te staan zwellen ze en vormen er spataderen.

Oorzaken

De verhoogde (bloed)druk is altijd afkomstig door problemen met de poortader. De poortader is een grote ader die bloed van andere organen naar de lever vervoerd. Als deze poortader teveel druk ervaart (portale hypertensie), zoekt het bloed een andere manier om het hart te bereiken. Heel vaak worden daarvoor de aderen van de slokdarm gebruikt, hoewel deze daar uiteraard niet op voorzien zijn. Het gevolg is dat deze slokdarmaderen gaan opzwellen en zo spataderen gaan vormen. Als de poortader teveel druk te verwerken krijgt is dat meestal het gevolg van een onderliggende aandoening of ziekte. Aandoeningen of ziektes die portale hypertensie kunnen veroorzaken zijn:

• Levercirrose (met stip op nummer 1 in westerse landen)
• Stollingsafwijkingen en -problemen (zoals een trombose)
• Budd-Chiari Syndroom
• Aangeboren afwijking van de lever
• Algemene infectie in de buik (met name bij kinderen)
• Algemene hart- en bloedvataandoeningen

Soms valt er niet direct een oorzaak te vinden van een verhoogde poortader druk.

Symptomen

Spataderen in de slokdarm geven op zich nauwelijks of zelfs geen enkele symptomen. Pas als de spataderen beginnen te bloeden merkt men dat er iets mis is. Bloedende spataderen in de slokdarm kunnen zorgen voor:

• Helder bloed opbraken
• Zwarte ontlasting
• Algemeen zwak voelen en bleek zien

Bij deze symptomen is het met klem aan te raden om medische hulp te zoeken.

Alle patiënten met slokdarmspataderen hebben ook last van een verhoogde druk in de poortader. Als men symptomen heeft van een verhoogde poortader-druk en/of een onderliggende ziekte kan dit eventueel aanleiding geven voor verder onderzoek naar slokdarmspataderen.

Diagnose

De diagnose van slokdarmspataderen wordt altijd gesteld door middel van een endoscopie (een kijkoperatie waarmee men met een buisje en camera via de mond naar de binnenkant van de slokdarm kan bekijken). De arts kan met deze camera visueel vaststellen of er al dan niet slokdarmspataderen aanwezig zijn.

Complicaties

Als de spataderen langdurig gezwollen zijn worden de wanden zwak en is er kans op een bloeding. Met name een grote bloeding kan fataal zijn omdat men dan gewoonweg teveel bloed verliest in één keer. Ook is er het risico dat er bloed van de slokdarm in de longen terecht komt, of dat er een infectie optreed.

Behandeling

Als de spataderen niet bloeden

Als de spataderen niet bloeden is het vooral van belang om de onderliggende aandoeningen goed te behandelen zodat de portale hypertensie opgelost wordt. Als de druk in de poortader zakt dan zal de zwelling in de slokdarmspataderen ook afnemen.
Soms worden ze tijdens de endoscopie lokaal en preventief behandeld.

Als de spataderen wel bloeden

Er kunnen verschillende behandelingen worden toegepast bij spataderbloedingen, ook gecombineerd:

• Bloedtransfusie: om het bloedverlies te compenseren.
• Verschillende soorten medicatie via een infuus.
• Behandeling via de endoscoop: Via een buisje kan men de spatader lokaal behandelen.
• Een ballonnetje opblazen in de slokdarm zodat de spataderen worden dichtgedrukt (dit kan slechts tijdelijk worden toegepast in spoedsituaties).
• Een shunt aanleggen zodat de hoge druk in de poortader kan zakken. Dit is een grote operatie.