Vastzittende hoest: oorzaken en vastzittend slijm verhelpen

Hoesten kan heel nuttig zijn: hoesten beschermt je luchtwegen door slijm en vreemd materiaal uit het strottenhoofd, luchtpijp en de bronchi te verwijderen. De hoestreflex wordt opgewekt door prikkeling van de hoestreceptoren welke aanwezig zijn in de onderste luchtwegen. Er worden verschillende soorten hoest onderscheiden: acute, subacute en chronische hoest. Wat kun je het beste doen bij vastzittende hoest? Wat helpt tegen vastzittend slijm tussen neus en keel en met welke huismiddelen kun je vastzittende hoest het beste verhelpen? Tips en maatregelen om zelf toe te passen! Bij een baby met hoestproblemen is het belangrijk om extra voorzichtig te zijn, aangezien hun luchtwegen klein en gevoelig zijn. Bij kinderen en volwassenen zijn er verschillende behandelingsbenaderingen beschikbaar voor vastzittende hoest, waaronder het gebruik van slijmoplossers en het drinken van veel water om de slijmoplossing te vergemakkelijken.

Soorten hoest
Acute hoest
Subacute hoest
Chronische hoest
Vastzittende hoest
Productieve hoest
Taai slijm
Huismiddelen bij vastzittend slijm
Vastzittende hoest verhelpen
Stomen?
Slijmverdunners met acetylcysteïne
Slijmverdunners met broomhexine
Gebruik geen hoestdempers
Hoestdrank voor zowel vastzittende hoest als droge hoest

Soorten hoest

Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen acute, subacute en chronische hoest.

Acute hoest

Acute vaak veroorzaakt door virale of bacteriële bovenste luchtweginfecties als griep of verkoudheid, waarbij postnasale drip of het schrapen van de keel de hoestprikkel opwekt. Bij postnasale drip loopt een teveel aan slijmen vanuit de neusholte achteraan naar de keel en is in feite het tegenovergestelde van een loopneus. Ook een infectie van de onderste luchtwegen als longontsteking of acute bronchitis, kan een hoestprikkel veroorzaken. Daarnaast zijn er nog een aantal infectieuze en niet-infectieuze oorzaken van acute hoest, zoals roken, kinkhoest, astma, COPD, bronchiolitis, pseudokroep, longembolie, hartfalen en kanker.

Subacute hoest

Subacute hoest kan worden veroorzaakt door postvirale prikkeling, kinkhoest (een hoest die begint met een acute luchtweginfectie), allergische rinitis (een hardnekkige ontsteking van het slijmvlies van de neus) en bacteriële sinusitis, astma, COPD en roken.

Chronische hoest

Chronische hoest is meestal te wijten aan astma, COPD, allergische rinitis, bacteriële sinusitis en gastro-oesofageale reflux (het terugstromen van de inhoud van de maag in de slokdarm).

Vastzittende hoest

Productieve hoest

Vastzittend slijm kan een vervelend gevoel geven en aanzetten tot hoesten, wat veel weg heeft van een kriebelhoest, ook wel prikkelhoest of droge hoest genoemd. Toch is het iets wezenlijk anders, aangezien het bij een kriebelhoest om een zogeheten niet-productieve hoest gaat waarbij geen slijm wordt opgehoest. Bij een productieve hoest daarentegen komt er wel slijm mee. In combinatie met koorts is dit vaak een aanwijzing voor een luchtweginfectie. De hoest wordt 'productief' genoemd, omdat het een adequate en effectieve reactie van het lichaam is om slijm te verwijderen en de ademhaling te vergemakkelijken. Productieve hoest is nuttig en het wordt daarom afgeraden een productieve hoest te onderdrukken met geneesmiddelen.

Benauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com

Taai slijm

Wanneer door het hoesten het slijm makkelijk loskomt, dan geeft dat vaak snel verlichting van de klachten. Soms zit het slijm echter vast en blijf je maar hoesten, zonder dat het slijm echt loskomt. Taai slijm kan een normale ademhaling belemmeren, met benauwdheid en kortademigheid tot gevolg. Vastzittend slijm zijn kan een piepende of raspende ademhaling veroorzaken met daarbij een vol gevoel op de borst. Soms kan het gepaard gaan met (de neiging tot) kokhalzen om van het overtollige slijm af te geraken.

Huismiddelen bij vastzittend slijm

Vastzittende hoest verhelpen

Niet altijd kun je slijm gemakkelijk ophoesten, maar als het slijm vast zit zijn er eenvoudige huismiddelen om het slijm te verdunnen waardoor je het gemakkelijker ophoest. Als het ophoesten van slijm moeilijker gaat, kun je de volgende 'huismiddelen' toepassen:

Drink veel, want door veel te drinken verdun je het slijm;
Drink ten minste twee liter vocht per dag, bij voorkeur warme dranken (bijvoorbeeld warme thee);
Drink citroenthee met honing. Honing werkt verzachtend en het zuur in het citroensap breekt het slijm enigszins af, waardoor je het gemakkelijker op kunt hoesten;
Stop met (mee)roken.

Stomen?

Er wordt vaak geadviseerd om vastzittend slijm op te lossen door te stomen met heet water zonder toevoegingen. Jaarlijks lopen echter veel mensen, vooral kinderen, flinke brandwonden op als ze boven een badje of teiltje met heet water stomen, omdat het nogal eens omkiepert. Kinderarts Martin Baartmans van het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam onderzocht dit soort ongevallen en concludeert dat stoomtherapie "ineffectief en gevaarlijk" is. Vooral kinderen zijn vaak het slachtoffer van een ongeluk bij het stomen en ze kunnen daardoor ernstig verwond raken en voor het leven getekend zijn. Baartmans en de Nederlandse Brandwonden Stichting adviseren derhalve om nièt meer te stomen.

Slijmverdunners met acetylcysteïne

Bij taai slijm wat je nauwelijks kunt ophoesten, kun je slijmverdunners gebruiken zodat je het makkelijker kunt ophoesten. Je kunt bijvoorbeeld bruistabletten met acetylcysteïne gebruiken. Deze stof kan de zwavelbruggen, de grote moleculen welke de samenstelling van het slijm bepalen, afbreken. Hierdoor wordt het slijm minder stroperig, waardoor je het slijm beter kunt ophoesten. De bruistablet met acetylcysteïne is er voor kinderen en volwassenen vanaf 7 jaar, waarbij voor kinderen kleinere doses gelden dan voor volwassenen. Voor kinderen die jonger zijn dan 7 jaar bestaat er ook poeder in zakjes. Zowel kinderen (vanaf zeven jaar) als volwassenen kunnen volstaan met één bruistablet (600 mg) per dag die elk gewenst, vast moment, kan worden ingenomen. Als je niet krachtig kunt hoesten (bijvoorbeeld bij oudere mensen of verzwakte patiënten), dan dien je de bruistablet bij voorkeur 's morgens in te nemen. Het middel is verkrijgbaar bij drogist of apotheek. Lees voor gebruik altijd eerst de bijsluiter.

Slijmverdunners met broomhexine

Een hoesttablet met broomhexine kan ook helpen bij vastzittende hoest. Broomhexine is een slijmverdunner, die taai slijm in de luchtwegen dunner ofwel vloeibaarder maakt. Hierdoor kun je het slijm gemakkelijker ophoesten. Dit effect is normaal gesproken binnen enkele dagen merkbaar. Het middel kan worden gebruikt bij hoest, COPD en cystische fibrose. Lees voor gebruik altijd eerst de bijsluiter.

Gebruik geen hoestdempers

Gebruik bij vastzittend slijm geen hoestdrankjes zoals noscapine, welke je hoestprikkels onderdrukken. Gebruik zeker geen middel als acetylcysteïne in combinatie met noscapine, anders krijg je last van overtollig slijm dat je niet ophoesten doordat je de hoestprikkel onderdrukt. Wanneer je last hebt van slijm, is hoesten juist zeer nuttig. Zodra het slijm uit je keel of longen is, houdt het hoesten vanzelf op. Alleen bij een niet-productieve hoest, een droge- of kriebelhoest, kun je een middel gebruiken dat de hoestprikkel dempt. Raadpleeg bij twijfel altijd eerst de huisarts of apotheek.

Hoestdrank voor zowel vastzittende hoest als droge hoest

Bronchostop hoestdrank is een traditioneel kruidengeneesmiddel dat vastzittende hoest door taai slijm, prikkelhoest of kriebelhoest en/of keelpijn bij bijvoorbeeld een verkoudheid, verlicht. Bronchostop hoestdrank is geschikt voor volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar. De hoestdrank bevat geen alcohol en is suikervrij. Ook bevat het middel geen ingrediënten waarvan bekend is dat ze slaperig of suf maken. Bronchostop hoestdrank is geschikt voor mensen met diabetes.