Geel of groen slijm ophoesten en bloed hoesten: oorzaken

Geel of groen slijm ophoesten of bloed hoesten is een courante klacht. Hoesten is een beschermende reflex van het lichaam en heeft tot doel de luchtwegen schoon te maken. Wanneer er slijm wordt geproduceerd, spreekt men van productieve hoest en in de andere gevallen spreekt men van een droge hoest. Hoesten wordt gewoonlijk veroorzaakt door irritatie van de bovenste luchtwegen of een infectie van de bovenste luchtwegen, zoals verkoudheid of griep. Informeer jezelf over groen of geel slijm ophoesten en het ophoesten van bloed, ook wel 'hemoptoë' genoemd.

Slijm ophoesten en bloed hoesten

• De geheime held: Slijmophoping en zijn functie
• Ophoesten van bloed of bloed opgeven bij hoesten
• Wanneer de huisarts raadplegen?
• Oorzaken van bloed hoesten
• Meestal niet ernstig
• Bloed ophoesten altijd reden tot nader onderzoek
• Sputumkleur en infecties: De mythe ontmaskerd
• Geel en groen slijm ophoesten
• Helder slijm of sputum
• Geel-groen of groen longslijm
• Functie van hoesten
• Onderzoek en diagnose van gekleurd slijm
• Anamnese: Het verhaal van jouw symptomen
• Fysiek onderzoek: Luisteren en voelen
• Sputumkweek: Het slijm onder de loep nemen
• Beeldvormend onderzoek: De longen in kaart brengen
• Bloedonderzoek: Het immuunsysteem controleren
• Differentiaaldiagnose: De lijst van mogelijke oorzaken versmallen
• Behandeling van geel of groen slijm
• Preventie van gekleurd slijm ophoesten

De geheime held: Slijmophoping en zijn functie

Slijm ophoesten mag dan vervelend klinken, maar eigenlijk is het een stille held die je lichaam beschermt. Zie slijm als een slimme 'huisbewaarder' van je luchtwegen. Het is daar niet zomaar, het heeft een belangrijke taak: je luchtwegen schoonhouden.

Wanneer je ziek bent of allergieën hebt, produceert je lichaam meer slijm om ongewenste indringers, zoals bacteriën, virussen en stofdeeltjes, vast te houden. Dit slijm werkt als een plakband voor al die vervelende ziekteverwekkers. Vervolgens, door te hoesten, wordt dit slijm uit je luchtwegen geduwd, zodat je longen weer vrij kunnen ademen.

Dus, hoewel slijm ophoesten irritant kan zijn, zie het als een schoonmaakploeg die hard aan het werk is om je luchtwegen te beschermen en te zorgen dat je longen fris en schoon blijven. Zo blijft je ademhaling helder en vrij!

Ophoesten van bloed of bloed opgeven bij hoesten

Wanneer iemand bij het sputum ook wat bloed ophoest, wordt dit hemoptoë genoemd. Mensen die al vaker een luchtweginfectie hebben gehad, kunnen wat bloed ophoesten. Het opgeven van sanguinolent sputum of met slijm vermengd bloed, komt het meest voor tijdens acute luchtweginfecties. Bij een beperkte hoeveelheid bloed en wanneer het eenmalig is en de persoon niet ouder is dan 45 jaar, heeft het verschijnsel in principe geen directe betekenis. Bloed ophoesten is dan geen reden tot ongerustheid. De kans is groot dat er een slijmvliesbeschadiging in de luchtpijp is ontstaan. Het slijmvlies van de luchtwegen kan beschadigd raken door een ontsteking of door langdurig hoesten.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Meestal betreft het heel kleine beetjes bloed die opgehoest worden, wat in de dagen erna minder wordt. Wanneer de persoon zich verder goed voelt, is er geen reden tot alarm. Wanneer het vaker voorkomt, dan kan dit duiden op een ernstiger aandoening. Raadpleeg in dat geval de huisarts. De huisarts zal je onderzoeken en met zijn stethoscoop naar de ademgeluiden luisteren. Ga ook naar de huisarts wanneer het ophoesten van bloed gepaard gaat met één van de volgende klachten:

• als het sputum grote hoeveelheden bloed bevat;
• als het sputum om onverklaarbare redenen bloed bevat;
• bloed in de urine of bloed in de ontlasting;
• pijn op de borst;
• duizeligheid;
• koorts;
• licht gevoel in het hoofd; of
• ernstige kortademigheid.

Oorzaken van bloed hoesten

Meestal niet ernstig

Hemoptoë is meestal niet ernstig van aard. De meest voorkomende oorzaak is een infectie van de luchtwegen, zoals acute of chronische bronchitis of longontsteking. Mogelijke andere oorzaken van bloed ophoesten zijn:

• Tumoren, in het bijzonder longkanker. Deze zijn verantwoordelijk voor ten hoogste 20% van de gevallen van hemoptoë.
• Afsterven van longweefsel als gevolg van longembolie, kan eveneens hemoptoë veroorzaken.
• Hoge bloeddruk in de longaders kan ook hemoptoë veroorzaken. Dit kan optreden bij hartfalen en mitralisstenose (een vernauwing van de opening van de mitralisklep).
• Door andere problemen met de bloedsomloop in de longen kan ook hemoptoë veroorzaakt worden, waaronder arterioveneuze malformaties (misvormingen).

Bloed ophoesten altijd reden tot nader onderzoek

Bloed ophoesten kan dus een aanwijzing zijn voor een ernstige aandoeningen en het is daarom altijd een reden tot nader onderzoek. Opgeven van niet met slijm vermengd bloed, is reden tot een opname.

Sputumkleur en infecties: De mythe ontmaskerd

Het is een veelvoorkomend misverstand: zie je geel of groen slijm, dan moet er een bacteriële infectie achter zitten, toch? Fout! Dit idee is als een hardnekkig gerucht dat maar niet de wereld uit wil. De werkelijkheid is een stuk genuanceerder – niet alle gekleurd slijm betekent dat bacteriën de boosdoener zijn.

Laten we het beeld eens helder maken. Als je immuunsysteem in actie komt tegen een virus, sturen je witte bloedcellen (ook wel de "beschermende soldaten" van je lichaam) troepen naar het slagveld. Deze soldaten produceren enzymen die de kleur van je slijm kunnen veranderen naar geel of groen. Het betekent dus vooral dat je lichaam hard aan het werk is om indringers te bestrijden – of ze nu bacterieel of viraal zijn.

Kortom, geel of groen slijm betekent simpelweg dat je lijf vecht, maar het vertelt ons niet altijd tegen wie. Het is een signaal dat je lichaam bezig is met herstel, maar het onderscheid tussen een virus en een bacterie is minder duidelijk dan je denkt. De kleur van slijm kan verraderlijk zijn en zonder andere aanwijzingen, zoals koorts of hevige symptomen, blijft het raden wie de werkelijke vijand is.

Dus onthoud: groen slijm is niet altijd de rode vlag voor bacteriën. Soms is het gewoon je lichaam dat zijn klus aan het klaren is, ook als virussen de boosdoeners zijn.

Geel en groen slijm ophoesten

Bij acute luchtwegaandoeningen kan men slijm ophoesten, maar het opgeven van sputum is vooral een probleem bij tal van chronische aandoeningen, zoals astma en COPD. Helderdun, grijs tot kleurloos en tegelijk zeer taai slijm (mucoïd sputum) is kenmerkend voor astma.

Helder slijm of sputum

Bij een productieve hoest wordt meestal helder slijm of sputum opgegeven. Wanneer de heldere kleur van het sputum verdwijnt, duidt dit op leukocyten (witte bloedcellen) infiltratie ter plaatse van de ontsteking. Een omslag van sputumkleur - dus sputum dat geel of groen van kleur is - is soms een aanwijzing voor een secundaire bacteriële infectie, vooral wanneer er gelijkertijd een koortspiek optreedt.

Geel-groen of groen longslijm

Geel-groen of groen longslijm (purulent sputum), wordt lang niet altijd veroorzaakt door een bacteriële ontsteking van de luchtwegen. Dat dit wel zo zou zijn, is een wijdverbreide misvatting. Purulent sputum bij hoesten duidt lang niet altijd op een bacteriële infectie, waardoor antibiotica mogelijk zinvol zou zijn. De voorspellende waarde van purulent sputum is zeer beperkt, zo laat onderzoek zien.¹ In de NHG-Standaard Acuut hoesten (Eerste herziening) wordt opgemerkt, dat er in de beschikbare klinische onderzoeken tegenstrijdige resultaten zijn gevonden over de relatie tussen de kleur van het sputum en de oorzaak van de luchtweginfectie (bacterieel of viraal).² Wat wel gezegd kan worden is dat de afwezigheid van purulent sputum een bacteriële infectie onwaarschijnlijk maakt.

Functie van hoesten

Hoesten heeft een belangrijke functie. Het brengt slijm ophoog en het maakt de luchtwegen vrij. Het onderdrukken van hoesten waarbij veel sputum loskomt, is in het algemeen onverstandig. De onderliggende oorzaak (zoals een infectie, vocht in de longen of astma) moet juist behandeld worden. Bij sommige mensen moet het hoesten enigszins onderdrukt worden, omdat ze anders van het hoesten 's nachts niet kunnen slapen.

Onderzoek en diagnose van gekleurd slijm

Wanneer je geel of groen slijm ophoest, wil de arts meer doen dan alleen de kleur beoordelen. De diagnose is een combinatie van detectivewerk, waarin symptomen, je medische geschiedenis en fysieke signalen samen het verhaal vertellen.

Anamnese: Het verhaal van jouw symptomen

De eerste stap in het onderzoek is een gesprek met de arts. De arts vraagt naar de duur van je symptomen, zoals hoesten, koorts, vermoeidheid en andere klachten. Heb je onlangs een infectie gehad? Rook je? Werk je in een omgeving met veel stof of chemische stoffen? Al deze informatie helpt de arts te bepalen of er meer aan de hand is.

Fysiek onderzoek: Luisteren en voelen

De arts zal je borst en longen onderzoeken door met een stethoscoop te luisteren naar je ademhaling. Ze letten op bijgeluiden zoals piepen, kraken of andere geluiden die wijzen op ontsteking of obstructie in de luchtwegen. Ook kan de arts je keel inspecteren, je lymfeklieren voelen en je temperatuur meten om mogelijke infecties op te sporen.

Sputumkweek: Het slijm onder de loep nemen

Als de arts vermoedt dat er sprake is van een infectie, kan een sputumkweek worden afgenomen. Hierbij verzamel je een monster van je opgehoeste slijm, dat naar het laboratorium wordt gestuurd. Daar wordt onderzocht welke bacteriën of schimmels in het slijm aanwezig zijn. Op basis daarvan kan de arts bepalen welke behandeling nodig is. Dit helpt ook om een onderscheid te maken tussen bacteriële en virale infecties, wat cruciaal is voor de juiste behandeling.

Beeldvormend onderzoek: De longen in kaart brengen

In sommige gevallen kan een röntgenfoto van de borstkas nodig zijn om te kijken of er sprake is van longontsteking, bronchitis of andere longproblemen. Dit helpt de arts om te beoordelen of er vloeistof, verdikkingen of afwijkingen in je longen aanwezig zijn die de oorzaak van je klachten kunnen zijn.

Bloedonderzoek: Het immuunsysteem controleren

Een bloedonderzoek kan worden gedaan om te kijken naar ontstekingswaarden, zoals CRP of witte bloedcellen. Dit helpt om te beoordelen of er een infectie gaande is en of deze mogelijk bacterieel is. Het bloedonderzoek kan ook andere onderliggende oorzaken onthullen, zoals allergieën of chronische aandoeningen die bijdragen aan je klachten.

Differentiaaldiagnose: De lijst van mogelijke oorzaken versmallen

Na het verzamelen van al deze informatie zal de arts de meest waarschijnlijke oorzaken van je klachten overwegen. Dit kan variëren van een eenvoudige virale infectie tot een bacteriële longontsteking, COPD of zelfs astma. De arts zal de diagnose verfijnen op basis van de testresultaten en symptomen.

Behandeling van geel of groen slijm

De behandeling van gekleurd slijm hangt af van de oorzaak.

• Rust en hydratatie: Veel dARTIKEL=194682]water drinken[/ARTIKEL] helpt om het slijm los te maken en af te voeren. Rust helpt je lichaam te herstellen.
• Ontstekingsremmers en pijnstillers: Bij een virale infectie kunnen deze medicijnen helpen om de symptomen te verlichten.
• Antibiotica: Deze worden alleen voorgeschreven als er sprake is van een bacteriële infectie. Maak altijd de volledige kuur af.
• Neussprays en stoominhalaties: Deze helpen om je luchtwegen te openen en het slijm vloeibaarder te maken.
• Versterken van het immuunsysteem: Eet gezond, slaap goed en blijf gehydrateerd om je immuunsysteem te ondersteunen.
• Bronchusverwijders: Bij chronische aandoeningen zoals COPD kan de arts luchtwegverwijders voorschrijven om je ademhaling te verbeteren.

Preventie van gekleurd slijm ophoesten

Neem de volgende maatregelen in acht:

• Drink als een kampioen: Houd je vochtbalans op peil door veel water, kruidenthee en warme dranken te drinken. Goed gehydrateerde luchtwegen maken het moeilijker voor slijm om dik en hardnekkig te worden.
• Maak je huis een schone lucht oase: Gebruik een luchtbevochtiger in je huis om de luchtvochtigheid op peil te houden. Droge lucht kan je luchtwegen irriteren en slijm dikker maken. Voeg eventueel een beetje eucalyptusolie toe voor een frisse, open ademhaling.
• Kijk uit voor rook en luchtvervuiling: Rook niet en vermijd plekken met veel rook of vervuiling. Je longen houden van frisse lucht, en dat betekent minder kans op irritatie en slijmproductie.
• Beweeg je longen gezond: Regelmatig bewegen houdt je longen in topvorm. Wandelen of zwemmen helpt je luchtwegen schoon te houden en voorkomt slijmophoping.
• Ontsnap aan verkoudheid en griep : Was regelmatig je handen en vermijd nauwe contacten met mensen die ziek zijn. Voorkomen is beter dan genezen, en dat geldt dubbel als het gaat om luchtweginfecties.
• Zing het eruit!: Zingen traint je longen en helpt slijm los te maken. Dus zet je favoriete nummer op en zing uit volle borst. Een leuke én effectieve manier om je luchtwegen vrij te houden.
• Versterk je afweersysteem: Eet dagelijks kleurrijk fruit en groenten, rijk aan antioxidanten en vitamines. Deze helpen je immuunsysteem om indringers af te weren en slijmophoping te voorkomen.
• Zet kruiden in de hoofdrol: Voeg gember, kurkuma, en knoflook toe aan je maaltijden. Ze werken ontstekingsremmend en helpen je longen en keel gezond te houden.
• Rust als een pro: Zorg voor voldoende slaap en ontspanning. Je lichaam heeft rust nodig om optimaal te functioneren en slijm op natuurlijke wijze af te voeren.

Noot:

1. T.O.H. de Jongh: Diagnostiek van alledaagse klachten, II, Bohn Stafleu van Loghum, september 2003, p.9.
2. NHG-Standaard Acuut hoesten (Eerste herziening), Verheij ThJM, Hopstaken RM, Prins JM, Salomé PhL, Bindels PJ, Ponsioen BP †, Sachs APE, Thiadens HA, Verlee E. Huisarts Wet 2011:54(2):68-92.

Lees verder

• Kleur van snot: geel, oranje, groen, bruin en bloederig snot
• Vastzittende hoest: oorzaken en vastzittend slijm verhelpen
• Slijm ophoesten: wit, geel, grijs, rood sputum ophoesten
• Geel of groen slijm ophoesten: oorzaken en wat te doen?
• Middel tegen hoesten: kriebelhoest en vastzittende hoest