Pijn in strottenhoofd: oorzaken/symptomen strottenhoofdpijn

Pijn in het strottenhoofd (of ter hoogte van het strottenhoofd) kan verschillende oorzaken hebben. Het strottenhoofd of larynx is het orgaan je hals dat betrokken is bij de ademhaling, bescherming van de luchtpijp en het maken van geluid. Vaak duidt strottenhoofdpijn op een droge keel of een milde luchtwegaandoening. Dit geldt vooral als er naast pijn aan het strottenhoofd ook bijkomende symptomen zijn, zoals hoesten of een loopneus. Soms duidt de pijn in het strottenhoofd echter op een ernstige strottenhoofdziekte. Deze pijn kan soms ook ervaren worden als een brokgevoel.

• Pijn in het strottenhoofd
• Oorzaken van strottenhoofdpijn
• Laryngitis of strottenhoofdontsteking
• Acute laryngitis
• Infiltratieve purulente laryngitis
• Chronische laryngitis
• Laryngofaryngitis
• Laryngitis subglottica
• Andere oorzaken
• Symptomen
• Strottenhoofdpijn
• Stemveranderingen
• Moeite met slikken
• Ademhalingsproblemen
• Algemene symptomen van ziekte
• Symptomen van refluxziekte
• Symptomen van schildklieraandoeningen
• Symptomen van trauma in het halsgebied
• Preventie

Pijn in het strottenhoofd

Het strottenhoofd is een zeer complex orgaan dat zich bevindt in de keel waar luchtweg en voedselweg gescheiden worden. Het bestaat voornamelijk uit verschillende kraakbeen-, spier- en ligamentstructuren en is met name onmisbaar voor je stem. In het strottenhoofd bevinden zich namelijk de ware stemplooien of ware stembanden. De stembanden zijn een soort poortjes die je luchtpijp kunnen afsluiten. Als de stemplooien of stembanden geïrriteerd zijn door onnatuurlijke externe omstandigheden, is strottenhoofdpijn in dit gebied niet ongewoon. De pijn gaat meestal gepaard met een rauwe stem of heesheid.

Oorzaken van strottenhoofdpijn

Bij strottenhoofdpijn moet onderscheid worden gemaakt tussen pijnsymptomen direct in het strottenhoofd en uitstralingspijn. Uitstralingspijn wordt voornamelijk veroorzaakt door klassieke KNO-aandoeningen, zoals een verkoudheid, griep, tonsillitis (keelamandelontsteking), oorontsteking en faryngitis (keelontsteking), maar kan ook worden veroorzaakt door een schildklieraandoening. Met name faryngitis is een veelvoorkomende oorzaak van uitstralingspijn vanwege de nabijheid van het strottenhoofd en maakt een duidelijke diagnose moeilijk vanwege begeleidende symptomen zoals heesheid, keelpijn en slikproblemen, die net zo goed het gevolg kunnen zijn van een ziekte aan het strottenhoofd. Als het gaat om pijn die daadwerkelijk in het strottenhoofd is gelokaliseerd, is laryngitis (strottenhoofdontsteking) waarschijnlijk de meest voorkomende oorzaak.

Laryngitis of strottenhoofdontsteking

Er zijn vijf verschillende ziektevormen:

Acute laryngitis

Laryngitis is een ontsteking van het strottenhoofd of de bovenste luchtpijp. Het wordt ook wel strottenhoofdontsteking genoemd. Acute laryngitis volgt vaak op een verkoudheid. Naast pijn in het strottenhoofd zijn de meest voorkomende symptomen heesheid en tijdelijk stemverlies. Het bovenste deel van de luchtpijp kan ook betrokken zijn bij het ziekteproces, wat dan extra ademhalingsmoeilijkheden veroorzaakt.

Infiltratieve purulente laryngitis

Infiltratieve purulente laryngitis een relatief zeldzame, doch gevaarlijke vorm van laryngitis. Deze vorm van laryngitis is een infiltratief-etterende (purulente) ontsteking van de submucosale laag, de spieren en van de ligamenten en het kraakbeen van het strottenhoofd en het perichondrium (een laagje dicht bindweefsel dat zich om kraakbeen heen bevindt). De boosdoeners zijn vaak bacteriën als streptokokken of stafylokokken die het weefsel van het strottenhoofd binnendringen, hetzij vanaf het oppervlak wanneer het gewond is, of na een infectieziekte (bij kinderen) na mazelen en roodvonk. Ernstige koorts, slikproblemen en (levensbedreigende) ademhalingsstoornissen kunnen bij deze vorm van laryngitis optreden.

Chronische laryngitis

Laryngitis wordt chronisch, voornamelijk door aanhoudende irritatie, zoals veroorzaakt door roken of werken in een stoffige en droge omgeving. Chronische reeds bestaande aandoeningen zoals zure reflux, chronische bronchitis of onjuiste belasting van de stembanden, bijvoorbeeld door een verkeerde stemtechniek, kunnen de oorzaak zijn. Elke laryngitis die langer dan drie weken aanhoudt, moet als chronisch worden beschouwd.

Laryngofaryngitis

Vanwege de directe verbinding van de keel en het strottenhoofd komen faryngitis en larynxontsteking vaak samen voor. In de meeste gevallen verspreidt de faryngitis zich naar het strottenhoofd naarmate de ziekte voortschrijdt, omdat deze niet op tijd of onvoldoende werd behandeld. Omdat het beloop meestal meer dan drie weken duurt, is laryngofaryngitis ook vaak chronisch.

Laryngitis subglottica

Laryngitis subglottica, ook wel pseudokroep genoemd, is een ontsteking van het strottenhoofd onder de glottis. Heesheid en een blafhoest zijn typerend voor deze vorm van laryngitis. Net als bij acute laryngitis zijn de potentiële inflammatoire pathogenen meestal afkomstig van virussen, zoals onder meer:

• adenovirussen
• Eppstein-Barr-virus (EBV)
• herpesvirussen
• influenzavirussen
• humaan metapneumovirus (hMPV)
• rhinovirussen
• RS-virus
• varicellazostervirus

Andere oorzaken

Naast laryngitis kunnen ook andere ziekten het stemorgaan aantasten, waarbij larynxpijn als begeleidende klacht ontstaat. Deze omvatten met name strottenhoofdkanker en een laryngocele, een met lucht of vocht gevulde holte in het strottenhoofd, die kan uitpuilen in de nek. Ook schade aan het strottenhoofd, bijvoorbeeld door extern gewelddadig trauma, kan een mogelijke oorzaak van de pijn zijn. Chronische overbelasting van de stembanden als gevolg van lange toespraken of zangsessies mag niet worden onderschat als de belangrijkste oorzaak van pijnlijke heesheid. In dit verband zijn ook enkele risicogroepen te noemen, die relatief vaak last hebben van strottenhoofdpijn veroorzaakt door irritatie van de stembanden, zoals docenten, zangers, acteur of professionele sprekers.

Symptomen

Strottenhoofdpijn

Pijn in het strottenhoofd kan optreden bij veel verschillende ziektebeelden en kan daarom kan de ernst en intensiteit ook variëren. Er kan bijvoorbeeld een lichte heesheid in de keel optreden, soms als gevolg van veelvuldig keelschrapen. Naarmate de ziekte voortschrijdt, kan de heesheid zich ontwikkelen tot een uitgesproken droog gevoel met een drang om te hoesten. In de meeste gevallen blijft de hoest onproductief, dus zonder dat er slijm wordt opgehoest uit de bovenste luchtwegen. Afhankelijk van de oorzaak kan de gebeurtenis zich ontwikkelen tot een ernstige keelpijn met een duidelijk waarneembaar brokgevoel in de keel. De getroffenen beschrijven dan een duidelijke beklemming of een gevoel van een brok in de keel, die niet kan worden verholpen door vaker te slikken en de keel te schrapen. De pijn wordt meestal als dof en drukkend ervaren en kan uitstralen naar het oorgebied. In geval van ontstekingsprocessen kan de pijn ook als brandend of stekend worden ervaren. In de meeste gevallen, ongeacht de onderliggende oorzaak, komt pijn in het strottenhoofd niet geïsoleerd voor, maar gaat het gepaard met een aantal andere symptomen, zoals de volgende.

Stemveranderingen

Soms kunnen er stemveranderingen optreden. Dit is vaak te zien aan het feit dat je moeite hebt om te spreken of dat je stem volledig afwezig is. Veranderingen in toonhoogte of heesheid komen ook voor. Meestal is de oorzaak gerelateerd aan de stembanden. Af en toe kunnen ruimte-innemende processen of een postoperatieve complicatie leiden tot verlamming van de zenuw, die betrokken is bij stemvorming, de nervus laryngeus recurrens.

Moeite met slikken

Zowel pijn als gevolg van ontstekingsprocessen als de groei van gedegenereerde cellen in het nek-halsgebied kan leiden tot meer of minder uitgesproken slikproblemen naarmate de ziekte voortschrijdt. Het is niet ongebruikelijk dat dit symptoom zo ver gaat dat zelfs het doorslikken van speeksel ernstige pijn veroorzaakt. Slikproblemen gaan gepaard met veel lijden en moet worden behandeld door de onderliggende ziekte aan te pakken.

Ademhalingsproblemen

Ademhalingsproblemen in verband met pathologische processen in het strottenhoofdgebied kunnen twee oorzaken hebben. Ze zijn ofwel het gevolg van zwelling van de slijmvliezen in het gebied van de luchtwegen, bijvoorbeeld als reactie op ontstekingsprocessen, ofwel doordat de luchtwegen geleidelijk smaller worden door de groei van gedegenereerde cellen (bijvoorbeeld kankercellen).

Algemene symptomen van ziekte

Strottenhoofdaandoeningen kunnen gepaard gaan met zeer algemene symptomen, zoals klachten die je ziet bij verkoudheid. Deze omvatten:

• milde koorts
• rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies) en verstopte neus of loopneus
• bijholtepijn
• vermoeidheid en algehele malaise

Als er een aanzienlijk gewichtsverlies is, kan dit te wijten zijn aan een verminderde voedselopname als gevolg van mogelijke slikproblemen. Soms is er sprake van fors gewichtsverlies als gevolg van kanker. Een fors en onbedoeld gewichtsverlies zonder duidelijke oorzaak is daarom altijd een waarschuwingssignaal en moet nader worden onderzocht door een arts.

Symptomen van refluxziekte

Bij refluxziekte stroomt er maagzuur naar de slokdarm. Dit wordt waargenomen als brandend maagzuur. Reflux treedt heel vaak 's nachts op wanneer je plat in bed ligt. In dit geval kan het maagzuur zelfs terugvloeien naar de keel en daar het strottenhoofd irriteren. Heesheid, slikproblemen als gevolg van irritatie van het strottenhoofd en de noodzaak om de keel te schrapen, kunnen wijzen op refluxziekte, vooral als de klachten 's ochtends na het opstaan optreden en overdag weer minder worden.

Symptomen van schildklieraandoeningen

De symptomen van schildklieraandoeningen zijn zeer divers. Er kan sprake zijn van een overactieve schildklier of een traag werkende schildklier, auto-immuunstoornissen in de schildklier en degeneratie van het schildklierweefsel, die allemaal, vanwege hun anatomische ligging, ook symptomen in het strottenhoofd kunnen veroorzaken. Er kan bijvoorbeeld een duidelijk waarneembare en herkenbare zwelling van zacht weefsel in de hals aanwezig zijn, een struma. Bij een struma is je schildklier vergroot. Veranderingen in je stem en een gevoel van brok in de keel worden ook vaak beschreven door mensen met schildklieraandoeningen. Omdat de schildklier hormonen produceert die complexe processen in het lichaam reguleren, kan een schildklieraandoening ook verschillende andere delen van het lichaam beïnvloeden en verschillende bijbehorende symptomen veroorzaken.

Symptomen van trauma in het halsgebied

Vaak als gevolg van auto-ongelukken, maar ook door sportblessures of vechtpartijen, kan een trauma aan het strottenhoofd optreden. Dit staat medisch bekend als een larynxtrauma. Dit uit zich in zeer hevige pijn en vaak ook in van buitenaf herkenbare blauwe plekken. Als de binnenkant van het strottenhoofd beschadigd is, kan er kleine of grote hoeveelheden bloed worden opgehoest. In dit geval moet zo snel mogelijk een spoedarts worden gebeld, aangezien dit een mogelijke noodsituatie is.

Preventie

Merk je een vervelende pijn in je strottenhoofd op? Dit zijn wat handige tips om het mogelijk te voorkomen:

• Blijf gehydrateerd! Drink voldoende water om je keel vochtig te houden.
• Vermijd roken en blootstelling aan rook - niet alleen goed voor jouw keel maar ook voor je algehele gezondheid!
• Gebruik een luchtbevochtiger als de lucht te droog is, vooral in de wintermaanden.
• Probeer je stem niet te overbelasten. Neem af en toe een pauze als je veel praat of zingt.
• Wees voorzichtig met scherpe en irriterende stoffen, zoals agressieve schoonmaakmiddelen. Bescherm je keel!
• Regelmatig gorgelen met zout water voor extra verzachting.

Lees verder

• Laryngitis: symptomen en behandeling strottenhoofdontsteking
• Strottenhoofdkanker: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pseudokroep: besmettelijk, aanval, symptomen en behandeling
• Keelpijn, hoesten en stem kwijt (heesheid): oorzaken
• Keelschrapen: symptomen en oorzaken schrapen van de keel