Pseudokroep: besmettelijk, aanval, symptomen en behandeling

Pseudokroep is een aandoening die voorkomt bij jonge kinderen, waarbij er sprake is van benauwdheid, hoorbare inademing en blafhoest (zeehondenhoest). Het wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een ontsteking van het slijmvlies van het strottenhoofd (laryngitis). Pseudokroep komt vooral bij kinderen van één tot vijf jaar voor. De aandoening heeft een self-limiting karakter. Pseudokroep is niet heel erg besmettelijk.

• Wat is pseudokroep?
• Hoe kom je aan pseudokroep?
• Wat zijn de symptomen van pseudokroep?
• Wie krijgen pseudokroep en wanneer?
• Is pseudokroep besmettelijk?
• Wat kunnen de ouders/verzorgers zelf doen?
• Zelfzorg
• Aanvullende adviezen
• Wat doet de huisarts?
• Prognose

Wat is pseudokroep?

Pseudokroep (laryngitis subglottica) is een virusinfectie van de bovenste luchtwegen die zich manifesteert bij jonge kinderen. Kenmerkend zijn de scherpe blafhoest (zeehondenhoest) het vaak gierende geluid tijdens het ademen, 'inspiratoire stridor' genoemd. De aandoening komt vooral voor bij kinderen één tot vijf jaar. De naam pseudokroep is ontleend aan difterie, de 'echte' kroep. Dit vanwege gelijkenis van de symptomen.

Hoe kom je aan pseudokroep?

Een verkoudheidsvirus is de boosdoener, waarbij de slijmvliezen van keel, neus en oren zijn aangedaan en tevens die van de grotere luchtwegen. Er treedt zwelling op van de binnenwand van het strottenhoofd, als gevolg waarvan de adem wordt bemoeilijkt en de karakteristieke blafhoest ontstaat.

Wat zijn de symptomen van pseudokroep?

Het kind is wat verkouden en heeft een typische blafhoest. Er is vaak ook sprake van een lichte verhoging. Een aanval van pseudokroep verloopt bijna altijd op dezelfde manier. Het kind is niet ziek, maar vaak alleen verkouden. ’Omstreeks tien of elf uur 's avonds of ‘s nachts wordt het huilend wakker. Het kind is benauwd en heeft vooral moeite met inademen. Hierdoor kan het in paniek raken. Voor de ouders is het vaak ook schrikken. Bij het inademen is een gierend geluid hoorbaar (stridor). Het kind heeft een luide blafhoest (zeehondenhoest) en is soms hees. De temperatuur is normaal of er is sprake van een beetje verhoging. Een aanval van pseudokroep gaat binnen enkele uren vanzelf over, waarna het kind weer rustig kan slapen. Een aanval van pseudokroep kan één keer voorkomen, maar het beeld kan zich ook enkele dagen achter elkaar voordoen. De volgende nacht zijn de verschijnselen meestal minder hevig. In een enkel geval zijn er aanvallen met grotere tussenpozen.

Wie krijgen pseudokroep en wanneer?

Het zijn vooral jonge kinderen die pseudokroep krijgen en een enkele keer komt het bij een jong schoolkind voor. De incidentie in de leeftijd van 0-5 jaar ligt tussen de 15 en 37 per 1.000 kinderen per jaar.¹ Het komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. In de herfst komt het vaker voor.

Is pseudokroep besmettelijk?

Pseudokroep is een ontsteking van het slijmvlies van het strottenhoofd, die vaak weer het gevolg is van een 'gewone' virale luchtweginfectie. Een verkoudheidsvirus is besmettelijk voor andere kinderen. Verkoudheidsvirussen verspreiden zich vrij gemakkelijk via vochtdruppeltjes in de uitgeademde lucht die door anderen kunnen worden ingeademd.

Wat kunnen de ouders/verzorgers zelf doen?

Zelfzorg

Wanneer het kind benauwd wakker wordt, kan het in paniek raken en gaan huilen. Hierdoor is het zuurstofverbruik hoger, wat aanleiding kan geven tot nog meer benauwdheid. Daarom is het belangrijk dat het kind door de ouders/verzorgers gekalmeerd wordt. Houd het kind bij u totdat het weer in slaap is gevallen. Warme, vochtige lucht heeft weinig effect, zo is gebleken uit onderzoek. U hoeft dus niet met het kind in de badkamer of douchecel te gaan zitten om te stomen. Het gaat erom dat de ouders rust uitstralen en het kind op zijn gemak stellen.

Aanvullende adviezen

Nog een aantal adviezen:

• Het kind kan beter ademen als het rechtop zit of zijn hoofd wat hoger ligt;
• Neem het kind mee naar buiten als de lucht droog en koud is.
• Bied het kind voldoende te drinken aan, bij voorkeur iets kouds; of een waterijsje.
• Vermijd grote maaltijden omdat hoesten het kind kan laten braken.
• In geval van koorts moet je ervoor zorgen dat het kind het niet te warm heeft of helemaal is toegedekt met een warm dekbed.
• Ventileer de kamer waar het kind ligt.
• Stel het kind niet bloot aan passief roken. Tabaksrook irriteert de luchtwegen en verhoogt de frequentie van infecties.

Wat doet de huisarts?

Wanneer het kind benauwd blijft, is het verstandig de huisarts te raadplegen. De huisarts zal het kind onderzoeken en nagaan of er inderdaad sprake is van een aanval van pseudokroep. De huisarts zal onder meer met zijn stethoscoop naar de ademgeluiden luisteren. Bij matig ernstige gevallen zal bijna altijd rust en een afwachtend beleid volstaan. Antibiotica helpen niet bij een virus en luchtwegverwijders zijn alleen effectief bij vernauwing van de kleine luchtwegen, zoals bij astma, maar niet van de grote. Hoestdrankjes en andere huis-, tuin- en keukenmiddeltjes hebben geen effect op de aanval. Bij ernstiger gevallen van pseudokroep met erge benauwdheid, kan een (inhalatie)corticosteroïd (bijvoorbeeld dexamethason) voorgeschreven worden. In zeldzame gevallen heeft deze aandoening een ernstig verloop en moet een kind met spoed in het ziekenhuis worden opgenomen. Soms is intubatie — het inbrengen van een beademingsbuis — nodig. Alarmverschijnselen zijn het blauw, bleek of slap worden van het kind.

Prognose

Na de leeftijd van 4-5 jaar worden de symptomen milder. In de regel is pseudokroep een milde ziekte die 3-4 dagen duurt; het hoesten kan evenwel langer duren. Pseudokroep wordt 's nachts vaak erger 's nachts wanneer het kind in bed ligt en wordt in de loop van de dag beter.

Noot

1. Dr. J.A.H. Eekhof, dr. A. Knuistingh Neven, dr. W. Opstelten: Kleine kwalen bij kinderen. Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen, tweede druk 2009.

Lees verder

• Geel of groen slijm ophoesten en bloed hoesten: oorzaken
• Keelontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie
• Kinkhoest: symptomen, besmettelijk, vaccinatie, volwassenen
• Infectieuze oorzaken van acute hoest: waardoor komt het?
• Verkoudheid: verstopte neus, niezen, koorts, keelpijn, hoest