Last van een najaarsdip?

Je zou het niet denken, want het weer is begin van herfst nog helemaal niet zo slecht. Toch kunnen de vallende blaadjes, en dat gaan we nu eenmaal niet tegen, bij menig man of vrouw een matig depressief gevoel oproepen. Alsof het vanzelf gaat en dan denken we vaak dat het ontbreken van voldoende zonlicht de oorzaak is. Het ligt in de praktijk net iets genuanceerder.

Lichaam en geest

Het begint bij het herkennen dat je er last van hebt. Dat klinkt nogal eenvoudig, het wordt najaar en je voelt je niet meer prettig, onwennig, negatieve gevoelens etc. Maar het proces ligt wat genuanceerder en soms sluipt het erin voordat je het in de gaten hebt.

Ook gaan er steeds meer mensen terug naar de basis en raken meer beïnvloed door de omgeving. Voor sommige mensen klinkt dat heel negatief en toch is dit niet altijd het geval. Terug gaan naar je basis, lichaam en geest in balans brengen – en niet meer slechts in het hoofd leven – is belangrijk. Daar hoort bijvoorbeeld bij dat het ontbreken van zonlicht meer invloed op je heeft of kan hebben, dan wanneer je jaar in jaar uit tijdens de wintermaanden in alle donkerte het huis verlaat voor je werk en bij donkerte je huis weer bereikt. De geconditioneerde mens staat dan als het ware minder in contact met zichzelf, ook al merk je dat op dat moment niet.
Als je beseft dat je het anders wil gaan doen of je gezondheid dwingt je, dan kan die najaarsdip je overkomen. Hoe herken je het dan en wat kan je het beste doen?

Herkennen

Als je er weinig of niet mee te maken hebt gehad, is het belangrijk om te weten hoe je het herkent. Dan heb je ook de mogelijkheid sneller te handelen.
Het begint met het besef dat je al langere tijd, minimaal twee weken, last hebt van een of meerdere van de zaken die hieronder beschreven zijn.

• Duidelijk minder of zelfs geen interesse meer in zaken die je normaal gedurende de dag doet (en waarbij je anders wel plezier hebt).
• Als je je somber / terneergeslagen voelt gedurende het grootste gedeelte van de dag.
• Sterke eetlust vermindering, gewichtsafname of juist toename.
• Negatieve gedachten die zelf kunnen uitmonden in zelfmoordideeën.
• Aanhoudend ongedurig of onrustig gevoel in het lijf.
• Moeilijk in slaap kunnen komen of overmatig willen slapen.
• Een sterk onderdrukt gevoel van eigenwaarde, onzekerheid en/of schuldgevoelens.
• Sterke concentratieproblemen.

Oorzaken

Er is duidelijk een verschil tussen een of enkele dagen in een dip, om wat voor reden dan ook … of gedurende langere tijd enkele van bovenstaande gevoelens ervaren. Enkele dagen in een dip vanwege slecht nieuws, een sterfgeval in de omgeving of jezelf even voorbij gerend hebben, zijn zaken die je – als je eenmaal in die dip zit – kunt terug herleiden.

Als je echt in een dip zit, heb je meestal geen aanwijsbare reden en dat maakt het ook zo vervelend en soms frustrerend. Het lijkt je gewoon te overkomen en 8 % tot 9% procent van de bevolking er mee te maken en het percentage neemt gestaag toe. Een negatieve ontwikkeling dus.
Verder hebben vrouwen er tweemaal zo vaak last van dan dat mannen er last van hebben. De – niet wetenschappelijk aangetoonde - verklaring die daarvoor gegeven wordt, heeft met name te maken met de hormonale verschillen en hun meer fijn gevoeligheid.

Handelen

Een dip kan een voorbode voor een echte depressie zijn, maar dit is lang niet altijd het geval. Waar de een direct professionele hulp zoekt (meestal via de huisarts), probeert de ander er zelf eerst uit te komen.
Als je professionele hulp zoekt, is de kans groot dat je bij medicatie in combinatie met gesprekstherapie uitkomt.
Zelf aan de slag is vooral jezelf aanzetten tot en gedisciplineerd zijn:

• Als je zelf aan de slag gaat is het raadzaam iemand in je nabije omgeving erbij te betrekken en hem of haar te vragen je desnoods mee te sleuren als je zegt iets te gaan doen. Afspreken is een, maar als je dan toch geen zin hebt vanwege dat sombere gevoel, is de kans groot dat je zonder stok achter de deur, ook gewoon binnen blijft.
• Buitenlucht / zonlicht is belangrijk, zorg dat je dagelijks minimaal 1 tot 1,5 uur buiten bent. Heb je een hond, dan ben jij degene die het beest meeneemt en zo dwing je jezelf ook. Gewoon een wandeling in de natuur maken, kan verzachten. De natuur kan bij uitstek geschikt zijn.
• Plan iedere dag iets in – wat je ook echt gaat doen – wat je anders achterwege zou laten. Dit kan een hobby zijn, maar ook en klus in het huishouden of boodschappen.
• Sta normale tijd op, in bed blijven liggen maakt dat het steeds moeilijker wordt om uit bed te komen.
• Zorg besteden aan je voeding. Een broodje zorgvuldig met lekker beleg klaar maken, een vers kopje thee. Neem er de tijd voor om te maken én te nuttigen. Probeer van de smaken te genieten.
• Spreek minimaal eenmaal per week buiten de deur af met een vriend/in om iets te gaan ondernemen.
• Geniet van kleine dingen. Een late vlinder die voorbij komt, de slak die maar niet vooruit komt, de druppel die aan het puntje van het blad hangt of de vuurkorf die in de tuin de omgeving lekker verwarmt.
• Mediteer een moment per dag, even je hoofd leegmaken en proberen aan niets te denken.
• Voor sommige mensen geldt dat een mantra meerdere malen per dag uitspreken ook helpt. Bepaal je tekst zelf, maar iets als “Ik voel me goed” blijven uitspreken, kan helpen.
• Behalve wandelen is bewegen belangrijk, je lichaam voelen doe je bij uitstek met sporten. Hardlopen, yoga, fietsen of zwemmen … allemaal goed.
• Praten met vrienden over het leven is prima. Verval niet in hoe weinig energie je hebt, want dat is een gegeven, maar bedenk wat je allemaal gaat doe als die dip weer voorbij is (en die gaat echt voorbij).

Tot slot

Het bovenstaande is slechts een greep uit de mogelijkheden, maar waar het om gaat is dat je niet toegeeft aan je dip. Een moment van bezinning is een, maar de hele dag met hoofd onder de dekens is het andere uiterste. Probeer zoveel als mogelijk in je normale ritme te blijven, geniet van momenten hoe klein dan ook … want die najaarsdip gaat echt over!