Geel of groen slijm ophoesten en bloed hoesten: oorzaken

Geel of groen slijm ophoesten of bloed hoesten is een courante klacht. Hoesten is een beschermende reflex van het lichaam en heeft tot doel de luchtwegen schoon te maken. Wanneer er slijm wordt geproduceerd, spreekt men van productieve hoest en in de andere gevallen spreekt men van een droge hoest. Hoesten wordt gewoonlijk veroorzaakt door irritatie van de bovenste luchtwegen of een infectie van de bovenste luchtwegen, zoals verkoudheid of griep. Informeer jezelf over groen of geel slijm ophoesten en het ophoesten van bloed, ook wel 'hemoptoë' genoemd.

Slijm ophoesten en bloed hoesten

• Ophoesten van bloed of bloed opgeven bij hoesten
• Wanneer de huisarts raadplegen?
• Oorzaken van bloed hoesten
• Meestal niet ernstig
• Bloed ophoesten altijd reden tot nader onderzoek
• Geel en groen slijm ophoesten
• Helder slijm of sputum
• Geel-groen of groen longslijm
• Functie van hoesten

Ophoesten van bloed of bloed opgeven bij hoesten

Wanneer iemand bij het sputum ook wat bloed ophoest, wordt dit hemoptoë genoemd. Mensen die al vaker een luchtweginfectie hebben gehad, kunnen wat bloed ophoesten. Het opgeven van sanguinolent sputum of met slijm vermengd bloed, komt het meest voor tijdens acute luchtweginfecties. Bij een beperkte hoeveelheid bloed en wanneer het eenmalig is en de persoon niet ouder is dan 45 jaar, heeft het verschijnsel in principe geen directe betekenis. Bloed ophoesten is dan geen reden tot ongerustheid. De kans is groot dat er een slijmvliesbeschadiging in de luchtpijp is ontstaan. Het slijmvlies van de luchtwegen kan beschadigd raken door een ontsteking of door langdurig hoesten.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Meestal betreft het heel kleine beetjes bloed die opgehoest worden, wat in de dagen erna minder wordt. Wanneer de persoon zich verder goed voelt, is er geen reden tot alarm. Wanneer het vaker voorkomt, dan kan dit duiden op een ernstiger aandoening. Raadpleeg in dat geval de huisarts. De huisarts zal je onderzoeken en met zijn stethoscoop naar de ademgeluiden luisteren. Ga ook naar de huisarts wanneer het ophoesten van bloed gepaard gaat met één van de volgende klachten:

• als het sputum grote hoeveelheden bloed bevat;
• als het sputum om onverklaarbare redenen bloed bevat;
• bloed in de urine of bloed in de ontlasting;
• pijn op de borst;
• duizeligheid;
• koorts;
• licht gevoel in het hoofd; of
• ernstige kortademigheid.

Oorzaken van bloed hoesten

Meestal niet ernstig

Hemoptoë is meestal niet ernstig van aard. De meest voorkomende oorzaak is een infectie van de luchtwegen, zoals acute of chronische bronchitis of longontsteking. Mogelijke andere oorzaken van bloed ophoesten zijn:

• Tumoren, in het bijzonder longkanker. Deze zijn verantwoordelijk voor ten hoogste 20% van de gevallen van hemoptoë.
• Afsterven van longweefsel als gevolg van longembolie, kan eveneens hemoptoë veroorzaken.
• Hoge bloeddruk in de longaders kan ook hemoptoë veroorzaken. Dit kan optreden bij hartfalen en mitralisstenose (een vernauwing van de opening van de mitralisklep).
• Door andere problemen met de bloedsomloop in de longen kan ook hemoptoë veroorzaakt worden, waaronder arterioveneuze malformaties (misvormingen).

Bloed ophoesten altijd reden tot nader onderzoek

Bloed ophoesten kan dus een aanwijzing zijn voor een ernstige aandoeningen en het is daarom altijd een reden tot nader onderzoek. Opgeven van niet met slijm vermengd bloed, is reden tot een opname.

Geel en groen slijm ophoesten

Bij acute luchtwegaandoeningen kan men slijm ophoesten, maar het opgeven van sputum is vooral een probleem bij tal van chronische aandoeningen, zoals astma en COPD. Helderdun, grijs tot kleurloos en tegelijk zeer taai slijm (mucoïd sputum) is kenmerkend voor astma.

Helder slijm of sputum

Bij een productieve hoest wordt meestal helder slijm of sputum opgegeven. Wanneer de heldere kleur van het sputum verdwijnt, duidt dit op leukocyten (witte bloedcellen) infiltratie ter plaatse van de ontsteking. Een omslag van sputumkleur - dus sputum dat geel of groen van kleur is - is soms een aanwijzing voor een secundaire bacteriële infectie, vooral wanneer er gelijkertijd een koortspiek optreedt.

Geel-groen of groen longslijm

Geel-groen of groen longslijm (purulent sputum), wordt lang niet altijd veroorzaakt door een bacteriële ontsteking van de luchtwegen. Dat dit wel zo zou zijn, is een wijdverbreide misvatting. Purulent sputum bij hoesten duidt lang niet altijd op een bacteriële infectie, waardoor antibiotica mogelijk zinvol zou zijn. De voorspellende waarde van purulent sputum is zeer beperkt, zo laat onderzoek zien.¹ In de NHG-Standaard Acuut hoesten (Eerste herziening) wordt opgemerkt, dat er in de beschikbare klinische onderzoeken tegenstrijdige resultaten zijn gevonden over de relatie tussen de kleur van het sputum en de oorzaak van de luchtweginfectie (bacterieel of viraal).² Wat wel gezegd kan worden is dat de afwezigheid van purulent sputum een bacteriële infectie onwaarschijnlijk maakt.

Functie van hoesten

Hoesten heeft een belangrijke functie. Het brengt slijm ophoog en het maakt de luchtwegen vrij. Het onderdrukken van hoesten waarbij veel sputum loskomt, is in het algemeen onverstandig. De onderliggende oorzaak (zoals een infectie, vocht in de longen of astma) moet juist behandeld worden. Bij sommige mensen moet het hoesten enigszins onderdrukt worden, omdat ze anders van het hoesten 's nachts niet kunnen slapen.

Noot:

1. T.O.H. de Jongh: Diagnostiek van alledaagse klachten, II, Bohn Stafleu van Loghum, september 2003, p.9.
2. NHG-Standaard Acuut hoesten (Eerste herziening), Verheij ThJM, Hopstaken RM, Prins JM, Salomé PhL, Bindels PJ, Ponsioen BP †, Sachs APE, Thiadens HA, Verlee E. Huisarts Wet 2011:54(2):68-92.

Lees verder

• Kleur van snot: geel, oranje, groen, bruin en bloederig snot
• Vastzittende hoest: oorzaken en vastzittend slijm verhelpen
• Slijm ophoesten: wit, geel, grijs, rood sputum ophoesten
• Geel of groen slijm ophoesten: oorzaken en wat te doen?
• Middel tegen hoesten: kriebelhoest en vastzittende hoest