Strottenhoofdkanker: oorzaken, symptomen, behandeling

Hoofd-halskanker is een verzamelnaam voor verschillende typen kanker, waaronder strottenhoofdkanker. Het is van groot belang dat een tumor op tijd wordt ontdekt. Mensen moeten weten wat de klachten/symptomen zijn in de beginfase. Hoe wordt de diagnose gesteld, hoe kan strottenhoofdkanker behandeld worden en wat is de prognose? Een andere naam voor strottenhoofdkanker is larynxcarcinoom.

Inhoud artikel

• Strottenhoofd
• Heesheid
• Strottenhoofdkanker of larynxcarcinoom
• Oorzaken strottenhoofdkanker
• Symptomen strottenhoofdkanker
• Complicaties strottenhoofdkanker
• Diagnose strottenhoofdkanker
• Keelspiegelen
• Behandeling strottenhoofdkanker
• Prognose strottenhoofdkanker

Strottenhoofd

Het strottenhoofd wordt ook wel larynx genoemd. Het is een holle structuur aan de voorkant van de hals, het begin van de luchtpijp. Het strottenhoofd bestaat uit negen stukjes kraakbeen en die stukjes zijn met elkaar verbonden door membranen en ligamenten. Het schildkraakbeen, dit is het grootste stuk kraakbeen, steekt vooral bij mannen aan de voorkant van de hals uit en vormt de adamsappel. Het strottenhoofd heeft verschillende taken. Een van onderdelen van kraakbeen, het strotklepje, voorkomt dat er voeding in de luchtwegen komt. Het strottenhoofd zorgt ook voor de vorming van de stem (middels twee stembanden). De belangrijkste aandoeningen van het strottenhoofd: strottenhoofdontsteking (een speciale vorm daarvan: pseudokroep), aandoeningen van de stembanden en soms komt strottenhoofdkanker voor. Nagenoeg alle aandoeningen van het strottenhoofd gaan samen met heesheid.

Heesheid

Heesheid is een afwijking in de vorming van de stem doordat de normale bewegingen van de stembanden worden gehinderd. Vaak is de oorzaak een ontsteking van het strottenhoofd. Heesheid kan ook ontstaan als de stem verkeerd gebruik wordt of door overbelasting. Spraaklessen kunnen mogelijk zinvol zijn. Een ziekte van de spieren en/of zenuwen kunnen ook tot heesheid leiden, denk bijvoorbeeld aan myasthenia gravis. Andere mogelijke oorzaken: na een schildklieroperatie, strottenhoofdkanker of een andere kwaadaardige tumor in de hals.

Strottenhoofdkanker of larynxcarcinoom

Strottenhoofdkanker is een kwaadaardig gezwel van het strottenhoofd, meestal in of boven de stembanden. Het komt het meest voor bij mensen tussen de vijftig en de zeventig jaar. Strottenhoofdkanker komt veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Roken en alcohol zijn factoren die het risico verhogen, erfelijkheid is geen factor van belang. In Nederland krijgen ongeveer achthonderd mensen per jaar de diagnose strottenhoofdkanker.

Oorzaken strottenhoofdkanker

• Men weet niet waardoor strottenhoofdkanker wordt veroorzaakt.
• Wel is duidelijk dat roken de kans op strottenhoofdkanker verhoogt en met name roken in combinatie met het nuttigen van alcohol.
• Voeding zoals het eten van veel zoute vis en een slechte hygiëne van de mond zouden ook een rol kunnen spelen.

Symptomen strottenhoofdkanker

Het is zo belangrijk dat er vroeg ‘aan de bel’ getrokken wordt, maar dan moet je wel weten wat de symptomen zijn. Het eerste verschijnsel van een tumor op de stemband is heesheid. Als de tumor niet wordt gesignaleerd dan kan deze zich verbreiden boven of beneden de stembanden. Dit leidt tot symptomen als: een luidruchtige ademhaling, een moeizame ademhaling, moeilijk kunnen slikken en pijnklachten bij het slikken. Er kan in een later stadium pijn ontstaan die uitstraalt naar de oren.

Complicaties strottenhoofdkanker

Als er laat wordt gestart met behandeling dan kan de kanker zich naar de lymfklieren van de hals en andere delen van het lichaam hebben verbreid. Dit is ongunstig voor de levenskansen. Bij verbreiding naar de lymfklieren in de hals kunnen deze opgezwollen raken. Een knobbeltje in de hals is soms het eerste verschijnsel van een kwaadaardige tumor. Er is dan dus al sprake van uitzaaiing.

Diagnose strottenhoofdkanker

Als er een vermoeden is voor strottenhoofdkanker dan zal de arts de keel onderzoeken (keelspiegelen). Duidelijkheid kan verkregen worden door onder narcose een een stukje weefsel weg te nemen. Als gedacht wordt aan verspreiding, als de lymfklieren in de hals groter zijn dan normaal, dan kan er met een injectiespuit een weefselmonster uit een klier worden genomen om te kijken in hoeverre de kanker zich heeft verspreid. Een CT-scan of een MRI-scan kan hier ook meer duidelijkheid over geven.

Keelspiegelen

Keelspiegelen is gemakkelijk, kost weinig tijd en doet geen pijn. Het is een onderzoek om aandoeningen van het strottenhoofd op te sporen zoals knobbels op de stemband en kanker van het strottenhoofd. Soms wordt er plaatselijk verdoofd. Licht wordt op een spiegel geschenen en die wordt achterin de keel gebracht. Let op met eten en drinken na een eventuele verdoving, die moet eerst uitgewerkt zijn voordat je iets nuttigt om verslikken te voorkomen. Moet er een monster van weefsel worden afgenomen dan is narcose nodig.

Behandeling strottenhoofdkanker

• Het hangt onder andere af van het formaat van het gezwel af voor welke behandelmethode wordt gekozen. Vaak wordt gekozen voor radiotherapie, waarbij het orgaan gespaard wordt.
• Als dit niet genoeg is, bijvoorbeeld omdat de tumor te groot is, dan wordt er een operatie verricht voor de radiotherapie.
• Als het noodzakelijk is om het hele strottenhoofd te verwijderen dan wordt de luchtpijp in de hals vastgemaakt en gaat ademen via een rond gat, ook wel tracheostoma genoemd. Normaal spreken kan niet meer, maar er zijn verschillende mogelijkheden om zonder strottenhoofd te spreken. Je kunt via de slokdarm leren praten, of met een apparaatje dat geluid veroorzaakt. Er kan ook een zogenaamd spraakknopje worden geplaatst. Dit wordt ook wel tracheo-oesofagale spraakprothese genoemd. Bij radiotherapie kan een tijdelijk stoma nodig zijn, dit wordt dan na behandeling weer dichtgemaakt.

Prognose strottenhoofdkanker

In Nederland krijgen circa zevenhonderd personen per jaar de diagnose strottenhoofdkanker, ook wel larynxcarcinoom genoemd. Bij ongeveer vijftig procent van de gevallen bevindt de kanker zich in de stembanden. Als de tumor daar ontstaat en in een vroeg stadium wordt ontdekt dan heeft de behandeling in meer dan negentig procent van de gevallen een goed resultaat. Ontstaat de kanker ergens anders dan zijn de vooruitzichten vaak minder positief. De verschijnselen beginnen dan meestal later en de kanker kan zich dan al verspreid hebben. Het is dus van zeer groot belang om als je denkt de symptomen te herkennen direct actie te ondernemen door naar de huisarts te gaan. Nu is de prognose zoals bovenstaand beschreven, maar de ontwikkelingen gaan snel.

Lees verder

• Myasthenia gravis: oorzaak, symptomen, behandeling, prognose