Mondspruw: Schimmelinfectie aan mond met witte vlekken

Mondspruw: Schimmelinfectie aan mond met witte vlekken Een aantal patiënten lijdt aan orale candidiasis, beter bekend als mondspruw. Deze schimmel Candida tast de slijmvliezen van de mond aan. De veel voorkomende infectie wordt veroorzaakt door de Candida-schimmel, een soort gist. Candida veroorzaakt ook in andere lichaamsdelen mogelijk problemen. Mondspruw veroorzaakt een vreemde witte uitslag in de mond. De schimmelinfectie in de mond komt bij mogelijk iedereen tot stand, maar vooral baby's en peuters, ouderen en patiënten met een verzwakt immuunsysteem zijn getroffen. De aandoening is goed te behandelen met antischimmelmiddelen. Dankzij diverse tips is het mogelijk om totstandkoming van mondspruw te voorkomen.

Oorzaken van orale candidiasis

In de mond bevinden zich steeds kleine hoeveelheden van de Candida-schimmel. De schimmel is voorts aanwezig in het spijsverteringskanaal en de huid, maar veroorzaakt dan normaal gesproken geen problemen omdat deze onder controle blijft dankzij andere bacteriën in het lichaam. Af en toe veroorzaken bepaalde aandoeningen of omgevingsfactoren (zoals medicatiegebruik) een verstoring van de balans. Hierdoor gaat de schimmel ongecontroleerd groeien en ontstaat spruw. Mondspruw resulteert meestal uit de schimmel Candida albicans, maar af en toe wordt de niet-besmettelijke schimmelinfectie ook veroorzaakt door Candida glabrata of Candida tropicalis.

Risicofactoren van schimmelinfectie

Aandoeningen en medische behandelingen

Diverse aandoeningen en medische behandelingen leiden sneller tot mondspruw:

Roken vormt een risicofactor voor mondspruw / Bron: Geralt, PixabayRoken vormt een risicofactor voor mondspruw / Bron: Geralt, Pixabay

Omgevingsfactoren

Orale candidiasis is mogelijk ook het resultaat van omgevingsfactoren:

Symptomen: Witte vlekken op slijmvlies van mond met pijn

Bij patiënten met een gezond immuunsysteem zijn de symptomen mild, maar patiënten met een zwak immuunsysteem lijden wel vaker en ook sneller aan ernstige symptomen.

Mond

In de mond bevinden zich dikke witte of crèmekleurige, afzettingen. Vooral op de tong of de binnenkant van de wangen bevinden zich witte gebieden. Af en toe zijn de licht verhoogde vlekken ook aanwezig op het gehemelte, het tandvlees, de amandelen of de achterkant van de keel. Deze vlekken doen soms denken aan ‘kwark’. De witte vlekken klonteren soms samen om grotere vlekken te vormen, ook bekend als ‘plaques’ (plakkaten). Deze plaques bezitten een grijsachtige of geelachtige kleur. Het slijmvlies is verder gezwollen en soms ook een beetje rood. Pijn en een brandend gevoel komen voor, waardoor eet- of slikproblemen en ook smaakverlies ontstaan. Bij het poetsen van de tanden of het wegschrapen van deze afzettingen ontstaan lichte bloedingen en pijn. Roodheid in de mondhoeken komt ook voor. Patiënten met een kunstgebit ervaren tot slot roodheid, irritatie en pijn.

Soorten van mondspruw

Orale candidiasis is op te delen in drie groepen op basis van het uiterlijk, al is het mogelijk dat het klinisch beeld van een patiënt overlapt met enkele categorieën.
  • erythemateus (atrofisch): De vlekken zijn eerder rood ruw dan wit.
  • hyperplastisch (plaque-achtige candidiasis of nodulaire candidiasis): Een moeilijk te verwijderen vaste witte plaque is aanwezig. Dit is de minst gebruikelijke variant en komt het vaakst tot uiting bij patiënten met hiv.
  • pseudomembraneus: Pseudomembraneuze mondspruw is de klassieke en meest voorkomende vorm.

Verspreiding naar slokdarm

In zeer ernstige gevallen (vooral bij ernstig verzwakte patiënten) verspreidt de schimmel zich naar de slokdarm en dan ontstaan volgende problemen:

Verspreiding naar andere lichaamsdelen

De schimmel die spruw veroorzaakt, verspreidt zich bij erg zwakke patiënten mogelijk naar andere lichaamsdelen, zoals de longen, de lever en de huid. Patiënten met kanker, hiv of andere aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken, lijden hier sneller aan.

Diagnose en onderzoeken

De (tand)arts bekijkt de mondholte en weet dan vaak al dat de patiënt lijdt aan orale candidiasis. De arts schraapt soms een klein stukje weefsel weg en stuurt dit vervolgens naar het laboratorium om er zeker van te zijn dat de patiënt lijdt aan mondspruw. Mogelijk heeft de schimmel die spruw veroorzaakt zich al verspreid in de slokdarm. De arts zet dan bijkomende onderzoeken in zoals een keelcultuur (een uitstrijkje achter in de keel), een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) van de slokdarm, maag en dunne darm en/of röntgenfoto's van de slokdarm. Verder zet de arts soms bijkomende onderzoeken in omdat de schimmelinfectie soms wijst op een ander medisch probleem.

Behandeling van mondspruw

Professionele medische zorg
Mondspruw is een schimmelinfectie die in principe gemakkelijk te behandelen is bij patiënten die een gezond werkend immuunsysteem hebben. Hebben patiënten echter een verzwakt immuunsysteem, dan is de aandoening slechter en ook moeilijker te behandelen. De schrijft antischimmelmiddelen (antimycotica) voor die de patiënt gedurende tien tot veertien dagen moet innemen. Deze gemakkelijk in te nemen medicijnen zijn verkrijgbaar in tabletten, zuigtabletten, gel of druppels. Orale (via de mond ingenomen) of intraveneus (via een ader) toegediende antischimmelmiddelen zijn inzetbaar voor patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Als deze behandelingen niet werken, zet de arts het medicijn ‘amfotericine B’ in. Dit gebruikt hij echter enkel als laatste redmiddel, omdat het medicijn negatieve bijwerkingen met zich meebrengt, koorts, misselijkheid en braken.

Dagelijks een nieuwe tandenborstel gebruiken is nodig zolang de infectie aanwezig is / Bron: Photo Mix, PixabayDagelijks een nieuwe tandenborstel gebruiken is nodig zolang de infectie aanwezig is / Bron: Photo Mix, Pixabay
Zelfzorg
Volgende maatregelen verminderen het risico op een verslechtering van de aandoening, al zijn medicijnen wel nodig om de schimmelinfectie te elimineren.
  • dagelijks een nieuwe tandenborstel gebruiken totdat de infectie is verdwenen
  • de mond spoelen met zout water
  • een zachte tandenborstel gebruiken om te voorkomen dat de letsels afgeschraapt worden
  • het kunstgebit desinfecteren
  • ongezoete yoghurt of probiotica eten om gezonde bacterieniveaus te herstellen

Preventie van afzettingen in mond

Om mondspruw te voorkomen, zijn er enkele adviezen voorhanden.

Gezonde levensstijl

Roken schaadt de gezondheid dus hiermee stopt de patiënt het best. De arts helpt bij het overwinnen van deze schadelijke gewoonte. Verder vermijdt de patiënt voedingsmiddelen die suiker en gist bevatten. Brood, bier en wijn veroorzaken bijkomende gistgroei en vermijdt de patiënt eveneens. Een patiënt met suikerziekte houdt tot slot zijn bloedsuikerspiegel goed onder controle.

Inhalator reinigen

Patiënten met astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) of een chronische obstructieve longziekte (COPD) moeten de apparaatjes reinigen na elk gebruik om de ziektekiemen te doden.

De tong regelmatig flossen is ook nodig / Bron: Niro5, Wikimedia Commons (Publiek domein)De tong regelmatig flossen is ook nodig / Bron: Niro5, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Mondhygiëne

Een goede mondhygiëne hanteren is essentieel. De tanden minstens twee keer per dag poetsen met een goede tandenborstel, de tanden dagelijks flossen en ook de tong regelmatig reinigen. Het is hierbij belangrijk om de mond één of twee keer per dag te spoelen met antibacterieel mondwater of een mondspray om de tanden en het tandvlees gezond te houden. Het is niet verstandig om mondwater nog meer te gebruiken omdat hierdoor het normale evenwicht van bacteriën in de mond verstoord geraakt. Voorts zijn regelmatige tandheelkundige controles noodzakelijk. Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte), patiënten die een kunstgebit dragen maar ook gewone patiënten zonder medische of tandheelkundige problemen, moeten twee keer per jaar de tanden laten controleren en reinigen door de tandarts. Een droge mond behandelt de patiënt eveneens; hij krijgt hiervoor adviezen van de tandarts.

Onderliggende problemen aanpakken

Een patiënt moet zeker zijn chronische gezondheidsproblemen laten behandelen. Hiv of suikerziekte moet de arts behandelen. Deze aandoeningen verstoren de balans van bacteriën in het lichaam en leiden sneller tot spruw. Belangrijk is ook om de medicijnen voor het onderliggend probleem correct te nemen en dit ook te melden aan de (tand)arts.

Prognose van schimmel in slijmvliezen van mond

De prognose voor orale candidiasis is over het algemeen zeer goed. De meeste patiënten reageren goed op de behandeling. Mondspruw keert echter vaak terug, vooral als de patiënt de oorzakelijke factor (roken bijvoorbeeld) niet aanpakt.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Candidiasis-schimmelinfectie in slokdarm (slokdarmspruw)Candidiasis-schimmelinfectie in slokdarm (slokdarmspruw)De slokdarm is de buis die de mond en keel met de maag verbindt. Bij een candidiasis-schimmelinfectie in de slokdarm ver…
Spruw: baby, behandeling, symptomen, herkennenSpruw: baby, behandeling, symptomen, herkennenSpruw herkennen, behandeling, symptomen bij baby en volwassene. Spruw is een schimmelinfectie die vaak bij baby's voorko…
Cutane candidiasis: Schimmelinfectie aan de huidCutane candidiasis: Schimmelinfectie aan de huidEen candida-infectie van de huid (cutane candidiasis) is een schimmelinfectie die de huid treft. Het lichaam bezit norma…
Candida: symptomen bij mannen en vrouwen en behandelingCandida: symptomen bij mannen en vrouwen en behandelingCandida symptomen variëren al naar gelang de plek waar de candida zich voordoet. Candida (vaak aangeduid als 'candidiasi…

Paniekaanval en paniekstoornis: Oorzaken en symptomenPaniekaanval en paniekstoornis: Oorzaken en symptomenBij een paniekaanval voelt een patiënt een intense golf van angst. Paniekaanvallen ontstaan vaak uit het niets, zonder e…
Cystische acne: Huidziekte met pijnlijke, rode knobbeltjesCystische acne: Huidziekte met pijnlijke, rode knobbeltjesCystische acne is een huidaandoening waarbij een patiënt grote, rode en pijnlijke knobbeltjes ontwikkelt en dan vooral i…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Geraadpleegd op 12 juli 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Diagnosis, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/oral-thrush/diagnosis-treatment/drc-20353539
  • Is it possible to catch thrush?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/320716.php
  • Oral thrush: All you need to know; https://www.medicalnewstoday.com/articles/178864.php
  • Oral thrush: your natural guide for diagnosis and fixing candida, https://askthedentist.com/oral-thrush-natural-guide/
  • Overview, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/oral-thrush/symptoms-causes/syc-20353533
  • What is Thrush?, https://www.webmd.com/oral-health/guide/what-is-thrush#1
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Photo Mix, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Niro5, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 13-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.