Chronische laryngitis: Aanhoudende strottenhoofdontsteking

Laryngitis is een ontsteking van de stembanden waarbij heesheid of stemverlies optreedt. Deze aandoening bestaat in een acute en een chronische vorm. Bij chronische laryngitis houden de klachten meer dan drie weken aan. Meestal is deze langdurige ontsteking van de stembanden het gevolg van een andere aandoening zoals een verkoudheid of de griep, of anders spelen bepaalde leefstijlfactoren een rol. De behandeling bestaat uit het laten rusten van de stem, het vermijden van stoffen die de keel irriteren en het behandelen van onderliggende aandoeningen.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Acute strottenhoofdontsteking
• Chronische strottenhoofdontsteking
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Acute strottenhoofdontsteking
• Chronische strottenhoofdontsteking
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Laryngitis komt veel voor en kan iedereen treffen, maar de incidentie varieert afhankelijk van de oorzaak en de risicofactoren. Acute laryngitis is vooral vaak bij kinderen en jonge volwassenen, terwijl chronische laryngitis vaker voorkomt bij volwassenen met een risicovolle levensstijl of onderliggende aandoeningen. Het voorkomen van laryngitis kan variëren afhankelijk van seizoensgebonden infecties en blootstelling aan irritanten zoals rook en chemische stoffen.

Oorzaken

Laryngitis kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan factoren, zowel virale als bacteriële infecties, alsook door externe irriterende stoffen. Veel voorkomende oorzaken zijn:

• virale infecties zoals verkoudheid en griep
• bacteriële infecties
• schimmelinfecties
• blootstelling aan irritante chemicaliën en stoffen
• overmatig alcoholgebruik
• roken
• het overmatig gebruik van de stem
• chronische sinusitis of allergieën
• zure reflux

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van laryngitis verhogen:

• roken
• overmatig alcoholgebruik
• blootstelling aan irriterende chemicaliën
• frequent gebruik van de stem (zoals bij zangers of leraren)
• luchtweginfecties zoals verkoudheid of griep
• allergieën
• chronische sinusitis
• verhoogde blootstelling aan vervuiling

Symptomen

Laryngitis kan acuut of chronisch zijn.

Acute strottenhoofdontsteking

Een acute strottenhoofdontsteking verschijnt meestal plots en de symptomen duren meestal ongeveer één week. De acute vorm is over het algemeen geen ernstige aandoening en verdwijnt vaak zonder medische behandeling.

Chronische strottenhoofdontsteking

Bij chronische laryngitis houden de symptomen langer dan drie weken aan. Een chronische strottenhoofdontsteking is een ernstigere aandoening dan acute strottenhoofdontsteking, omdat dit langer aanhoudende en meer ongemakkelijke symptomen veroorzaakt.

De meest voorkomende symptomen van chronische laryngitis zijn:

• een aanhoudende hoest
• een brokgevoel in de keel
• een droge hoest
• een hese stem
• een verlies van de stem
• gezwollen lymfeklieren in de nek
• keelirritatie / keelpijn
• koorts
• overtollige keelslijmen
• slikproblemen

Veel van deze symptomen treden eveneens op bij acute strottenhoofdontsteking, maar ze duren veel langer bij een chronische ontsteking van het strottenhoofd. De schorre stem verergert na verloop van tijd en houdt ook aan nadat andere symptomen verdwenen zijn.

Sommige patiënten ervaren laryngitis naast andere aandoeningen, zoals de griep, een verkoudheid of tonsillitis (ontsteking van de keelamandelen). Hierdoor ontstaan ook bijkomende symptomen zoals:

• griepachtige symptomen of symptomen van een verkoudheid
• hoofdpijn
• opgezwollen klieren
• vermoeidheid

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen bij laryngitis kunnen wijzen op een ernstigere aandoening zoals larynxcarcinoom (strottenhoofdkanker). Deze symptomen zijn:

• bloeding uit de keel
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• aanhoudende pijn bij slikken
• langdurige heesheid die niet verbetert
• significante zwelling in de nek

Als deze symptomen optreden, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken voor verdere evaluatie en behandeling.

Diagnose en onderzoeken

Een arts voert vaak een lichamelijk onderzoek uit om laryngitis te diagnosticeren. Hij bevraagt ook de medische geschiedenis en de levensstijl van de patiënt om het risico op laryngitis te beoordelen. De arts voert mogelijk een laryngoscopie (inwendig kijkonderzoek van de keel, het strottenhoofd en de stembanden) uit, waarbij hij een dunne buis met een camera en licht door de mond of neus plaatst en deze dan naar beneden laat glijden zodat de laryngoscoop in de keel terechtkomt. De arts is dankzij de laryngoscopie in staat om de binnenkant van de keel te inspecteren.

Om meer ernstige aandoeningen, zoals een larynxcarcinoom (strottenhoofdkanker) uit te sluiten, zijn verdere onderzoeken aanbevolen:

• een biopsie: De arts neemt een klein stukje keelweefsel weg en laat dit in een laboratorium analyseren tijdens een laryngoscopie
• een bloedonderzoek: Een bloedonderzoek onthult mogelijk tekenen van andere aandoeningen
• een röntgenfoto, CT-scan of MRI-scan: Dankzij deze beeldvormende onderzoeken is de arts in staat om de keel te visualiseren

Behandeling

Laryngitis is op verschillende manieren te behandelen.

Acute strottenhoofdontsteking

Acute symptomen zijn vaak thuis te behandelen:

• cafeïne en alcoholinname beperken de keel spoelen met een zoutoplossing of vrij verkrijgbaar mondwater decongestiva (medicijnen die de zwelling van het slijmvlies van de neus verminderen) vermijden irritatie van de keel vermijden, zoals rook, stof en chemische dampen niet roken praten, zingen of onnodig gebruik van de stem vermijden veel water drinken

Chronische strottenhoofdontsteking

De arts identificeert de onderliggende oorzaak van chronische laryngitis en zet dan een gepaste behandeling in. Als de oorzaak bijvoorbeeld gastro-oesofageale reflux is, moet de patiënt veranderingen in het voedingspatroon aanbrengen, zoals vet, gebakken of gekruid voedsel vermijden. Is chronische laryngitis te wijten aan een bacteriële infectie, dan schrijft de arts mogelijk antibiotica voor, al is het gebruik hiervan anno september 2024 controversieel omdat de bijwerkingen en negatieve gevolgen voor antibioticaresistentie opwegen tegen de voordelen van de behandeling.

Prognose

De prognose voor laryngitis is over het algemeen goed. Acute laryngitis verdwijnt vaak binnen een week met adequate zelfzorg en het vermijden van irritante stoffen. Chronische laryngitis kan echter langer aanhouden en kan een langdurige behandeling vereisen afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak aan te pakken om de symptomen te verlichten en herhaling te voorkomen.

Complicaties

Soms leidt chronische laryngitis tot schade aan de stembanden. Hierdoor ontstaan stembandpoliepen of stembandknobbeltjes. Deze kleine gezwellen zijn soms erg ongemakkelijk, maar ze vormen geen significant gezondheidsrisico. In zeldzame gevallen kan chronische laryngitis ook leiden tot blijvende stemveranderingen.

Preventie

Het is niet altijd mogelijk om chronische laryngitis te voorkomen, maar enkele eenvoudige maatregelen helpen het risico hierop wel te verlagen:

• alcohol en cafeïne met mate drinken
• allergieën onder controle houden met medicatie of door het vermijden van de blootstelling aan allergenen
• roken vermijden en blootstelling aan rook vermijden
• stemoverbelasting vermijden
• regelmatig handen wassen en
• een gezonde levensstijl handhaven om infecties te voorkomen

Lees verder

• Stembandaandoeningen: Stoornissen aan stembanden
• Laryngitis: Ontsteking strottenhoofd en stembanden
• Laryngoscopie: Onderzoek keel, strottenhoofd en stembanden
• Heesheid (Schorheid): Oorzaken van hese (schorre) stem